Oude scheepsbalk unieke vondst
Zomers plukwerk in een lusthof
vakantie
LK
Kokkelvisser dupe
van 'zeeroverij'
Kleding
enzijdige ongelukken in nacht en vroege ochtend
itranden
rij van
taraffine
Wisseltruc met waardeloos geld
zeeuwse almanak
mms
jran*y
mm
Container
Proefstation voor de Fruitteelt
Steekproeven
Leeftijd
K** .EES
Verzetje
Kapot
zeeland
VRIJDAG 13 JULI 1990
rie doden op Zeeuwse wegen
JlSSINGEN - Verschillende
fo-ongelukken hebben
Jensdagnacht en donderdag
gen vroeg in Zeeland in to-
l drie doden geëist. Twee in-
lenden raakten bovendien
Iar gewond. Het betrof in al-
Igevallen jonge slachtoffers,
ltwee gevallen vonden be-
lurders de dood toen ze met
i auto van de weg raakten en
|en een boom tot stilstand
lamen. Bij het derde ongeluk
log een auto uit de bocht,
ft gebeurde op de Kanaalweg
iRetranchement, waar de 19-
Duitse toerist Burkhard
|ck om het leven kwam. Twee
lenden van 18 en 22 jaar, even-
Heek afkomstig uit Mon-
fau, raakten zwaar gewond,
werden overgebracht naar
tSint Janshospitaal in Brug-
I Eén van hen lag donderdag-
bnd nog in coma.
I drie jongens reden omstreeks
fart over vier terug naar cam-
De Wildhof waar zij kam-
lerden. Ze raakten in een
cht, met vermoedelijk hoge
lelheid, aan de linkerkant van
jweg. De auto reed eerst tegen
1 slootwal, werd als het ware
Jlanceerd, sloeg vervolgens
■rschillende keren over de kop
1 kwam pas tientallen meters
verder in een weiland tot stil
stand.
De drie inzittenden werden uit
de wagen geslingerd. Voor Heek
kwam hulp te laat. Zijn twee
vrienden werden direct overge
bracht naar Brugge.
De 22-jarige J. B. de Gooijer uit
Nieuwegein verloor om 2.30 uur
de macht over het stuur op de
provinciale weg langs het
Noordbevelandse Geersdijk.
Het voertuig belandde tegen een
boom.
De jongeman, die de enige inzit
tende was, overleed ter plaatse.
De brandweer moest er aan te
pas komen om het slachtoffer uit
het geheel vernielde voertuig te
halen. De politie vermoedt dat
de bestuurder te hard heeft gere
den.
De 26-jarige G. Hollander uit
Burgh-Haamstede reed donder
dagochtend om 7.20 uur met zijn
auto tegen een boom, nadat hij
zich vergiste in een flauwe
bocht. Hij reed over de provin
ciale weg van Wissenkerke rich
ting Kortgene. Ook deze be
stuurder overleed ter plaatse.
Het voertuig werd geheel ver
nield. De politie vermoedt dat de
bestuurder was verblind door de
laagstaande zon.
;auto waarmee de drie jeugdige toeristen in Retranchement uit
e bocht vlogen (foto Camïle Schelstraete)
Sven, het zoontje van de heer T. Marleveld, medewerker van de dienst archeologie onder water, in het steungat voor de mast van de
in het Brouwersgat opgeviste scheepsbalk (foto Pieter Honhoff)
STELLENDAM - De Noordzee heeft weer een stuk historie
prijsgegeven. De dienst archeologie onder water van het minis
terie van WVC in Alphen aan de Rijn beschikt sinds donderdag
over een unieke balk van zeven meter lengte. Het stuk hout -
onderdeel van een schip - is een kleine drie weken geleden in
het Brouwershavense Gat voor de Brouwersdam opgevist door
J. Flinkweert, schipper van de Goeree 33. Onderzoek moet uit
wijzen uit welke eeuw de vondst stamt.
De balk was vermoedelijk over de hele breedte van het schip ge
plaatst en deed onder meer dienst als steungat voor de mast.
Volgens T. Marleveld van de dienst archeologie onder water is
het 'zwaar gebouwde' schip' ongeveer negen meter breed ge
weest. Dergelijke constructies kwamen voorzover bekend alleen
voor bij kleine binnenvaartkraampjes.
„Deze vondst", aldus Marleveld, „tilt weer een tipje van de sluier
op van de manier waarop men vroeger schepen bouwde. Dit is
een hele leuke vondst."
Hoe oud de balk is valt nog met geen mogelijkheid te zeggen. De
balk is overgebracht naar de werkplaats van de dienst in Alphen
aan de Rij, waar douches de balk nathouden en beschermen te
gen scheuren. Aan de hand van de jaarringen van de balk, onder
zoeken archeologen uit welke eeuw de balk dateert. Daarna zal
het stuk hout vermoedelijk een plekje krijgen in een museum.
JlERIKZEE - De Walcherse en
Ichouwen-Duivelandse stran-
len zijn weer paraffine-vrij. In
lësterschouwen heeft een
Jchoonmaakploeg de klus don-
Ierdag geklaard en in Valkenis-
was het overigens onschade-
Ijke spul woensdag tegen de
Ivond al verwijderd. Rijskwa-
lerstaat ondertussen doet er al-
Is aan de dader te achterhalen.
|e schoonmaak-operatie was
|iet alleen op de Zeeuwse stran-
i nodig. Langs de Nederland-
ekust van Vlissingen tot Zand-
loort is deze week naar schat
ing 500.00" kilo paraffine aange-
poeld .aarvan een klein ge
in Zeeland.
Rijkswaterstaat schat de totale
losten van de schoonmaak op
len minste een miljoen gulden.
Paarom, aldus een woordvoer
der, is Rijkswaterstaat er alles
jan gelegen de vervuiler op te
Iporen en de schade te verhalen.
|en team van twintig mensen
joudt zich met het onderzoek
|ezig.
rijkswaterstaat houdt er reke
ning mee dat de paraffine af
komstig is van een tanker die
let mogelijk bij een verwer
kingsbedrijf moest afleveren,
klaar volgens J. T. Kramer van
Je directie Noorzee van Rijks
waterstaat kan het ook best zijn
pat het spul geloosd is door een
passerend schip. En dan wordt
pet heel moeilijk de schuldige te
Ichterhalen.
jjchuldig in de zin van de wet is
le lozer niet, want van echte ver-
tiiling blijkt geen sprake te zijn.
Set lozen van kaarsvet is niet
«rboden en het bevat geen stof-
en die verantwoordelijk kunnen
Sjn voor een daadwerkelijke
verontreiniging. Niettemin kan
aet Rijk de opruimingskosten
J:el opeisen, omdat de veroorza
ker de Nederlandse staat schade
teeft berokkend.
ta Westerschouwen Is de strand-
'einigingsmachine woensdag
avond tot elf uur bezig geweest.
Donderdagmorgen werd het
karwei hervat en na een pauze is
s avonds verder gewerkt. Vol
gens milieu-ambtenaar K. M.
Rouw is het moeilijk aan te ge
ven hoeveel paraffine is opge
naaid, omdat de machine tege
lijkertijd andere rommel heeft
verwijderd. Voorlopig is het af
val opgeslagen. Landelijk wordt
bekeken of de paraffine herge
bruikt kan worden.
°ok in Valkenisse zit de smurrie
inmiddels in een container.
Woensdagavond reeds was het
Scn°onmaken, na een hele dag
Werk, klaar. J. Wielemaker, die
belast was met de operatie,
schat de totale hoeveelheid op
20 n zeven a acht kubieke meter.
WILHELMINADORP - Een
van Zeelands prettigste plek
ken bij fraai zomerweer is het
Proefstation voor de Fruit
teelt in Wilhelminadorp. Ap
pels en peren hangen belofte
vol te rijpen aan de ordelijk
gerangschikte bomen, hoge
windsingels van populieren
zorgen voor aangename scha
duw en de korte broeken van
de proeftuinmedewerkers
versterken het zomerse ge
voel. In de kleinfruitafdeling
staan de bessenstruiken op
hun mooist te wezen. Tussen
het donkere groen glimmen
koele trossen rode en witte
bessen.
In deze lusthof is een groepje
vakantiewerkers aan de slag.
Het Proefstation besteedt het
zomerse plukwerk in de klein-
fruitsector uit aan scholieren
die een deel van hun vakantie
uittrekken voor het bijeenga
ren van een welkome aanvul
ling op hun zakgeld. Er zijn on
plezieriger plekken te beden
ken om dat te doen. Dat vinden
de vakantiewerkers zelf ook.
Veel jonge kleinfruitplukkers
komen ieder jaar terug. En dat
stelt het Proefstation op prijs.
Ervaring is ook voor een
vakantiewerker mooi meege
nomen.
Twee van die ervaren krachten
zijn Jolanda Kole en Marjan
Kik, beide 20 jaar en wonend in
Wilhelminadorp. De eerste is al
voor de vijfde keer enkele we
ken in de proeftuin aan het
werk, de tweede voor de vierde
keer. Afwisseling is voor hen
het aantrekkelijkste aspect
van hun vakantiebaantje. De
nadruk ligt op het plukken,
maar omdat het Proefstation
onderzoek aan verschillende
soorten kleinfruit doet, in di
verse proeven, gebeurt het
maar zelden dat iemand dagen
achtereen in hetzelfde gewas
staat te plukken. De vakantie
werkers houden zich behalve
het plukken van witte, rode en
zwarte bessen, bosbessen,
aardbeien, frambozen en bra
men onder meer bezig met
schoffelwerk en ze geven de
struiken water die in plastic
tunnels staan. En soms sprin
gen ze bij in het hard fruit.
Met het eigenlijke onderzoeks
werk hebben de vakantiewer
kers weinig te maken. Jolanda
Kole verricht wel een karweitje
dat op een gewoon kleinfruit-
bedrijf niet vaak voor zal ko
men. Ze neemt steekproeven
uit de doosjes bessen die haar
collega's hebben geplukt,
Jonge vakantiewerkers aan de slag op het Proefstation voor de Fruitteelt in Wilhelminadorp foto Willem Mieras
weegt ze en telt met behulp
van een handig apparaatje
hoeveel trossen in een doosje
van een pond gaan en hoeveel
bessen aan zo'n tros hangen.
Marjan Kik weet dat het Proef
station prijs stelt op zorgvul
dig werk: „Bij een gewoon
fruitbedrijf gaat het vooral om
het tempo. Hier gaat het veel
meer om nauwkeurigheid. Wij
moeten bijvoorbeeld ook de
rotte bessen apart houden."
De twee vakantiewerksters
zijn zeer te spreken over de ma
nier waarop de vaste medewer
kers van het Proefstation het
werk begeleiden. Jolanda Ko
le: „Er is geen hinderlijke con
trole. Ze houden natuurlijk wel
in de gaten waar je mee bezig
bent en of je het wel goed doet,
maar je wordt niet voortdu
rend op je vingers gekeken."
Daar streven de medewerkers
van het Proefstation ook be
wust naar. Ron Anbergen, een
van de kleinfruitspecialisten,
heeft bij een eerdere ervaring
gemerkt dat een al te nadruk
kelijke controle alleen maar
averechts werkt. „Je merkt
dan dat er meer wordt gekletst
onder het werk, waardoor de
f/
nauwkeurigheid afneemt. En
de motivatie wordt minder.
Het beste is gewoon de vakan
tiewerkers vertrouwen en ver
antwoordelijkheid te geven."
Het weer bepaalt bij het Proef
station voor de Fruitteelt in
belangrijke mate de behoefte
aan vakantiewerkers. Dat
maakt het lastig een zodanig
schema op te stellen dat de
hoeveelheid werk spoort met
het aantal scholieren dat een
handje komt helpen. Ron An
bergen: „We zitten nu tamelijk
ruim in onze vakantiewerkers.
zodat het af en toe zoeken is
naar werk voor ze. Maar over
twee weken zijn er minder
mensen beschikbaar, terwijl
we verwachten dat het dan
drukker wordt met het pluk
werk. Dat is wel lastig. Maar
vakantiewerkers hebben na
tuurlijk ook hun vakantieaf
spraken."
Het wisselende aanbod van
werk en vakantiewerkers bete
kent voor Joop Cauwenbergh,
die bij het Proefstation de ad
ministratieve kant vap het
vakantiewerk verzorgt, enig
geregel. Hij zet deze zomer der
tig scholieren in, die gemid
deld drie weken komen
werken. Vakantiewerkers in de
proeftuin dienen minstens 16
jaar te zijn. Cauwenbergh:
„Vijftienjarigen vinden we nog
te speels. Die zijn vaak niet se
rieus genoeg." Een oude af
spraak op het Proefstation is
dat maximaal tweederde van
het aantal vakantiewerkers uit
kinderen van personeelsleden
mag bestaan. Dit jaar wordt
die norm lang niet gehaald.
Cauwenbergh: „We hebben op
dit moment weinig medewer
kers met kinderen in de leeftijd
van 16 tot even boven de 20
jaar."
Omdat het werk bij het Proef
station zo sterk afhankelijk is
van het weer (wanneer het re
gent wordt er bijvoorbeeld niet
geplukt), zijn de vakantiewer
kers er niet van verzekerd dat
ze ook volop aan de slag kun
nen in de weken die ze voor de
versterking van hun financiële
situatie hebben gereserveerd.
Het komt wel voor dat ze bij ge
brek aan werk naar huis wor
den gestuurd. Jolanda Kole:
„Dat is dit jaar gelukkig nog
niet gebeurd. En trouwens, die
gemiste uren kun je vaak met
wat overwerk wel weer inha
len."
Een vakantiewerker die de he
le dag tussen smakelijk fruit
aan het werk is, staat op het
eerste gezicht aan een voortdu
rende verleiding bloot een flink
toe te tasten. Maar dat valt vol
gens Marjan Kik wel mee: „Als
je een halve dag op je knieën
tussen de aardbeienplan ten
hebt gezeten, kun je geen aard
bei meer zien."
Ben Jansen
De Vrijheid, beroofd van het ruime sop en een deel van de
inventaris, gevangen in buitendijks grasland foto Hans
Slotboom)
(Van onze correspondent)
OUDEBILDTZIJL - Kok
kelvisser Leen Steketee uit
Yerseke had al pech, toen
hij vorige week woensdag
met zijn visserschip op een
zandbank liep in het Wad
dengebied. Hij heeft een
nieuw vissersbedrijfje en
was pas veertien dagen aan
het vissen. Het geluk ont
glipte hem verder, toen zijn
vaartuig vrijdag bij wind
kracht 8 tot 9 van het anker
werd geblazen. Onbemand
werd de onfortuinlijke
YE117 door de wind voort
gedreven, dwars over rijs-
dammen van de landaan-
winningswerken, tot het bo
ven het Friese Nieuwebildt-
zijl strandde. Maandag was
de ontgoocheling voor de
Zeeuwse vissers compleet:
het schip bleek in een collec
tieve daad van zeeroverij
nagenoeg leeggestolen en
deels vernield.
Tijdens de stormvloed werd
het schip ver in het polder
land geworpen. Zelfs bij
vloed ligt het droog. Land
aanwinningswerkers van
Rijkswaterstaat bespeurden
het schip het eerst. Ze troffen
niemand aan boord. Alleen
dure spullen in het onafge
sloten binnenste. Communi
catie kwam volgens het
boekje tot stand; er gingen
berichten naar de rijkspoli
tie te water, rijkspolitie Me-
naldumadeel en de kust
wacht Brandaris. „Ze kon
den best ergens drijven",
zegt Louis van Schaik van
Rijkswaterstaat over de dan
nog spoorloze bemanning.
De visserij-inspectie bracht
het verlossende bericht. De
vissers waren veilig aan wal
Op dat moment trok de
rijkspolitie de handen van
de zaak af. De waterpolitie
beloofde door extra surveil
lance een oogje in het zeil te
houden. Dat bleek in de
praktijk eerder gezegd dan
gedaan. „Het is daar een gro
te rimboe. Een onbegaan
baar gebied, want er staat
bijna geen water", zegt een
woordvoerder van de water
politie in Harlingen. „Maan
dag hebben we geprobeerd
er bij te komen, maar zelfs
met een rubberboot lukte
dat niet."
Wat over het water inder
daad onmogelijk is, blijkt
vanaf de dijk boven Nieuw-
bildtzijl een fluitje van een
cent. De jeugd van Oude- en
Nieuwebildtzijl beschouwde
het zondag als een leuk ver
zetje: na de kerkdienst even
een tochtje naar het schip.
Ook de ouderen lieten zich
niet onbetuigd. In kleine
groepjes bezochten ze het
schip.
Een van hen is een vijftienja
rige inwoonster van Nieuwe
bildtzijl. „We mochten wel
spullen meenemen, zeiden
ze. Alleen gereedschap en zo
moesten we laten liggen",
vertelt het meisje. Wie zei
dan dat dat mocht? „Nou,
die kinderen", zegt ze. „De
politie was al geweest en er
was niemand meer op het
schip." Onbevangen vertelt
ze hoe een vriendje zei dat hij
7-up ging halen. „Hij kwam
terug met een rugzak vol."
Dat leek haar ook wel wat.
„Prachtig toch, even naar
zo'n schip?" Met een vrien
dinnetje ging ze op weg, zo'n
twintig minuten lopen. Ze
verzekert dat ze niets kapot
heeft gemaakt. „Die kastjes
waren al opengebroken. En
het bed lag overhoop. Ja,
daar lag misschien ook wel
wat onder. Zo gaat dat." De
hele middag gingen de uit
stapjes door. Ook een paar
ouderen deden er aan mee,
zegt het meisje.
Bauke van der Heide uit Fer-
werd was er bij, toen mede
werkers van Rijkswater
staat het schip aantroffen.
Hij kan zich nauwelijks voor
stellen dat voor het weekein
de nog met het schip is ge
vist. „Het ziet er raar uit. Al
les is kapot geslagen. Ik zie
de netten al niet meer".
Volgens de waterpolitie ont
breken een schouw, een bui
tenboordmotor, een stereo
én levensmiddelen. De ver
nielingen mogen daar nog
aan toegevoegd. Het bedie
ningspaneel is kapot gesla
gen, serviesgoed stuk ge
smeten en beddegoed ver
scheurd. Uit de machineka
mer missen zelfs de accu's
van de motor. De schade
wordt geraamd op 10.000,-.
De waterpolitie meent dat
het in eerste instantie de
fout van de schipper is ge
weest om zijn schip onbe
heerd achter te laten. „Wij
hebben wel meer te doen",
zegt hij over het beloofde
toezicht op het schip,
Wat er nu met het schip gaat
gebeuren is nog onzeker. Het
woord is aan eigenaar Steke
tee, wiens moeder in Yerseke
donderdag alleen wist te
melden dat haar zoon pogin
gen in het werk stelt het
schip vlot te krijgen. Steke
tee zelf was niet bereikbaar.
Vast staat dat een nieuwe
stormvloed van 2,90 meter
nodig is, wil het schip op ei
gen kracht het grasland uit
varen.
VLISSINGEN - Oude biljetten
van 1000 Franse francs zijn de
laatste drie weken weer aange
boden aan winkeliers in Vlis
singen. In vijf gevallen werd
een dergelijk biljet gewisseld.
Het gaat hier echter om waarde
loze oude francs, die al jaren
niet meer in omloop zijn. De
nieuwe Franse francs zijn er
niet in coupures van 1000.
De biljetten van 250 gulden die
in Vlissingen werden aangetrof
fen hebben in tegenstelling tot
eerdere berichten wèl een water
merk. Het watermerk is niet te
voelen, maar wel te zien. De bil
jetten zijn onmiddellijk herken
baar aan het gladde papier. Er is
geen enkel reliëf te voelen aan de
valse vuurtorens.
I I M I I I II I II I I II I II I I II ITT
Dat Middelburgse gezin
netje ziet er zeer naar uit.
Naar de vakantie, die men
aan enige Franse kust wil
doorbrengen op een cam
ping waar de gasten geacht
worden bij redelijke tempe
raturen ongekleed te re
creëren.
„We doen dat nu al een aan
taljaren en het is echt heer
lijk om een paar weken van
alle textiel te zijn bevrijd",
zei de heer die het gezin aan
voert onlangs. „Het is altijd
heel ontspannen."
Maar toch. Een enkele be
slommering hou je altijd.
„Want", zei de man pein
zend, „vorig jaar zeurde
mijn vrouw wel regelmatig
dat ze eigenlijk niets had om
uit te trekken."
