PZC
Greet
De Vries-
Hommes
week-in
33
ZATERDAG 7 JULI 1990
Overleg heilig
Milieubox
Bevlogen en vol dadendrang gaat
Greet de Vries-Hommes (1944) in
1987 als gedeputeerde namens de
PvdA, het milieu in Zeeland beheren.
Als specialist verkeer en waterstaat
sinds 1978 in provinciale staten
actief, moet ze zich op een geheel
nieuw werkterrein begeven. Ze
ervaart dat het optreden als
dagelijks bestuurder van de
provincie een gans andere opstelling
vereist dan het opereren als gewoon
statenlid. „Ik ben nu misschien iets
minder onbesuisd," zegt ze eind 1987.
Komend voorjaar zijn er
statenverkiezingen. Greet de Vries
staat te trappelen om aan een nieuwe
ronde als gedeputeerde te beginnen,
vooropgesteld dat de partij haar
weer op het Abdijpluche wil hebben.
Hoewel teleurstellingen en politieke
nederlagen haar niet bespaard zijn
gebleven, is het heilig vuur wanneer
het om milieu gaat, nog volop
aanwezig. Kroon op het werk van de
afgelopen drie jaar is voor Greet de
Vries-Hommes de presentatie van
Kerend Tij, het eerste Zeeuwse
Milieubeleidsplan.
Een citaat uit Kerend Tij. „De Zeeuwse
Delta is helemaal niet zo schoon als
sommigen menen. De vervuiling van de
Westerschelde is in hun ogen slechts een
lokale smet op het verder zo schone
Zeeuwse blazoen, een smet die ook nog
eens op rekening van de Belgen kan wor
den geschoven. Dergelijke ideeën kunnen
gemakkelijk als fabeltje worden ontmas
kerd." Het gaat niet om kritiek van een
actiegroep, maar om de mening van het
Zeeuwse college van gedeputeerde staten.
Een dagelijks provinciebestuur, dat zich
tot nu toe niet écht om het milieu heeft
bekommerd. Het wordt ook in diplomatie
ke bewoordingen toegegeven: „In deze
provincie heeft het milieubeleid niet
steeds op alle fronten de prioriteit gehad
die nodig was." In gewone mensentaal be
tekent dat: We hebben er geen bal van te
recht gebracht.
Het zijn de keiharde feiten - en de lonken
de statenverkiezingen - waarvoor de da
mes en heren gedeputeerden de ogen niet
meer kunnen sluiten. Nogmaals Kerend
Tij: „De werkelijkheid is dat Zeeland op
alle fronten - verzuring, vermesting, ver
spreiding van milieugevaarlijke stoffen,
verstoring van natuurgebieden, enzo
voort - niet onder doet voor de rest van
het land. De werkelijkheid is dat deze
agrarische provincie met zijn geringe in
wonertal de vijfde provincie is op de rang
lijst van bronnen van luchtverontreini
ging. En dan zijn er nog specifiek Zeeuwse
milieuproblemen als de vermesting, die in
vrijwel de hele provincie in de sloten een
forse algenbloei veroorzaakt." Kerend Tij
is door gedeputeerde staten - waarin ver
tegenwoordigd CDA, PvdA en VVD - uit
gebracht. Voor milieugedeputeerde Greet
de Vries-Hommes moet dat een fikse op
steker zijn. Als de woorden ook werkelijk
in daden worden omgezet, staat Zeeland
een nieuw tijdperk te wachten, waarin al
maar meer plaats maakt voor: mag het
ietsje minder. Wanneer het met het eerste
Zeeuwse Milieubeleidsplan net zo gaat als
met het Nationaal Milieubeleidsplan (veel
geschreeuw, weinig wol) dan verandert er
weinig. Hooguit zal de burger zijn afval ge
scheiden moeten inleveren. Maar gedepu
teerde De Vries-Hommes ziet het voorals
nog zonnig in.
- De Zeeuwse overheid - waterschappen,
gemeenten, provincie - laat het milieu
veelal aan het kortste eind trekken.
„In het verleden zijn de zaken wat onder
gewaardeerd. Dat is aan het veranderen.
Er vindt nu een omslag plaats. Dat heeft
in Zeeland wat langer geduurd dan elders
in het land. Je moet natuurlijk wel een
draagvlak hebben in de samenleving, wil
je een milieubeleid gestalte kunnen ge
ven. Het is hetzelfde als met stoplichten.
Ze moeten zin hebben, anders rijdt men er
doorheen. We moeten zorgen voor een
goede regelgeving en handhaving, naast
voorlichting en educatie. En overleg. Ik
geloof heilig in overleg. Twee jaar geleden
had ik nooit gedacht dat de gemeenten
zouden meewerken aan een ander afval
beleid. Door goed overleg is dat nu be
reikt."
- Neem de waterschappen. Het bestuur
van Noord- en Zuid-Beveland weigerde te
zorgen voor betere milieucontrole in het
buitengebied.
,,Ik was ook reuze teleurgesteld toen ik
het hoorde. Hier klopt iets niet. Ik heb be
grepen dat het dagelijks bestuur van het
waterschap het onderling niet eens was en
dus was het verhaal naar de algemene ver
gadering niet sterk. Er is hier geen sprake
van een omslag."
- Neem de gemeenten. Volgens een top
man van het ministerie komen die niet met
plannen en subsidieverzoeken op milieu
gebied.
„Het is niet helemaal waar dat er onvol
doende initiatieven worden genomen. Er
is om subsidie te krijgen een drempel van
tenminste 70.000 inwoners. Je moet voor
Zeeland die drempel niet te strak hante
ren. Gemeenten moeten wel zelf achter
Gedeputeerde Greet de Vries Hommes: het tij keert (foto Wim Riemens)
Zeeuws milieuplan is
geen papieren tijger
Met dit beeld presenteert de provincie Zeeland 'Kerend Tij' het eerste Zeeuwse milieuplan
initiatieven staan. Iets van bovenaf opleg
gen kan even werken, maar mislukt op
termijn. Dat zijn korte termijn-successen.
Ik vind wel dat je niet alleen met gemeen
ten moet praten. Zonodig moetje dingen
opleggen."
- Noem eens een leuk milieu-initiatief van
een Zeeuwse gemeente.
„Ik moet wel nadenken. Je ziet dat een ge
meente als Valkenisse begonnen is met in
voering van een milieubox. Dat initiatief
wordt vrij snel door twee gemeenten ge
volgd. Dan heb je er nog maar drie van de
30, maar ik hoop dat de rest uiteindelijk
ook meedoet, zodat het klein chemisch af
val rigoreus uit het milieu gehaald wordt.
Ik zeg niet dat de gemeenten een uitmun
tend milieubeleid voeren. Ze zitten een
beetje met het probleem dat ze niet alles
weten. Er zijn allerlei illegale zaken die
moeilijk te achterhalen zijn."
- Economie en recreatie krijgen in het be
leid altijd voorrang.
„Of dat zo is, weet ik niet. Er is ook wel
voorrang voor het milieu. In West-
Zeeuwsch-Vlaanderen wordt door de ge
meente Oostburg de recreatieve ontwik
keling afgeremd. Er staat tegenover dat
de gemeente Sluis uitbreiding van kam
peren wil in een richting die absoluut niet
kan. Neem de landinrichting voor West-
Zeeuwsch-Vlaanderen. Ik hoop dat het
een herinrichting van de kuststrook
wordt en geen ruilverkaveling. Gedepu
teerde staten hebben een voorkeur voor
herinrichting. De tegenstanders daarvan
hebben gewoon koudwatervrees. Het is de
doodnormaalste zaak van de wereld dat
bij landinrichting het algemeen belang
meetelt. Als men de emoties loslaat en zui
ver zakelijk redeneert, dan ligt voor de
kust van West-Zeeuwsch-Vlaanderen her
inrichting voor de hand. Men moet er geen
prestigezaak van maken."
- Neem de provincie. Die loopt bepaald
niet voorop bij het uitzetten van een crea
tief milieubeleid.
„De provincie laat wel steken vallen. Ik
denk aan het Rammekensschor. Dat had
nooit aangewezen mogen worden als spe
ciedepot. Gelukkig worden dergelijke fou
ten minder; de omslag in denken werkt
ook door in het provinciehuis. Je merkt
dat het idee van een duurzame ontwikke
ling meer ingang vindt. De omslag is er in
het college van gedeputeerde staten. An
ders had men niet het Zeeuws Milieube
leidsplan geaccepteerd. Dan had men niet
in het sociaal-economisch beleidsplan de
duurzaamheid opgevoerd. En in Zeeland
aan Zet is er de zoneringsgedachte, waar
bij je het milieu probeert te dienen en te
gelijk een stukje economische ontwikke
ling mogelijk maakt. Er zijn trieste voor
beelden, zoals sloop van een woonwijk in
Sluiskil. Ik zie dat toch als een voorbeeld
van goed milieubeleid. Niet met allerlei
lapmiddelen proberen de woningen te be
houden, maar zorgen voor een fatsoenlij
ke oplossing. Het kost tijd. We hebben er
50 jaar over gedaan om de zaak te verzie
ken en je mag niet verwachten dat het in
één jaar opgelost wordt."
- Het provinciaal bestuur gedoogt teveel.
Bedrijven mogen lustig doorgaan met ver
vuilen. De normen worden rekkelijk toe
gepast.
„De provincie heeft niet altijd de moge
lijkheden om eisen te stellen. Er is ook
rijksbeleid waaraan we ons moeten hou
den. De uitstoot door bedrijven stijgt nu
nog wel, straks als het Nationaal Milieu
beleidsplan uitgevoerd wordt, niet meer.
Ik ben voor een gebiedsgerichte benade
ring. Niet naar één bedrijf kijken, maar
naar een heel industriegebied. De zaken
optellen, uitgaan van de totale milieube
lasting. Dat gaat gebeuren. Ik pleit ook
voor het gebruiken van 10% van de be
drijfswinst voor milieumaatregelen. Dat
heb ik interprovinciaal aangekaart. Het
wordt bekeken. Ik denk dat bedrijven zo'n
bepaling niet eens zo verstrekkend vin
den, als ze de uitgaven van de belasting
mogen aftrekken."
- De landbouw wordt door de provincie
erg ontzien. Waarschijnlijk blijft zelfs de
distelverordening gehandhaafd.
„Ik weet het niet. Gedeputeerde staten
staan achter afschaffing van de verorde
ning. Je moet dan wel een extra maaibe-
leid voeren en dat zal de provincie ook
doen. Voor het landbouwbeleid stellen we
in Kerend Tij ook een aantal eisen."
- Als milieugedeputeerde bent u heel be
hoedzaam bezig en moeten er nogal eens
tegenvallers worden geïncasseerd.
„Het kan me niet zoveel schelen op welke
wijze iets gebeurt, als het maar gebeurt.
Wanneer ik eens 'n keer onder de grond
door moet, dan doe ik dat. Soms is dat fru
strerend, maar ik ben een geboren opti
mist. Ik denk dat het werkt als je er zelf in
blijft geloven. Zonder goede medewerkers
en contacten in de samenleving lukt het
niet. Je leert wel relativeren en je moet te
gelijk de dingen niet loslaten. Een beetje
terriergedrag vertonen."
- In de bescherming van de Oosterschel-
de-waarden langs de Oesterdam hebt u
gefaald.
„Ik heb moeten toegeven en ben daar
woest over. Maar er zitten nog een paar
ijzers in het vuur. Minister Braks is ge
vraagd via de Natuurbeschermingswet de
Oosterscheldekant ontoegankelijk te ver
klaren. Dan mag er gewoon niemand ko
men. Ik kon niets regelen en heb daar vre
selijk de pest over in. Als gemeentebestu
ren het nut van een goede bescherming
van natuurwaarden niet inzien, dan kan
ik niet op m'n eentje vanuit Middelburg
zeggen dat het anders moet. De gemeente
besturen hebben nu beloofd dat ze zullen
meewerken. Ik ga er vanuit dat het ge
beurt."
- U loopt wel meer stuk op de houding van
bestuurders en burgers.
„Men is onvoldoende doordrongen van de
noodzaak het milieu te behoeden. Je moet
voortdurend praten en proberen te over
tuigen. Uitleggen waarom iets moet en
niet kan. Als mensen een stukje gemak
moeten inleveren ten gunste van het mi
lieu, dan is het milieugevoel niet zo groot.
Dat geldt ook voor gemeentebesturen. Ik
merk wel dat men zich een heel klein
beetje begint te schamen af en toe. Dat
men zegt: dat kunnen we de natuur niet
aandoen."
- Vandaar uitbreiding van minicampings
en het toelaten van waterscooters?
„Zolang wij het voor het zeggen hebben
blijft het maximumaantal plaatsen op mi
nicampings vijf, en tien in het hoogsei
zoen. Straks bepalen de gemeenten de
aantallen zelf. Ik hou m'n hart vast. Ik
hoop dat de gemeentebesturen zullen be
seffen dat mensen willen kamperen bij een
boerderij en niet op een camping. Waters
cooters mogen niet. Als vroeger een brom
mer teveel lawaai maakte, kreeg je die als
pakketje thuisgestuurd. Dat moet met die
scooters ook gebeuren. Ik begrijp het niet
waarom mensen die dingen gebruiken.
Het is het kwijtspelen van een stuk agres
sie. Dan zeg ik: loop maar een stuk hard."
-- Met het Zeeuws Milieubeleidsplan wilt u
duidelijk scoren.
„Ik wil presteren ten behoeve van een be
ter milieu. Er zijn er nog teveel die preste
ren om te presteren. Om er beter van te
worden. Dat hoeft voor mij niet. Het ZMP
is een plan voor vier jaar, met een uitloop
tot 2000. Ik ben ervan overtuigd dat het
geen papieren tijger blijft. De Romeinen
wisten het al: zonder een goed plan is het
een verrekt eind omlopen. Ik ben niet on
nozel. Waar we bevoegdheden hebben zul
len we de vergunningen en controles aan
scherpen. Maar het zal een en/en-beleid
moeten zijn. Ook appelleren aan de ver
antwoordelijkheden van de mensen zelf.
Ze zullen mee moeten werken. Met z'n al
len werken aan een andere mentaliteit. Ie
dereen weet wat in een vergunning staat
en dat hij zich daaraan moet houden. Het
is in feite toch belachelijk dat we kapita
len moeten uitgeven voor controle."
- De provincie steunt niet enthousiast het
veranderen van de opvattingen bij de
mensen.
„We moeten veel meer, vooral door educa
tie, het omslagdenken bevorderen. Dat
lukt ook wel. Geen spuitbussen meer, fos
faatvrije wasmiddelen, milieuvriendelijke
verpakkingen. Alleen moeten we verder
gaan. Beseffen dat de grond niet alleen
van ons is, maar ook van de natuur en on
ze kinderen. We doen wel degelijk aan na-
tuur- en milieu-educatie. Ik heb geen zin
allerlei nieuwe ontwikkelingen te steu
nen. Dat is een stuk verspilling. We moe
ten de bestaande activiteiten versterken
en daarbij is samenwerking gewenst. En
de provincie hoeft niet alles te betalen.
Ook de gemeenten en het rijk moeten een
steentje bijdragen. Gemeenten doen dat
nu veel te weinig. Als provincie hebben we
veel aan het milieufonds. Daarmee heb
ben we al een aantal goede milieuzaakjes
kunnen honoreren."
- Een kritische organisatie als de Zeeuw
se Milieu Federatie is door provinciale
staten recent wel meer steun onthouden.
„De ZMF vind ik niet lastig. De organisa
tie vervult een horzelfunctie. Gedeputeer
de staten vinden dat de steun aan de ZMF
moet worden vergroot. De recente afwij
zing van meer subsidie? Ik zeg niet dat ik
daar gelukkig mee ben. Maar het tij is aan
het keren. Ik ben er wel voor dat de ZMF
meer mensen op projectbasis inschakelt.
Dat levert meer rendement op dan het
aanstellen van een man."
-- Gedeputeerde staten steken hun nek uit
met het ZMP. Is het een reëel plan?
„Het is een politiek haalbaar plan. Er
komt ongetwijfeld commentaar op. De
een vindt het te ver gaan, de ander niet ver
genoeg. We moeten de inspraak afwach
ten en er zonodig ons voordeel mee doen.
Wat mij betreft gaat er niks aan de voor
stellen af en komt er alleen maar wat bij.
Ik hoop dat er opbouwende kritiek komt.
Als ze zeggen dat er iets niet deugt, dan
svp wel aangeven hoe het wel moet. Ik ben
graag bereid - als de mensen mij de kans
geven - het plan uit te voeren."
Rinus Antonisse
