PZC
Alleen een sterke regering kan hulp aan
Navo zoekt rol in
nieuw Europa
opinie en achtergrond
Econoom De Groot over studiefinanciering:
WOENSDAG 4 JULI 1990
Collegegeld
Vloeken
Studieduur
Afrikanen niet blij met westerse aandacht voor democratie
Ritselen
Onderwijs
Menskracht
M
Doctrine
Nieuw Europa
Wegens annulering exportorder
GROTE PARTIJ
TEKENTAFELS
Plan Ritzen is gebakken lucht
(Van onze parlementaire
redactrice
Margreet Vermeulen
Is het bezuinigingspakket van
minister Ritzen (Onderwijs)
„gebakken lucht", zoals Weiten-
berg van het Christelijk Werk
geversverbond onlangs op
merkte? „Deels wel", meent
ook onderwijs-econoom Hans
de Groot. „Ik had op een door
tastender pakket gehoopt. En
vergeet niet: met dit pakket is
nog niet de helft van het pro
bleem opgelost!"
De Groot was wetenschappelijk
medewerker van Ritzen, toen
die nog hoogleraar in Rotter
dam was. Dezelfde De Groot
hield, op verzoek van minister
Ritzen, de Onderwijsbegroting
tegen het licht. De Groot ont
popt zich als een heuse tove
naarsleerling.
„Het is simpelweg een kwestie
van optellen en aftrekken", al
dus de econoom. „Er ligt een
probleem van 1,8 miljard in 1994.
De ingrepen in het beurzenstel
sel en het pakketje voorstellen
voor de wachtgelden leveren sa
men 740 miljoen op in 1994. Ik
kom dus nog ruim één miljard
tekort. Ik ben erg benieuwd
waar Ritzen nog meer mee
komt, want de tijd begint wel te
dringen."
De Groot had 't verstandig ge
vonden als Ritzen het parlement
een pakketje had voorgelegd
waarmee de ergste pijn op de be
groting snel weggenomen had
kunnen worden. Zo vindt De
Groot dat Ritzen de HBO-scho-
len op dezelfde manier moet fi
nancieren als de universiteiten.
„Dat wil dus zeggen: een vast
budget, ongeacht de vraag of er
zich meer studenten melden. Zo
werkt het bij de universiteiten
ook. Soms lijken bezuinigingen
heel naar, vooral als je moet af
knijpen. Maar in dit geval kun je
het budget van de HBO-scholen
gewoon voor pakweg vier jaar
bevriezen."
- Is dat niet gewoon het afwente
len van de problemen op de
scholen zelf?
De Groot: „Maar dat gebeurt
uiteindelijk toch. Een open ein
de-regeling, waarbij het budget
van scholen stijgt naarmate zich
meer leerlingen melden, is geen
garantie dat er niet bezuinigd
wordt. Kijk maar naar het verle
den. Als zich plotseling meer
studenten meldden, ging ge
woon de vergoeding die scholen
van het departement voor iedere
leerling krijgen ietwat omlaag.
Dat is ook bezuinigen op de
scholen zelf."
Volgens de Rotterdamse eco
noom is er eigenlijk maar één
manier om rigoreus op Onder
wijs te besparen. „Dat is het
drukken van de kosten die ie
dere student voor de overheid
met zich meebrengt. Een stu
dent in het Hoger Onderwijs
kost 10.000 gulden per jaar, aan
onderwijskosten. In Nederland
komt daarvan 84 procent voor
rekening van de overheid terwijl
de student zelf 16 procent be
taalt in de vorm van collegegeld.
In een land als Amerika dragen
studenten 40 procent bij aan de
kosten van hun opleiding."
De juiste verdeelsleutel bepaalt
de politiek, niet de wetenschap.
Maar De Groot vindt dat de be
staande verdeelsleutel niet „hei
lig" verklaard moet worden.
„Het bedrag dat universiteits
studenten bij voorbeeld privé in
hun studie steken, verdienen ze
later drie keer terug. Ik wil maar
zeggen dat er een rechtvaardi
ging te vinden is als je aan de
huidige verdeelsleutel wilt tor
nen."
-- Wat vindt U in dit verband van
de verhoging van het collegeld
met 500 gulden in vijfjaar?
De Groot: „Dat zijn maar hele
bescheiden stapjes. De bijdrage
van studenten aan de oplei-
dingskosten stijgt daardoor van
16 procent naar 22 procent."
„Wat ik wil zeggen is dit: het ba
sisonderwijs, zodat iedereen kan
lezen en schrijven, is voor de vol
le 100 procent een overheids
taak. Onze moderne maatschap
pij stort in elkaar als de onderda
nen niet kunnen lezen en schrij
ven. Maar de financiering van
het hoger onderwijs is een ge
deelde verantwoordelijkheid,
vooral ook omdat de privé-op-
brengst voor afgestudeerden erg
groot is. De politieke discussie
over die verdeelsleutel moet
eens gevoerd worden. Want de
vraag naar onderwijs zal blijven
stijgen in deze hoog-ontwikkel-
de samenleving. Ook werkne
mers zullen zich steeds meer la
ten her- en bijscholen. Het is de
vraag of de overheid het leeuwe-
deel van die kosten moet blijven
dragen."
Een andere mogelijkheid om
fors te bezuinigingen is het tem
peren van de vraag naar (be
taald) onderwijs. 'Volume-maat
regelen' noemt men dat op het
departement. Een voorbeeld:
Ritzen wil de studieduur in het
HBO met één j aar bekorten voor
sommige groepen studenten.
Een ander voorbeeld is studen
ten van 27 jaar en ouder niet lan
ger een beurs te geven.
De Groot: „De bekorting van de
HBO-studieduur heeft Ritzen al
half ingeslikt. Maar dat terzijde.
Ik geloof niet dat de omvang van
de studentenaantallen vanuit
het departement is bij te sturen.
Dat is ontzettend ingewikkeld.
Scholen zelf hebben daar veel
meer Invloed op."
-- Wat vindt U van het bedrag
van 300 miljoen dat Ritzen denkt
te bezuinigen op deze manier?
De Groot: „Ik zie nergens een
onderbouwing van dat getal in
de stukken. De gebruikelijke
termen tref ik aan in de antwoor
den van Ritzen op vragen van de
Tweede Kamer daarover. 'Doel
matiger leerwegen' is zo'n term.
Maar hoe daarmee 300 miljoen
bespaard kan worden in 1995
staat er niet bij."
Het leeuwedeel van de bezuini
gingen denkt Ritzen binnen te
slepen door de studieleningen
onder te brengen in een aparte
organisatie. „Weinig elegant",
noemt De Groot deze boekhoud
kundige truc waardoor de uitga
ven van de studie-financiering
straks buiten de onderwijsbe
groting om lopen. „Maar het le
vert tweederde van het totale
bezuinigingsbedrag op. Dus je
moet het wel doen", vindt De
Groot die er echter op wijst dat
de totale uitgaven voor studiefi
nanciering er in werkelijkheid
natuurlijk geen cent door om
laag gaan. „Je leent bij een an
der loket, dat is alles."
De voorgenomen besparingen
op de wachtgelden van tachtig
miljoen in 1994 vindt De Groot
bescheiden. Maar hoe dat be
drag bereikt wordt vindt de eco
noom moeilijk te doorgronden.
„Bij eerste lezing van Ritzens
wachtgeldnotitie zie ik geen
garantie dat de besparingen
werkelijkheid worden."
„Het is misschien vloeken in de
kerk", vervolgt de Groot, maar
de uitgaven voor studiefinancie
ring hoeven niet altijd automa
tisch te stijgen als het aantal
studenten stijgt. Oftewel de post
studiefinanciering hoeft niet per
se een open einde-regeling te
zijn. Je kunt de uitgaven een
tijdje bevriezen en de armoe ver
delen over de studenten!"
„Met andere woorden: verlaag
de studiebeurzen als de studen
tenaantallen stijgen. Mensen
met lage inkomens kunnen in
zo'n geval gecompenseerd wor
den, die inkomensgegevens zit
ten toch al in de computers van
de Informatiseringsbank. Het
klinkt misschien wat onaange
naam, maar wees eerlijk: Ritzen
bezuinigt nu ook op de beurzen
van de individuele studenten. Ik
heb het al gezegd: een open ein
de-regeling bij studiefinancie
ring is geen garantie dat er niet
op de studiefinanciering bezui
nigd wordt."
Onderwijseconootn Hans de Groot (foto De Jong)
A
(Van onze verslaggever
Pieter Couwenbergh
Een van de voorwaarden
voor ontwikkelingshulp
is de aanwezigheid van een de
mocratische regering. Geld
mag niet blijven kleven aan de
handen van corrupte ambte
naren. In het geval van Afrika
wilden Europese regeringen
meer dan eens de ogen dicht
knijpen. Er werd niet gerept
over het ontbreken van meer
dere politieke partijen of
stemrecht. De economische si
tuatie was te ellendig om niets
te doen.
Sinds de perestrojka in de Sov
jetunie en Oost-Europa heb
ben de westerse landen weer
hoop dat de westerse democra
tie het ideaalmodel is. Ook
Afrika moet eraan geloven.
Tijdens de Afrika-conferentie
deze week in Maastricht is het
punt van de 'goede regering'
dan ook opnieuw op de voor
grond getreden. Voorzitter Ma-
sire van de conferentie, en te
vens president van Botswana,
spaarde niemand toen hij
sprak over het moeten bestrij
den van inefficiëntie, verspil
ling en corruptie.
Hij kan op weinig waardering
rekenen van zijn collega's.
„Het is weer een van de voor
waarden die de donorlanden
stellen aan de plannen. Zij wil
len de ontwikkelingen kunnen
dicteren, vooral de snelheid er
van", briest minister van finan
cien S. Kibona van Tanzania.
In zijn land bestaat een politie
ke partij, die een immens bu
reaucratisch apparaat in stand
houdt. Corruptie en smokkel
zijn er aan de orde van de dag.
Erover praten wil hij eigenlijk
niet. „In elk land is er corrup
tie, ook in uw land Het gaat er
om of je het onder controle
kunt houden". In Tanzania
vindt het ritselen op alle ni
veaus plaats. Van de gemeen
te-ambtenaar die een vriend
een bouwvergunning geeft tot
de minister die miljoenen sub
sidie in eigen zak steekt.
Kwalijk nemen kun je ze het
niet. Het salaris van een amb
tenaar is vaak onvoldoende om
van te leven. „Dat is een van de
redenen waarom wij het niet
onder controle hebben. Als de
economie in het slop raakt,
komt de corruptie bovendrij
ven. Westerse bedrijven
werken het in de hand door on
derhandse kortingen te bieden
op allerlei machines."
Tanzania ontbeert, zo legt zijn
assistent F. Kazaura uit, de no
dige vakkennis, de capaciteit
om te kunnen regeren. „We
hebben behoefte aan goed ma
nagement, vooral economisch
management want daar zit het
probleem. Tot die tijd is een
sterke regering de enige ma
nier om iets gedaan te krijgen,
ook voor het Westen."
Tijdens de Afrika-conferentie
wordt gesproken over de recen
te aanpassingsvoorstellen van
de Wereldbank, de lener voor
de Derde Wereld. De ontwikke
ling van de landbouw neemt
een vooraanstaande plaats in,
net als de opbouw van klein
schalige industrie. Verder zijn
onderwijs, gezondheid en an
dere sociale zekerheden be
langrijke punten in het rap
port.
„Juist de sociale zekerheid
wordt de dupe van de economi
sche crisis. De beste manier om
een dienst te bewijzen aan het
volk is het gratis te maken.
Maar om dat te kunnen bekos
tigen heb je een hoge produktie
en sterke economie nodig."
In de jaren zestig koos Tanza
nia onder de bezielende leiding
van Julius Nyerere voor deze
sociale richting. De landbouw
werd verder ontwikkeld en aan
de andere kant werden staats
bedrijven opgericht om de in
dustrie te ontwikkelen. Het
verdiende geld ging voor het
merendeel in sociale program
ma's voor 'gezondheid, onder
wijs en water'. Een immense
bureaucratie moet daarvoor
zorgen.
Tanzania wordt het troetel
kind van het Westen, totdat de
droogte toeslaat. De oogsten
vallen tegen, de economische
groei daalt tot nul en corruptie
en smokkel tieren welig.
Als Nyerere weigert aan de
voorwaarden van het IMF te
voldoen, krijgt hij geen geld
meer. Het land zakt diep weg in
een poel van ellende. „Het pro
bleem", zo analyseert Kibona
nu, „was en is het gebrek aan
een goede infrastructuur.
Graan en katoen bleef liggen
bij de boeren en kon niet naar
de markt. Omgekeerd kwam
kunstmest nooit aan bij de boe
ren."
Begin jaren tachtig lijkt het
land door God en alleman ver
laten. De sociale voorzieningen
worden als eerste uitgekleed,
de rijke Tanzaniaan zoekt een
privé-kliniek, en groenten en
brood worden onbetaalbaar.
Het volk mort, maar is te wei
nig georganiseerd om een vuist
te maken.
Inmiddels lijkt het land weer
op de weg omhoog. De katoen-
produktie is de laatste jaren
verveelvoudigd, terwijl ook de
kleine industrie opbloeit.
„Maar nog steeds kunnen we
niet op eigen benen staan. On
ze produktie-sectoren zijn nog
te veel afhankelijk van buiten
landse hulpbronnen en onze
landbouw teveel van mooi
weer", aldus Kibona. Ook de
afhankelijkheid van IMF-geld
maakt hem niet geruster.
De bescheiden economische
groei biedt echter wel geld om
weer wat te doen aan 'het men
selijk kapitaal'. De enige ma
nier om hogerop te komen is
door het zelf te doen. Dat beseft
ook Afrika. „Investeren in
mensen is noodzaak", erkent
Kibona, „maar de economie
moet het toelaten. Voor een
echte sprong voorwaarts moet
er een oplossing komen voor
het schuldenprobleem."
Dat hangt namelijk als een mo
lensteen om de nek van de Afri
kaanse staten. „De schuld en
vooral de rente zuigen de reser-
ié?,-).
T-'. - «MP"'; i
.('f /«4,
t 'V fï^/*
4 o ""V**'-
X, - -/
Succes van de landbouw in de derde wereld is niet genoeg. Ook het schuldenprobleem moet worden opgelost (foto GPD)
ves van de Afrikaanse landen
leeg. Als we de jaarlijke schuld
willen betalen, moeten we 90
procent van onze export-in
komsten afstaan."
Het Westen wil het niet zien,
meent Kibona. Vandaar dat
het niet expliciet op de agenda
van de Afrika-conferentie
staat. Hij wijst nogmaals op
het belang van een generaal
pardon of ten minste het aan
passen van de loden rentelast,
die bijna meer bedraagt dan de
totale schuld. „Regeringen en
banken geven je graag uitstel
van betaling, maar de rente
loopt door. Bankiers zeggen
dan dat het een goede les is.
Wie geld leent, moet ook terug
betalen. Maar als je een kind
leert zwemmen, breng je hem
ook niet alleen naar de rivier en
laat je hem daarna aan zijn lot
over."
Een extra handicap van de
Afrikaanse staten tegenover
collega's in met name Zuid-
Amerika is de donor. Waar in
Zuid-Amerika vooral commer
ciële banken investeren, moe
ten de Afrikanen het hebben
van regeringen, Wereldbank en
IMF. Die zijn tot nu toe abso
luut niet genegen te praten
over schuldenvermindering of
kwijtschelding. „Het IMF leent
het geld ook elders en moet wel
geloofwaardig blijven", meen
de oud-directeur Robert
McNamara. Commerciële ban
ken gaan echter de tweede
hands markt op met niet-inba-
re leningen of schrijven ze af.
„Westerse regeringen en com
merciële banken zouden ook
creatief met deze leningen om
moeten gaan. Dat geeft ons
meer lucht."
Ook minister Pronk van ont
wikkelingssamenwerking is
een voorstander van het afko
pen van regeringsschulden.
Maar collega's van Financiën
voelen daar absoluut niets
voor. Het niet betalen van
schulden aan het IMF is het te
kenen van je doodvonnis. Dan
komt er geen cent meer over de
brug, niet van een regering, en
niet van een commerciële
bank.
Kibona houdt goede moed,
maar hoopt op ten minste een
concessie. „Wanneer krijgen
we nu eens geld voor lange tijd
te leen, voor een jaar of dertig.
Als wij het dan naar eigen in
zicht kunnen besteden, kun
nen we iets opbouwen. Een pro
ject vier jaar ondersteunen zet
geen zoden aan de dijk. Wij ne
men dan ook zelf de verant
woordelijkheid voor de plan
nen."
Als De Groot de krant leest
wordt hij erg somber. „Het kan
nog ongelooflijk lang duren
voordat de onderwijsbegroting
op orde is. Ik las gisteren weer
dat de vakbonden hebben afge
dwongen dat tot 1996 gewacht
wordt met radicale wijzigingen
in de financiering van basis- en
voortgezet onderwijs". De vak
bonden zijn bang voor het nieu
we systeem waarbij alle scholen
één bedrag ineens krijgen. Van
dat ene bedrag moet de school
alles betalen: van de salarissen
tot en met de potloden.
„Het is toch de enige manier om
de Onderwijsbegroting beheers
baar te maken", meent de
Groot. „Dergelijke maatregelen
zijn ongetwijfeld niet altijd leuk.
Maar het pakket dat Ritzen nu
op tafel heeft gelegd is ook niet
leuk. En dan hebben we nog niet
eens gesproken over het miljard
aan bezuinigingen dat er nog
aan zit te komen."
Van onze correspondent
in Brussel
Hans de Bruijn)
Of nu ook de organisatie van
de Navo moet veranderen?
„Nee hoor", antwoordt de hoge
Amerikaanse diplomaat, „of
het zou de kwaliteit van het ca
fetaria moeten zijn". Een grapje
met een serieuze ondertoon.
Want wat de Amerikanen niet
willen, is dat het bondgenoot
schap nu ineens alle zekerheden
en uitgangspunten die het wes
ten veertig jaar lang houvast
hebben geboden, op de vuilnis
belt van de geschiedenis gooit.
Maar veranderen móét de Navo.
Donderdag en vrijdag komen in
Londen de twee presidenten
(Bush en Mitterrand) en de rege
ringsleiders van de zestien Na-
vo-landen samen om zich op de
toekomst van de alliantie te be
raden.
Het gaat daarbij om een aantal
hoofdthema's: de politieke rol
die de Navo in Europa kan spe
len. nu de militaire rol minder
belangrijk wordt; herziening
van de strategie van de Navo, in
clusief het verminderen van het
aantal kernwapens in Europa;
het opzetten van een Europese
veiligheidsstructuur, waarin
oost en west nauw samenwer
ken.
Door Navo-diplomaten wordt de
top van Londen als de belang
rijkste uit de Navo-historie en
als een nieuw begin voor het
bondgenootschap omschreven.
Sinds de vorige top, in mei 1989,
is op ons continent immers heel
wat veranderd.
De Muur viel; aan de deling van
Europa kwam een einde; Oost-
Europa werd democratisch; het
Warschaupakt viel uiteen. Er
wordt druk over ontwapening
onderhandeld. Er is geen vijand
meer en dat is wennen. Samen
werking kwam in de plaats van
confrontatie.
Wil de Navo een hoofdrol blijven
spelen, en niet door organisaties
als de in politieke macht
groeiende EG voorbijgestreefd
worden, dan moet zij verande
ren. Aan dat proces zullen de Na-
vo-leiders deze week vorm en
richting moeten geven.
De aloude Navo-aanpak was ge
baseerd op de 'Harmel-doctrine'
uit 1967, genoemd naar de vroe
gere Belgische minister van bui
tenlandse zaken. Een sterke de
fensie en tegelijk bereidheid tot
onderhandelen over ontwape
ning, luidde die. En nog steeds.
Maar daar wordt nu in Londen
'samenwerking' aan toege
voegd. De Navo wil met de lan
den van het Warschaupakt gaan
samenwerken. En niet om in
stemming met het Duitse Navo-
lidmaatschap te 'kopen', zo
wordt er meteen waarschuwend
bij gezegd.
„We doen dit niet om de Sovjets
iets te geven, maar omdat dit
van zichzelf iets goeds is", heet
het hier. De Navo-leiders zullen
dan ook opnieuw uitspreken dat
het herenigde Duitsland als ge
heel lid van de Navo moet zijn.
Om de eeuwige vrees bij de Sov
jets voor dat grote Duitsland
weg te nemen, zullen ook voor
stellen worden gedaan voor de
terugtrekking van kernwapens
voor de korte afstand uit de
Bondsrepubliek en voor troe
penvermindering.
Die voorstellen moeten dan la
ter worden uitgewerkt in de
Weense onderhandelingen over
de conventionele strijdkrachten
in Europa (CSE) en in de daarop
in 1991 volgende SNF-onderhan-
delingen over vermindering vi
de strategische kernbewap
ning.
Voorts is de verwachting dat
'een soort niet-aanvalsverkl
ring' komt, waarop Moskou
aandringt. De Navo heeft da
nooit zoveel in gezien, omdat
altijd beweerde van nature
een niet-agressieve organisal
te zijn.
Toch zal Londen volgens ing
wijden 'een signaal' in die ric
ting geven. Het voorstel van pi
sident Bush om de kernwape
strategie te veranderen (kerm
pens pas als allerlaatste tc
vluchtsmiddel) is een stap in i
door de Sovjets gewenste ric
ting.
De Navo zal intussen een mind:'
militaire rol gaan spelen. „Ma
zij blijft een essentieel eleme
in de constructie van het nieui
Europa", zo beweert iederee
En met die constructie moet i
snel een begin worden gemaal
Het staat wel vast dat dit via i
Conferentie voor Veiligheid i
Samenwerking in Euroj
(CVSE) moet gebeuren. Daa
van maken alle Europese land:
van oost en west (behalve Alb
nië), de Verenigde Staten en C
nada deel uit.
De Navo-top zal de bereidhe:
uitspreken om die CVSE uit
bouwen tot een permanent ove
legorgaan over veiligheid
vraagstukken tussen al die li
den. Zonder dat daarmee de bi
vo als westerse organisatie ove!
bodig mag worden. f
Die CVSE zal zich vooral moetei
bezighouden met het voorke
men, en als dat mislukt is, me
het beheersen van conflicts
tussen landen in Europa. De Ns
vo blijft daarbij bestaan als o|
gaan van vooroverleg tussen A
zestien huidige lidstaten.
Daarom wil de Navo vooral va
de CVSE ook geen nieuwe bi
reaucratie maken. Er moe
slechts een (klein) CVSE-secre
tariaat komen, terwijl elk ha
jaar de ministers van buitei
landse zaken en elke twee jaa
de regeringsleiders bijeen moe
ten komen.
Op de CVSE-top, die vermoed:
lijk op 19 november in Parijs va
start gaat, moeten de 35 lande
daar afspraken over maken. Hf
vreedzaam beslechten van gi
schillen wordt de hoofdtaak va
die nieuwe Europese vredeso:
dening.
Nederland heeft ten behoef
van de Londense top voorstelle
op tafel gelegd voor de werkir
van dat CVSE-'mechanisme
waarbij het vooral gaat om d
zogenaamde 'vertrouwen en ve
ligheid opwekkende maatregi
len'.
De Navo-landen voelen echt:
niets voor de Sovjet-voorstelle
om van de CVSE een soort 'Ei
ropese veiligheidsraad' te m:
ken, waarin op hoog niveau ov<
eventuele problemen wordt gi
praat en uiteindelijk wordt gi
stemd.
Dat zou de Sovjetunie een sooi
veto geven over ontwikkelinge
in Europa. De CVSE mag ni(
dienen om Moskou zo te con
penseren voor het verlies aan ii
vloed als gevolg van de omwei
telingen in Oost-Europa, z
wordt in Navo-kring gezegd.
Om de goede wil te tonen, ove
weegt de Navo om de landen va
het Warschaupakt een accred
tatie bij de Navo te geven. Via d
plomatieke vertegenwoordigii
gen zou dan een unieke vertroi
wensband met de vroegere 'vi
and' kunnen ontstaan.
Advertentie
3
kochten wij rechtstreeks van de fabriek
geheel verstelbaar
doorlopend voetpedaal c Pr'Js excl. BTW.
met veercompensatie Franco levering,
- metafleggoot ZOlang d„e
- afmeting 170x100 voorraad strekt
TEKENINGKASTEN
(licht beschadigd)
Stalen ladenkast
6 laden met slot
AO-formaat
140x95x57,5 cm
695,-
A1 -formaat
113x83x58 cm
L KANTOORMEUBELEN
tteietnenkampweg 13 - Ind.terr. De Rietvelden
Tel. 073-218771 - Fax 073-214740 Vrijdag open tot 20.00 uur
Sittard - Handelsstraat 23 - Ind.terr. Bergerweg Zaterdag open van 10.00 tot 16.00 uur
Tel. 04490-14867 - Donderdag koopavond - Zaterdag open van 10.00 tot 16.00 uur