VLAS
'n pas gezwingelde
bos engelenhaar...
kledingzaken
maken linnen
kleren te duur
vrijdagkrant
de vrij(e)dagkrant
C. VAN LEUVEN
11 pincode
13 recycle-auto
14 uit-agenda
15 exposities
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WÊÊÊÊÊÊÊÊIÊÊm^ÊBBSSÊm
VRIJDAG 29 JUNI 1990
autobanden
redactie
PZC-bijlagen
advertentie en
Vlissingen
administratie
Terneuzen
opening kantoren
het sterfjaar van karei de grote als
ezelsbruggetje voor de pincode,
de postbank maakte een folder vol
geheugensteuntjes; kluuten en
oogstbollen, een recept voor
zeeuws streekgebak.
het dashboard hergebruikt voor
automat of plantenbak, alles in
een auto kan de recycling in; de
midzomer-karweitjes in de tuin.
de evenementen en concerten in
zeeland; het publiek is dol op de
ellendige, avontuurlijke verhalen
'van ver' uit de reisliteratuur.
de exposities in de provincie; de
films in de bioskopen; de collectie
hergeroepeerd van het honderdja
rige stedelijk museum in vlissin
gen.
minder vlas
vrijdagkrant
TT et gebruik, van linnen in
±1 Nederland, blijft ver ach
ter bij dat in andere Europese
landen. Volgens C.W.A. van
Leuven van de Algemene Ne
derlandse Vlassersbond is dit
vooral te wijten aan de detail
sector. „Die gaat aan de haal
met, verhoudingsgewijs, te ho
ge winsten."
„Veel linnenkleding wordt te
genwoordig vervaardigd in
lage-lonenlanden, de prijs
wordt echter door de detail
handel kunstmatig hoog ge
houden," vertelt Van Leuven.
„Een linnen overhemd (dat
mag bestaan uit menggarens
als er maar zestig procent lin
nen in verwerkt zit) zou in de
winkel niet meer hoeven te
kosten dan pakweg honderd
gulden. Een hemd uit de top
klasse van superbe kwaliteit
mag best een keer of wat duur
der zijn. Maar nu spelen de
handelaren handig in op het
tè gunstige imago van het
valsprodukt door ook voor
produkten van mindere kwa
liteit pittige prijzen te vragen.
De consument - die een hang
heeft naar natuurprodukten -
valt daarvoor en loopt het ri
sico zich bekocht te voelen."
C.W.A. van Leuven van de Al
gemene Nederlandse Vlas
sersbond
Linnenconsumptie in West-
Europa in 1988:
Land
Ton
Italië
6150
20
West-Duitsland
5950
20
Frankrijk
3990
13
Spanje
2300
8
groot-Brittannië
3670
12
Benelux
1740
6
Overigen
6200
21
(Bron: Vlas 2000 van 't LEI)
Pasgeoogst vlas op het veld bij
Renesse (foto Pieter Honhoff)
onderzoekers Riensema. Koster
en Rutten aanmerkelijk
llorissanter uitzien. Secretaris
C.W.A. van Leuven van de ANV
(waarbij praktische alle dertig
vlasproducerende en -
verwerkende ondernemers in
Nederland zijn aangesloten)
deelt die mening. Ook is hij, als
niet-vlasser, niet geneigd om
het toekomstperspectief dat de
onderzoekers recentelijk
geschetst hebben te
bagatelliseren.
,.Dat de vlassers zeggen dat de
huidige marktsituatie niet goed
is klopt. In 1989 is het vlas
slecht gegroeid. De
kledingindustrie zegt dan: We
wachten op langere vezels. De
grote afnemers - Oost-Europa
en Brazilië - kampen met
monetaire en andere
problemen. Japan heeft volgens
A. Daenekindt, directeur van
het Algemeen Vlasverbond in
België, de afgelopen jaren grote
voorraden vlaslint gekocht
waar ze nog lang niet doorheen
zijn. Dat is het huidige beeld,
een dalende markt. Net als in
de onroerend-goedsector: als
huizen in waarde beginnen te
dalen, wachtje met kopen tot
de daling zich verder doorzet",
legt Van Leuven uit.
Volgens de ANV-secretaris mag
de keerzijde van de medaille
echter niet onderbelicht
blijven. „We zien in deze sector
toch aardige vooruitzichten.
Dat moeten de vlassers in
Nederland beter onderkennen.
Vlas is een produkt dat vraagt
om hoogwaardige
toepassingen. In de
papierindustrie, bij de
fabricage van autobanden, als
verstevigingsmiddel voor
plastics, bij de productie van
bouwmaterialen, van hitte-en
vuurbestendige materialen,
matten en tal van
huishoudelijke produkten.
Lijnzaad kan aangewend
worden in de produktie van
voedingsmiddelen, linoleum en
allerhande coatings. Nieuwe
toepassingsmogelijkheden te
over. Het is echter niet aan de
mensen in het veld, de telers,
om die nieuwe
afzetmogelijkheden te creëeren,
maar aan de industrie", meent
Van Leuven.
Wanneer de industrie de
vlasproducenten niet kunnen
overtuigen van de multi-
toepasbaarheid van vlas,
blijven de vlassers zich richten
op de kledingindustrie. „Want
geloof me", vervolgt Van
Leuven, „een vlasser heeft een
enorme emotionele binding
met het gewas. Wie ooit een
bundel pas gezwingeld
'engelenhaar' in zijn handen
heeft gehad... zo zacht, zo
glanzend en mooi van kleur...
zal dat nooit verwerkt willen
zien in een doodskist of een
autoband."
CONNY VAN GREMBERGHE
WÊummmmmÊÊKÊÊm—iÊKÊm^ÊÊ^Êmmm
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. 01184-84000
Middelburg
Markt 51
4331 LK Middelburg
Tel. 01180-81000
Goes
Grote Markt 2
4461 AJ Goes
Tel. 01100-31800
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. 01184-84000
Nieuwstraat 22
4531 CW Terneuzen
Tel. 01150-94457
Hulst
Steenstraat 6
4561 AS Hulst
Tel. 01140-14058
Zierikzee
Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. 01110-15380
Van maandag t/m vrijdag van 08.00 tot 17.00 uur.
Bijna 75 procent van een autowrak is ergens op
nieuw voor te gebruiken.
Als we recente publicaties
mogen geloven, ligt er
voor de Nederlandse vlastelers
een gouden toekomst in het
verschiet. Vlas is terug. Linnen
is in. Het Landbouw
Economisch Instituut (LEI)
presenteerde afgelopen maand
het rapport 'Vlas 2000', waarin
onomwonden gesteld wordt
dat de vlasteelt voor
noodlijdende graanboeren een
redelijk alternatief zou kunnen
bieden.
Het totale vlasareaal in
Nederland kan met enkele
duizenden hectares worden
uitgebreid. Vlas kan in de
industrie op talloze manieren
aangewend worden als een
alternatieve schone grondstof
voor de produktie van
gebruiksvoorwerpen,
bouwmaterialen en wat al niet
meer. Producenten van vlas en
verwerkers zouden de nieuwe
kansen met het gewas moeten
uitbuiten. Nu en in de nabije
toekomst.
De euforie-stemming die de
onderzoekers van het LEI in
hun rapport laten doorklinken,
wordt niet gedeeld door de
vlassers in Zeeland. Het areaal
mag dan landelijk - na een
dieptepunt in 1985 met slechts
3100 hectaren - uitgedijt zijn
tot ruim 5700 hectaren in 1989;
de prijzen zijn niet evenredig
gestegen. Voor de vlastelers is
er dan ook nog geen enkele
reden om te juichen. „De markt
is vrij kalm. Grote
uitbreidingen zitten er niet
meer in. In de Flevo-polders is
er wat meer ingezaaid dit jaar,
maar dat is alles. Met de prijzen
idem dito, die blijven op de
Kortrijkse markt - waar we in
Zeeland van afhankelijk zijn -
schommelen tussen de 45 en 70
Belgische francs per kilo lange
vezels," zegt A. Mortier uit
Sint-Jansteen, een van de
grotere vlassers in Nederland.
Mortier, tevens voorzitter van
de Algemene Nederlandse
Vlassersbond (ANV), moet
eigenlijk een beetje lachen om
het gemak waarmee de LEI-
onderzoekers de vlasteelt
vorige maand lanceerden als
hèt alternatief voor
noodlijdende graanboeren. „Zo
eenvoudig ligt het natuurlijk
niet. Je kunt wel tegen die
boeren zeggen: ga maar vlas
zaaien, maar dan moeten ze wel
aan goed zaaigoed zien te
komen. De zaadhandelaren
peinzen er niet over om hun
zaden zo maar vrij te verkopen.
Er is sprake van een
'beschermde markt' en dat is
niet alleen in Nederland zo,
maar ook in Frankrijk. In de
ogen van veel vlassers is het
overdreven om vlas nu maar te
gaan beschouwen als een van
de belangrijkste alternatieven
voor de graanteelt. Zo is het
absoluut niet."
Vlas. Het werd vierduizend jaar
geleden al geteeld. De
Egyptische farao's,
omzwachteld in stroken linnen,
kregen bussels vlas mee voor
hun lange reis naar de andere
wereld. De Germanen wisten
ook raad met vlas. Bij
opgravingen in terpen in
Duitsland en Friesland werden
resten vlas en zaden
aangetroffen. In de
Middeleeuwen waren wol en
vlas de basisstoffen voor de
ambachtelijke textielindustrie.
Dat ging eeuwen zo door,
totdat in de late achttiende
eeuw de eerste katoentjes in
Engeland werden
geproduceerd.
Kijken we naar het gebruik van
vezels in de textielindustrie,
Foto rechts: Vlassers demon
streren het hekelen tijdens een
vlasdag in Dreischor (foto ar
chief PZC)
Foto onder: Een meisje aan het
werk in een Belgische vlasspin
nerij: linnen raakt weer in de
gratie bij de natuur/modebewus
te consument (foto GPD)
dan zien we dat het procentueel
aandeel van het uiterst
bewerkelijke vlas de laatste
twee eeuwen snel kromp. In
1800 was het aandeel van vlas
nog 35 procent tegen 12 procent
katoen. Tachtig jaar later liep
het aandeel vlasvezels terug tot
15 procent en steeg het
katoenaandeel tot 46 procent.
In de naoorlogse jaren deden de
kunstvezels hun intrede. Het
katoengebruik bleef rond de 50
procent schommelen en het
aandeel van vlas (linnen) liep
terug tot een schamele 6
procent.
De opkomst van de kunstvezels
in de jaren '50 en '60 betekende
bijna de nekslag voor de
vlasteelt en vlasverwerkende
bedrijven in Nederland.
Subsidies van het ministerie
van landbouw zetten geen
zoden aan de dijk. Het ene
bedrijf na het andere, zeker in
Zeeland, sloot de poorten. Voeg
daar nog de teloorgang van de
Nederlandse (maar ook
Vlaamse) textielindustrie aan
toe en de ramp is compleet.
Enkele bedrijven (vlastelers en
verwerkers) hielden in de jaren
'70 en '80 het hoofd boven
water De produktiekolom van
vlas tot bijvoorbeeld linnen
werd in die jaren volledig
verbroken. Enkel de teelt van
vlas (voor vlaslint, textiel en
zaden) en het zwingelen (het
verwijderen van de
houtdeeltjes uit de vezels) bleef
een Nederlandse zaak.
Incidenteel werd er nog wat
vlasvezel gesponnen,
ondermeer in Hengelo. Het
gezwingelde vlas verdween, en
verdwijnt nog steeds, naar
België om te worden gehekeld
(splijten van de vezels),
verhandeld, gesponnen of
geweven.
Wanneer de vlassector in
Nederland er nu in zou slagen
om een deel van de
produktiekolom terug binnen
de landsgrenzen te krijgen, zou
de toekomst voor de
vlasverbouw er volgens LEI-
