PZC
Recreatieteam
richt zich ook op
Burgh-Haamstede
Oude Bevelandse kaarten
te kijk in museum in Goes
Hermy Brouwer schreef
'Koken met Kruiden'
Groedenaar wil
collectieve actie
tegen Zekatel
streek
Den Haas centraal in film 'De Windmolen'
20
weekenddiensten
VRIJDAG 22 JUNI 1990
Vergadering
commissie
Opleidingen
voor groothandel
aan Streekschool
mm
Inwoonster Renesse heeft grote kruidentuin
Aanleiding slechte ontvangst
Secretaris
van gemeente
Bruinisse
voorgedragen
ZIERIKZEE
Museum stelt
kelders open
voor publiek
Leerlingen
schonen
sportveld
Oosterland
Zierikzeese molen in de hoofdrol
ZIERIKZEE Twee filmers
van 'The Team', een groep spe
cialisten op het gebied van tech
nische publiciteit, hebben een
documentaire gemaakt met de
titel 'De Windmolen'. In deze
film staat de stenen stellingmo
len 'Den Haas' in Zierikzee min
of meer centraal. Maar ook het
werk van de ambachtelijke mo
lenaar Teun van der Bok, die de
twee molens die Zierikzee rijk
is beheert, komt aan de orde. De
film plaatst de evolutie van de
molens in een cultureel-histo-
risch perspectief en accentueert
de samensmelting van werk
tuig en werking.
Ruud Bolderman, die een atelier
heeft in Brouwershaven, en Frits
Phoelich uit Nijmegen maken
gewoonlijk technisch-weten-
schappelijke films. Met het ma
ken van 'De Windmolen' kregen
zij de gelegenheid een film te ma
ken, die ze zelf mooi vinden.
„Normaal gesproken krijgen wij
van een opdrachtgever weinig
artistieke speelruimte", vertelt
Bolderman. „Na zo'n 35 films in
dit genre gemaakt te hebben, wil
je wel eens artistiek bezig zijn.
Maar tijdens het filmen kwam ik
tot een vreemde conclussie. Ik
werd geconfronteerd met een
opdrachtgever, die nog moeilij
ker was, namelijk met mezelf'.
In mei is de eerste versie van de
film gedraaid voor de gemeente
Zierikzee. Er moet nog het een
en ander aan veranderd worden
en in september van dit j aar is de
'theatercopie' klaar, ingespro
ken door Ton Lensink.
„Vroeger telde Nederland zo'n
10.000 molens, waarvan er nog
maar 900 over zijn. Iedereen
kent molens, men kijkt er naar,
maar het is niet duidelijk hoe ze
werken. Met deze 'didactische'
film hebben wij geprobeerd de
ontwikkeling van de windmolen
te plaatsen in een cul tureel-his-
torisch perspectief', aldus Bol
derman.
De oudste vorm van een wind
molen in Nederland is de open
standerdmolen uit de 12de
eeuw. Dit is een molen op een
stellage van houten palen. De
windmolen is ontstaan in het Hi-
malayagebied in de vijfde eeuw
na Chr. De molen had een stenen
romp en horizontale wieken.
Toen dit type molen naar Euro
pa overkwam, begon men al snel
Ruud Bolderman is één van de makers van de film 'De Windmolen'
foto Pieter Honhoff)
BURGH-HAAMSTEDE - „De
mensen moeten niet naar huis
gaan met het idee 'ik heb iets
leuks gezien', maar met in het
achterhoofd 'ik heb iets leuks
gedaan'." Dat is wat het recrea
tieteam Westerschouwen Actief
met de voor het zomerseizoen
op stapel staande activiteiten
in de Schouwse Westhoek wil
bereiken. Voor het derde ach
tereenvolgende jaar hebben de
vier studenten Recreatie en
Toerisme van de Hogeschool in
Nijmegen die eerder onder de
naam Renesse Actief werkten,
een programma in elkaar gezet.
Dit jaar is voor het eerst Burgh-
Haamstede betrokken in hun
activiteitenkalender.
Imago- en sfeerverbetering van
Renesse en de recreatiecrimina-
BURGH-HAAMSTEDE - De
commissie beroeps- en bezwaar
schriften van de gemeente Wes
terschouwen houdt dinsdag 3 ju
li een openbare vergadering in
het gemeentehuis. Deze begint
om 19.30 uur. De commissiele
den behandelen drie beroeps- en
bezwaarschriften. Namens C. J.
van den Klooster is Den Hollan
der Advocaten in beroep gegaan
tegen de beslissing van het colle
ge geen bouwvergunning af te
geven voor de bouw van vier
vakantiewoningen. Het college
heeft voorts J. Waverijn in
Burgh-Haamstede gesommeerd
twee teveel geplaatste caravans
te verwijderen. Waverijn heeft
hier bezwaar tegen ingediend.
Ook R. A. Landman uit Renesse
is het niet eens met het college,
dat heeft bepaald dat hij de cara
van moet verwijderen die achter
zijn restaurant staat.
Commissie financiën - De
commissie financien van de ge
meente Westerschouwen houdt
woensdag een openbare verga
dering in het gemeentehuis. Ter
sprake komen kredietvoterin-
gen voor vloerbedekking voor de
openbare school in Renesse,
voor de vervanging van de baar-
wagen, voor de vervanging van
het uurwerk in Renesse, voor
Zeeland Zien, voor een voetpad
langs de Zandweg en subsidie
verzoeken van de Wetenschaps
winkel Zeeland en de Sichting
vrijwilligers overleg zorgsector.
De vergadering in het gemeente
huis begint om 19.30 uur.
liteit beperken zijn kort gezegd
de uitgangspunten van de vier
studenten, Astrid Nieste, Arno
Bosma, Patrick Pauw en Cees
Vegter, bij de opzet van het zo-
merprogramma. „Door dit jaar
onze activiteiten ook in Burgh-
Haamstede te ontplooien hopen
we preventief te werken als het
gaat om recreatiecriminaliteit",
aldus Astrid Nieste. De Ring-
promotiedagen in het dorp wor
den georganiseerd door de on
dernemersvereniging Burgh-
Haamstede, dit jaar voor het
eerst samen met de Stichting
Recreatie Activiteiten Wester
schouwen.
De beide andere studenten, Pa
trick Pauw en Arno Bosma, zijn
het er duidelijk over eens dat het
programma van vorig jaar goed
heeft gelopen. „Eigenlijk trok al
les wat we toen organiseerden
veel publiek", zegt Bosma. Het
grote verschil met vorig jaar ligt
volgens Patrick Pauw in het feit
dat er nu voor meer kleinschali
ge activiteiten is gekozen waar
bij vaak de medewerking van
het publiek wordt gevraagd.
Westerschouwen Actief vindt
het moeilijk activiteiten te be
denken waarmee zowel gezin
nen als jongeren samen uit de
voeten kunnen. Astrid Nieste:
„Landelijk wordt daar nog
steeds naar gezocht". Wester
schouwen Actief evenwel heeft
voor zichzelf wel enkele 'beleids
lijnen' uitgezet. „We willen geen
oppervlakkig vertier", vertelt
student Pauw. Veelal kiest het
team dan ook voor spelen waar
uitdaging en het hebben van
vertrouwen in de medespeler
hoog in het vaandel staan.
Op 1 juli beginnen de strandspe-
len voor kinderen. Iets later in
het seizoen is er ook plaats voor
sport instuiven voor jongeren.
Zowel op de campings als in het
centrum van Renesse zullen in
de loop van de zomer evenemen
ten plaats vinden.
Er is voor elk wat wils. Bosma
noemt bijvoorbeeld de oude am
bachtenmarkt op 14 juli. Glas
graveerders, een Zeeuwse dans
groep en rietmattere zullen on
der anderen op uitnodiging van
Westerschouwen Actief die dag
in Renesse te zien zijn. Nieuw is
het simultaan schaken. Op 27 ju
li bestaat voor schaakliefheb
bers de mogelijkheid om het in
de kerkring van Renesse op te
nemen tegen drie kampioenen.
Binnenkort is het complete zo-
merprogramma van Wester
schouwen Actief verkrijgbaar
bij de VVV Renesse en VVV
Burgh-Haamstede.
eigen constructies te maken. De
watermolen bestond al eerder,
maar omdat er niet overal stro
mend water was, ging men op
zoek naar een andere vorm van
energie en zo ontstond de wind
molen. Watermolens werden
ook op schepen gebouwd en ver
ankerd in een rivier. Ook in getij
dewateren, zoals in de Gouwe bij
Zierikzee, stonden vroeger wa
termolens.
De film 'De Windmolen' geeft
een beeld van de beginperiode
van de windmolens en eindigt
met de molen 'Den Haas' en mo
lenaar Teun. De filmers kozen
voor 'Den Haas', omdat hie een
van de mooist gerestaureerde
molens in Nederland is. De film
duurt ongeveer vijfentwintig mi
nuten en is ook bestemd voor
het internationale televisie-cir
cuit. Bolderman en Phoelich
hebben de smaak te pakken en
zijn van plan een serie films te
maken over de vrije krachten
van de natuurlijke energie. Hier
bij denken ze onder meer aan ge
tijdewateren en zon.
BERGEN OP ZOOM - De
Streekschool in Bergen op
Zoom begint in september met
drie nieuwe opleidingen voor
de groothandel in samenwer
king van de OVD (opleidingsin
stituut voor de distributie). De
nieuwe opleidingen zijn: pri
mair logistiek magazijnmede
werkersniveau (1 jaar), voortge
zet logistiek magazijnchefni-
veau (1 jaar) en commercieel
binnendienstmedewerker op
middenkaderniveau (2 jaar).
De beroepsopleidingen voor de
logistiek worden gegeven in het
kader van het Leerlingwezen.
Dit betekent dat leerlingen één
dag per week naar de Streek
school gaan voor het theoretisch
gedeelte van hun opleiding en
vier dagen werken in een bedrijf.
In het bedrijf worden zij prak
tisch opgeleid voor hun beroep
en begeleid door een praktijkop
leider en een consulent van de
OVD. Bij theoretisch en prak
tisch voldoende resultaat ont
vangt de leerling een landelijk
erkend diploma, bewijs van vak
bekwaamheid. Het diploma
geeft toegang tot hogere ver
volgopleidingen in de groothan
del.
Een detailkaart van Visscher uit 1680 (foto Willem Miras
GOES Medewerkers van het
museum voor Zuid- en Noord-
Beveland in Goes zijn druk in
de weer de tentoonstelling 'De
Bevelanden in kaart gebracht'
in orde te maken. De expositie
begint zaterdag. Er zijn 43 oude
kaarten van de Bevelanden te
zien. Veel kaarten op de ten
toonstelling stammen uit de 17e
en 18e eeuw. Er hangen twee
kaarten uit 1634. Dit zijn de oud
ste. Op de expositie is veel kaar-
tenmateriaal dat normaal nooit
in het daglicht komt. Dit omdat
ze oud zijn en alleen in archie
ven nog bewaard kunnen blij
ven.
Op de tentoonstelling hangen
kaarten uit het archief van de fa
milie Perponcher Sedlinitsky en
de familie Brouwer, later van
Watervliet. Het gemeentear
chief kreeg deze kaarten enkele
jaren geleden in zijn bezit. Op
deze kaarten is te zien hoe de ge
zamenlijke ambachtsheren van
Wolphaartsdijk hun land in
kaart brachten, hoe het land ver
deeld was, hoe de bedijking liep
en over welk land belasting be
taald moest worden. Deze kaar
ten zijn handgemaakt en inge
kleurd.
Ook hangt er in het museum een
kaart van het eiland Zuid-Beve
land, die W. T. Hattinga in op
dracht van de prins van Oranje
en Naussau maaktte. Op veel
kaarten is te zien dat in de voor
bije eeuwen land verloren ging
door overstromingen en land ge
wonnen werd door inpoldering.
Zo hangen er kaarten van het
Verdronken land van Zuid-Be
veland voor 1530 en in het jaar
1891. Enkele kaarten hangen er
van De Bevelanden rond 1100 en
RENESSE - 't Is niet dat ze zelf
nooit alleen wat zout en peper
over het eten strooit. Maar Her
my Brouwer uit Renesse mag
ook graag een boeketje uit haar
kruidentuin gebruiken. Daar
heeft ze zo'n tachtig soorten tot
haar beschikking. De resultaten
van de experimenten heeft ze
beschreven in het boekje 'Ko
ken met Kruiden.'
Naast haar huis heeft Hermy
Brouwer een kruidentuin in
kruisvorm, een vorm die in de
Middeleeuwen gebruikelijk was.
Kruisvormige paadjes, met in
het midden een cirkel. „De grap
was, dat als de duivel zou ko
men, hij in het midden steeds
maar rondjes zou lopen."
De kruidenliefhebster, die re
cepten schrijft voor Trouw en
voor De Moestuin, ziet haar tuin
als proeftuin. Ze experimenteert
ermee en ontvangt zo nu en dan
een tuinclub, om wat van haar
ervaringen door te geven. Die
clubleden vertelt ze bijvoor
beeld dat het heel moeilijk is
Franse dragon (een van de fines
herbes) te kweken. „Dat moet
met wortelstek", legt ze bij een
grote bos dragon uit. „Kwekers
hebben er vaak niet zoveel ver
stand van. Ze verkopen wel
zaadjes van dragon, maar dat is
Russische en die smaakt naar
niets."
De grond stelt ook eisen aan de
soorten. Basilicum bijvoor
beeld, bekend van de Zuideuro-
pese keuken, doet het uiterst
moeilijk op de Hollandse bo
dem. Maar Roomse kervel, bora
ge, citroenmelisse, venkel, zu
ring en salie, dat zijn soorten die
in haar tuin welig tieren. Ze ge
bruikt de kruiden niet alleen
voor de smaak, maar soms ook
om de boel mee te versieren. De
blauwe bloemetjes van de bora
ge staan, om maar eens wat te
noemen, leuk bij sla. En vroeger
stopten ze, vertelt Brouwer, zo'n
bloempje in het oog van een
nieuwe, zilverwitte haring, In
het andere oog ging een rood
bloemetje: de nationale
driekleur, met een beetje fanta
sie.
Hebben specerijen de kruiden
lange tijd verdrongen, Brouwer
constateert momenteel weer een
opleving. Probleem is evenwel,
aldus Brouwer, dat mensen en
thousiast met het kweken van
kruiden beginnen en vervolgens
niet weten wat ze ermee moeten
doen. „In een kookboek vind je
dat ook niet." Daarom heeft ze
het boekje Koken met kruiden
geschreven. Daar staat een keur
aan, niet te moeilijke en niet te
dure, recepten in. Een kruiden
tuin is niet noodzakelijk. De
kruiden zijn immers ook ge
droogd te koop ('maar dan moet
je ze wel om de paar maanden
verversen!') en in een pot in de
tuin willen sommige soorten,
weet de schrijfster, ook best
groeien.
Koken met kruiden, 84 bladzij
den, uitgeverij Culinaire boeke
rij, Zomer en Keuning, Ede/Ant
werpen, prijs 9,95 gulden, te
koop in de boekhandel
1400. Ze zijn eeuwen nadien ge
maakt aan de hand van monde
linge bronnen zodat aan de juist
heid moet worden getwijfeld.
Een prachtige kaart is de kaart
van de Wateringe (waterschap)
van Ellewoutsdijk in 1732. Hier
op worden de verschillende ge
bieden zoals Everinge, Coudor-
pe, Driewegen en Ellewoutsdijk
aangeduid. Ook de ambachts
scheiding tussen de baronie van
Borsele en de heerlijkheid van
's-Heer Arendskerke is op de
tentoonstelling te zien. Deze
komt nogmaals terug in een
kaart van de Koningspolder.
De tentoonstelling 'De Bevelan
den in kaart gebracht' in het mu
seum van Noord- en Zuid-Beve
land begint zaterdag om 11.00
uur. De expositie blijft tot en
met 29 september te bezichtigen
in het museum.
GROEDE De problemen met
de televisie-ontvangst via de
kabel in Groede zijn nog niet op
gelost. Daarom is Werner Mar-
teijn uit Groede begonnen met
het ophalen van handtekenin
gen in zijn woonplaats. Het is
een eerste stap naar een collec
tief optreden tegen de kabelex
ploitant Zekatel.
„Als de ontvangst niet verbe
tert, ga ik actie voeren om collec
tief het abonnementsgeld niet
meer te betalen", aldus Marteijn
over zijn plannen. Al eerder, in
maart, maakte de PZC melding
van de problemen in Groede. Al
vanaf de aansluiting in septem
ber is er sprake van problemen:
horizontale strepen en sneeuw.
„En niet alleen bij ons", aldus de
Groedenaar. Hij ging bijna alle
straten afin Groede en belde wil
lekeurig bij mensen aan. „In alle
straten is de ontvangst slecht",
kwam Marteijn tot de conclusie.
Sedert de eerste publicatie zijn
er al diverse monteurs over de
vloer geweest bij Marteijn. „Alle
maal vertelden ze dat ze het wis
ten en dat het de volgende dag
opgelost zou zijn..." De ont
vangst is sindsdien wel iets beter
geworden. „Het beeld valt niet
meer weg, maar we hebben nog
wel elke avond last van strepen
en sneeuw." Ook kreeg de fami
lie te horen dat het aan de televi
sie lag. Eén keer is mevrouw
Marteijn heel kwaad geworden.
„Toen kwam er een man en die
vond dat er een verschil van me
ning was over de kwaliteit van
goed beeld." Elke week belt Mar
teijn naar Zekatel. „Ik zeg niet
dat ze er niets aan doen, maar
een oplossing is er nog steeds
niet."
Ook in de winkels in Groede is
de kabel dagelijks onderwerp
van gesprek. „Mensen komen
met hun klachten naar mij toe."
Hij weet verder dat er mensen
zijn die hun abonnement al heb
ben opgezegd. „Er zijn er ook die
blij zijn dat ze niet op de kabel
zijn aangesloten en ook die het
jammer vinden dat ze de eigen
antenne hebben weggedaan",
aldus Marteijn, die over de pro
blemen een gesprek wil met bur
gemeester J. Kruize. De direc-
BRUINISSE - Chef algemene
zaken van de gemeente Bruinis
se T. van Oostenbrugge is voor
gedragen voor de functie van
gementesecretaris in Bruinisse.
De huidige gemeentesecretaris,
B. de Groot, gaat per 1 oktober
met de VUT. Hij is sinds 1959 se
cretaris van Bruinisse.
Van Oostenbrugge (33) is sinds
1979 werkzaam bij de afdeling al
gemene zaken en gemeentelijke
ontwikkeling. Hij kwam als me
dewerker in dienst en werd in
1986 chef van die afdeling. Van
Oostenbrugge is geboren in Stel
lendam en was voorheen werk
zaam in Goedereede en Helle-
voetsluis. Hij heeft de richtingen
administratief-juridisch en fi-
nancieel-economisch gevolgd
aan de Hogere Bestuursacade-
mie en doet nu een studie rech
ten. Van Oostenbrugge is lid van
de gereformeerde gemeente in
Nederland.
De gemeenteraad van Bruinisse
beslist tijdens de eerstkomende
raadsvergadering, donderdag 28
juni, over de voordracht. De ver
gadering in het gemeentehuis
begint om 19.30 uur.
Fancy fair De leerlingen
van de Willibrordusschool in
Zierikzee houden vandaag (vrij
dag) tussen 17 en 22 uur een fan
cy fair in de school. Er zijn tal
van spelen, er is een rommel
markt en de kinderen kunnen
zich laten schminken. Daar
naast is eten en drinken te koop.
De opbrengst is voor leermidde
len.
teur van Zekatel A. Kanneke
was niet bereikbaar voor eei
reactie. Een woordvoerster va:
Zekatel vertelde dat de proble
men in Groede bekend zijn. „e
wordt aan gewerkt. De storin,
treedt regelmatig op maar kom'i
niet continu naar buiten. Daar
om is het heel moeilijk om d
storing op te sporen. Verder kaï.
ik er niets zinnigs over zeggen
aldus de woordvoerster.
ZIERIKZEE - De kelders van
het Maritiem Museum in Zierik
zee (gehuisvest in het Graven
steen) zijn opengesteld voor he:
publiek. Voorheen werden ze
bruikt door een drankhandel,
maar ze zijn nu aan het museum
toegevoegd.
Vroeger deden de kelders dienst
als martel- en folterruimte. Nu
staat er niets meer in, maar vol
gens voorlichter T. Rigter vroeg
het publiek er weieens naar ze te
mogen bezichtigen. De smalle'
gangetjes kunnen aantrekkelijk
zijn om even in rond te dwalen.
Voor expositie-doeleinden zijn
de ruimten wegens vochtigheid
niet erg geschikt.
OOSTERLAND - Twin
tig leerlingen van open
bare basisschool De
Oosterburcht in Ooster
land hebben donderdag
middag het voormalig
sportterrein aan de Sint
Joosdijk ontdaan van
ongerechtigheden. Vol
gende week zijn de leer
lingen van de reforma
torische ds J. Bogerman-
school aan de beurt. Ook
deze school doet mee
aan het project Vanda
lisme Nee.
Martijn Rutgers van
groep zeven is op het
sportterein heel wat te
gengekomen. Een greep:
blikjes, een benzinetank,
papier, (lege) zakjes
chips en talloze snoeppa-
piertjes. Martijn en zijn
medeleerlingen weten
na een praatje vooraf
van een medewerker van
de dienst gemeentewer
ken nu ook, dat het heel
wat kost om de boel weer
op te ruimen.
Christiaan van der
Schoor had niet ver
wacht dat de oogst zo
groot zou zijn. De
schoonmaakactie leek
hem wel nuttig: „Als je
ergens komt, weet je nu
dat jé niet zomaar een
blikje op de grond moet
gooien. Want als ieder
een dat doet, zijn het er
zo duizend. Straks is
Oosterland een vuilnis
belt!"
In de gemeente Duive-
land doen deze weken de
twee basisscholen in
Oosterland mee aan het
project Vandalisme Nee,
dat is opzet door de ge
meente Zierikzee en in
Duiveland wordt uitge
voerd samen met de ge
meente. De leerlingen
trekken er niet alleen op
uit, maar hebben ook in
de schoolbanken les over
vandalisme. De direc
teur van de Ooster
burcht, P. Bolkenbaas, is
goed te spreken over het
project, maar wijst erop
dat aandacht voor van
dalisme met enige regel
maat in de lessen terug
moet komen. „Als je dat
niet doet, en dit alleen
een korte opleving is,
dan werkt het niet."
111111111111111111111111111
23 EN 24 JUNI 1990
CENTRAAL ALARMNUMMER
06-11
Huisartsen:
Zierikzee: vrij 18.00-ma 8.00
uur: A. W. van Geer, Zierikzee,
tel. 01110-12080.
Spreekuur voor spoedgevallen
van 11.00-11.30 uur.
Westhoek en Brouwershaven:
vrij 18.00-ma 08.00 uur: G. van
Beek-Verbeek, Burghseweg 54,
Haamstede, tel. 01115-1861. J.
Ph. P. Stenger, Burghseweg 54,
Haamstede, tel. 01115-1861. L. A.
M. Bruel, Markt 32, Brouwersha
ven, tel. 01119-1280. J. L. Flach,
J. van Renesseweg 6, Renesse,
tel. 01116-1280.
Spreekuur voor spoedgevallen
van 11.30-12.00 uur en van 16.30-
17.00 uur.
Bruinisse, Oosterland en Nieu-
werkerk: vrij 18.00- ma. 8.00
uur: H. Speelman, Molenweg 61.
Oosterland, tel. 01114-1280.
Tandartsen:
Spreekuren voor spoedgevallen
za. en zon. 16.30-17.30 uur. D. H
de Kup, Vroonweg 4, Burgh-
Haamstede, tel. 01115-1359.
Apotheken:
Apotheek 'Zierikzee', Dam 18.
tel. 01110-12906, geopend za. van
9.00-12.30 uur en van 16.30 -17.30
uur. Zo. van 12.00-12.30 uur en
18.00-18.30 uur.
Wijkverpleegkundigen:
Schouwen-Duiveland: Dag en
nacht voor dringende hulpverle
ning onder tel. 01184-14444.
Dierenartsen:
(vanaf zat 9.00 uur): M. K. Buth,
Haamstede, tel. 01115-2254.
l-5 13 Y C K
Hermy Brouwer in haar kruidentuin in Renesse (foto Pieter Honhoff)
