Walcheren
Sovjetunie verandert
economische koers
naar vrijere markt
Geldautomaten
bron van ergernis
voor gebruikers
Zeilrace rond de
wereld ten einde
Navo besluit strategie van
afschrikking te verlaten
13
Twee kosmonauten eind
juli terug naar aarde
Vergeefse
moeite
Lastenverzwaring burgers Lange processen tegen vervuilers
ECHT UNIEK!!!
233e jaargang no. 115
Woensdag 23 mei 1990
ALS HET OM EEN BETROUWBARE
GEBRUIKTE AUTO GAAT
DÜS ANWB-GEKEURD ÈN BOVAG-GARANTIE
Gildeweg 22 - Vlissingen
Prince
f
Prins Claus
Brand
Gullit
WÊÊÊÊmmÊÊÊmÊtÊmmm
Noord- en Zuid-
Jemen gaan op
in één republiek
ABN verlaagt
toeslag
op debetrente
Onteigenen
Grondwater
Kosten burgers
Ter Beek: verrassingsaanval niet meer reëel
Nederland
farmer
Droog met zonnige perioden. Maxi
mum temperatuur rond 20 graden.
Zwakke tot matige noordelijke wind.
■i
VRIJDAG
AVOND
KOOP
AVOND
Bodem over 25 jaar niet schoon
Het sjieke hotel Des Indes in Den
Haag moet van de rechter voor
rang verlenen aan een bruids
paar dat voor een nacht de
bruidssuite had gereserveerd.
Tegelijkertijd boekte het hotel
de suite negen nachten voor de
popster Prince, waarop de eer
dere boeking werd geannuleerd.
Het aankomend echt
paar stapte naar de C
rechter. w
Prins Claus bracht woensdag
morgen een bezoek van enkele
uren aan het Middelburgse be
drijf Amgas bv. Als ere-voorzit-
ter van de Stichting Prins Wil
lem I, maakte de prins een rond
leiding door het bedrijf, dat een
jaar eerder vereerd
werd met een plaquet- O
te van de stichting. I O
Een otide landbouwschuur bij
's-Heerenhoek is gisteren in
vlammen opgegaan. Persoonlij
ke ongelukken deden zich niet
voor, maar verschillende werk
tuigen, waaronder een trac
tor, gingen verloren. De
schade wordt ge
raamd op een half mil
joen gulden.
Voetballer Ruud Gullit speelt
vandaag mee met zijn ploeg AC
Milan in de Eurocup I-finale
tegen Benfica. De Nederland
se sterspeler heeft
geen last meer van zijn O
blessure. wL* I
(Van onze correspondent)
MOSKOU - President Gorbats-
jov en zijn adviseurs in de presi
dentiële raad hebben na weken
discussie de knoop doorgehakt.
De Sovjetunie wordt een zoge
naamde gereguleerde markt
economie. Dat wil zeggen dat de
overheid een flinke greep op de
economie wenst te houden,
maar centrale planning en
staatsmonopolies geleidelijk
worden afgeschaft.
Slachtoffers zijn in ieder geval
de Sovjet-consumenten. Vast
staat dat de prijzen voor eerste
levensbehoeften met raketsnel
heid zullen stijgen. De regering-
Ryzjkov handhaaft de controle
op de prijzen, maar zet het mes
in de overheidssubsidies. Vol
gens radio Moskou zullen de
voedselprijzen verdubbelen.
Eerder deze week meldde het
aan de staatsradio gelieerde
nieuwsagentschap Interfax, be
halve de nieuwe voedselprijzen
ook drastische tariefsverhogin
gen voor energie (40 procent),
openbaar vervoer, inclusief
vliegtickets (50 procent), ge
meentelijke en andere over
heidsdiensten (70 procent). De
prijzen voor schoeisel zouden
met 40 procent stijgen.
De Opperste Sovjet, het parle
ment, discussieert morgen over
de regeringsplannen, die al
klaarlagen in afwachting van
het flat van de presidentiële
raad. Volgens het regeringsplan
komt er eerst een nieuw prijs- en
belastingsysteem en een stelsel
van sociale voorzieningen dat de
gevolgen voor de minst draag-
krachtigen moet verzachten.
Het grote verschil tussen het
programma van de regering en
dat van radicale hervormers is
dat de hervormers eerst willen
beginnen met de afschaffing van
de staatsmonopolies, het
schrappen van grote verlieslij
dende industriële projecten en
bezuinigen op defensie. Zij me
nen dat met die maatregelen
voldoende geld vrijkomt voor
een geleidelijker aanpassing van
het prijsstelsel.
MOSKOU (AFP) - Anatoli Solovjev en Aleksandr Balandin, de twee
Sovjetkosmonauten die sinds begin februari aan boord van het
ruimtestation MIR verblijven, keren op 29 juli naar de aarde terug.
Dit heeft onderdirecteur Viktor Blagov van het ruimtevaartpro
gramma van de Sovjetunie dinsdag tegenover het persbureau
TASS verklaard.
Als „sensationeel" deed hij berichten in de westerse pers af, dat de
twee niet naar de aarde terug kunnen en in de ruimte verloren zijn als
gevolg van schade aan hun ruimteschip Sojoez TM-9.
Enkele dagen geleden schreef de Izvestija, de krant van de Sovjetre
gering, dat sommige isolerende panelen aan de buitenkant van de
Sojoez zijn losgegaan. Maar de kosmonauten kunnen het vaartuig
binnenkort „oplappen" tijdens een ruimtewandeling, zo verwacht
Blagov.
(Advertentie)
pillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllll^
Tussen Goes en Middelburg midden in de polder gele-
gen oase (rustoord) van ruim 5500 m2 omzoomd door
elzenhaag. Een omschrijving van dit object is bijna niet
te geven. Vanwege haar schakering aan bloemen, plan-
ten, struiken, bomen en gazons. Werkelijk een ongelo-
felijk mooi, privé recreatieplekje. Zeer geschikt voor ie-
mand die gepensioneerd is. Koopsom praten we pas
over als u het gezien hebt.
Inlichtingen Ten Voorde B.V., Goes, tel. 01100-27897.
DEN HAAG (ANP) - Geldauto
maten zijn voor gebruikers
vaak een bron van ergernis. Ze
zijn leeg, defect of het duurt
lang voor al dan niet het juiste
bedrag eruit komt. De Postbank
en de overige banken zeggen
van de lange wachttijden op de
hoogte te zijn. Volgens de instel
lingen hebben zij een paar jaar
geleden, bij de invoering van
het elektronisch geldverkeer,
de toename in het gebruik van
geldautomaten onderschat.
Dat de automaten vaak leeg
zijn, ontkennen zij. Er is door
gaans sprake van storingen, die
eveneens verband houden met
het „gigantische" gebruik. Bij
sommige automaten loopt het
aantal geldtrekkingen in de
ADEN (AFP) - Noord- en Zuid-
lemen zijn gisteren om 12 uur
plaatselijke tijd opgegaan in de
«Verenigde Jemenitische Repu
bliek". De plechtige proclama
tie van de unie werd verricht
door de Noord-Jemenitische
president Ali Abdallah Saleh en
Ali Salem al-Baid van Zuid-Je-
men, aldus officiële Zuidjeme-
nitische bronnen.
De proclamatie vond onmiddel
lijk na de fusie van de twee parle
menten plaats. Het nieuwe par
lement heeft een voorlopige pre
sidentiële raad gekozen, be
staande uit drie vertegenwoor
digers van het noorden en twee
van het zuiden.
AMSTERDAM (ANP) - Er zit
een dalende lijn in de rente. Als
eerste heeft de ABN dinsdag na
melijk de toeslag op de debet
rente verlaagd van 1,0 tot 0,5
Procent op grond van de rente
ontwikkelingen op de geld
markt. De verlaging, die van
daag ingaat, geldt alleen voor
zakelijke rekeningen, waarvan
de condities zijn gekoppeld aar.
het promessedisconto van De
Nederlandsche Bank (8,25 pro
eent).
DAYTON - De eigenaar van
deze imposante woning
met bijgebouwen in Day
ton, in de Amerikaanse
staat Texas, heeft tever
geefs geprobeerd te ontko
men aan de overstroming
van de Trinity-rivier. De
bewoner, die al eerder werd
getroffen door de waters
nood, trachtte het water te
stoppen door met een bull
dozer een ringdijk rond zijn
bezittingen aan te leggen
foto AFP)
De Steinlager II wordt in de haven van Southampton door veie belangstellenden verwelkomd (foto Jonathan EastlandlAPi
SOUTHAMPTON (AFP) - Het Nieuw-Zeelandse jacht Steinla
ger II van schipper Peter Blake heeft de Whitbread zeilrace om
de wereld gewonnen.
De Steinlager II arriveerde gistermiddag als eerste in de finish-
plaats Southampton in het zuiden van Engeland. Blake zegevier
de in alle zes etappes, die een totale lengte van bijna 60.000 kilo
meter kenden. De Nederlander Dirk Nauta, die met de Equity
Law uitkomt in de non-maxi divisie en daarin straatlengten
voorligt op de naaste concurrenten, wordt vandaag of morgen in
de Engelse havenplaats verwacht
ben HAAG (ANP) - Het kabinet
tan de voorgenomen volledige
schoonmaak binnen één gene
ratie (25 jaar) van alle ernstige
ferontreinigde bodems niet ga
randeren. Dat blijkt uit plannen
iie minister Alders van milieu
beheer dinsdag presenteerde.
De totale schoonmaak van de
rervuilde bodems, waaronder
;irca 100.000 bedrijfsterreinen,
rordt geschat op f50 miljard.
Door de sanering van urgente
projecten, is tot 1994 ruim 2 mil
jard begroot. Het is nog onzeker
jf het benodigde geld ook werke
lijk ter beschikking komt.
is, a»,-»
Ministers Alders dinsdag tij
dens een toelichting op zijn
plannen voor de bodemsane
ring
Die onzekerheid heeft twee oor
zaken. In de eerste plaats is er
het principe „de vervuiler be
taalt". De overheid voert op dit
moment ruim 120 processen te
gen van bodemvervuiling ver
dachte bedrijven. Daarmee
heeft het rijk tot nu toe slechts
„een aantal miljoenen" binnen
gekregen. De processen gaan,
door talrijke beroepsprocedu
res, steeds langer duren.
Daarnaast is er de rol van het be
drijfsleven. Volgens Alders zal
het aandeel van bedrijven door
schoonmaak-in-eigen-beheer
„drastisch verhoogd" moeten
worden. Uit de meest recente
rapportage over de sanering van
bedrijfsterreinen blijkt echter
dat de medewerking van het be
drijfsleven te wensen over laat.
Het kabinet is hierover ontevre
den en kondigt een onderzoek
aan naar het onteigenen van ver
ontreinigde onroerende goede
ren. Het niet meebetalen aan de
schoonmaakkosten kan dan in
het uiterste geval betekenen dat
het bedrijf zijn activiteiten moet
staken.
De milieuorganisatie Nederland
Gifvrij is ontevreden over de ka
binetsplannen. Volgens R. Buis
man van Nederland Gifvrij leidt
de terughoudende aanpak er toe
dat de verontreiniging zal toene
men.
Het kabinet houdt bij de plan
nen vast aan het beginsel van
multifunctionaliteit. Dit bete
kent dat na de schoonmaak de
bodem in principe geschikt
dient te zijn voor elk type activi
teit; van bedrijfsvoering tot wo
nen en recreëren. Niettemin
kan, aldus Alders tijdens een
toelichting, van dit beginsel
worden afgeweken bij 'welom
schreven criteria'. Punt is echter
dat deze door de betrokken par
tijen verschillend worden uitge
legd.
Zo geeft het bedrijfsleven bij de
sanering van verontreinigde ter
reinen de voorkeur aan schoon
maak volgens zogenoemde loka-
tie-specifieke omstandigheden.
In de praktijk betekent dit dat
niet steeds tot een volledig
„multifunctionele" aanpak be
sloten wordt.
Volgens Nederland Gifvrij is Al
ders „niet van zins het bedrijfsle
ven de duimschroeven aan te
draaien". De organisatie wijst er
verder op dat de kosten voor de
schoonmaak jaarlijks met 700
miljoen gulden stijgen door ver
spreiding van de vervuiling via
het grondwater.
Het kabinet wil volgend jaar de
dan tien jaar oude Interimwet
Bodemsanering vervangen door
een nieuwe regeling, de Wet Bo
dembescherming. Daarin blijft
een centrale rol weggelegd voor
de provincies. Deze krijgen daar
voor een budget van Den Haag.
Daarnaast moeten gemeenten
en provincies per geval een eigen
bijdrage leveren. Omwonenden
en andere belanghebbenden bij
vervuilde terreinen worden ac
tief betrokken bij de program
ma's van aanpak voor de sane
ring.
De schoonmaak moet steeds
vooraf aan de provincie gemeld
worden. De Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten (VNG) is
daar „mordicus" tegen. Het kan
nooit de bedoeling zijn vrijwilli
ge saneringen te „smoren in bu
reaucratie" aldus de VNG.
De gemeenten noemen verder
de financiële paragraaf in de
plannen van Alders „boter
zacht". Het kabinet zou te zwaar
rekenen op betaling door de ver
vuiler. In de praktijk vrezen de
gemeenten daarmee zelf groten
deels voor de kosten te moeten
opdraaien.
De burgers blijven niet buiten
schot. Het kabinet overweegt
een deel van de saneringkosten
van bodemsanering door te be
rekenen aan gebruikers. Ook
gaat het kabinet ervan uit dat
gebruikers van de bodem meer
dan vroeger zelf zullen proberen
de kosten op de vervuiler te ver
halen.
Ook de door Alders gepresen
teerd plannen om bodems van
vuilstortplaatsen beter te be
schermen komen de burger op
extra kosten te staar.. Het kabi
net gaat ervan uit dat door de
voorgestelde maatregelen de
storttarieven - doorberekend in
de reinigingsheffing - in de toe
komst 25 tot 50 procent duurder
uitvallen.
(Zie ook pagina 19)
30.000 per maand, terwijl ze
maar berekend zijn op 4000 tot
6000 per maand.
De Postbank, die de zwaarste
kritiek te verduren kreeg, zit mo
menteel op een invoeringssche
ma van één nieuwe automaat
per dag. Halverwege volgend
jaar zou het totaal dan op 850
moeten uitkomen. Sinds april
van dit jaar is het aantal storin
gen minder geworden.
De bank zegt overigens dat
plaatsing veel voorbereidings
tijd vergt. „Het gaat uiteindelijk
om beveiligde brandkasten
waar soms honderdduizenden
gulden inzitten."
De Postbank verwacht voorals
nog niet meer dan duizend appa
raten te plaatsen. De hoop is ge
vestigd op een verdere toename
van het elektronisch betalings
verkeer, zoals nu al bij benzine
stations en winkels is ingevoerd.
De consument „betaalt" dan
met zijn pas en hoeft minder
contant geld op zak te hebben.
De Nederlandse Vereniging van
Banken (NVB), waarin alle ban
ken en de Postbank zitten, om
schrijft in een reactie de proble
men als „verontrustend, maar
op te lossen". Volgens directeur
mr. L.M. Overmars van de ver
eniging zullen de banken met de
klachten rekening houden bij
planning van nieuw te plaatsen
apparatuur en zich beraden over
eventuele technische aanpas
singen.
(zie ook pagina 9)
(Van onze correspondent
BRUSSEL - De strategie waar
de Navo ruim twintig jaar zijn
veiligheidsbeleid op heeft geba
seerd gaat op de helling. Door
de ontwikkelingen in Oost-Eu
ropa is de veiligheidssituatie
dusdanig veranderd, dat het
bondgenootschap zijn beleid
moet aanpassen.
Dat hebben de ministers van de
fensie van de Navo dinsdag in
Brussel besloten. Diplomaten
en militairen gaan de komende
maanden werken aan een nieu
we militaire strategie, die niet
meer is gebaseerd op de oude af
schrikkingstheorie.
Tevens zijn een aantal prakti
sche maatregelen aangekon
digd, zoals:
- vermindering met een minstens
een kwart van militaire oefenin
gen;
- vermindering van het aantal
parate eenheden van de Navo;
- versnelde procedures voor
overleg over bezuinigingen.
Ook vervalt de Navo-afspraak
uit 1977 dat de defensieuitgaven
elk jaar met drie procent moeten
stijgen.
Minister van defensie Relus ter
Beek zei dat de veiligheidssitua
tie in Europa sinds eind vorig
jaar fundamenteel is gewijzigd.
De oude Navo-strategie, die
stamt uit 1967, is gebaseerd op
de mogelijkheid van een verras
singsaanval vanuit Oost-Euro
pa, en dat is volgens Ter Beek
geen reële veronderstelling
meer.
„In Wenen wordt onderhandeld
over vermindering van de con
ventionele wapens, er is de de
mocratisering in Oost-Europa,
de Sovjet-Unie gaat zich uit
Oost-Europa terugtrekken, het
Warschaupakt heeft opgehou
den te bestaan als militaire orga
nisatie en er is de Duitse eenwor
ding", zei de minister.
Dus moeten de operationele
concepten en doctrines worden
aangepast. Met name de strate
gie van de 'voorwaartse verdedi
ging', waarbij de Navo-troepen
zo dicht mogelijk bij het grond
gebied van de 'vijand' staan op
gesteld (nu nog de Duits-Duitse
grens) heeft elke betekenis ver
loren.
„Zij liggen aan een grens die
straks geen grens meer is", aldus
Ter Beek. In plaats van een mas
sale aanwezigheid van Navo-
troepen langs die grens, zal de
alliantie in de toekomst beschik
ken over kleinere, beweeglijke
en wellicht multinationale een
heden die overal kunnen worden
ingezet.
Welke gevolgen de nieuwe stra
tegie zal hebben voor de aanwe
zigheid van de Nederlandse sol
daten in Duitsland, wilde Ter
Beek nog niet zeggen. Wel is dui
delijk dat hun aantal fors kan
worden verminderd, ook al om
dat de noodzaak van grote aan
tallen parate eenheden steeds
kleiner wordt.
Het Belgische plan om geen her-
halingsoefdeningen meer te
houden wees Ter Beek af, omdat
bij een meer mobilisabel leger
juist oefeningen nodig zijn.
Wel zal het aantal gewone leger-
oefeningen van de Navo-landen
fors worden verminderd. Vol
gens de chef defensiestaf, gene
raal P. Graaff, „is het niet meer
nodig honderdduizend soldaten
voor een oefening op te roepen".
Via computer-simulatie kan
vaak al hetzelfde doel worden
bereikt.
„Er zal altijd geoefend moeten
worden", aldus Graaff, maar hij
acht een vermindering van aan
tal en omvang met 25 a 30 pro
cent mogelijk. Een belangrijk
nevenvoordeel daarbij is dat de
burgers en het milieu in de oe-
fengebieden nu meer kunnen
worden ontzien.
