PZC
Nepalezen vieren omwenteling
Het is wachten op|
de Willy Wortels
opinie en achtergrond
Meer schade bij brand
door winkelrolluiken
zeeland
schoon!
Grote winnaar wellicht ook grote verliezer
WOENSDAG 11 APRIL 1990
Machtspositie
Bescheiden?
Arrogantie
Supermarkt
Staking
IT mKr- i"
SSIlËl
Milieu-keurmerk
Slib en mest
D66 bij wethouders buiten boord
(Van onze verslaggever
Wim Bisschop)
Op 21 maart hebben de kie
zers in Nederland ruim
11000 raadsleden gekozen.
Daarvan zullen er op 1 mei circa
1900 wethouder worden De ver
deling van die wethoudersze
tels over de partijen is een
kwestie van wie met wie de ge
meente wil besturen, van coali
tievorming. In een groot aantal
kleine gemeenten is het al een
uitgemaakte zaak. hoe de raads
leden op 1 mei hun wethouders
zullen kiezen. In veel grote ge
meenten wordt nog druk onder
handeld over de verdeling van
die begerenswaardige posten.
De kiezers hebben in maart een
flinke verschuiving teweeg ge
bracht. De PvdA moest zo'n 500
raadszetels inleveren. D66 won
er ruim 400. Verder verloor de
VVD nogal wat en Groen Links
klom flink. Het is de vraag of die
verschuiving op 1 mei ook even
duidelijk zichtbaar wordt in de
colleges van burgermeester en
wethouders. De kiezers kiezen
een partij, maar de partijen ma
ken uit welke coalitie er komt.
En dan blijkt soms dat een grote
winnaar bij de verkiezingen, een
grote verliezer kan worden bij de
collegevorming.
Al in december vorig jaar maak
te CDA-voorzitter Wim van Vel-
zen duidelijk dat er voor een par
tij veel op het spel staat in de ge
meenten. Het CDA mag dan lan
delijk al ruim zeventig jaar 'aan
de macht' zijn, in sommige ge
meenten ligt dat anders. Vooral
in grote gemeenten. Daar is het
zelden het CDA dat beslist wie
deel gaat uitmaken van het col
lege van burgemeester en wet
houders, het dagelijks bestuur
van de gemeente. In veel grote
steden is het vooral de PvdA die
de richting bepaalt bij de coali
tie- en dus de collegevorming.
De PvdA heeft die positie niet al
tijd gebruikt op een manier die
het CDA aansprak. CDA-voor
zitter Van Velzen heeft daarover
duidelijk zijn afkeuring uitge
sproken. Hij vond dat de PvdA
er, vooral in grotere gemeenten,
rekening mee moest houden dat
het ook op gemeentelijk niveau
niet goed was om een grote par
tij jarenlang buiten de colleges
van b. en w. te houden.
Van Velzen stipte een opmerke
lijk punt aan. Na de gemeente
raadsverkiezingen van 1986
kreeg de PvdA in de grote ge
meenten een tè stevige machts
positie als het gaat om de wet
houders. In die grotere steden
had die partij namelijk 61,7 pro
cent van alle wethoudersposten.
Het CDA had 24,5 procent en de
VVD 9,6 procent van de wethou
ders. Zelfs in plattelandsge
meenten. die gewoonlijk worden
toegeschreven aan het CDA,
scoorde die partij gemiddeld
niet boven de veertig procent.
Het gemiddelde percentage
VVD-wethouders - dat trouwens
het hoogst is in rijkere forensen
gemeenten - komt niet boven de
dertig procent uit.
In de grote en middelgrote ste
den, waar de PvdA 48,7 procent
van de wethouderszetels heeft,
hebben de sociaal-democraten
het dagelijks bestuur voor een
belangrijk deel naar zich toe ge
trokken. In 1986 was het aantal
meerderheidscolleges het
hoogst sinds de oorlog, namelijk
29,1 procent. Meederheidscolle-
ges zijn coalities op een smalle
basis. In zo'n college bedingt de
grootste partij veelal een over
maat aan macht. In de grotere
gemeenten met meer dan 30.000
inwoners, was het percentage
meerderheidscolleges aanzien
lijk hoger, namelijk 43 procent.
Als de verkiezingen van 21
maart een soort veroordeling
zijn van het lokale bestuur, dan
komt dat vooral in de grote ge
meenten op rekening van de
vaak oppermachtige PvdA. In
Amsterdam, waar de klap voor
de sociaal-democraten heel hard
aankwam (van 21 naar 12 zetels),
spreekt onderhandelaar L. Ge
net over de noodzaak van een
'bescheiden opstelling' van zijn
partij in de collegeonderhande
lingen die nu aan de gang zijn. In
de hoofdstad, waar D66 met 9 ze
tels als tweede partij uit de bus
kwam, hebben de Democraten
als eerste het CDA (verliezer bij
de verkiezingen) uit de boot ge
werkt. Daar wordt nu gepraat
over een college met PvdA, D66,
WD en Groen Links.
Die bescheidenheid blijkt echter
niet overal. In Leiden, waar D66
eveneens een groot winnaar was,
komt die partij toch niet in het
college. De PvdA wil het daar
De brandweer heeft grote moeite om roilluiken open te breken, zo
als hier in de Haagse Passage (foto Roland de BruinIGPD)
(Van onze verslaggever
Anton Jongstra)
De brand die de overdekte
Haagse winkelgalerij De
Passage gedeeltelijk in de as
heeft gelegd, had veel eerder
ontdekt en geblust kunnen wor
den als er geen dichte rolluiken
voor de etalages hadden geze
ten. De brandweer is twintig
minuten bezig geweest om de
luiken met speciale apparatuur
open te snijden. De vlammen
sloegen toen al uit de ramen van
de bovenste verdieping.
„Omdat de luiken alles verhul
len wat er binnen het pand ge
beurt, duurde het even voor de
brand werd ontdekt", aldus F.
Lek, woordvoerder van de Haag
se brandweer. „Zo bleek dat
toen uiteindelijk een luik gefor
ceerd was, wij aan de verkeerde
kant van het pand zaten. We
konden wel via de etalage bin
nenkomen, maar als we zicht
hadden gehad op wat er binnen
gebeurde, dan zou dat heel wat
tijd hebben gescheeld. Nu moes
ten we ook aan de andere kant,
daar waar de deur zat, de luiken
verwijderen".
De gemeente Den Haag stelde
als eerste in juli 1987 het rollui-
kenbesluit vast. De gemeente
schreef daarbij voor dat de lui
ken, bedoeld om inbrekers bui
ten de deur te houden, voor min
stens 75 procent licht doorlaat
baar moeten zijn. De midden
standers kregen vijf jaar de tijd
om deze verandering door te
voeren. Burgemeester Haver-
mans van Den Haag heeft er nu
bij de winkeliers op aangedron
gen deze speciale rolluiken zo
snel mogelijk te plaatsen.
De regeling werd indertijd door
gevoerd om de leefbaarheid in
de stad te vergroten. Winkelstra
ten, geflankeerd door dichte rol
luiken, maken een verlaten in
druk en werken de gezelligheid
niet in de hand. Voorbijgangers
proberen met Groen Links en
het CDA. In Rotterdam, een
stad waar de PvdA fors verloor
en D66 flink won, praat de PvdA
met het CDA en de VVD. In Nij
megen waar het CDA won, praat
de PvdA met D66 en Groen
Links over een links meerder
heidscollege. In Utrecht sprong
D66 van twee naar 8 zetels, maar
de coalitie wordt waarschijnlijk
gevormd door de twee verliezers
PvdA-VVD en het CDA dat
evenveel zetels hield.
In Den Haag, Groningen en En
schede. om enkele plaatsen te
noemen, speelt D66 nog wel een
rol in de onderhandelingen. In
Den Helder, waar D66 de groot
ste fractie in de raad werd. heeft
de grote winnaar van de verkie
zingen zelfs het voortouw in de
onderhandelingen over een
nieuw college. Hoe dat zal uit
pakken is nog niet duidelijk,
maar de winnaar kon daar in elk
geval niet meteen buiten de deur
worden gezet.
In het laatste nummer van De
mocraat, het partijblad van D66,
dat overigens trots opent met
'651 raadszetels', blijkt dat de
partij in tien gemeenten nu de
tweede partij in de raad is. In 21
gemeenten is D66 de VVD voor
bij gestreefd. Daar is D66 nu in
zeteltal de op twee na grootste
partij. In de afgelopen vier jaar
hadden de democraten met lan
delijk 233 raadszetels 15 wethou
ders. De verkiezingsuitslag gaf
aanleiding om nu op een forse
uitbreiding van dat aantal te re
kenen. waardoor de partij ook in
het dagelijks bestuur van de ge
meenten meer vaste grond on
der de voeten zou krijgen.
Of die uitbreiding zo fors zal zijn
als men verwacht, is echter de
vraag gezien de opstelling van
de andere grote partijen. Bij coa
litievorming kan het behoud
van zoveel mogelijk wethouder
sposten een doorslaggevend ar
gument zijn. Daar zijn altijd wel
politieke verhalen bij te verzin
nen. Zoals nu in Rotterdam,
waar wordt gezegd dat D66 te
weinig bestuurlijke ervaring
heeft. Of zoals in Leiden, waar
wordt beweerd dat D66 geen
wortels heeft in de bevolking.
Bij de verkiezingen op 21 maart
heeft de PvdA zo'n 500 raadsle-
'i i
den verloren, ruim 20 procent,
maar dat betekent nog niet dat
de partij in de formatieperiode
ook 20 procent van het aantal
wethouders, ruim honderd dus,
zal moeten inleveren. De plaat
selijke politiek heeft zo zijn ei
gen wetten en zijn eigen coalitie
mogelijkheden.
Bij het CDA-bureau in Den
Haag zijn tot dusver nog geen
geluiden binnen gekomen van
ontevreden onderhandelaars in
de gemeenten. In Rotterdam bij
voorbeeld, doet het CDA nu mee
aan de onderhandelingen. Ook
in enkele andere steden waar die
partij de laatste jaren buiten het
bestuur werd gehouden, zijn er
nu kansen. Zeker als men weet
dat het niet onhandig is om nu
CDA'ers in een college te halen,
immers het CDA en de PvdA
hebben momenteel ook nauwe
relaties aan het Binnenhof in
Den Haag.
Zet het spanningsveld tussen de leiders van D66 (Van Mierlo, links) en van PvdA (Kok) zich voort bij de
wethoudersverkiezingen? foto ANP)
kunnen niet meer zien wat er in
de etalages ligt en hebben dus
niets meer te zoeken in zo'n
straat na winkelsluitingstijd, zo
redeneerde de gemeente.
Rolluiken die gedeeltelijk door
zichtbaar zijn, zo blijkt nu, heb
ben als bijkomend voordeel dat
de brandweer kan zien waar de
brandhaard is. Bovendien kan
de brand sneller door passanten
worden ontdekt.
De brandweer van Amsterdam
werd onlangs bij het blussen van
een brand in een supermarkt op
dezelfde manier gehinderd door
rolluiken. Woordvoerder P.
Stroosnijder vindt dat er echter
geen verschil is tussen halfdoor
latende en dichte luiken. „Mis
schien wordt de brand eerder
ontdekt, maar je bent even veel
tijd kwijt om zo'n rolluik open te
snijden". Volgens hem is het zo
genoemde electronische slot een
betere oplossing. Veel kantoren
zijn daar tegenwoordig mee uit
gerust. „Als er brand uitbreekt,
kan de brandweer dat slot met
een speciale, universele sleutel
openmaken. Door een technisch
handigheidje gaat het slot alleen
open in geval van brand. Het slot
geeft weer toegang tot de sleutel
die toegang geeft tot het ge
bouw".
E.C. Wessels. directeur van het
bureau voor schadepreventie
TBBS in Baarn, is van mening
dat de risico's tegen elkaar moe
ten worden afgewogen. „Hoe
groot is de kans dat er brand uit
breekt en hoe groot is de kans
dat er wordt ingebroken als er
geen rolluiken zijn aangebracht.
Vergelijk het met bijvoorbeeld
autogordels. Als je met een auto
in het water rijdt, dan heb je al
leen maar last van die dingen,
maar in veel andere gevallen heb
je er baat bij. Wat weegt het
zwaarst"?
(Van onze verslaggever
Kees van Dam)
1¥7" oning loop naar de hel,
XV waar Hitier al wacht'
stond te lezen op een van de
spandoeken die werden mee
gedragen tijdens een betoging
in de Nepalese hoofdstad
Kathmandu. Koning Biren-
dra van Nepal heeft zichzelf
de laatste weken in een ui
terst lastig parket gebracht.
Na het bloedbad in Kathman
du van vorige weemk is het
dan ook zeer de vraag of er in
het toekomstige Nepal nog
plaats zal voor hem zal zijn.
Birendra, absoluut vorst van
het enige hindu-koninkrijk ter
wereld, gold tot voor kort als
onaantastbaar. Het meren
deel van de Nepalezen be
schouwde hem als een god, als
de reïncarnatie van de hindu-
god Vishnu. Aanvankelijk
richtten de demonstraties
voor democratisering zich dan
ook alleen op de invoering van
een meer-partijenstelsel,
waarin voor de koning nog een
belangrijke rol was weggelegd.
Maar veranderde drastisch
door de arrogante houding
van de monarch.
De campagne voor democrati
sering begon op 18 februari. De
oppositie maakte zich sterk
voor de afschaffing van het uit
de middeleeuwen stammende
panchayat-systeem, een op
dorpsraden gebaseerde
staatsvorm, waarin voor de
mocratische politieke partijen
geen rol is weggelegd. De op
positie, verenigd in de Bewe
ging voor Herstel van de De
mocratie (MRD), wilde dit feo
dale systeem vervangen door
een op westerse leest geschoei
de democratie.
Maar oproepen van de opposi
tie aan de koning om over de
verlangens te spreken, bleken
aan dovemansoren gericht.
Sterker nog, Birendra stuurde
als antwoord zijn politie de
straat op. Tijdens botsingen
vielen in februari meer dan
dertig doden. Duizenden men
sen werden gearresteerd en
verhalen over gruwelijke mar
telingen deden de ronde.
De kritiek op het panchayat-
systeem stamt uit het begin
van de jaren '60. toen een de
mocratisch gekozen regering
door de vader van de huidige
koning ten val werd gebracht.
Met de grondwet van 1963
werd het panchayat-systeem
officieel ingevoerd en werden
politieke partijen verboden.
Daarna is het altijd onrustig
gebleven in Nepal. Maar sta
kingen en acties van onge
hoorzaamheid haalden niets
uit.
Het verlangen naar democra
tische hervormingen kreeg in
1989 nieuw élan. Niet alleen
door de golf van omwentelin
gen in Oost-Europa, die aan
meer volkeren in de wereld
duidelijk maakte dat geen op
repressie gericht systeem het
eeuwige leven heeft, maar
vooral ook door een handels
conflict met India.
Dat was uitgebroken nadat
Birendra zo onhandig was ge
weest in China luchtafweerge
schut te kopen. Dit schoot In
dia, de tweede grootmacht in
de regio, in het verkeerde keel
gat en New Dehli blokkeerde
als tegenactie een groot aantal
grensposten. De ergenis en
overlast over de zo ontstane
tekorten van allerlei eerste le
vensbehoeften vermengden
zich met de blijkbaar nog al
tijd sluimerende onvrede met
panchayat-systeem.
Wat tot dan toe een zaak van
een kleine intellectuele elite
was geweest, werd langzamer
hand een massabeweging.
Maar ondanks oproepen daar
toe van onder meer de Ver
enigde Staten, de belangrijk
ste hulpverlener in het arme
Nepal, weigerde Birendra ver-»
der te gaan dan 'een dialoog
binnen het kader van de pan-
chayat'.
Dat werd hem ingefluisterd, zo
werd steeds meer Nepalezen
duidelijk, door een zeer in
vloedrijke paleiscoterie van
hoge militairen, politiefunc
tionarissen en persoonlijke
vrienden, onder leiding van de
koningin. Vorige week werd op
een muur in een Nepalese stad
een affiche aangetroffen met
daarop een afbeelding van het
koninklijke echtpaar: de ko
ning met een slot op zijn mond
en zijn vrouw met de sleutel in
haar hand.
De halsstarrige weigering van
de monarch diepgravend met
de oppositie van gedachten te
wisselen, heeft de ontwikke
ling in Nepal n een stroomver
snelling gebracht. Vorige
week beloofde de koning zijn
volk in een zeer korte radiouit
zending democratie, een on
derzoek naar het harde poli-
tie-optreden in februari en de
instelling van een commissie
die de Grondwet zou aanpas
sen. Verder stelde hij een nieu
we premier aan. Maar over een
meer-artijenstelsel repte de
44-jarige monarch met geen
woord.
Koning Birenda van Nepal in rustiger dagen (foto AFP)
Als reactie op de toespraak,
die was bedoeld om de gemoe
deren in de Himalaya-staat te
kalmeren, brak een algemene
staking uit en trokken zo'n
200.000 Nepalezen in een
vreedzame optocht naar het
paleis. De koning moet zich
door de massabetoging zo in
het nauw gedreven hebben ge
voeld, dat hij zijn veiligheids
troepen bevel gaf het vuur op
de menigte openen. Tussen de
vijftig en tweehonderd onge
wapende burgers vonden
daarbij de dood.
Maar de Nepalezen lieten zich
door het bloedbad niet ont
moedigen en trokken, on
danks dat het leger zijn steun
aan de koning had betuigd,
opnieuw de straat op. De ko
ning zag blijkbaar het hopelo
ze van zijn positie in en gaf om
verder bloedvergieten te voor
komen toe. Twee dagen later
werd op de staatstelevisie een
korte toespraak gehouden
met daarin de mededeling dat
„het woord 'partijloos' uit de
Grondwet is geschrapt over
eenkomstig de wil van het
volk en de internationale si
tuatie'. Het dertig jaar oude
verbod op politieke partijen
werd daarmee ingetrokken.
Of Birendra met deze toezeg
ging zijn troon zal redden, is
evenwel twijfelachtig. Waar
dering was er van de oppositie
partijen. Deze verklaarden in
eerste reacties opgetogen te
zijn dat hun eisen nu waren in
gewilligd en dat zij niet wilden
aandringen op het verdwijnen
van de monarchie. Verdere
protestacties werden afgelast.
De oppositiepartijen zien voor
de koning, die in 1972 zijn va
der als absoluut vorst opvolg
de, nog wel een constitioneel
beperkte rol weggelegd.
Maar of het Nepalese volk zo
tevreden zal reageren, is nog
de vraag. De feestvreugde in
de straten van Kathmandu
om de omwenteling te vieren
kan heel goed in agressie om
slaan, als de koning niet snel
de opheffing van het pan
chayat-systeem effectueert en
een kabinetsinformateur aan
wijst. Zo lang Nepal nog geen
echte democratie is en de in
vloed van de hofkliek rond Bi
rendra niet aan banden is ge
legd, blijft de kans op bloed
vergieten in Nepal reëel aan
wezig.
"Wi
■Jhii
Mrtmfwiffff,
WA
.<^1
:*®mr
D66-campagneleider Ernst Bak
ker is boos over het gedrag van
vooral de PvdA. die als grote ver
liezer. zijn D66'ers nu aan de
kant laat staan als dat even kan.
Bakker: "Die enorme arrogan
tie, dat is toch verschrikkelijk".
Het ruwe beeld, zo halverwege
de onderhandelingen is dat de
PvdA de schade in de wethou
dersgelederen zo beperkt moge
lijk wil houden. De grote verlie
zer maakt niet overal beleefd
plaats voor de grootste winnaar.
Vijfhonderd 'ontslagen' raadsle
den geeft binnen de partij al fru
stratie genoeg. Als daar honderd
wethouders bij komen, die moe
ten uitkijken naar een andere
betrekking, dan is het onheil
niet te overzien.
In de gemeentebesturen zal
daarom de komende vier jaren
waarschijnlijk niet veel verande
ren. Overigens is de D66-capag-
neleider daar minder pessimis
tisch over, ook al krijgt zijn par
tij niet overal de beloning voor
de forse winst. Bakker: "Als je
het goed bekijkt winnen we echt
overal. Wij zijn begonnen over
het milieu. Iedereen heeft dat ge
jat. Wij begonnen met groen.
Dat is links en rechts gejat. Er is
al een gemeente die in het ge
meenteprogram uitspreekt dat
er een gekozen burgemeester
moet komen. Ons idee. In Lim
burg praat een CDA'er over het
referendum en over een distric
tenstelsel. Dat zijn onze ideeën."
Schelde Environmental Technology in Goes maakt goede vordc-l
ringen met de ontwikkeling van een proces voor de verwerking vanl
slib uit zuiveringsinstallaties foto Camiel Schelstraete)
Eisen en doelstellingen for
muleren in een Nationaal
Milieubeleidsplan is één ding;
ze uitvoeren is een andere zaak.
Zeker op den duur. Want aller
lei produktie- en verwerkings
processen zijn op dit moment
uit energie- en milieutechnisch
oogpunt nog zo onvolkomen dat
er nog wel het een en ander aan
te verbeteren valt. Maar het
eind daarvan komt in zicht. Al
leen met technologische ver
nieuwingen kunnen dan nog re
sultaten worden bereikt. Dat
wil zeggen: geheel andere tech
nieken dan die tot nu toe zijn
toegepast. Technieken, die het
zelfde en mogelijk een beter re
sultaat bereiken op een schone
manier.
Er is, weet ing J. W. van Wallen
burg van de milieu-inspectie in
Zeeland, een geweldige markt
voor milieu- en energietechnolo
gie. Verscheidene Zeeuwse be
drijven hebben daar de afgelo
pen jaren al op ingespeeld. Hij
noemt: Delta Consult in Kapel-
Ie, Ecocare in het Sloegebied,
Schelde Environmental Tech
nology in Goes, verscheidene in
genieursbureaus en het Innova
tiecentrum Zeeland. Ook de mi
lieu-inspectie zelf probeert bij de
beoordeling van aanvragen om
een milieu-vergunning de indie
ners ertoe de brengen eens een
keer niet naar de meest voor de
hand liggende oplossing te kij
ken.
Van Wallenburg: „Het Natio
naal Milieubeleidsplan is een ge
weldige uitdaging voor dit soort
bedrijven. We hebben de creati
viteit die hier te vinden is ook
hard nodig. Want als het niet
lukt om nieuwe, schone techno
logieën te ontwikkelen, dan zit
er niets anders op dan volume
maatregelen te treffen. Dus dan
moeten we zeggen tegen onder
nemingen die op een of andere
manier het milieu belasten: u
mag dit jaar niet meer dan zo
veel verontreinigende stoffen
produceren. Maar voorlopig ho
pen we nog dat de Willy Wortels
van onze samenleving met op
lossingen komen die dergelijke
maatregelen niet nodig maken."
Het Innovatiecentrum Zeeland
vervult daarbij een belangrijke
rol. Grote ondernemingen die op
zoek zijn naar nieuwe technolo
gieën weten meestal wel bij wie
ze daarvoor terecht moeten.
Kleinere ondernemers vinden
wat dat betreft vaak moeilijker
de weg. Een beroep op het Inno
vatiecentrum is dan een logi
sche eerste stap. Medewerkers
van het centrum brengen samen
met de ondernemer het op te los
sen probleem in kaart en verwij
zen als dat nodig is naar de in
stantie die de oplossing waar
schijnlijk wel weet te bedenken.
Directeur ir A. J. Maljaars van
het Innovatiecentrum signa
leert dat ondernemers in veel
branches de laatste jaren de bes
te stimulans krijgen om zich te
verdiepen in het milieu. „De con
sument wil steeds meer dat een
produkt dat hij koopt op een
schone manier is vervaardigd en
dat er geen afvalproblemen mee
ontstaan", zegt hij. „Dat is een
marktmechanisme, waarop het
Nationaal Milieubeleidsplan
naar mijn idee te weinig in
speelt. Volgens mij bestaat ook
buiten de voedingsmiddelensec
tor behoefte bij de consument
aan een milieu-keurmerk op al
lerlei produkten, zodat hij weet
waar hij aan toe is."
Schone technologie - Maljaars
wil dat hardnekkige misver
stand graag rechtzetten - hoeft
niet duurder te zijn dan andere
produktie- en verwerkingstech
nieken. En zeker niet wanneer
het afgedankte produkt niet als
afval hoeft te worden gestort of
verbrand maar als grondstof
voor iets nieuws kan dienen.
Maljaars: „Vragen als is dit pro
dukt gemakkelijk te repareren,
zijn de bestanddelen waaruit het
is gemaakt gemakkelijk te
scheiden en is hergebruik van de
grondstof mogelijk, gaan in de
toekomst een steeds grotere rol
spelen in de ontwerpfase."
Het mes snijdt ook vaak aan
twee kanten. Een ondernemer
die zich bij het Innovatiecen
trum of een gespecialiseerd ad
viesbureau meldt met een pro
bleem dat in de eerste plaats eenl
bedrijfseconomische achter-I
grond heeft, krijgt een oplossing!
die ook uit milieuhygiënisch!
oogpunt gunstig is. En iemand!
die met een milieuprobleem!
kampt, is met de oplossing er
van op de wat langere termijn|
ook nog eens goedkoper uit.
De Koninklijke maatschappij!
De Schelde in Vlissingen is all
verscheidene jaren actief op hetl
gebied van milieu- en energieT
techniek door de bouw van ke-l
tels voor afvalverbrandingsin-
stallaties en onderdelen voor!
energiecentrales. De behoefte!
van de onderneming minder af-l
hankelijk te zijn van de marine!
bouw is aanleiding voor de direc-l
tie deze tak van de bedrijfsactiT
viteiten krachtig te ondersteu-l
nen. In dit verband is hebben Del
Schelde en haar dochteronder
neming apparaten- en ketelfa-l
briek AKF in Goes vorig jaar!
met Independent Power of Ame-[
rica de joint venture Schelde En-I
vironmental Technology (SET)I
opgericht. Deze bij de AKF inge-f
trokken onderneming houdt!
zich bezig met de ontwikkeling!
en levering van apparatuur voor!
de verwerking van organische|
afvalstoffen.
SET-directeur H. J. G. School-I
kate is terughoudend met infor-l
matie over de activiteiten van!
het jonge bedrijf. „We voelen erl
niet zoveel voor een hoop tam
tam te maken op een moment!
dat we nog volop aan te ontwik!
kelen zijn", legt hij uit. „Wat ko l
pen we ervoor als we later moe-I
ten zeggen dat onze ideeën nogl
niet uitvoerbaar blijken te zijn.l
We doen het daarom liever rus!
tig aan." Maar hij wil wel kwijt!
dat SET op dit moment sleutelt!
aan oplossingen voor de verwer!
king van zuiveringsslib en mest.l
Waterschappen en andere waf
terzuiveraars hebben enkele ja-I
ren geprobeerd het slib, dat in!
zuiveringsinstallaties uit hetl
rioolwater wordt gehaald, in del
landbouw af te zetten. Door del
ongewisse kwaliteit van het slibl
(het bevat nogal wat zware me-|
talen) heeft dat evenwel geenl
grote vlucht genomen. Storten!
of verbranden zijn daarom del
enige verwerkingsmogelijkheidT
Het probleem van zuiveringsslib!
is dat het voor meer dan viervijf!
de uit water bestaat en daardoor!
zo'n groot volume heeft. Voor la-1
gunes om het te laten ontwate-[
ren is niet overal ruimte.
De door SET ontwikkelde tech-l
nologie bestaat om te beginnen!
uit een behandeling om zuive l
ringsslib beter ontwaterbaar en|
reukloos te maken. Daarna is I
het gemakkelijk het slib te dro l
gen totdat het bestanddeel wa l
ter nog maar een kwart is. Dat I
maakt het mogelijk er briketten!
van te persen. Die gaan in eenl
vergasser, waaraan een gasmo-l
tor is gekoppeld. Van het slibl
blijft op die manier elektriciteit I
over en een aangenaam kleine!
hoeveelheid as, waarin onge l
rechtigheden als zware metalen]
zitten.
Ook mest kan beter ontwater-1
baar en reukloos worden
maakt. Onderzocht wordt nog of I
deze afvalstof zich vervolgens op I
dezelfde manier als zuiveringss-1
lib laat verwerken. SET is ookl
bezig van mest carbon black te I
maken, een vulstof voor de rub-
ber- en kunststofindustrie. Vol-1
gens Schoolkate zijn de reacties I
uit kringen van waterzuiveraars I
en intensieve veehouderij na een I
eerste kennismaking positief. 1
Het grote voordeel van deze ma-
nier van mestverwerking is dat I
er een geheel ander produkt uit I
wordt vervaardigd. Andere vor- r
men van verwerking, zoals de I
vorig jaar geopende mestfabriek
in Helmond, maken van mest|
nog altijd mest.
SET is bezig een demonstratie
installatie te bouwen, die alle I
processen van het slibverwer
kingsysteem omvat. Schoolkate
verwacht nog dit jaar bezig te
zijn met de verfijning van
techniek. Het bedrijf heeft in-1
middels al een voorlopig con l
tract voor de levering van twaalf I
vergassers voor de bouw van een
slibverwerkingsfabriek in Free
hold in de Amerikaanse staat
New Jersey.
Ben Jansen
