PZC Europa vanuit de ruimte in fraaie atlas Wie het kleine niet eert Haring aan de zeepier Een halve eeuw fotoj ournalistiek varia '1992' bedreigt hasj-koffieshops dierelantijnen VRIJDAG 26 JANUARI 1990 Hennepplant Bewindslieden Visserij m-u ii i i i i i i i i i i i i i i i hengelen TT TTTT Onvoorstelbaar Gebruikers soft-drugs in actie (Door Pieter van de Vliet) Verontruste hasj-rokers en eigenaars van koffie-shops, waar soft-drugs worden ver kocht, vrezen een verharding van het liberale Nederlandse drugsbeleid. Ondertekening van het Shen- gen-akkoord kan ertoe leiden dat Nederland zich aanpast aan het lik-op-stuk beleid in de Bondsrepubliek. Gebruikers en verkopers willen daarom een belangengroep oprichten en hielden daartoe afgelopen za terdag op een mistige Dam een schriftelijke peiling. Een walm van hasj hangt boven de Dam. Kruidig geurende joints gaan van hand tot hand. Diep de rook inzuigen en dan het stickie doorgeven. Helemaal te gek weet je wel. Ze zitten in een kring rond de muziek lief te zijn voor elkaar. Punkers, autono men, hippies, een enkele Heli's Ingel en een handjevol oudere ongeren, zoals Kees van Kooten se zo mooi gestalte kan geven. Set kleurig geklede gezelschap loet denken aan flower power. De jaren zestig lijken terug. iet is evenwel 1990. Het vredige jrotest, afgelopen zaterdag op ie Dam, tegen een dreigende af pakking van het tolerante soft irugsbeleid in Nederland, jrengt geen grimmige politie op le been. Integendeel, bloots- loofd rondstappende dienders visselen vriendelijke woorden met de blowers, de rokers. Een igent bekent zelf ook wel eens :en stickie te gebruiken. n de jaren zestig ging dat an- lers. De politie pestte hasjro- ;ers waar ze maar kon. Winke- iers klaagden dat het langhari- ;e werkschuwe tuig de verkoop terziekte. En tenslotte veegden loor hetzerige artikelen opge sleepte marinemannen de Dam choon. Onze Jannen sloegen net hun koppelriemen op de ilowende Damslapers in. n de jaren negentig is menige (lower zelf winkelier. In Neder- and zijn er zo'n 2.500 koffie kops, waar een keur aan soft Irugs min of meer openlijk kan vorden geconsumeerd. Een loeiende bedrijfstak. Maar een lie wordt bedreigd, denkt Ben ironkers. Ben, de man achter het Hasj Museum aan de Oude- zijds Achterburgwal, heeft alle belang bij een protest. Want hij staat aan het hoofd van een klein hasj-imperium, de Albert Heijn van de koffieshopdealers. Dat wil deze middenstander blij ven. Daarom is hij maar al te graag bereid om actie te voeren tegen het 'dreigende Schengen- akkoord', met name tegen arti kel 72. De betrokken landen ver plichten zich daarmee 'de illega le invoer van verdovende midde len, cannabis inbegrepen, als mede verkoop, verstrekking, af levering en bezit van die midde len tegen te gaan'. Ben vindt dat de in ons land ge doogde cannabis helemaal niet in de Opiumwet thuishoort. Hasj, licht bedwelmend produkt van de Indische hennepplant, heet ten onrechte een drug. Want het is in tegenstelling tot levensgevaarlijke hard drugs zo als heroine zelfs niet verslavend, meent hij. De Bondsrepubliek is 'hard voor soft'. Een schrijnend voorbeeld daarvan is te zien in het Hasj Museum: een knipsel uit het sen satieblad Bild waarin een Beier se minister voorstelt scholieren die hasj rokende medescholie ren verlinken te belonen. Een premie voor verraders. Nog schandelijker was dat de Arn hemmer Harm Dost in Duits land werd gearresteerd en jaren de cel in £ing omdat hij aan Duitsers in Nederland hasj had verkocht. „De Duitsers hebben tijdens het Schengen-overleg bepleit dat het Nederlandse hasjkoffie- soft drugs aan Duitsers te verko- Een deelnemer aan de protestbijeenkomst afgelopen zaterdag op de Dam in Amsterdam tegen de mogelijke gevolgen van het Schengen Akkoord voor het liberale softdrugsbeleid in Nederland. Deze gebruiker rookt uit een zogenaamde chillum, een stenen of houten pijp met een mengsel van hasj en tabak (foto Cor Mulder, ANP) pen", zegt Dronkers. Hij wijst op twee typen drugsbeleid: Singa pore, wat ophangen betekent, en Nederland, waarbij de nadruk op de scheiding van soft en hard drugs ligt, ook strafrechtelijk (het bezit van dertig gram soft drugs is een overtreding, maar geen politieman zal het in zijn hoofd halen er een bon voor te geven). In tegenstelling tot landen met een hard beleid is het aantal ge bruikers van zowel hard als soft drugs in ons land relatief lager. Rokers van een stickie lopen in Nederland heel wat minder kans om in de criminele sfeer van de hard drugs terecht te komen dan in bijvoorbeeld Westduitsland en de Verenigde Staten. Nederlandse bewindslieden zijn zo ver bekend nooit verder geko men dan de sfeer van de joint. Zoals minister Hedy d'Ancona. En André van der Louw, thans beter bekend als voetbalbobo, maar vroeger hippe hoofdredac teur van het landelijk vermaar de popblad Aloha, ook wel Hit week of Witheek genoemd. Koos Zwart, zoon van PvdA-minister Irene Vorrink, verzorgde in dat blad de 'beursberichten', een voor die tijd opzienbarende prijslijst van cannabis-produk- ten. Amsterdams burgemeester Ed van Thijn laat op een in het Hasj Museum vertoond filmpje weten volledig achter het Nederlandse drugsbeleid te staan 'omdat het werkt'. Een jointje, daar wil hij niet moeilijk over doen. Maar een al te duidelijke 'affichering' van de koffieshops mag niet Het voeren van het merkteken, een hennepblad, is verboden. Waar op vindingrijke koffieshophou ders hun zaken voorzagen van palmboompjes, waarvan de bla den bedrieglijk veel op die van de hennepplant lijken. Breken er onverhoopt moeilijke tijden aan, dan zit Dronkers daar niet echt mee. Hij heeft zich commercieel ingedekt door zich te richten op de doe-het-zelver, de thuisteler. Als in een tuincen trum levert hij complete kassen met zaden (veertien soorten hen nep), lampen, pompen en groei- substraten. Een infrarood-opname van het Noordzeegebied, op 600 kilo meter hoogte gemaakt door een Amerikaanse weersatelliet foto GPD) De satellietfotografie heeft de afgelopen ja ren het beeld van de wereld ingrijpend veranderd en in het spoor daarvan zijn steeds meer atlassen met dit soort aanvullende informa tie gaan werken. Europa vanuit de ruimte is zo'n soort atlas: behalve de ge bruikelijke landschaps- kaarten van ons werelddeel bevat de atlas 85 groot-for maat satellietfoto's, meer dan honderd zestig kleuren foto's en ruim honderdtwin tig pagina's verklarende tekst. De 'gewone' kaarten vallen daarbij in het niet. Door dit alles is Europa van uit de ruimte een bijzondere atlas geworden, met een schat aan informatie. De lucht-ruimte-fotografie toont het landschap in al zijn facetten. Wat op een gewone kaart niet of nauwelijks kan worden vastgelegd, treedt hij de satellietfotografie haarscherp naar voren. waardoor het specifieke ka rakter van het landschap veel beter tot zijn recht komt. Zo heeft elk gebied zijn bijzondere kenmerken. De ruimte-fotografie biedt op die manier zoveel extra's, dat de atlas tegelijk een na slagwerk en informatiebron bij uitstek is geworden. De dank zij een geavanceer de fototechniek vaak schit terende beelden van de aar de vanuit de ruimte lenen zich stuk voor stuk voor een langdurige studie. Met het vergrootglas erbij wordt het bladeren in de atlas een aan gename tijdpassering. De samenstellers van de at las zijn er terecht van uitge gaan, dat de documentatie en informatie compleet moe ten zijn. De uitgebreide tekst - met een schat aan gege vens - sluit dan ook naad loos aan bij de beelden. Europa vanuit de ruimte - Uitge verij M en P bv, Weert. 256 pagi na's, gebonden, geheel in kleur. f99,- Het is één van die verbazing wekkende zaken in de na tuur. Het grootste dier dat ooit op aarde heeft geleefd voedt zich met zeediertjes van maxi maal enkele centimeters lengte. Het is de wisselwerking tussen het krill en de walvis. Krill is een verzamelnaam voor plankton, dierlijk plankton, dat in hoofdzaak bestaat uit kleine kreeftachtige diertjes. De groot ste behoren tot het geslacht Eu- phasia en hebben een lichaams lengte van amper vier centime ter. Het zijn allesetende diertjes, die via een systeem van opeen volgende filters in staat zijn mi cro-organismen en andere klei ne kreeftachtigen uit het water te halen. Ze zien er daarbij niet tegenop om zich ook aan kanni balisme schuldig te maken, 's Zomers leven zij in de warme bovenlagen van de zee, om bij kouder winterweer steeds ver der af te zakken naar diepere la gen, waar zij dan gaan leven van de afvalstoffen van het plank ton. De grootste concentraties van krill zijn te vinden in het Antarc tische gebied, het Zuidpoolge bied dus, omdat daar bepaalde wervelingen in de zeestromin gen optreden die een gunstig leefklimaat voor het krill schep pen. Er zijn in dat gebied door wetenschappers zwermen waar genomen van naar schatting twee miljoen ton, die een opper vlakte besloegen van niet min der dan 450 vierkante meter. Het zijn die roodachtige vlekken die wij ook bij ons in de zee soms in de zomer overdag zien en die 's nachts fluoriscerend oplich ten. Dat krill is een rijke voedselbron voor niet minder dan vijf soorten walvissen, drie soorten robben, 20 soorten vis, drie soorten inkt vissen en heel veel vogels, waar onder de pinguins. Het is zeer bijzonder dat zoveel dieren af hankelijk zijn van één soort prooidieren. Krill is een sleutel factor in het Antarctische eco systeem. Hoewel krill in onbewerkte staat maar 16 procent eiwit en 7 pro cent vet bevat, lag het in de lijn dat de mens er zijn begerig oog op liet vallen. Vooral toen bleek dat het bewerkt kon worden en dan het eiwitgehalte kon oplo pen tot wel 50 procent, naast aanzienlijke hoeveelheden vita minen, kalk, koper, ijzer, magne sium en fosfor. Dit zou dus de op lossing zijn voor de eiwit-tekor ten in de ontwikkelingslanden en bovendien een redelijk goed kope aanvulling op het veevoer. De Sowjetunie en Japan ston den het eerst in de rij om met be hulp van echo-lokatie en fijnma zige netten deze rijke voedsel bron te exploiteren. In het sei zoen 1981/1982 ving men niet minder dan 528.000 ton. Later nam de vangst wat af, maar was in het seizoen 1986/'87 toch nog altijd 376.527 ton. In het Green- peaceboek Antarctica (Uitgeve rij M P, Weert) wordt ernstig gewaarschuwd tegen deze vorm van overbevissing, die het gehe le biologische evenwicht in voor al het Zuidpoolgebied verstoort. Vooral ook omdat gebleken is dat het krill een leeftijd van 7 jaar kan bereiken en daardoor veel minder reproduktief is dan nun De grootste concentraties krill komen voor in het Zuidpoolgebied. Schaarste aan natuurlijk voedsel is er wellicht de oorzaak van dat in de Oosterschelde haring aan natuurlijk aas (zeepier) wordt ge vangen: een hoogst zeldzaam verschijnsel. TT engelen is een liefhebberij JLXdie ik uit de oorlog heb overgehouden. In het verleden viste ik met primitieve midde len en nu met meer gespeciali seerde materialen. In al die ja ren zijn er ontelbare vissen aan de haak geslagen. Toch zijn er altijd weer verrassingen. Wie hier oog voor heeft blijft de hen gelsport boeien. Op een vrijdagmorgen in decem ber stapten we, in de haven van het Bergse Diep, op een sportvis boot. De haven is speciaal voor sportvisboten ingericht. Ook mensen die slecht ter been zijn of bejaard kunnen makkelijk aan men altijd heeft gedacht. Er dreigt nu een uitroeiing van toch al zeldzame diersoorten, waar onder het grootste dier dat ooit op aarde leefde: de blauwe vin vis. De blauwe vinvis is niet alleen het grootste, maar ook één van de interessantste dieren die ooit geleefd hebben. Een dier met een lengte van 30 meter en een gewicht van 170 ton. Een dier dat even zwaar is als 2.700 men sen, waarvan de tong 3 meter dik is en zwaarder weegt dan een oli fant. Een dier ook met 7 magen, aderen waar een mens doorheen kan zwemmen en daarbij een hart van een halve ton om acht duizend liter bloed door het li chaam te stuwen. Een dier, dat altijd al een bron geweest is van menselijke ex ploitatie, omdat het zeldzame vetten bevatte, die voor de geïn dustrialiseerde wereld belang rijk waren en dat er nu dus weer een nieuwe bedreiging bij heeft gekregen, omdat zijn voedsel bron ernstig wordt aangetast. Naast het eerdergenoemde boek van Greenpeace over Antarctica is er nog Het Rijk van de Walvis vorig jaar verschenen bij Uitge verij de Harmonie in Amster dam. Het zijn beide prachtige fo toboeken met een tekst die tot nadenken dwingt. Iz. M. de Klerk boord van de boten komen. De boot waarmee we de Ooster schelde opgaan heeft de toepas selijke naam De Zwerver. Het is één van de boten van de firma Moerland-v.d. Velde, die al vele jaren in de kom van de Ooster schelde rondzwerven en in alle hoekjes en gaatjes van deze kom bekend zijn. Het is altijd een raadsel wat de uitkomst van een dag vissen zal zijn, maar de verwachtingen zijn altijd meer of minder gespan nen. Gezien de tijd van het jaar rekenden we die vrijdagmorgen op schar met kans op bot of schol. Nu was er nog een vis waar de hengelaars die dag belang stelling voor hadden: de haring. Haring wordt soms in flinke hoe veelheden aan speciale onderlij nen gevangen. Dit gebeurt dan op flinke dieptes. De vele wind die de dagen voordien het weer beeld had bepaald, veroorzaak te troebel water. Daarom was de verwachting niet hoog gespan nen, want de haring is een zicht- vis. Er werd gevist in de omgeving van Gorishoek, op ruim 20 meter diepte. Aan de speciale haring- tuigen (onderlijnen met kale ha ken, voorzien van kleine veertjes of glittertjes) werd geen haring gevangen. De pompende bewe ging met de hengel had geen en kel effect. De eerste vangsten waren een paar gewone of vijf- dradige meunen en een aantal scharren van uiteenlopend for maat. Na een paar uren vissen kwam plotseling de eerste ha ring aan boord. Haring voedt zich hoofdzakelijk met plank ton, maar nu pakte de haring voor de afwisseling een zeewier. Deze wonderbaarlijke visvangst herhaalde zich deze dag nog et telijke keren. Alle hengelaars aan boord vingen die dag één of meerdere haringen aan de zee pier. Flinke haringen van 28 a 29 cm lang. Een volwassen haring wordt gemiddeld 30 cm lang. Ha ring is de meest voorkomende zeevis en is veelvuldig in onze kustwateren aanwezig. Het was voor mij echter de eerste keer dat ik een haring aan natuurlijk aas (zeepier) ving en dat ik dit ook bij andere hengelaars con stateerde. Gebeurt zoiets nu één keer. dan spreekt men van een toevalstreffer. Zodra zich dit vijf tien keer achter elkaar voltrekt kan men niet meer van een toe valstreffer spreken. Haring is een slanke, pelagische vis. Pelagische vissen zijn vissen die niet aan de bodem gebonden zijn. Haringen voeden zich door water door hun bek naar de kieu wen te laten lopen. Daar wordt het water gefilterd waarna het overgebleven voedsel wordt doorgeslikt. Daarom zijn zee wormen als voedsel voor de ha ring onvoorstelbaar. Ik heb getracht een antwoord te krijgen op de vraag waarom de haring in dit geval zo afweek van zijn normale gedragspatroon. Voor de medewerkers van het Rijks Instituut voor Visserij On derzoek (RIVO) was het echter ook geheel nieuw. Drs D. Bodde- ke had er de volgende verklaring voor. Na de afsluiting van het Grevelingenmeer aten de schol len, wellicht als gevolg van voed selgebrek, allerlei vreemde din gen zoals grondels. Daar de Oos terschelde, als gevolg van de stormvloedkering, een bijzonder water is geworden, is voor de ha ring schaarste van natuurlijk voedsel misschien de oorzaak van alternatieve voeding. Naast de bijzondere haring vangst ving ik die dag één meun, één bot en een dertigtal schar ren. Van de scharren werd een twaalftal flinke exemplaren ge selecteerd voor consumptie. De rest kreeg de vrijheid terug. Voor hengelaars spreekt haring niet tot de verbeelding; maar geen enkel vis heeft zoveel in vloed op de wereldgeschiedenis gehad als juist de haring. De ha ringvisserij vormde zelfs aanlei ding tot oorlog tussen Neder land en Engeland en tussen Rus land en Japan. De haringvangst is van betekenis geweest voor het stichten van dorpen en ste den zoals Hamburg en Oosten de. De haringvangst zorgde voor welvaart. In de 16e eeuw werk ten 50.000 mensen in de Holland se haringindustrie. Die ene dag aan boord van De Zwerver, in de kom van de Oos terschelde, was een succesvolle dag. Een dag om met voldoening aan terug te denken. Een bekwa me schipper, een goede vangst en de bijzondere vangst van ha ringen aan de zeepier. Constand van Schelven Het was in 1989 precies hon derdvijftig jaar geleden dat de Fransman Louis Daguer- re de fotografie uitvond, het geen over de gehele wereld aan leiding is geweest fototentoon stellingen te houden. Bij uitge verij Meulenhoff verscheen het boek In our time, the world as seen bij Magnum photogra phers. Het is de catalogus van een internationale fototentoon stelling die in 1989 en in 1990 over de gehele wereld vertoond wordt. De foto's in het boek zijn eigen dom van Magnum, een collectief van foto-journalisten. Het spreekt dan ook voor zich dat het boek nieuwsfoto's bevat en geen 'echte' kunstfoto's. Zoals elk fotoboek is In our time vooral een plaatjesboek. Toch is het lezen van de drie lange tek sten de moeite waard. De ruim driehonderd foto's zijn voorzien van (Engelse) teksten, geschre ven door de Amerikaanse histo ricus William Manchester. Op aangename, maar af en toe chao tische wijze geeft hij een histo risch overzicht van de laatste vijftig jaar. Verder bevat het boek twee essays van Jean La- courtine en Fred Ritchen. Voor al het verhaal van Lacourtine over de geschiedenis van Mag num leest gemakkelijk en zit vol grapjes. In het boek zijn geen fo to's terug te vinden van kunstfo tografen als Man Ray, Varda of Mapplethorpe, maar wel briljan te tijdschetsen van Robert Ca- pa, Abbas, René Burri, Chim en vele anderen. Dat nieuwsfoto grafie, op deze wijze samenge bracht, ook kunst is, blijkt wel uit In our time. Het is een prachtig fotoboek. Su persterren als James Dean en Marilyn Monroe naast vrijheids strijders als Che Guevara en Pé- ron. In boeiende fotografie ko men de verschrikkingen van de Vietnam-oorlog weer tot leven en wordt, om nog maar eens een voorbeeld te noemen, een in dringend beeld geschetst van de verslaafden in de Newyorkse wijk Harlem. In our time tekent op die manier een indringend tijdsbeeld. De ruim driehonderd foto's vertellen meer dan welke film of tekst ook. Het enige nega tieve puntje is de prijs 149,-), maar voor de liefhebber mag die geen beletsel zijn. William Manchester e.a. - In our ti me, the world as seen by Magnum photographers. MeulenhoffILands- hoff, 456 pag., 149,-. Krill - verzamelnaam voor plankton dat hoofdzakelijk bestaat uit kleine kreeftachtige diertjes - is een rijke voedselbron voor vele diersoorten. Dit plankton licht 's nachts fluoriscerend op in het zeewater.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1990 | | pagina 7