PZC
De toren van Pisa
trijfel
Westen herstelt banden met China
Ritzen loopt
tegen harde
realiteit aan
Belg wil uit vrije
wil onder guillotine
opinie en achtergrond
WOENSDAG 10 JANUARI 1990 4
Doorbraak
I I M I I I HTT
Overvloed
Navo
Bankroet
Aansluiting?
Confrontatie
Prijskaartje
De vredesbeweging vergrijst
(Van onze verslaggever
Luc Somers)
Begin jaren '80 was het Inter
kerkelijk Vredesberaad
(IKV) dè motor van de vredesbe
weging in Nederland. Hoogte
punten waren de vredesmarsen
van 1981 in Amsterdam en 1983
in Den Haag. waar telkens onge
veer een half miljoen mensen
deelnamen. Daarna ging de aan
dacht van het publiek zich ge
leidelijk verplaatsen naar an
dere zaken. Slechts een harde
kern bleef doorgaan, onder
meer met demonstraties bij de
inmiddels in aanbouw genomen
kruisrakettenbasis in Woens-
drecht. De plaatsing van 572
kruisraketten ging uiteindelijk
niet door, na snelle en succes
volle onderhandelingen tussen
Oost en West. Het IKV, ooit op
initiatief van Pax Christi in het
leven geroepen om het vredes
vraagstuk in de kerken perma-
ment aan de orde te stellen en
daartoe maatschappelijk en po
litiek actie aan te bevelen, raak
te min of meer in vergetelheid.
Te midden van turbulente ver
anderingen in Oost-Europa die
de kruisrakettenplannen voor
zelfs de grootste militaire havi
ken onwezenlijk doen lijken
kwam het IKV aan het eind van
dit roerige decennium in ernsti
ge financiële en organisatori
sche moeilijkheden. ..Het is niet
anders", erkent Ien van den
Heuvel, voorzitter van het IKV,
(voormalig partijvoorzitter van
de PvdA en ex-Europarlemanta-
rië)r. ,,De mensen zijn niet meer
te activeren in deze tijd van ont
spanning, terwijl er echt nog ge
noeg werk aan de winkel is. De
vredesbeweging is beslist niet
dood, hoezeer sommigen dat -
om wat voor redenen dan ook -
van de daken schreeuwen".
Het IKV kent moeilijke tijden.
Veel plaatselijke groepen geven
er de brui aan en het ledenbe
stand vergrijst. Waren er in de
gloriejaren van de vredesbewe
ging nog zo'n 400 IKV-kernen,
sinds september 1988 is dat aan
tal teruggelopen tot 270. Het erg
ste is evenwel, dat er de afgelo
pen jaren nauwelijks nieuwe le
den tot de kernen zijn toegetre
den. om maar te zwijgen over
jongeren.
Ien van den Heuvel zucht eens
diep: „Wij krijgen de mensen
niet meer op de been. Veel IK-
V'ers zijn nu actief op ander ge
bied, bij voorbeeld het milieu.
Het vredesvraagstuk wordt als
afgedaan beschouwd als gevolg
van de spectaculaire ontwikke
lingen die - dat mag naar mijn
mening niet genoeg worden be
nadrukt - vooral door het Oost
blok zijn ingegeven, en met na
me door één persoon: Michajl
Gorbatsjov. De positieve veran
deringen in de jaren tachtig zijn
heus niet alleen de verdienste
van ons kapitalistisch systeem
of de politieke vasthoudendheid
van het Westen, kom nou".
Het zal Van den Heuvel overi
gens een zorg wezen wie nu in fei
te de huidige ontspanning in de
wereld in gang heeft gezet. „Het
akkoord over de middellange
kernraketten bij voorbeeld bete
kende inderdaad een doorbraak,
maar wel dank zij de Sovjetunie,
hoor. En of de door het Westen
gepropageerde afschrikking nu
hiertoe heeft bijgedragen, is
voor mij geen issue. Gorbatsjov
was de initiator, ook al werd hij
daartoe min of meer gedwongen
door de deplorabele toestand
TT eel Pisa rouwt: de toren van
IJ. Pisa, ook bekend als 'de
scheve toren', de 'torre penden-
te', is, hangende een onderzoek
naar de mogelijkheid hem zo
scheef te laten staan als hij nu
staat zonder dat hij omdondert,
door de burgemeester gesloten.
Het zou niet de eerste keer zijn
dat een beroemde 'campanile'
oftewel toren in Italië ineen-
stuikte: ook de campanile op het
San Marcoplein in Venetië stort
te in 1902, na de nodige waar
schuwingen, „onverwacht" in el
kaar! Wat er nu staat is in feite
een nagenoeg getrouwe) kopie
van de oorspronkelijke toren!
Bij de toren van Pisa moet ik al
tijd denken aan een berichtje in
de krant van jaren geleden. Een
toerist beklom samen met zijn
vrouw de scheve toren. Eenmaal
boven gekomen bewonderden zij
het uitzicht op dat merkivaardi-
ge 12de eeuwse bouwterrein bui
ten de stad, met zijn dom en bap-
Nico Scheepmaker
tisterium, die bijna even mooi
zijn als de toren, alleen de handi
cap hebben dat zij niet scheej
staan. Stel dat niet de toren 4,5
meter 'uit het lood stond, maar
het baptisterium, zou de wereld
bevolking zich daar dan ook
aan komen vergapen?
„Waar staat de auto nou eigen
lijk?" vroeg de vrouw aan haar
man, want ook in de tastbare na
bijheid van de onvergankelijk-
ste architectonische meester
werken blijft de mens geneigd de
aanblik in vogelvlucht van zijn
eigen spullen het interessantst
te vinden. Met arendsblik mon
sterde de man het verderop gele
gen parkeerterrein, ontdekte
zijn auto met caravan, wees, en
zag zijn auto vervolgens lang
zaam optrekken en wegrijden.
Na enkele ogenblikken van de
grootste verbijstering begrepen
zij dat hun auto volgens een eeu
wenoude Italiaanse traditie op
dat moment werd gestolen.
Maar wat konden zij doen? De
toren van Pisa is behalve scheej
ook nog behoorlijk hoog (55 me
ter), dus roepen in een vreemde
taal had weinig zin. Hard naar
beneden hollen, de spiraal vol
gend naar beneden? Dat bracht
het risico met zich mee dat zij
door de middelpuntvliedende
kracht halverwege naar buiten
zouden worden geslingerd, want
de toren kent, ondanks zijn
van de economie in zijn land. La
ten we zeggen dat het klimaat
voor hem in elk geval gunstig
was om dit soort ontwikkelingen
te bewerkstelligen. Want in het
Westen bleek ook dat er geen
eenduidigheid was op het gebied
van de bewapening. De vredes
beweging heeft daar zeker een
steentje toe bijgedragen en daar
mag het IKV trots op zijn".
Ze erkent volmondig dat nie
mand had verwacht wat er nu
gebeurt. „Kijk, de tijd van de
grote vredesdemonstratie in
1981 en 1983 is voorbij. De leus
'Kerwapens de wereld uit, te be
ginnen in Nederland' is natuur
lijk helemaal niet meer van toe
passing, dat is duidelijk. En daar
zijn we ook ontzettend blij om.
Een paar jaar geleden nog had
den u en ik niet durven dromen
dat zich dergelijke stormachtige
ontwikkelingen zouden voor
doen. Neem nou die Berlijnse
Muur en de veranderingen in
Praag, je houdt er je ogen met
moeite droog bij. Maar daar
moeten we niet in berusten. Het
vredesvraagstuk moet op de
agenda blijven staan. Die waan
zinnige uitgaven voor defensie
moeten omlaag".
Volgens Ien van den Heuvel
moet het IKV zich in de nabije
toekomst vooral gaan richten op
de problemen die zullen ont
staan als gevolg van de gewijzig
de oost-westverhouding. „De
huidige contacten van het IKV
met groepen in Oost-Europa
moeten nog worden uitgebreid.
De discussie dient zich vooral
toe te spitsen op de gevaren die
een meer kapitalistisch systeem
voor Oosteuropese landen met
zich mee kunnen brengen. Meer
democratie is ongetwijfeld
prachtig, maar ik heb weieens de
indruk dat men zich in het Oost
blok op dit moment blind staart
op de enorme overvloed van het
Westen".
De IKV-voorzitter vertelt van
persoonlijke gesprekken met
bijvoorbeeld Polen, waarin haar
duidelijk werd dat de mensen
veel te positief dachten over de
verworvenheden van het kapita
lisme. „Kijk, we moeten Oost-
Europa nu niet gaan betuttelen.
Geef die mensen daar de tijd om
de verkeerde dingen van hun
systeem te laten varen en een so
cialisme te beginnen met een hu
maner gezicht. Het is mijns in
ziens dan wel zaak dat men ook
de verkeerde dingen van ons sys
teem niet gaat overnemen, want
dan is een humaan socialisme
tot mislukken gedoemt".
Andere zaken waar het IKV zich
ondanks de financiële proble
men op gaat storten, zijn bij
voorbeeld de Derde Wereld, het
verbod op kernproeven, het ver
beteren van internationale con
tacten en het opzetten van tallo
ze projecten zoals bij voorbeeld
over de verspreiding van nu
cleaire en chemische technolo
gie. Kortom, voldoende activi
teiten, die echter geld en man
kracht kosten. Van den Heuvel
zuchtend: „Daarom is het juist
zo jammer dat wij kortgeleden
mensen hebben moeten ont
slaan. Wij hebben gewoon geen
geld. De kerken doen heus wel
hun best. Het is geen onwil,
maar onmacht".
IKV-ers zijn gewoon te beschei
den. „Er is een mooie, vaste kern
die een soort meerwaarde toe
voegt aan het gemeentelijk vre
desbeleid. Deze groep houdt
zich bezig met activiteiten die
niet zozeer in het oog springen
zoals bij voorbeeld die grote vre
desdemonstratie, maar wel de
gelijk van belang zijn. Het is al
leen enorm moeilijk om de jon
geren nu bij onze projecten te be
trekken. De mensen die altijd al
voor het IKV hebben gesjouwd,
doen dat nu nog altijd".
Ien van den Heuvel behoort ook
tot de groep mensen die de moed
niet zo snel opgeeft en zich met
man en macht zal blijven inzet
ten voor het vredeswerk. „Je
moet de lamp brandende hou
den, hè. Ondanks tegenslagen
kun je aan iets blijven werken,
ook al levert het niet direct re
sultaat op. Zolang er sprake is
van bewapening, waarmee enor
me bedragen zijn gemoeid, ter
wijl er aan de andere kant overal
honger wordt geleden, moet je
doorgaan met het aan de orde
stellen van het vredesvraag
stuk".
De IKV-voorzitter is dan ook
zeer benieuwd wat de rol van de
Navo in de toekomst zal zijn.
„De vijand is weg, want het War
schaupact bestaat natuurlijk
nauwelijks meer. Wat is dan de
zin van een verbond als de Na
vo?" stelt ze. „Mogelijk zal de
Navo over een paar jaar verdam
pen en zal het wellicht een poli
tiek orgaan worden. Maar dat is
de Europese Gemeenschap ook
al, dus lijkt mij een nieuwe poli
tieke organisatie niet echt nood
zakelijk".
„Duidelijk is, dat de Navo zich
zal moeten aanpassen aan de re
cente ontwikkelingen in Oost-
Europa. Kijk maar eens naar de
Verenigde Staten. Daar is ook al
aangekondigd dat ze gaan be
zuinigen op de defensie-uitga-
ven. Nou, die richting moeten we
natuurlijk op, ook in West-Euro
pa. Dan vervagen de grenzen
tussen Oost en West als vanzelf'.
scheefheid, geen beschermende,
ontsierende hekjes of vangrails.
In doffe berusting keken zij
daarom toe, hoe hun auto met
hun caravan zich beheerst in het
verkeer voegde en voorgoed uit
hun leven wegreed...
Ik heb de toren van Pisa twee
keer beklommen, de eerste keer
met Anne, mijn vrouw, de tweede
keer met mijn jongste dochter
Janna, die voor de duvel niet
bang is, terwijl mijn vrouw en
mijn oudste dochter Sara zeker
heidshalve vanaf de grond de fo
to's namen die bewijskracht
moesten verlenen aan onze es
capade.
Want het is enger dan je denkt!
Je moetje toch schrap zetten te
gen die scheefteje bent geneigd,
vooral als je weer spiraalsgewijs
naar beneden loopt, zo dicht mo
gelijk langs de binnenkant van
de kolom te schuiven. Bernard
Levin, de Engelse columnist,
heeft dat treffend beschreven in
Conducted tour (Coronet Books,
importeur Van Ditmar
„Ik ontdekte voor het eerst op de
Scheve Toren dat ik aan hoogte
vrees leed. Ik liep omhoog naar
de hoogst mogelijke verdieping
waar zich geen vangrail bevond,
en kreeg daar, dicht bij de rand,
de overtuiging dat een reuzen-
hand in mijn lende lag die mij
over de rand probeerde te du
wen. Een val van de Scheve To
ren van Pisa zou ongetwijfeld
een heel gedistingeerde manier
van sterven zijn, vooral als zich
op dat moment iemand op de
rand van een van de lager gele
gen verdiepingen zou bevinden
die mijn laatste woorden zou
kunnen horen en noteren, die,
gelet op het befaamde onder
zoek naar de relatie tussen mas
sa en snelheid van vallende li
chamen door Galileo vanaf de
zelfde plek waar ik nu stond,
zonder twijfel 'Eppur si muove'
zouden moeten luiden, maar de
ze opgewekte gedachten kreeg
ik pas later; op het moment zelve
werd ik verteerd door een pani
sche angst die iedere rationele
gedachte uitsloot, en achteraj
bleek ik mij zelfs niets meer te
herinneren van de weg terug
naar beneden".
Dat Levin zich van de terugweg
naar beneden niets meer kon
herinneren wordt wel bewezen
door zijn opmerking dat zich
geen vangrail bevond op de
hoogst mogelijke verdieping,
want de foto waarop Janna en
ik. behoedzaam met de rug tegen
de binnenkolom waaromheen
het marmeren pad naar boven
spiraalt. naar de fotografe bene
den zwaaien, laat zien dat zich
ook op de lagere verdiepingen
geen andere afscheiding met de
buitenlucht bevindt dan de
smalle pilaren die zo'n meter oj
twee uit elkaar staan.
V'?
De klassieke foto die het studentenverzet in China, vorig jaar zomer, symboliseert (foto JeffWidenerlAP)
(Van onze correspondent
in het Verre Oosten
Bob Mantiri)
Kort na het bloedbad op
het Plein van de Hemelse
Vrede in Peking voorspelde
de Chinese leider Deng Xiao
ping, dat de buitenlandse re
geringen het niet zullen aan
durven om de betrekkingen
met China permanent te ver
breken. Het lijkt er nu op dat
de man, die in de nacht van 3
op 4 juni, troepen en tanks op
de studenten afstuurde, gelijk
gaat krijgen.
Direct na het bloedige militai
re ingrijpen kondigden de VS
en de EG-landen aan, dat zij
ministeriële bezoeken en con
tacten op hoog niveau met Pe
king voorlopig zouden op
schorten. Japan besloot de
economische hulp voorlopig
te bevriezen.
Maar vorige maand bracht de
adviseur voor veiligheidsza
ken van president Bush, Brent
Scowcroft, een controversieel
bezoek aan Peking. In het
weekeinde werd onthuld, dat
de Britse premier Margaret
Thatcher in december een spe
ciale gezant, sir Percy Cra-
dock, naar de Chinese hoofd
stad had gestuurd. En deze
week brengt de gouverneur
van Hongkong, sir David Wil
son, een bezoek aan Peking.
Het is zijn eerste bezoek sinds
eind 1988.
Japan heeft intussen aange
kondigd, dat het van plan is
om zijn economische sancties
tegen China op te heffen. De
Japanse premier Kaifu, die
vandaag is begonnen aan een
bezoek aan Frankrijk, Italië
en Engeland, zou naar verluidt
de EG-landen willen overha
len de boycot op te heffen. Kai
fu is van mening, dat sancties
tegen China het land zou isole
ren en instabilitiet zou veroor
zaken in het gebied rond de
Stille Oceaan.
De schuchtere stappen van
deze landen om de diplomatie
ke contacten met de Chinese
volksrepubliek te herstellen,
komt op een moment, dat de
conservatieve regering van
premier Li Peng in grote pro
blemen zit. De economie staat
op de rand van een bankroet.
Veel fabrieken moeten sluiten
als gevolg van de drastische
bezuinigingen. Er is een ge
brek aan buitenlandse valuta.
Het toerisme is sterk terugge
lopen. Buitenlandse inves
teerders hebben zich sinds
„Tiananmen" niet meer laten
zien.
Onder de miljoenen arbeiders
heerst grote onrust, binnen de
communistische partij is
diepe verdeeldheid en in het
Volksleger heerst grote ver
warring. Volgens westerse di
plomaten distantiëren men
sen in de top van de partij en
leger zich nu al van Li Peng en
van president Jang Shankun,
die verantwoordelijk worden
gesteld voor het bloedbad op
het plein van de Hemelse Vre
de. Zij vrezen, dat als deze re
gering, zoals in Roemenië,
door een volksverzet aan de
kant wordt gezet, zij ook mik
punt van de volkswoede zullen
worden.
Sinds de val van hun trouwe
bondgenoot Ceausescu hou
den de conservatieve leiders
het volk onder de duim. In de
afgelopen twee weken zijn
600.000 troepen naar Peking
gedirigeerd. Ze zijn in de hoog
ste graad van waakzaamheid
gebracht. De verloven van ho
ge politie en militaire officie
ren zijn ingetrokken. De top
van de communistische partij
belegde een speciale vergade
ring om de veiligheidsmaatre
gelen te bespreken.
Tegelijkertijd heeft de partij
top het leger intensieve poli
tieke indoctrinatie-cursussen
laten ondergaan. De militai
ren werd in het hoofd gepompt
dat de Sovjetleider Gorbats
jov, een slechte invloed heeft
op de socialistische landen en
dat een ontwikkeling als in
Roemenië in China niet moge
lijk is.
In de Oostbloklanden is het
communististische systeem
door de Sovjetunie opgelegd,
terwijl dat in China een pro-
dukt is van het volk, zo werd
de soldaten voorgehouden.
Als de regering overtuigd was
van de loyaliteit van het leger,
dan waren deze hersenspoelin
gen niet nodig geweest, menen
westerse diplomaten.
De militairen hebben op
dracht gekregen om alleen
naar de staatsomroep te luis
teren. Het afstemmen op bui
tenlandse zenders is verbo
den.
Partijleider Jiang Zemin ver
klaarde, dat het leger de partij
onverbiddellijk moet gehoor
zamen.
De communistische leiders
vrezen dat het volksleger zich
aansluit bij een eventueel
volksverzet. Bij de pro-demo
cratische betogingen van vo
rig jaar mei en juni had zich
een groot aantal onderdelen
van het leger bij de studenten
aangesloten. Maar president
Yang Shankun kwam Li Peng
te hulp door troepen, die onder
bevel stonden van zijn naaste
verwanten, in te schakelen.
Had het leger de studenten ge
steund, dan was de regering
zeker gevallen.
Het is nog zeer de vraag of de
westerse landen de conserva
tieve koers van de regering Li
Peng kunnen beïnvloeden,
wanneer zij hun relaties met
China herstellen. De geschie
denis heeft uitgewezen, dat de
Chinese leiders zich nooit wat
hebben aangetrokken van eni
ge buitenlandse kritiek, sanc
ties of veroordelingen.
De stabiliteit van de Chinese
regering hangt af van de vraag
of zij de steun heeft van de 1,1
miljard Chinezen. En dat heeft
zij niet. De eerste confrontatie
tussen regering en volk lijkt op
handen. Enkele duizenden ar
beiders in dertig steden in Chi
na hebben een verzoek inge
diend om te mogen demon
streren. Tot dusver heeft de re
gering de ontevredenheid on
der de arbeiders in de belang
rijkste fabrieken kunnen afko
pen door hen extra bonussen
te geven.
Maar het geld raakt op en de
ontevredenheid heeft zich ge
leidelijk aan over het hele land
verspreid. Als de arbeiders het
demonstratieverbod negeren
en de straat opgaan, staan de
studenten aan hun kant. Dat
de conservatieve leiders dan
opnieuw het leger op hen af zal
sturen, is zeker. Onduidelijk is
echter of het volksleger bereid
is om weer de handen te be
vlekken met het bloed van het
volk.
Minister Jo Ritzen (foto Koen SwyklANP)
(Van onze parlementaire
redacteur Henri Kruithof)
Prof dr Jo Ritzen heeft in zijn
hoogleraarsverleden me
nigmaal van de zijlijn zijn licht
over de grote problemen in het
onderwijsbeleid laten schijnen.
Vooral CDA-minister Deetman
moest het daarbij ontgelden.
Grote gaten in de begroting van
het ministerie van onderwijs
moesten worden opgelost, liet
hij tijdens de kabinetsformatie
weten.
Ritzen is nu zelf minister van on
derwijs. De sociaal-democrati
sche wetenschapper mag nu, sa
men met zijn partijgenoot en
raspoliticus Jacques Wallage,
proberen het beter te doen. Gis
teren kregen het parlement en
het volk daarvan een eerste
proeve. Na lezing daarvan past
maar één conclusie: het is wel
erg mager.
De beide bewindslieden hebben
het niet gelaten bij een droge
wijziging van de onderwijsbe
groting. De inhoud daarvan was
ook al in grote lijnen bekend.
Nogal bombastisch zeggen Rit
zen en Wallage tevens een 'visie'
op de toekomst van het onder
wijsbeleid te willen geven.
Daarbij komen ze echter niet
ver. Enkele losse opmerkingen
over de zorgwekkende situatie
waarin het onderwijs zich be
vindt met daarbij nauwelijks
verholen verwijten aan het adres
van Deetman, kunnen niet de in
druk wegnemen dat zij met een
daverende klap tegen de harde
werkelijkheid zijn opgelopen.
Geld voor allerlei leuke dingen
die ze graag zouden willen is er
vrijwel niet, ondanks het feit dat
er in de komende jaren een half
miljard gulden meer voor het on
derwijs beschikbaar is.
Vooral de positie en het imago
van het leraarsberoep zitten Rit
zen en Wallage hoog. Daar moet
hoognodig iets aan worden ga-
daan, anders kampt het onder
wijs binnenkort met gigantische
tekorten aan leraren in alle vor
men van het onderwijs. Dat is
overigens wel een ander verhaal
dan de massa-ontslagen, die in
het niet eens zo verre verleden in
het onderwijs aan de orde van de
dag waren.
Maar als dan wordt gevraagd
naar het prijskaartje, zijn de be
windslieden niet meer thuis. Een
vaag verhaal over herschikking
van middelen binnen de onder
wijsbegroting en daarna een be
roep op het kabinet, verhullen
niet dat zij eigenlijk met de han
den in het haar zitten. Boven
dien was de start niet erg sterk:
in een interview liet Ritzen deze
week weten niet van plan te zijn
de al jaren schrijnende korting
op de onderwijssalarissen terug
te draaien.
Aan de presentatie van het on
derwijsbeleid mag in de komen
de tijd ook nog wel flink worden
geschaafd. Ritzen omgaf zich tij
dens de persconferentie met een
handvol topambtenaren en een
klein leger voorlichters. Boven
dien liet hij het grootste deel van
de antwoorden over aan zijn po
litiek veel meer doorknede
staatssecretaris. Zelf was hij te
nerveus en te weinig bekend met
de problematiek om die vragen
aan te kunnen.
Natuurlijk valt er nog wel wat
positiefs te melden. Bezuinigin
gen als de vierjarigen-maatregel
en op de kleine scholen op het
platteland zaten het onderwijs
geweldig dwars. Het is terecht
dat het nieuwe onderwijs-duo
deze heeft teruggedraaid. Maar
of het voldoende is om de onder
wijsorganisaties weer wat vrien
delijker te stemmen, moet wor
den afgewacht.
(Van onze correspondent
Hans de Bruijn in Brussel)
Is Willy De Coene in de gevan
genis gek geworden of doet
hij juist zijn naam eer aan? Bel
gische justitiekringen houden
het - officieus - maar op het eer
ste. Want wie wil er nu uit vrije
wil zijn hoofd onder de guilloti
ne leggen? De 42-jarige Belg uit
Ittre in elk geval wel.
Vorige maand veroordeelde de
jury-rechtbank in Brussel De
Coene tot de doodstraf, omdat
hij in oktober 1986 met voorbe
dachten rade de schoonmoeder
van zijn vriendin had vermoord.
Geen uitzonderlijke zaak, want
in België wordt jaarlijks diverse
malen de doodstraf uitgespro
ken, maar nooit ten uitvoer ge
legd. De doodstraf - België is het
enige land in Europa dat deze
straf in vredestijd nog kent -
wordt automatisch omgezet in
levenslang, of de veroordeelde
dat nu wil of niet. En levenslang
betekent in België twintig jaar.
De Coene kon dus een lange op
sluiting tegemoet zien, net als
zijn vriendin, die tot levenslang
werd veroordeeld. Maar daar
voelde hij niets voor. Willy wil
ter dood gebracht worden. Ont
hoofd door de valbijl, zoals dat in
de Belgische Strafwet staat. Of
de justitie dat nu wil of niet.
Direct na zijn veroordeling wei
gerde De Coene in hoger beroep
te gaan. In brieven aan koning
Boudewijn, aan minister van
justitie Melchior Wathelet en
aan de rechtbankpresident
vroeg hij om directe uitvoering
van het vonnis.
Daarmee bracht hij de justitie
aardig in verlegenheid, omdat
de Strafwet niet voorziet in dit
soort gevallen. De omzetting
van de doodstraf in levenslang is
niet wettelijk vastgelegd. Het is
een voorrecht van de koning om
gratie te verlenen. En wie zal dat
willen weigeren? Maar De Coene
- die zegt onschuldig te zijn aan
de moord - noemt in brieven aan
enkele kranten de automatische
gratiëring een maatregel voor
lafaards. „Ik zie met blijdschap
mijn terechtstelling tegemoet,
Het zal me een vreugde zijn deze
wereld te verlaten en niet meer
de valse gezichten te moeten
aanschouwen".
De Coene kondigt zelfs aan naar
het Europees Hof voor de Rech
ten van de Mens in Straatsburg
te zullen stappen, omdat de Bel
gische justitie straffen uit
spreekt die zij niet uitvoert.
Maar niemand gelooft dat De
Coene zijn zin krijgt, al bezorgt
hij rechters en advocaten een
paar benauwde weken. Zijn ad
vocaten weten niet wat zij moe
ten doen. Een advocaat heeft im
mers de taak zijn cliënt zo goed
mogelijk te verdedigen en niet
mee te werken aan zijn dood. Bo
vendien komt de eis van De Coe
ne net nu minister Wathelet
heeft aangekondigd de dood
straf geheel uit het Belgische
strafrecht te willen schrappen.
rc
De vredesbeweging van Nederland in actiever tijden op de trappen van het gebouw van de Hoge Raad in Den Haag (foto Koen SuykIGPD)
Inzet: IKV-voorzitter Ien van den Heuvel.
