JAKOBSEN MEUBELEN
Schrijver Vaclav Havel president
Tientallen doden door
koudegolf Guatemala
Kwart van kinderen in
Roemenië is ondervoed
Roemeense tv neemt
actie Véronique over
giro 4095135
KOMPLLTEK LNBLTE.R! a
Tachtig voorbij
Het Poolse parlement gaat
akkoord met hervormingen
dataflow
MOGELIJK UITLEVERING AAN PANAMA
ROEMENIË VRIJ! ROEMENIË OPEN!
St. VERVOLGD CHRISTENDOM
1989 veranderde
de geschiedenis
Somber
232e jaargang no. 302
Zaterdag 30 december 1989
i
Direktie en medewerkers van
Jakobsen Meubelen wensen u een
bijzonder gelukkig en
voorspoedig 1990
Drie vrachtauto's met medicamenten, voed
sel en kleding zijn nog voor de Kerst vertrok
ken.
Deze week zullen nog 2 vrachtauto's naar
Roemenië gaan.
Mi
Vorst
Kouder
Schade
Rock
Verkeersdoden
Onderwijs
Weer
Timman
Hulp
Dikke bewolking en weinig wind.
Slecht zicht. Temperatuur 2 graden. In
de nacht lichte vorst.
WtyMdtylWoj
PROVINCIALE ZEEUWSE CO
(speciaal nummer)
Energiestraat 34, Naarden
Tel. 02159-43024
Vervolgd Christendom werkt al 16 jaar in Roemenië via predi
kanten en kerken.
Het is een geweldig jaar
geweest, 1989. Een jaar
barstensvol wonderen. In
talloze jaaroverzichten wor
den ze deze dagen nog eens
opgesomd. De golf van geweldloze re
voluties in Oost-Europa en die ene
bloedige ontworsteling aan een
moorddadig systeem in Roemenië. De
onttakeling van het allesoverheersend
communisme. Het einde van de Koude
Oorlog en de sloop van de Berlijnse
Muur. De aftocht en de dood van dicta
tors als Pinochet in Chili. Noriega in
Panama, Khomeini in Iran, Marcos
van de Filipijnen, Hirohito van Japan.
De vrije verkiezingen in Namibia. De
terugtrekking van de Sovjettroepen
uit Afghanistan en de Vietnamese le
gers uit Cambodja. 1989 is een jaar ge
weest waarvan de turbulente gebeur
tenissen op het netvlies blijven staan.
Want het waren omwentelingen, zó
snel, zó radicaal en zó ingrijpend, om
dat niemand ze eigenlijk nog voor mo
gelijk had gehouden. Geschiedenis
wordt altijd achteraf geschreven,
maar toch lijkt het niet overdreven om
nü al vast te stellen dat 1989 de loop
van de historie heeft veranderd. Twee
eeuwen geleden, dit jaar, (1789) was er
de Franse Revolutie, in 1945 het einde
van de Tweede Wereldoorlog: ijkpun-
ten op de ladder van de tijd. die het we
reldbeeld ook drastisch hebben omge
gooid. Het jaar 1989 zal ongetwijfeld
achteraf ook in dat rijtje worden ge
plaatst. Internationaal zijn er dingen
gebeurd die niet meer terug te draaien
zijn.
Het Amerikaanse weekblad Time
heeft Sovjetleider Michail Serge-
jevitsj Gorbatsjov uitgekozen als 'man
van de jaren '80'. Een verdiende onder
scheiding, want Gorbatsjov is in het
nu afgesloten decennium de man ge
weest, die de stroomversnelling in de
loop van de dingen heeft losgewoeld.
Wat hij sinds 1985 heeft opengegooid
en aan krampachtig machtsvertoon
heeft afgezworen grenst aan het onge
lofelijke. Miljoenen mensen, die zich
soms een levenlang in eigen land opge
sloten hebben gevoeld, zijn van het
ene op het andere moment wereldbur
gers geworden. Het begrip democratie
is voor hen niet langer een verre droom
of een beschimpt verschijnsel, maar
werkelijkheid van dichtbij. Aan de
krankzinnige wapenwedloop tussen
oost en west is een eind gekomen. NA
VO en Warschaupact lijken organisa
ties te worden, die kunnen samenwer
ken. Wie dat idee vijfjaar geledèn had
durven opperen zou voor wolkenrid
der zijn uitgemaakt. Gorbatsjov zou
kandidaat moeten worden voor de No
belprijs voor de vrede. Want sinds het
einde van de Tweede Wereldoorlog en
de ongelukkige opdeling van deze
aardbol in twee supermachten met
hun bondgenoten is er geen ander ge
weest die het lef had om dat span
ningsveld zo grondig te doorbreken.
Na veertig jaar van een diepe kloof tus
sen beide groeien West- en Oost-Euro
pa nu naar elkaar toe. Die ommekeer
in de verhoudingen zal bepalend zijn
voor de toekomst van een wereld,
waarin heersers over onvrije reserva
ten als het grote China en het kleine
Albanië hopelijk gaan ontdekken dat
ze steeds meer alleen komen staan.
Trouwens: samenwerking op we
reldschaal is de enige manier van
overleven. Dat heeft het jaar 1989 óók
geleerd. Nog niet eerder is het besef
dat we met z'n allen bezig zijn om ons
milieu, onze leefomgeving grondig te
verzieken zo grondig doorgedrongen.
Nederland kreeg dit jaar een nieuwe
regering die in samenstelling ook een
trendbreuk betekende. Heb vorige ka
binet viel over een vorm van financie
ring van het nationaal milieubeleids
plan; de nieuwe ploeg is in volle vaart
met pittige milieumaatregelen op de
jaarwisseling afgestevend. Maar Ne
derland zal met doortastend beleid
voor de redding van het milieu alleen
iets bereiken wanneer het erin slaagt
een voortrekkersrol te spelen voor een
internationale aanpak. Wat bijvoor
beeld allang bekend was, maar min of
meer onbereikbaar, staat nu als im
mens probleem bij ons op de stoep: de
schade aan het milieu in de Oosteuro-
pese landen heeft een catastrofale om
vang aangenomen. Het westen zal
moeten helpen om die ramp te bestrij
den. Misschien gaat 1989 nog eens de
geschiedenis in als het jaar waarin een
begin werd gemaakt om wereldwijd
technologisch hoog geperfectioneerde
wapens om te smeden tot zeer verfijn
de apparatuur voor milieubescher
ming. In ieder geval een jaar om veel
van vast te houden en taai op verder te
bouwen. Met de beste wensen voor de
jaren '90.
vdM.
Na de verkiezing van Vaclav Havel tot president vierde Tsjechoslowakije feest.
PRAAG (AFP/RTR/DPA) - De to
neelschrijver Vaclav Havel is vrij
dag unaniem door het parlement
tot president van Tsjechoslowakije
gekozen. De voormalige dissident,
die wegens zijn mensenrechtenac-
ti viteiten in totaal vijf jaar in de ge
vangenis doorbracht, was de enige
kandidaat.
De communistische premier Marian
Calfa droeg Havel officieel voor
„conform de wil van het volk en de
vertegenwoordigers van de belang
rijkste politieke krachten".
De premier voegde eraan toe dat
van alle Tsjechoslowaakse burgers
Havel op dit moment in het buiten
land het meeste gezag geniet.
Alle 323 aanwezige parlementariërs
gaven vervolgens hun stem aan Ha
vel tijdens de ceremoniële parle-
mentszitting op de Praagse burcht,
de zetel van het staatshoofd. De
donderdag tot parlementsvoorzit
ter gekozen Alexander Dubcek zat
de bijeenkomst voor.
Na zijn verkiezing trad de 53-jarige
Havel onder trompetgeschal de zaal
binnen, begroet door een staande
ovatie van de aanwezigen. Hij legde
een aan de nieuwe tijd aangepaste
eed af.
Havel is de negende president van
Tsjechoslowakije sinds het land op
28 oktober 1918 werd gesticht.
Krachtens een grondwettelijk
amendement loopt zijn mandaat tot
veertig dagen na de installatie van
het nieuwe parlement dat in de ko
mende vrije verkiezingen zal wor
den gekozen. Deze verkiezingen zul
len binnen een half jaar worden ge
houden.
De leiding van de Sovjetunie heeft
vrijdag boodschappen met geluk
wensen gestuurd aan Havel en Ale
xander Dubcek, zei woordvoerder
Gennadi Gerasimov van het minis
terie van buitenlandse zaken in
Moskou op een persbijeenkomst.
„Wij wensen hun vruchtbaar werk
toe op deze hoge staatsposten," al
dus Gerasimov.
Buitenruststraat 20, Schroeweg, Middelburg. Tel. 01180-37840.
Donderdagavond koopavond, maandags gesloten.
CD
Oost en West dansen op de Muur,
revolutie in Roemenië, een dissi
dente toneelschrijver wordt presi
dent van Tsjechoslowakije: Poli
tieke aardverschuivingen sieren
het einde van een decennium
waarin veel méér op de schop
ging. De eindejaarsbijlage van de
PZC zet de veranderingen op een
rij.
GUATEMALA (IPS,
AP) - De koudegolf die
de afgelopen week
heeft toegeslagen in
de Verenigde Staten
en Mexico heeft ook in
Guatemala al aan 36
mensen het leven ge
kost.
Hoewel er in Guate
mala slechts matige
vorst werd genoteerd
van zeven graden on
der nul, vielen er veel
slachtoffers, omdat
dergelijke temperatu
ren sinds 1956 niet
meer waren voorgeko
men. De koude wordt
nog venijniger door de
stormachtige winden
van 70 km per uur die
over het land gieren.
De meeste slachtoffers
vielen in de hoofdstad,
onder daklozen.
De meteorologische
dienst verwacht dat de
maand januari nog
kouder zal worden.
Gouverneur Bob Mar
tinez heeft geheel Flo
rida donderdag tot
rampgebied uitgeroe
pen, naar aanleiding
van de ijzige koudegolf
die de Amerikaanse
staat tijdens de kerst
dagen heeft geteis
terd. Door de maatre
gel kunnen boeren, die
schade hebben gele
den, aanspraak ma
ken op kredieten van
de federale regering in
Washington.
Martinez kwam tot
zijn beslissing na per
soonlijk poolshoogte
te hebben genomen in
het zuiden van Flori
da, dat het zwaarst
van de extreme koude
te lijden heeft gehad.
Schade werd vooral
toegebracht aan de ci
trus- en suikerriet
plantages. Daarnaast
zijn veel wintergroen
ten verloren gegaan.
Ook de kastuinbouw
en de tropische-visin-
dustrie heeft schade
geleden.
Rockmuziek is verantwoor
delijk voor veel misdaad en ge
weld.
PAGINA 3
Het aantal verkeersdoden op
de Zeeuwse wegen is met vier
procent gestegen ten opzichte
van vorig jaar.
PAGINA 13
Een fusie in het speciaal basis-
en voortgezet onderwijs in
Zeeuwsch-Vlaanderen hoeft
geen banen te kosten.
PAGINA 15
De jaren tachtig hebben een
nogal wisselend weerbeeld te
zien gegeven.
PAGINA 17
Jan Timman is op de nieuwe
ELO-lijst die de wereldschaak
bond bekend heeft gemaakt,
gestegen naar de derde plaats.
PAGINA 21
Opinie en achtergrond: 2
Binnen- en buitenland: 3,5,
7 en 9
Provincie: 13, 15, 16, 17 en
18
Sport: 21 en 23
Radio, tv en kunst: 21 en 23
SCHIPHOL (GPD) - De hulpverle
ning aan Roemenië moet worden
voortgezet, ook nu de meest noodza
kelijke bijstand aan de slachtoffers
van Ceausescu's moordcommando's
is verleend. De noodhulp moet wor
den omgezet in een meer structurele
hulpverlening, aangezien de ontred
dering in Roemenië erg groot is. Een
kwart van de Roemeense kinderen op
het platteland lijdt aan ondervoe
ding. Vijftig percent van deze groep
zelfs in zo'n ernstige mate, dat opna
me in een ziekenhuis noodzakelijk is.
Jacques de Milliano, directeur en me
de-oprichter van de hulporganisatie
'Artsen zonder Grenzen', kon vrijdag
middag op Schiphol bij zijn terug
komst uit Roemenië terugzien op een
bijzonder zinvolle expeditie. Met Fred
Beekers, hoofd van de afdeling logis
tiek van zijn organisatie, en de arts
Ferko Öry, is hij vanaf 23 december be
zig geweest om de medische hulp te or
ganiseren en de noden te inventarise
ren. Hij trok daarbij vooral rond in het
binnenland, de dorpen op het platte
land.
melk te drinken. Suikerbieten waren
goed genoeg, aldus de Conducator, die
de melk liever exporteerde. Een gezin
van zes mensen kreeg per dag niet
meer dan drie broodjes te verdelen.
Het is dan ook geen wonder dat een
groot deel van de Roemeense kinderen
zwaar ondervoed is, zo vertelde De Mil
liano.
WARSCHAU (RTR/KRF) - Het Poolse
■Parlement heeft vrijdag een program-
na van economische hervormingen
goedgekeurd. De rol van het markt
mechanisme in de Poolse economie
zal flink worden vergroot.
let programma, dat is samengesteld
jmet hulp van het Internationale Mo-
petaire Fonds, voorziet in een privati
sering van de industrie, het inwissel
baar maken van de zloty, een prijsvor
ming op basis van vraag en aanbod in
plaats van per decreet en het beëindi
gen van subsidies. De Poolse regering
houdt rekening met massa-ontslagen
in de staatsbedrijven. Minister van fi
nanciën Balcerowicz noemde vorige
week een aantal werklozen van 890.000
in 1990. De overheid heeft financiële
voorzieningen getroffen voor 400.000
werklozen.
Verder is een loonstop aangekondigd
om een einde te maken aan de hyperin
flatie. De ramingen voor de stijging
van de consumentenprijzen in 1989 lo
pen uiteen van enkele honderden tot
enkele duizenden procenten.
Zo'n twintig artsen, verpleegkundi
gen en logistiek medewerkers van
Artsen zonder Grenzen uit Nederland
en België zijn in Roemenië aan de slag
gegaan. Tot nu toe heeft de medische
hulporganisatie twee transportvlieg
tuigen en vier grote vrachtwagens
met meer dan 140 ton aan medicijnen
en medisch materiaal verstuurd. De
distributie, die via Budapest en Timi-
soara gaat, verloopt volgens De Mil
liano goed.
Het ijzeren rantsoen dat Ceausescu
zijn landgenoten oplegde om de bui
tenlandse schuld te verminderen,
heeft zijn sporen nagelaten. Zo was het
kinderen na hun derde jaar verboden
HILVERSUM (GPD) - De Roemeense staatstelevisie zal het tv-actiepro-
gramma vgn RTL Véronique 'Help de Roemenen, geef ze een kans', van
avond rechtstreeks uitzenden. Via schotelantennes zal het programma
in Roemenië worden opgepikt van de Astra-satelliet, aldus Véronique.
Mocht dat onverhoopt niet lukken dan zal het programma op een later
tijdstip in Roemenië worden uitgezonden, zo heeft Véronique meege
deeld. Véronique zal de Roemeense tv dan een video-opname van het
programma toesturen.
Tijdens de televisie-actie zal ook de Televizierring worden geveild die dit
jaar aan Vara-presentator Peter Jan Rens werd toegekend. De veiling
wordt geleid door Astrid Joosten. Tijdens de veiling zal ook een groot
aantal andere bekende Nederlanders 'waardevolle dingen' te koop aan
bieden. De opbrengst komt ten goede aan de actie.
Advertentie
Vaticaan dringt aan
op vertrek Noriega
Advertentie
van de regering afhangt van het land
waar de ambassade is geaccrediteerd
om om die persoon te vragen", zo zei
hij.
De president van Panama, Endara,
heeft de afgelopen week wel aan het
Vaticaan gevraagd Noriega uit de am
bassade te zetten. Maar hij zei er niet
bij dat de ex-dictator dan ook in Pana
ma zal worden berecht. Hij liet juist
nadrukkelijk de mogelijkheid open
dat Noriega, eenmaal buiten de am
bassade, door de Amerikanen wordt
opgepakt.
Navarro noemde de VS vrijdag een
„bezettingsmacht", de sterkste term
die het Vaticaan tot nu toe heeft ge
bruikt.
De term bracht zeker ook de irritatie
tot uitdrukking die bij het Vaticaan is
ontstaan over de manier waarop
Amerikaanse soldaten rond de am
bassade in Panama opereren. Ze heb
ben de afgelopen dagen onder meer
bezoekers gefouilleerd, en spelen con
stant keiharde popmuziek.
vrijlandstraat33d middelburg
(Van onze correspondent)
WASHINGTON/PANAMA - De pauselijke nuntius in Panama
probeert, de afgezette dictator Noriega ertoe te bewegen de
ambassade van het Vaticaan, waar hij sinds zondag verblijft,
te verlaten. Dat is gezegd door een woordvoerder van het Vati
caan, Joaquin Navarro.
automatisering
wenst u
een dynamisch
(Advertentie)
199m
Er zijn „diplomatieke, humanitaire en
ethische redenen" om Noriega niet
aan Amerika over te dragen, aldus de
woordvoerder. Omdat de Amerikaan
se regering erop blijft staan dat Norie
ga aan de VS wordt uitgeleverd zodat
hij daar kan worden berecht, blijven
de onderhandelingen over het lot van
Noriega doorgaan.
Navarro liet de mogelijkheid open dat
het Vaticaan wèl positief zal reageren
op een verzoek tot uitlevering van de
Panamese regering. Hij citeerde in dat
verband het Akkoord van Wenen over
asielverlening. „Daarin staat dat als
iemand asiel heeft gevraagd en van
misdaden wordt verdacht, dat het dan
Maar Noriega zal niet worden gedwon
gen uit de ambassade weg te gaan, en
het Vaticaan is zeker niet van plan de
gewezen dictator aan de Verenigde
Staten uit te leveren, aldus Navarro.
