neke Stinissen mag
tehuis sterven
Nederland en Bondsrepubliek
blokkeren akkoord grenzen
Lichtjes op de Dam
Verkiezingen Chili
zonder spanningen
Bulgaren woedend
Bedrijfsleven boert
dit jaar uitstekend
#4% OPEN DAG
Auto Poppe
Walcheren
)P NIPPERTJE WESTERS VOORSTEL
vrijdagkrant
Biesbosch
uitgezette
lever dood
Tsjechische partij
staat op springen
PRIJSVERLAGINGEN
TOT WEL 4500,-
fjlé OPENINGS
AANBIEDING
Stroomproduktie
op groene toer
Harde aanpak
van drinkers
achter stuur
HAARDEN-KEUKENS-PARKET
Mest
Broeikas
Kolencentrale
Havenschap
Promotie
Selectie
Ruzie
Inspectie
DECEMBER
OCCASIONMAAND!
if 1 Zaterdag 16 december
Normaal zoudt u betalen:
totaal105,00
Alleen op onze open dag
Uw voordeel45,00
M32e jaargang no. 290
Vrijdag 15 december 1989
Breng 'ns een bezoek aan onze showroom.
Het is zeker de moeite waard.
JACOBSE - vakwerk uit Arnemuiden
Langstraat 7, 4341 EB Arnemuiden
Telefoon 01182-2950
PROVINCIALE ZEEUWSE COURAN
4AKSBERGEN (GPD) - Het toedie-
In van voedsel en vloeistof aan co
mapatiënte Ineke Stinissen-Swager-
lian mag worden gestaakt. Dat heeft
lt algemeen bestuur van het ver-
feeghuis Het Wiedenbroek in Haaks-
Hèrgen donderdagavond, na ruim vier
~T,r vergaderen, besloten. Het alge-
Been bestuur machtigt de medische
laf met dit besluit de behandeling
In de al vijftien jaar in een onom-
eerbaar coma verblijvende rae-
ironw Stinissen te beëindigen. Tot
|n feitelijke stopzetting van de be-
indeling komt het vermoedelijk pas
Krer enige tijd.
Herard Stinissen reageerde verheugd
H de beslissing van het algemeen be-
Buur maar zei toch zijn vrouw uit het
verpleeghuis weg te halen. Hij wil niet
dat zijn echtgenote sterft in „een zo vij
andige omgeving". „Ik zal haar daar
dan ook weghalen en overbrengen
naar een verpleegtehuis in Amster
dam, zodat zij op een menswaardige
wijze kan sterven".
Het algemeen bestuur van Het Wie
denbroek verzette zich jarenlang te
gen de wens van echtgenoot Gerard
Stinissen uit het Groningse Winsum,
om door stopzetting van de zijns in
ziens zinloze behandeling een eind te
laten komen aan het leven van de co
mapatiënte.
Dit najaar kwam er echter een omme
keer. Het Gerechtshof in Arnhem
achtte het toelaatbaar dat Stinissen
zijn echtgenote naar een ander ver
pleeghuis zou overbrengen.
NEW YORK (AP) - Deze bol
hoed, handelsmerk van de we
reldberoemde filmkomiek
Charlie Chaplin wordt van
daag geveild bij Sotheby in
New York. De hoed met band
was onderdeel van een cos-
tuum dat Chaplin in 1931
droeg in de film City Lights.
DEN HAAG (GPD) - De onderteke
ning van de omstreden aanvullende
overeenkomst bij het Akkoord van
Schengen is voorlopig van de baan.
Premier Lubbers liet de Tweede Ka
mer gisteren per brief weten dat de
Westduitse bondskanselier Kohl uit
stel had gevraagd. Op aandringen van
Kohl ziet ook de Nederlandse rege
ring af van ondertekening. Het ver
drag bevat afspraken over het weg
vallen van de grenzen tussen de Bene-
luxlanden, Frankrijk en West-Duits-
land. De Tweede Kamer heeft het re
geringsbesluit met instemming be
groet.
Het Duitse verzoek kwam Nederland
goed uit. Het kabinet zag nog een aan
tal obstakels die zich tegen onderteke
ning verzetten. In de Tweede Kamer
waren de reserves nog groter. In de
aanvullende overeenkomst zouden de
vijf Schengen-partners bestuurlijke en
juridische afspraken maken met het
oog op het wegvallen van de controle
op het personen- en goederenverkeer
aan de grenzen.
De moeizame onderhandelingen
noodzaakten de landen de afgelopen
maand de openstellingsdatum van de
grenzen te verschuiven van 1 januari
1990 naar 1 juli 1991. De onderteke
ning, die vandaag in het Luxemburgse
plaatsje Schengen was voorzien,
moest een stimulans zijn om de ver
dere onderhandelingen weer vaart te
geven.
Voor Bonn waren de eisen van met na-
nkrimping legers
iNavo en Oostblok
(Van onze correspondent)
^RUSSEL - NAVO en Warschaupakt hebben donderdag in We
en hun ontwerp-teksten ingediend voor een verdrag over de
ermindering van de niet-nucleaire bewapening in Europa.
Ie Amerikaanse en de Sovjetrussische troepenmacht in Euro-
pi zou sterk moeten worden teruggebracht. Verder moet het
*ntal tanks en stukken conventioneel geschut drastisch wor-
en verminderd.
et westelijke voorstel voor de onder-
bndelingen over conventionele
trijdkrachten in Europa (CSE) had al
Egm november moeten worden inge-
PZC
Minister Braks wil de mest-
rechten met 5 procent verla
gen.
PAGINA 3
Wetenschappers vinden bewijs
voor de theorie van het broei
kaseffect.
PAGINA 5
ln de jaren 90 komt er bij Bors-
sele een nieuwe kolencentrale
te staan.
PAGINA 13
De Gentse schepen R. Wijnak
ker wil onderzoeken of een Ha
venschap Gent-Terneuzen
haalbaar is.
PAGINA 15
Er zijn nieuwe perspectieven
gekomen voor de toeristische
Zeeland-promotie.
PAGINA 17
Danny Blind is opgenomen in
de voorlopige selectie van het
Nederlands elftal.
PAGINA 21
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 5
Opinie en achtergrond: 4
Beurs en financiën: 6
Provincie: 13, 15, 17, 18 en
19
Sport: 21 en 23
PAGINA 7, 8, 9, 10 en 11
BRABANTSE BIESBOSCH (GPD) -
Hn van de veertien bevers die in okto-
Dei uit. Oostduitsland in de Biesbosch
z'Ji uitgezet, is dood. Het dier, juist het
sjmplaar dat door prins Bernhard in
JHjheid was gesteld, is vorige week
gevonden. Sectie heeft uitgewe-
ph dat de bever, een wijfje van vier
jaar oud, aan een ontstoken lever is be-
Beken.
(Van onze correspondent
PRAAG - De Tsjechische communis
tische partij staat, een week voor het
vervroegde partijcongres, op sprin
gen. Oorzaak is het akkoord met de
oppositie over de wijze waarop de
nieuwe presiedent moet worden ge
kozen. Hierover is in de partij onenig
heid gerezen.
Een breuk wordt niet uitgesloten. Het
Hongaarse voorbeeld, waar de hervor
mers een socialistische partij stichtten
en de conservatieven bezig zijn de
communistische her op te richten,
wordt zowel in oppositie- als partij
kringen een reële mogelijkheid ge
noemd.
De overeenkomst wordt gezien als een
succes voor Burgerforum, omdat de
communisten hun plan de president
per referendum te kiezen lieten vallen.
Het compromis houdt in dat het parle
ment de president kiest, niet binnen
veertien dagen, zoals de grondwet
voorschrijft, maar binnen 45.
gebied valt, zodat het Turkse garni
zoen verkleind wordt.
Het probleem is niet opgelost, maar
vooruit geschoven. De NAVO-landen
waren het er volgens Van den Broek
over eens dat hierdoor de onderhande
lingen in Wenen niet mochten stagne
ren. Hoge ambtenaren gaan nu bekij
ken hoe de komende maanden dit vuil
tje binnen de NAVO kan worden weg
gewerkt.
diend. Maar tot gisteren kon dat niet
unaniem gebeuren, omdat Grieken
land en Turkije handnekkig weiger
den de ontwerptekst goed te keuren.
Minister van buitenlandse zaken Van
den Broek bemiddelde met als doel te
voorkomen dat het Oostblok wel,
maar de NAVO door intern geruzie
geen voorstel zou kunnen indienen.
„Het begon gênant te worden", zei
hij gisteren in Brussel, waar de NA-
VO-ministers van buitenlandse zaken
de knoop doorhakten.
De NAVO-landen waren het immers al
sinds 8 november eens over de tekst
van het ontwerp-verdrag. Daarin zijn
de al bekende voorstellen vervat om
de aantallen soldaten, pantserwagens,
tanks, kanonnen, vliegtuigen en heli
copters van NAVO en Warschaupakt
in Europa terug te brengen tot tien
procent onder het huidige NAVO-ni-
veau.
De NAVO-ministers werden het ook
eens over een voorstel om landen van
NAVO en Warschaupakt toe te staan
(militaire) inspectievluchten boven el-
kaars grondgebied uit te voeren, om de
naleving van de wapenakkoorden te
controleren.
AMSTERDAM (ANP) - De lichtjes van de kerstboom op de Dam geven het centrale plein in de hoofdstad een
feeëriek accent. De Noorse gemeente Trondheim schenkt Amsterdam ieder jaar een boom.
De Grieken en Turken ruziën over de
vraag tot welk gebied een CSE-ver-
drag zich moet uitstrekken. Daarbij
gaat het erom of de Turkse garnizoen-
stad Mersin aan de Middellandse Zee
al dan niet onder het werkingsgebied
moet vallen. En dus of ook het aantal
soldaten daar moet worden beperkt.
De Turken - daarin gesteund door de
rest van de NAVO - betogen dat Mer
sin, dat vlakbij Syrië ligt, een groot
garnizoen nodig heeft omdat dat ook
moet zorgen voor de verdediging tegen
eventuele dreiging vanuit het Mid
den-Oosten.
De Grieken daarentegen stellen dat
vanuit Mersin ook het Turkse deel van
Cyprus wordt bevoorraad. Volgens de
Grieken horen de Turken helemaal
niet thuis op Cyprus. Daarom willen zij
dat Mersin binnen het CSE-verdrags-
Advertentie)
HAAGMAN ADVOCATEN
ROTTERDAM
•1*.
SOFIA (RTR/AFP) - Zo'n 40.000 Bulgaren hebben donderdag betoogd
voor het parlementsgebouw in Sofia. Zij eisten dat de communistische
partij onmiddellijk haar machtsmonopolie opgeeft. Partijleider Petar
Mladenov slaagde' er 's middags niet in de joelende menigte, die zijn
aftreden eiste, tot bedaren te brengen. Ook oproepen van oppositielei
ders het protest te eindigen, hadden geen effect.
De demonstranten waren woedend over het besluit van het parlement,
dat donderdag bijeen was, de debatten over het schrappen van de wets
bepaling waarin de leidende rol van de partij is vastgesteld, tot volgende
maand uit te stellen. De vice-voorzitter van het parlement, Atanov Dimi-
trov, probeerde tevergeefs uit te leggen dat de assemblee om grondwette
lijke redenen alleen tijdens zijn volgende zitting in januari een besluit
kan nemen.
UTRECHT (GPD) - Het gaat goed met het Nederlandse bedrijfsleven. Negen
tig procent van de ondernemingen maakt dit jaar winst. De werkgelegenheid
is met 3,3 procent gegroeid, een tempo dat in de jaren tachtig niet eerder voor
kwam.
Dit blijkt uit de donderdag gepubliceerde jaarlijkse Enquete Regionale Be
drijfsontwikkeling van de gezamenlijke Kamers van Koophandel. De Kamers
spreken over een topjaar wat betreft de rendementen.
De omzetten groeiden flink, vooral door de export. Het aantal exporterende
bedrijven steeg van 19,7 procent vorig jaar tot 22.1 procent dit jaar. Van de
totale omzet van de Nederlandse bedrijven wordt momenteel 28 procent via
export gerealiseerd. Zie verder pagina 6
RIO DE JANEIRO (GPD) - De eerste
democratische verkiezingen in Chili
sinds zestien jaar hebben het leven
geeist van een politieman. Onbeken
den vuurden enkele kogels af op Pa
tricio Castillo die samen met een col
lega-politieman vlakbij een stemlo
kaal in de volkswijk La Castrina in
het zuiden van de hoofdstad Santiago
patrouilleerde. De politie heeft naar
eigen zeggen een aantal verdachten
gearresteerd.
Alle kandidaten hebben de aanslag
die 's middags om twee uur plaatshad,
onmiddellijk veroordeeld en de kiezers
opgeroepen „vreedzaam" ter stembus
te gaan. Sommige leden van de opposi
tiecoalitie sloten niet uit dat de moord
een provocatie van extreem-rechts is
om links in diskrediet te brengen.
7,5 miljoen Chilenen gingen gisteren
naar de stembus om een president en
een parlement te kiezen. Afgezien van
de moord verliep de stembusgang rus
tig. De Chilenen hadden een dag vrij
gekregen om hun democratische
plichten te vervullen. Om de kans op
incidenten te verkleinen gold de hele
dag een drankverbod. Voor een dag
was een metrokaartje goedkoper. Mili
tairen bewaakten stemlokalen en
sommige straten waren zelfs autovrij
gemaakt om chaos voor de ingang van
de bureau's te voorkomen.
Naar al^e waarschijnlijkheid komt
Patricio Aylwin, de 71-jarige kandi
daat van de zeventien partijen tellen
de oppositiecoalitie, als winnaar uit
de bus. Hij zou volgens de laatste opi
niepeilingen 57 procent van de stem
men behalen. Hernan Buchi, kandi
daat van de regering, zou uitkomen op
25 procent terwijl de zakenman Fran
cisco Errazuriz, een onafhankelijke
kandidaat, 16 procent in de wacht zou
slepen.
(Advertentie)
Daverende uitverkoop
van gebruikte auto's.
Natuurlijk bij:
Gildeweg 22, Vlissingen,
01184-19610.
Vrijdag koopavond.
(Advertentie)
VT'F 1 09.00-16.00 uur.
inschrijfgeld 15.00
vanaf 18 december 30.00
januari 60.00
voor inschrijving en training in
december en januari: 60,00
t"
Tot ziens in Fitnesscentrum Shape!
Zusterstraat 2B, 4461 JA Goes, tel. 01100-33521.
me Frankrijk en Nederland om een re
geling te treffen voor de controle aan
de DDR-grenzen moeilijk verteerbaar.
De Bondsrepubliek wil een open grens
met de DDR, maar via die weg kunnen
ook burgers uit andere landen het
Schengen-gebied inreizen.
Onderhandelingen tussen Bonn en
Parijs over dat punt leverden de afge
lopen week niets op. Reden voor Kohl
om opnieuw met de Schengen-part
ners te gaan praten en de onderteke
ning van het verdrag uit te stellen.
Hadden de Duitsers niet om uitstel ge
vraagd, dan had Nederland dat wel
gedaan. Lubbers verklaarde deze
week grote problemen te hebben met
(Slot zie pagina 3 kolom 7)
De producenten van elek
triciteit in Nederland,
verenigd in de SEP, zijn op
de groene toer. Ze hebben
een Elektriciteitsplan voor
de jaren '90 uitgebracht dat bij uitbrei
ding en aanpassing van centrales ster
ker rekening houdt met het milieu dan
ooit eerder is gebeurd. Vorig jaar had
den zij dat al aangekondigd. Maar de
SEP is altijd een club geweest met een
nogal technocratisch en puur produk-
tie gericht imago, waarbij de milieube
weging doorgaans niet stond te ap
plaudisseren. Enige twijfel over de
nieuwe voornemens van de SEP was
dan ook niet zo vreemd. Nu het plan
voor de periode 1991-2000 er ligt kan
worden vastgesteld dat met alle be
schikbare middelen is gezocht naar
een acceptabel evenwicht tussen de
belangen van de nutsbedrijven als
stroomleverancier en de zorg voor het
toch al zo zwaar belaste milieu in Ne
derland. De SEP blijft niet langer ha
meren op inzet van kernenergie nu de
politiek heeft besloten om daarvan
voorlopig af te zien. Daarnaast gaat
het plan uit van een versnelde invoe
ring van de technologie van kolenver-
gassing, een milieuvriendelijker pro-
duktie dan in de bestaande kolencen
trales. En verder wil de SEP een veel
nuttiger gebruik van aardgas bij de
stroomproduktie dan tot nu toe, door
centrales te bouwen die gekoppeld
warmte leveren aan bijvoorbeeld het
bedrijfsleven in hun directe omgeving.
De elektriciteitsvoorziening in Ne
derland is altijd een sterk milieu
vervuilende produktie geweest. Toen
aan het eind van de jaren '60 de beslis
sing werd genomen om het gebruik
van het schone aardgas als brandstof
voor centrales terug te dringen ('om
dat die hoogwaardige Nederlandse bo
demvondst voor betere dingen kon
worden benut') werd nog sterker over
geschakeld naar het gebruik van olie
en kolen dan voorheen. De SEP had in
die dagen (en nu nog) een uitgespro
ken filosofie over een spreiding van de
inzet van brandstoffen en wilde het ge
bruik van kernenergie aanzienlijk op
voeren. De organisatie van stroompro-
ducenten kreeg daarmee al snel naam
als het lobbycircuit voor de bouw van
atoomcentrales en kwam als zodanig
in conflict met de tegenstanders van
deze vorm van energieopwekking. Ge
dwongen door de veranderingen in het
politieke klimaat rondom de uitbrei
ding van kerncentrales zocht de SEP
het in haar elektriciteitsplannen in de
richting van de bouw van meer kolen
centrales, hoewel zij daarbij conse
quent wees op de grote milieubezwa
ren van kolenstook.
Het siert de SEP dat ze nu het voor
touw neemt bij de ontwikkeling
van technieken die de nadelen van het
gebruik van kolen sterk afvangen en
technieken die het warmteverlies bij
de stroomproduktie vergaand tegen
gaan. De burger, die voortdurend
wordt bepaald bij het belang van ener
giebesparing en de bezwaren van
luchtverontreining als gevolg van
energiegebruik mag van de producen
ten verwachten dat zij zelf gericht be
leid op dit punt uitstippelen. De voor
beeldwerking die van zoiets uitgaat
moet niet worden onderschat; het ef
fect van een milieuheffing op het ge
bruik van energie wordt dan tenmin
ste 'zichtbaar'. Het Zeeuwse produk-
tiepark (bij Borssele) van de toekom
stige Elektriciteits Produktiemaat-
schappij Zuid-Nederland (EPZ) - waar
in de NV PZEM straks opgaat - krijgt
een duidelijke rol in de jongste plan
nen. Nederlands eerste centrale op ba
sis van kolenvergassing zal in het Sloe-
gebied bij Borssele worden gebouwd.
Dat is voor het nieuwe gefuseerde
energiebedrijf een aardige opsteker.
Uiteraard zijn met deze aanpak nog
lang niet alle milieubezwaren van de
elektriciteitsproduktie opgelost. Maar
een beleid van de leverancier dat in
steekt op een mentaliteitsombuiging
bij de consument werkt beter dan een
houding, zoals bij de langjarige promo
tie van kernenergie, die dwars tegen de
haren van veel klanten instrijkt.
vdM.
DEN HAAG (GPD) - Misbruik
van alcohol in het verkeer zal
komend jaar harder worden
aangepakt. Daartoe wil het mi
nisterie van Verkeer en Water
staat gebruik maken van zijn
bevoegdheid notoire drinkers
het rijbewijs af te nemen. Dat
maakte minister Maij Weggen
van Verkeer en Waterstaat gis
teren bekend voor Vara's Ach
ter het Nieuws. Afgelopen
maand is het ministerie samen
met Veilig Verkeer Nederland
een grootscheepse landelijke
campagne begonnen om
drankmisbruik achter het
stuur te bestrijden.
Verder zal het ministerie auto
mobilisten gaan attenderen op
de risico's van medicijnge
bruik. Jaarlijks wordt vijf tot
tien procent van het aantal do
delijke ongevallen in het ver
keer veroorzaakt door medi
cijngebruik. Zo'n 25 procent
van de ongelukken met fatale
afloop, zo'n 400 gevallen, is te
wijten aan overmatig alcohol
gebruik.
