-
er schoore
Congresleiders VS zijn tevreden
Explosie in Brusselse
schietclub eist 12 doden
Burgerforum verwerpt
nieuwe regering Praag
Partijtop in DDR treedt af en
leden van Politburo in arrest
Bush stelt voor Spelen m Berlyn te houden
UUR FOTOSERVICE
MALTA MARKEERT EINDE KOUDE OORLOG
de rLl
vandaag
d;
Top op Malta:
het wonder van
de jaren tachtig
c 's Nachts minder koud
232e jaargang no. 280
Maandag 4 december 1989
GOES MIDDELBURG -VLISSINGEN HULST ZJEfWGEE
KODAK EXPRESS QUALITY CONTROL
ij/ieiiw tijdperk
Verward
Autogordel
Wonderbaarlijk
Zeeuws tennis
Verrassing
Zuidhollandse
lucht vervuild
Machtsmisbruik
Laat een ander niet meeroken
IDe temperatuur vandaag loopt op tot
omstreeks 6 graden. Het is zonnig
maar nevelig. De wind is zwak en ver
anderlijk. Vannacht daalt het kwik
naar het vriespunt.
KWALITEITSKLEURENFOTO'S KLAAR TERWIJL JE WINKELT!
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Leiders van beide
partijen in het Amerikaanse Con
gres hebben president Bush giste
ren lof toegezwaaid voor de manier
waarop hij zich bij de top met Sov
jet-leider Gorbatsjov in Malta heeft
opgesteld.
De leiders waren speciaal tevreden
over het feit, dat Bush zaterdag het
initiatief nam door met een reeks
voorstellen ter verbetering van de
relatie tussen de supermachten te
komen.
De fractieleider van de Democraten
in de Senaat, George Mitchell, zei
dat de voorstellen van Bush om de
economische samenwerking met de
Sovjetunie te verbeteren, en ontwa
peningsonderhandelingen te ver
snellen, hem uit het hart gegrepen
waren.
„Dit was een succesvolle bijeen
komst", aldus Mitchell. „De voor
stellen van de president zijn stuk
voor stuk voorstellen waarop ik de
afgelopen maanden heb aangedron
gen. En daarom ben ik uiteraard blij
met het resultaat van de top".
De Republikeinse leider in de Se
naat, Bob Dole, toonde zich voor
zichtiger. Hij zei dat hij nog te wei
nig concrete gegevens over de top
had gehoord, maar dat hij niettemin
„wat bezorgd" was over de mogelijk
heid dat de twee leiders hebben ge
probeerd tijdslimieten aan ontwa
peningsonderhandelingen te stel
len.
Ook andere Congresleiders zeiden
gisteren dat het noodzakelijk is dat
voorzichtig wordt geopereerd bij
het complexe vraagstuk van ont
wapening. Zo zei de invloedrijke
senator Sam Nunn: „Het zou ge
vaarlijk zijn als de ontwapenings
gesprekken zo snel gaan dat we een
slecht akkoord krijgen in plaats
van een akkoord dat blijvende
waarde heeft".
apenakkoorden
volgende top
(Van onze speciale verslaggever)
jHALLETTA, MALTA De Amerikaanse president George
9ush en Sovjet-leider Mikhail Gorbatsjov hopen medio vol
gendjaar akkoorden te kunnen sluiten over halvering van hun
Éintallen intercontinentale kernraketten (START), het uit
bannen van alle chemische wapens en de beperking van de
conventionele wapens in Europa (CFE). De akkoorden kunnen
dan wellicht worden getekend op hun volgende top, eind juni
m Washington. Bovendien wil Bush met de Sovjetunie nauwe-
ne economische betrekkingen aanknopen, zodat dat land meer
Betrokken kan raken bij de internationale economische orde.
flat zijn de belangrijkste resultaten
In de 'drijvende top' van Malta, die
|ndagmiddag op unieke wijze werd
gesloten. Voor het eerst na zestien
ipontmoetingen sinds 1945 gaven de
pders van beide grootmachten na af-
Qp samen een persconferentie,
orbatsjov noemde dat „symbolisch"
bor het verloop van deze top, die or-
Inisatorisch in het water viel, maar
loudelijk een succes werd. Er vielen
len besluiten, maar Bush en Gor-
Mtsjov zeiden dat de betrekkingen
tussen beide landen beter zijn dan
Hit.
Volgens Bush en Gorbatsjov is er be-
afcp voor eikaars opvattingen. „We
sfean op de drempel van een nieuw
jdperk in de relatie tussen onze lan-
In", zei Bush. Hij zegde Gorbatsjov
all e steun toe bij de hervormingen in
Sovjetunie.
[)k tussen de twee presidenten blij-
i de relaties erg goed te zijn. Zowel
lerikaanse als Russische waame-
trs hadden lof voor de uitstekende
Ier in de gesprekken. Ze waarderen
eikaars gevoel voor humor en zitten op
dezelfde golflengte.
Bush reisde gisteravond door naar
Brussel, waar hij vandaag de NAVO-
partners verslag doet van de top. Hij
dineerde in' Brussel met de Duitse
bondskanselier Kohl. Gorbatsjov
heeft voor maandag in Moskou een top
met de leiders van het Warschaupact
belegd.
Gorbatsjov heeft zondag nog eens dui
delijk gemaakt dat de Sovjetunie te
gen een hereniging van West- en
Oost-Duitsland is. Volgens Gorbats
jov zou dat de hervormingen in Oost-
Europa ernstig kunnen schaden.
Na afloop van zijn topontmoeting met
Bush zei Gorbatsjov dat op de Europe
se veiligheidsconferentie in Helsinki in
1975 de grenzen van Europa zijn beves
tigd. „Daar zijn de resultaten van de
Tweede Wereldoorlog vastgelegd. En
de realiteit daarvan is dat we een Euro
pa hebben met twee soevereine Duitse
staten die beide lid zijn van de Ver
enigde Naties".
ische president Bush hield zich nogal
op de vlakte over de Duitse kwestie.
Hij erkende dat 'Helsinki 1975' uitgaat
van blijvende grenzen. „Maar we moe
ten niets doen dat onrealistisch is of
landen dwingt een stap terug te doen",
zei hij. Volgens Bush moet ook in deze
zaak met de nodige voorzichtigheid
worden opgetreden.
Huilende familieleden verzamelden zich voor het gebouw nadat het nieuws over de onplofjing bekend werd.
BRUSSEL (AFP-RTR-DPA) - Een explosie in de kelder
van een schietclub in Jette, aan de noordkant van Brussel,
heeft zondag aan zeker twaalf mensen het leven gekost.
Drie mensen werden zeer zwaargewond.
Onder de doden zijn de eigenaar, de 39-jarige Paul Mertens,
en zijn vrouuw. Hun twee kinderen werden zwaargewond.
Volgens een woordvoerder van de brandweer is de explosie
vermoedelijk ontstaan toen tijdens schietoefeningen een
kogel tegen een muur ketste. Het geluidswerend materiaal
van de muur vloog daarop in brand, evenals kruit dat op de
grond lag. Buren vertelden dat zij mensen uit het huis za
gen komen maar geen explosie hoorden uit het goed geïso
leerde gebouw.
Op het moment van de explosie bevonden zich rond 40
mensen in de kelder van „Club 109" die onlangs was ver
huisd met het oog met de veiligheid. De club telde 200 tot
300 leden, vooral plaatselijke politiemannen die- er kwa
men oefenen.
De situatie op de Filipijnen
was zondag, vier dagen nadat
militairen in opstand waren
gekomen, nog steeds verward.
PAGINA 3
Gemiddeld driekwart van de
automobilisten op de Zeeuwse
wegen draagt een autogordel.
PAGINA 5
Feyenoord beleefde gistermid
dag in de Rotterdamse kuip
een wonderbaarlijk herstel.
Landskampioen PSV werd met
4-0 verslagen. Het is overigens
vrijwel zeker dat de Rotter
damse club een nieuwe trainer,
de Zweed Bengtsson, krijgt.
PAGINA 9
Voor Hans Felius was het geen
verrassing dat de Competitie
Combinatie Zeeland (een
Zeeuws'tennisteam) geen lang
leven beschoren was. Felius,
momenteel bondstrainer in Is-
I raël, verbleef het afgelopen
weekeinde in Zeeland.
PAGINA 13
Stefan Edberg zorgde in het
Masterstoernooi in New York
voor een verrassing door Boris
Becker in de finale te verslaan.
PAGINA 15
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3
Provincie: 5 en 7
Sport: 9,10,11,12,13,
15 en 16
LA VALLETTA - President Bush van de VS en partijleider Gorbatsjov van de Sovjetunie konden het goed met elkaar
vinden tijdens de persconferentie aan boord van het in de haven van La Valletta afgemeerde Russische cruiseschip
Maxim Gorky waar de top plaats vond. Oorspronkelijk was het de bedoeling op een Russisch en Amerikaans oorlogs
schip in de baai te praten maar windkracht tien maakte dat onmogelijk.
VALETTA (DPA) - De Amerikaanse president Bush
heeft tijdens de Amerikaans-Russische top op Malta
gepleit voor Berlijn als organisator van de Olympi
sche Spelen in 2004.
Bush stelde zijn Sovjet-collega Gorbatsjov voor, zich
samen voor de kandidatuur van de Duitse stad in te zet
ten. Dat heeft een woordvoerder van de Verenigde Sta
ten zaterdagavond in Valletta bekend gemaakt.
Bush haakte in op een voorstel van zijn voorganger Ro
nald Reagan, die in de zomer van 1987, tijdens een rede
voor de Brandenburger Tor, voorstander bleek van een
treffen tussen Oost en West in Berlijn. Reagan vroeg
destijds tevens aan Gorbatsjov, de muur af te breken.
PRAAG (RTR/AFP/DPA) - Premier
Ladislav Adamec heeft zondag de
nieuwe Tsjechoslowaakse regering
gepresenteerd, waarin ook vijf niet-
communisten zijn opgenomen. Hij
hoopte met zijn nieuwe ministers
ploeg tegemoet te komen aan de wen
sen van de oppositiebeweging Bur
gerforum, maar deze heeft het nieuwe
kabinet direct verworpen.
Michel Kocab van Burgerforum noem
de de regering in haar huidige samen
stelling onaanvaardbaar en hij kon
digde aan dat er vandaag een protest
demonstratie gehouden zal worden in
Praag.
De communisten behouden in de nieu
we regering de posten defensie, bin
nenlandse zaken en buitenlandse za
ken. De belangrijkste niet-communis-
tist is de theoloog Josef Hromadka, die
tot vice-premier is benoemd. Volgens
het officiële persbureau CTK verloren
de vice-premiers Matej Lucan en Ka
reis Julis, minister van defensie Milan
Vaclavik en minister van binnenland
se zaken Frantisek Kincl, een „havik",
hun post.
De eerste daad van de nieuwe regering
was het besluit om onderhandelingen
te openen met de Sovjetunie over de
aftocht van de 75.000 Sovjetsoldaten
in Tsjechoslowakije. Adamec beloofde
in een toespraak tot stakende studen
ten dat zijn regering „zeer spoedig"
voorstellen zal indienen voor een nieu
we grondwet, eén nieuwe kieswet en
wetten waarin de vrijheid van vereni
ging en vergadering gegarandeerd
worden.
DEN HAAG (ANP) - In de pro
vincie Zuid-Holland geldt
vanaf zondagavond 18.00 uur
de waarschuwingsfase voor
luchtverontreiniging door
stikstofdioxyde. De provincie
heeft de waarschuwingsfase
afgekondigd nadat in de loop
van het weekeinde de concen
traties aan stikstofdioxyde ge
staag waren toegenomen. Dat
heeft een woordvoerder van
de provincie Zuid-Holland
zondagavond meegedeeld.
Volgens de woordvoerder van
de provincie Zuid-Holland
wordt vanochtend omstreeks
10 uur bekend of extra maatre
gelen genomen moeten wor
den.
Carapatiënten kunnen moge
lijk enige hinder van de lucht
verontreiniging ondervinden.
De para-militaire volksmilitie wordt
ontwapend, zo is zaterdagavond be
kendgemaakt door radio Praag. Of dit
ook ontbinding betekent was niet dui
delijk. De militie geldt als de gewa
pende arm van de partij.
e kerstboodschap van
'een alles en iedereen
omvattende vrede is op de
eerste adventszondag - gis
teren, 3 december - voor een
groot deel werkelijkheid geworden.
Aan boord van het Russische passa
giersschip Maksim Gorki, genoemd
naar de onder dit pseudoniem schrij
vende en in 1936 overleden Russische
schrijver, literator en humanist Alek-
sej Maksimovitsj Pesjkov, hebben de
Russische partijleider en president
Michaïl Gorbatsjov en de Amerikaan
se president George Bush de Koude
Oorlog beëindigd. Oost en West dich
ter bij elkaar dan ooit; Amerika en
Rusland, tientallen jaren eikaars
aartsvijand, als vrienden gescheiden
na een tweedaagse topontmoeting op
Malta: het is het wonder waarmee de
jaren tachtig worden afgesloten.
In het spoor van de in enkele maan
den tijd radicaal veranderde politie
ke verhoudingen in Oost-Europa zijn
de VS en Rusland een nieuw tijdperk
binnengetreden. De ontmoeting tus
sen Bush en Gorbatsjov, als een soort
kennismaking aangekondigd, nam
het laatste restje wantrouwen weg, dat
tientallen jaren de relatie tussen de
twee machtigste landen ter wereld
heeft gekenmerkt. De wederzijdse be
trekkingen op tal van terreinen zullen
worden uitgebouwd en verbeterd;
waar mogelijk zullen beide landen el
kaar aanvullen en bijstand verlenen.
Met name voor de Sowjet-Unie bete
kent dit een enorme stap vooruit. De
Russen weten zich nu officieel verze
kerd van Amerikaanse steun bij de uit
bouw van hun handel en bij de opbouw
van hun economie, die al jaren onder
zware druk staat en te weinig produ
ceert om de bijna driehonderd miljoen
consumenten in het immense Russi
sche rijk van de eerste levensbehoef
ten te voorzien.
Vooral de positie van Gorbatsjov in
eigen land wordt versterkt door de
nauwere banden met Amerika. Hij
heeft dat hard nodig, want het leven
van alle dag in de Sowjet-Unie is onder
zijn regime eerder verslechterd dan
verbeterd. Meer vrijheid en meer open
heid zijn niet altijd een waarborg voor
betere levensomstandigheden, zoals
de Sowj et-burgers tot hun ongenoegen
en teleurstelling moeten ervaren.
Geen ideologische confrontatie meer
met de Verenigde Staten en hun bond
genoten betekent in elk geval dat een
stuk menselijke energie en inspanning
op andere doelen kan worden gericht.
Voor de Russen zal Malta dan ook ver
strekkende positieve gevolgen heb
ben. Met wegnemen van de ideologi
sche barrières kunnen de Russen nu
de hulpbronnen in het buitenland be
reiken, die zij zo hard nodig hebben om
aansluiting te krijgen met het ontwik
kelingsniveau in het Westen. De VS
zijn bereid de Russen in dit opzicht
vergaand tegemoet te komen, hetgeen
een ommekeer in de buitenlandse poli
tiek van de VS kan worden genoemd.
Intussen is op Malta ook vastgesteld
dat de landen van Oost-Europa zelf
hun toekomst moeten uitstippelen.
Die zijn daar al volop mee bezig. De en
kele maanden geleden op de rails ge
zette democratische trein in Polen,
Oost-Duitsland, Tsjechoslowakije,
Hongarije en Bulgarije raast met een
ongekende snelheid door de voormali
ge 'satellietlanden'. Elke dag doen zich
'historische ontwikkelingen' voor, die
tot voor kort volstrekt onmogelijk
werden gehouden. Na Jalta 1945 - de
opdeling van Duitsland in bezettings
zones en de daaruit voortvloeiende
splitsing in twee staten: de Bondsre
publiek Duitsland en de DDR - kan
Malta 1989 nieuwe impulsen geven
aan een democratische ontwikkeling
in Oost-Europa, die de politieke ver
houdingen opnieuw grondig zal wijzi
gen. Maar nu is het startpunt niet ne
gatief, zoals in 1945, maar uiterst posi
tief. Daarover zijn Oost en West het
eens. Dat is de grootste winst na tien
tallen jaren van koude-oorlog-voering.
Dim
(Advertentie
(Van onze correspondent)
BERLIJN/BONN - Het Oostduitse
staatsapparaat heeft in het weekein
de een geheel nieuw gezicht gekregen.
Na een lange vergadering van het
Centraal Comité bleek dat de hele
partijtop was afgetreden. Verder
bleek dat:
Egon Krenz zijn functie als partijlei
der neerlegt;
Erich Honecker en vrijwel al zijn
vroegere getrouwen uit de partij wor
den gezet;
de ex-Politburoleden Gunter Mit-
tag en Harrie Tisch in de cel zitten.
Na een dramatische zitting van het
Centraal Comité maakte het Politbu-
rolid Schabowski bekend dat alle le
den van het Politburo en het Centraal
Comité hun functies ter beschikking
hebben gesteld. Een werkgroep zal het
speciale partijcongres van 15 tot 17 de
cember voorbereiden. In deze groep
zitten hervormers als de ex-chef van de
geheime dienst Markus Wolf, de burge
meester van Dresden, Berghofer, en de
advocaat Gysi. Krenz blijft nog aan als
staatshoofd.
Schabowksi erkende dat het onder
zoek naar machtsmisbruik en corrup
tie nog niet ver gevorderd was. Het
nieuwe Politburo en de speciale com
missie die de opdracht hadden het ge
drag van de vroegere leiders te onder
zoeken onvoldoende hadden. Met het
aftreden trok de pas begin november
benoemde communistische top de
consequenties uit de steeds luider
wordende kritiek van de partijbasis.
Helemaal onverwacht kwam de beslis
sing niet. Vrijdag en zaterdag waren
tienduizenden leden van de commu
nistische partij de straat op gegaan om
hun eis kracht bij te zetten dat er nu
eindelijk een ingrijpende zuivering zou
plaatsvinden.
Zij verlangden bestraffing van alle po
litici die hun functie hadden misbruikt
en eisten het hoofd van de 52-jarige
Krenz. Egon Krenz had zaterdag
avond nog geprobeerd enkele duizen
den partijleden, die voor de SED-cen-
trale in Oost-Berlijn waren samenge
stroomd, tot kalmte te manen, maar
hij oogste slechts een oorverdovend
fluitconcert en hield het na enkele mi
nuten voor gezien.
Op dat moment moet hij zich hebben
gerealiseerd dat zijn dagen als partij
chef na goed zes weken waren geteld.
Krenz, die op 18 oktober de 77-jarige
Erich Honecker niet alleen als partij
leider, maar ook als staatshoofd en
voorzitter van de defensieraad opvolg
de, is het slachtoffer van zijn verleden.
De tweede sensatie was dat na enkele
regionale partijgrootheden, nu ook de
ex-Politburoleden Gunter Mittag en
Harry Tisch achter de tralies zijn ge
zet. Mittag was na Honecker de mach
tigste man en hij wordt verantwoor
delijk gesteld voor de catastrofale si
tuatie waarin de DDR-economie zich
bevindt. Honecker is vermoedelijk al
leen vanwege zijn slechte gezond
heidstoestand nog niet opgesloten,
maar het feit dat hij uit zijn eigen SED
is gezet, zal de oude man waarschijn
lijk niet overleven.
De Oostduitse justitie jaagt verder op
de geheimzinnige staatssecretaris
voor buitenlandse handel, Schalck-
Golodkowski. Hij was de man, die via
allerlei louche handelsondernemin
gen voor de harde deviezen zorgde,
die de politieke prominenten een aan
genaam leven bezorgden.