Booreiland zinkt op
100 km van Den Helder
Naar vrije verkiezingen DDR
Dinkins is eerste zwarte
burgemeester New York
Bond eist uitleg bericht
sluiting V D-winkels
Goed
nieuws
voor
heren
in
Goes.
*n Kleintje in de PZC
De DDR kraakt
in zijn voegen
WERKEN OP ZATERDAG INZET
Weerman
Aanval
Beeld
Kerncentrale
Pontje
Bouwvak
Strafzaak
Woedend
Burgemeesters
Zie pay. 12
Minder wind
232e jaargang no. 259
Donderdag 9 november 1989
IJMUIDEN (ANP) - Op ruim honderd kilometer ten noordwesten van Den Hel
der is woensdagavond het zelfheffende booreiland Interocean 2 in stormweer
gezonken, zo meldt het Kustwachtcentrum in IJmuiden. Alle 51 opvarenden zijn
tijdig door vier Britse helikopters van boord gehaald en overgebracht naar
booreilanden in de omgeving.
Het platform werd door de sleepboten Tartran en An Viking versleept naar een
nieuwe lokatie. In zware storm kracht tien tot elf) brak van één van beide sle
pers de tros, waarna ook de andere sleepboot het gevaarte niet meer kon hou
den.
Door de storm maakte het eiland al snel een toenemende slagzij en werd het in
de richting van andere boorplatforms gedreven.
Rond half tien woensdagavond dreef het eiland het Nederlands continentaal
plat ten zuiden van de Doggersbank binnen. Spoedig daarna kantelde het. Vol
gens de Kustwacht dreef het boorplatform onder water nog lagzaam verder,
maar is het gevaar voor een botsing met andere eilanden geweken.
Het valt gisteravond nog niet te overzien of het langzaam zinkende booreiland
een zodanig gevaar voor de scheepvaart gaat vormen, dat het geborgen moet
worden.
Verharding
cao-gesprek
in metaal
LUXEMBURG (ANP) - De Industriebond FNV vindt dat de me-
taalwerkgevers de confrontatie zoeken met voorstellen over
het zonder extra beloning werken op zaterdag en op termijn
afschaffen van de vut.
„Er dreigt de komende maanden een
I onnodige verharding aan het cao-front
als de lijn die FME-voorzitter Blankert
woensdag heeft ingezet ook wordt vol-
I gehouden", aldus de voorzitter van de
[industriebond FNV, B. van der Weg
woensdag op een persconferentie in
Luxemburg. De bondsraad van de in-
[dustriebond was in Luxemburg bijeen
I vanwege een congres over de Europese
I verhoudingen.
Ivan der Weg noemde de voorstellen
Ivan Blankert „leuk voor zijn achter-
I ban, maar niet echt een basis voor een
I cao-akkoord". Werken op zaterdag te-
Igen eenzelfde vergoeding is voor de in-
I dustriebond onbespreekbaar.
Frank Kroonenberg wordt de
nieuwe weerman bij het jour
naal.
PAGINA 2
Stemerdink haalt fel uit naar
zijn partijgenoten Ter Beek en
Kok.
PAGINA 3
Jean Michel Jarre: een concert
moet een compleet beeld
scheppen van een muzikant.
PAGINA 9
De aanpassing van de kern
centrale in Borssele kost 71
miljoen gulden.
PAGINA 15
Het pontje van Sluiskil kan
misschien toch worden behou
den.
PAGINA 15
Bedrijven maken leerlingen
warm voor een toekomst in de
bouwvak.
PAGINA 17
De strafzaak tegen voetballer
Eric Rijckaert is definitief ge
sloten.
PAGINA 25
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 5
Opinie en achtergrond: 4
Kunst en cultuur: 9
Financiën en economie: 11
Provincie: 15,17,19 en 21
Sport: 23 en 25
De looneis van 4 procent die de Indus
triebond FNV in de komende cao-on
derhandelingen wil stellen is defini
tief. De ledenvertegenwoordiging
(bondsraad) is woensdag in Luxem
burg vrijwel unaniem akkoord ge
gaan met het voorgestelde cao-pak
ket.
Voorzitter B. van der Weg benadrukte
op een persconferentie na afloop van
de bondsraad dat een looneis van vier
procent de beschikbare ruimte in sec
toren en bedrijven niet te boven gaat.
In de bondsraad gingen stemmen op
om de looneis te verhogen, maar dat is
uiteindelijk niet gebeurd. Incidenteel
is een hogere eis (zoals het district Rot
terdam had gevraagd) na overleg met
het bondsbestuur mogelijk, maar het
beleid is 4 procent. Om de looneis aan
te scherpen, stelt de bond een vloer
van 360 gulden per procent prijsstij
ging. Als terwille van een koppeling
tussen lonen en uitkeringen een pre
mieverhoging nodig is, is de bond be
reid de looneis te matigen.
Vervroegde uittreding zal ook in de ko
mende onderhandelingen over 250 ca
o's voor bijna een miljoen werknemers
prominente aandacht krijgen. De in
dustriebond wil ook deeltijd-vut in
voeren, zodat oudere werknemers hun
werktijd geleidelijk kunnen afbouwen
en hun opvolger alvast wegwijs ma
ken.
De bondsraad heeft op het gebied van
werktijden het beleid aangescherpt.
Werkdagen van 9,5 uur, zoals de cao's
voor de metaalindustrie en -nijverheid
die kennen, zijn taboe. Overigens
wordt in beide bedrijfstakken nauwe
lijks gebruik gemaakt van de moge
lijkheid van een 9,5-urige werkdag.
Werkdagen van 9 uur zijn mogelijk op
voorwaarde dat met de bonden wordt
overlegd. Arbeidstijdverkorting staat
in 1990 wel op de agenda, maar is geen
hoofdzaak. Waar mogelijk en op ver
zoek van de leden wil de bond zich voor
kortere werkweken inzetten, maar dan
moet wel zeker zijn dat daarmee meer
werkgelegenheid ontstaat. Bovendien
dienen eerst knelpunten als overwerk
te verdwijnen.
(Zie ook pagina 11Metaalwerkgevers
vinden werken op zaterdag onont
koombaar)
OOST-BERLIJN - Leden van de Socialistische Eenheidspartij Duitsland SED), de communistische partij van de DDR, namen gisteren deel aan demonstra
ties in Oost-Berlijn. Ook wij zijn het volk, zo laten ze op een bord weten.
OOST-BERLIJN (AP/GPD) - De
nieuwe leiding van de Oostduitse
communistische partij (SED) moet
beslissen over een nieuwe kieswet
die ook vrije verkiezingen mogelijk
maakt, zo heeft Politburo-lid Guen-
ter Schabowski woensdagavond
aan het eind van de eerste vergader
dag van het Centraal Comité van de
SED bekend gemaakt. Het Comité
koos woensdag een nieuw Politburo
met Egon Krenz aan het hoofd.
Nog geen vier uur nadat het hoogste
college van de SED in zijn geheel was
afgetreden, was er een gewijzigd Po
litburo. De als hervormingsgezind
bekend staande partijleider van
Dresden, Hans Modrow, die met één
tegenstem in het Politburo werd ge
kozen, zal minister-president wor
den.
De Westduitse bondskanselier Hel
mut Kohl heeft de DDR woensdag
omvangrijke financiële hulp aange
boden op voorwaarde dat het hervor
mingsproces wordt voortgezet en de
SED haar machtsmonopolie op
geeft. In een rede voor de Bondsdag
maakte Kohl ook duidelijk dat hulp
ook verbonden wordt aan meer
marktgerichte economische hervor
mingen in de DDR.
Schabowski, nieuw in het Politburo
en belast met propaganda, kondig
de op een persconferentie een kies
wet aan die meer democratie be
looft. De partij zal echter geen wets
voorstel accepteren dat politieke
zelfmoord betekent, zei Schabows
ki.
De opstelling van de nieuwe kieswet
is een zaak van alle politieke krach
ten en niet alleen van de SED, aldus
Schabowski. Het is mogelijk dat er
na verkiezingen coalities gevormd
zullen worden, zo voegde hij eraan
toe. Verwacht wordt dat de hervor-
OOST-BERLIJN - De net herkozen partijleider Egon Krenz van de DDR
smeekt betogers voor het gebouw van de communistische partij geduld te
hebbén. Voor zijn oproep was hij uit een vergadering gelopen van het Cen
traal Comité van de partij.
mingsbeweging Nieuw Forum van
daag officieel zal worden toegelaten.
Het Centraal Comité vergadert tot
vrijdag.
De oude en nieuwe partijleider
Krenz rekende af met de partijbu
reaucraten. Zij zijn verantwoordelijk
voor de crisis in het land, zo zei hij in
zijn rede tot het afgelankte Politbu
ro. Het telt nog elf leden en zes kandi
daat-leden tegen totaal 26 in de tijd
van Erich Honecker. Vier nieuwelin
gen maken hun intrede in het Poli-
buro, dat nu een mengeling is van
hervormingsgezinde communisten,
technocraten en conservatieven,
wier invloed drastisch is geredu
ceerd.
In Oost-Duitsland is gematigd posi
tief gereageerd op de besluiten. Vol
spanning wordt nu afgewacht wel
ke stappen verder worden onderne
men om de geloofwaardigheid van
de aangeslagen partij te herstellen.
De schrijfster Christa Wolf richtte
zich namens alle oppositiegroepen
via de televisie tot de Oostduitsers
met een emotionele oproep om te
blijven. „We staan aan het begin.
Help ons dat deze droom niet in de
kiem wordt gesmoord".
NEW YORK - David Dinkins begroet
met opgestoken duim zijn aanhang
NEW YORK (AP)- De dinsdag gehou
den verkiezingen in de Verenigde Sta
ten hebben de eerste zwarte burge
meester van New York opgeleverd en
de eerste zwarte gouverneur. De in
woners van de grootste Amerikaanse
stad kozen de Democraat David Din
kins tot hun eerste burger. In Virginia
werden de verkiezingn voor de gou
verneurszetel een overwinning voor
Douglas Wilder, kleinzoon van groot
ouders die als slaaf opgroeiden.
Dinkins zei woensdag in een commen
taar op zijn zege dat de kiezers „met de
UTRECHT (ANP/GPD) - Bestuurder G. Toussaint van de
Dienstenbond FNV heeft van de directie van Vroom en
Dreesmann snel uitleg geëist over berichten over sluiting
van warenhuizen en supermarkten, die in de wereld zijn
gekomen tijdens een satelliet-tv-uitzending voor de per
soneelsleden, dinsdagavond. Krijgt hij niet snel informa
tie, dan dreigen er op korte termijn, mogelijk vandaag al,
acties in de vestigingen.
Van de veertig supermarkten die Vroom Dreesmann vo
rig jaar nog in zijn warenhuizen had, zijn er al veertien ver
dwenen in het kader van de reorganisatie. Van de overige
26 zal nog een aantal worden gesloten, wellicht verdwijnen
ze allemaal. In het vroege voorjaar nullen daarover de defi
nitieve besluiten vallen.
Pas in een later stadium zal een besluit vallen over acht
warenhuizen die door hun geringe afmetingen of door hun
ligging niet geschikt lijken om er het nieuwe type waren
huis van te maken dat V D voor de toekomst aan het
ontwikkelen is. Volgens directie-woordvoerder drs. J.
Lempers behoort sluiting wel tot de mogelijkheden, maar
evenzeer is een aangepaste vorm van de vestigingen denk
baar .FNV-bestuurderToussaint is woedend op de directie
van V en D. Hij neemt het directeur Kessels hoogst kwa
lijk dat er met voorbijgaan van de speciaal in het leven
geroepen overlegorganen uit de school is geklapt over de
plannen van de bedrijfsleiding. „Dat is een dermate fla
grante schending van de afspraken dat ik woest ben, laai
end", zei hij.
De bestuurder heeft grote inhoudelijke bezwaren tegen
sluiting van warenhuizen. Volgens hem draagt dat niet bij
aan het beoogde rendementsherstel.
„Wij dachten eindelijk van dat verhaal af te zijn en nu ko
men ze er toch weer mee". Vorig jaar ontstond ook al grote
beroering rondom de aangekondigde sluiting van een aan
tal filialen, die aanvankelijk met een groot aantal ontsla
gen gepaard zou gaan.
De directie zag uiteindelijk van sluiting af. Volgens Tous
saint is rendementsherstel veel beter te bewerkstelligen
met maatregelen als aanpassingen in het assortiment en
de kostenstructuur en verbetering van de interne commu
nicatie.
stem van de hoop, hier en in Virginia",
hadden gekozen. Hij versloeg zijn Re
publikeinse rivaal Rudolph Giuliani
en wordt de opvolger van de Demo
craat Edward Koch. Dinkins behaalde
51 procent van de stemmen tegenover
Giuliani 48 procent.
Wilder, die verruiming van de abortus
wetten tot hoeksteen van zijn campag
ne had gemaakt, toonde zich uiterma
te verheugd over zijn overwinning, die
overigens gezien de geringe marge
door zijn Republikeinse rivaal Mars
hall Coleman wordt betwist. Coleman
kreeg 7.700 stemmen minder dan Wil
der, op een totaal aantal van ruim 1,7
miljoen, en de Republikein weigert
zijn nederlaag toe te geven tot de offi
ciële einduitslag bekend is gemaakt.
Ook in New Jersey wist een kandidaat
met een liberaal standpunt over abor
tus te winnen. Daar maakte het demo
cratische congreslid James Florio een
einde kwam aan acht jaar Republi
keins gouverneurschap.
Even veelbetekenend als de verschui
ving ten aanzien van de abortuskwes
tie, was de winst van zwarte kandida
ten in de race om het burgemeester
schap van grote steden verspreid over
de gehele Verenigde Staten. Behalve
Dinkins volgden zwarte politici blan
ke burgemeesters op in Seattle, Cle
veland, New Haven, Connecticut en
Durham, North Carolina.
Van de 62-jarige Dinkins wordt ver
wacht dat hij in staat zal zijn de raciale
spanningen in New York terug te drin
gen. De zwarte kandidaat kreeg ook
veel stemmen van vooruitstrevende
blanke kiezers. Behalve met rassen
problemen heeft New York te kampen
met drugsproblemen en een groot aan
tal daklozen, dat geschat wordt op
90.000.
Evenals in Virginia bleek de strijd in
New York uiteindelijk, in tegenstelling
tot hetgeen was voorspeld, een nek-
aan-nek-race. Net als bij eerdere ver
kiezingen bleken zwarte politici min
der stemmen te trekken dan op grond
van de opinie-onderzoeken mocht
worden vernacht.
Advertentie
De crisis binnen het Oost
duitse machtscentrum
heeft gisteren haai' absolute
dieptepunt bereikt. De com
plete vervanging binnen een
halve dag van het Politburo, het hoog
ste orgaan van de communistische
partij in de DDR, was - nadat eerder
de regering al was opgestapt - een te
ken van complete verwarring en on
overkomelijke moeilijkheden. De sme
kende oproep van partijleider Egon
Krenz aan de duizenden demonstran
ten in Oost-Berlijn om nog enig geduld
te oefenen en de aangekondigde her
vormingen een kans te geven, was het
ondubbelzinnige bewijs dat de huidige
politieke top de controle heeft verlo
ren over wat er in de DDR aan de hand
is. En de massale vlucht naar de
Bondsrepubliek van Oostduitsers -
gisteren in een tempo van 300 mensen
per uur - geeft aan dat de vrijheids
drang onder de burgers niet meer is te
keren en dat elk vertrouwen in de hui
dige leiders van het land is verdampt.
Het gaat allemaal adembenemend
snel in dit Oosteuropese land, dat
veertig jaar lang onder communisti
sche kadaverdiscipline heeft geleefd.
Het bewind kan eigenlijk geen kant
meer op. De roep om democratisering
van onderop gaat samen met een
grootscheepse ontregeling van het
openbaren leven. Het politieke sys
teem van de DDR kraakt in zijn voe
gen. Aan vrije verkiezingen en (dus)
deling van de macht valt voor de com
munisten - zo hebben ze inmiddels er
kend - niet meer te ontkomen.
Het is nog maar drie weken geleden
dat de ijzeren Hein van het sterie
le communisme in de DDR, Erich Ho
necker, werd gedwongen om op te
stappen. Sindsdien is een ware uit
tocht van oudgedienden in de partij
leiding op gang gekomen. Sindsdien is
de vluchtelingenstroom naar het wes
ten via de opengestelde grenzen aan
Tsjechoslowaakse kant zo sterk aan
gezwollen, dat er zowel in de DDR zelf
als in West-Duitsland steeds grotere
problemen door beginnen te ontstaan.
De totale volksrevolutie voltrekt zich
razendsnel. Ze dwingt de autoriteiten
in de DDR dagelijks tot meer stappen
terug: amnestie voor vluchtelingen die
willen terugkeren, toestemming voor
demonstraties, overleg met de kers
verse oppositie, feitelijke opheffing
van de censuur op kranten, radio en te
levisie. Hervormingsgezinde commu
nisten komen in de plaats van de oude
bewakers van de harde lijn. Maar de
politieke top en de bureaucratie kun
nen de ontwikkelingen niet meer bij
benen; hun macht in de DDR wordt
van uur tot uur verder uitgehold. Waar
Polen en Hongarije vele jaren over
hebben gedaan lijkt Oost-Duitsland in
een minimum van tijd binnen te halen:
een democratiseringsproces in de
vorm van een totale omwenteling.
Minstens even beklemmend bij het
zien van dit alles is de manier
waarop het westen reageert. Of liever
gezegd: niet reageert. Op een zo snelle
ineenstorting van de communistische
systemen in Oost-Europa, op de ver
wijdering van het IJzeren Gordijn en
misschien zelfs het slopen van de Ber-
lijnse Muur heeft het westen nog nau
welijks een antwoord. Terwijl juist de
stormachtige dingen die er nu gaande
zijn wel eens op korte termijn van be
duidende invloed kunnen blijken voor
de toekomst van West-Europa. De
Westduitse Bondskanselier Helmuth
Kohl heeft gisteren de DDR krachtige
economische steun toegezegd op voor
waarde dat er snel een echt democra
tisch stelsel ontstaat. Er moet Bonn al
les aan gelegen zijn dat er in Oost-Ber
lijn straks niet een groot machtsva
cuüm ontstaat, met alle gevaren van
dien. Beide Duitslanden raken met de
dag sterker op elkaar aangewezen. Het
westen zal er zich rekenschap van
moeten geven dat de beide Duitslan
den in een positie kunnen komen om
de grenzen van het Europa van de toe
komst te bepalen. Maar dat vooruit
zicht is nog onvoldoende doorgedron
gen, omdat het een paar weken gele
den nog zo ver weg leek.
vdM.
HILVERSUM (GPD) - Een nog onbe
kende man van circa achttien jaar is
in de nacht van maandag op dinsdag
in een ziekenhuis in Hilversum over
leden, nadat hij was getroffen door
een kogel uit het dienstpistool van
een Hilversumse politieman. Het
slachtoffer had samen met een 23-jari-
ge man een auto in Bussum gestolen.
Beiden waren ongewapend.
Dit heeft de Hilversumse gementepoli-
tie gisteren bekendgemaakt. De Rijks
recherche is een onderzoek gestart.
De Hilversumse politie achtervolgde
gisternacht na een melding een gesto
len auto. De auto werd klem gereden
en de inzittenden aangehouden.
„Daarbij viel een schot uit een dienst
pistool", aldus de politiewoordvoer
der. Hoe dat is gebeurd, is nog niet dui
delijk.
De jongen werd naar het ziekenhuis
overgebracht, waar hij om vier uur in
de nacht overleed. Volgens de politie
had de man geen vaste woon- of ver
blijfplaats. De tweede inzittende van
de gestolen auto, een 23-jarige man, zit
vast op het politiebureau in Hilver
sum.
VuI de bond in op pagina 12
Eerst nog een enkele bui, later overwe
gend droog met zon. Vanavond toene
mende bewolking, vannacht regen.
Tot vrij krachtig afnemende wind.
Middagtemperatuur 12 graden.
