PZC
Verwerken reuma als rouwproces
Hoofdagent
nu hotelier
in Obervellach
streek
GESLAAGDE ACTIE PATER SWINNE
WOENSDAG 8 NOVEMBER 1989
Brokkenmakers
Dassenjacht
Hennep
Hiha-honde.
Extra
Psychisch
Tegen een muur
Accepteren
Taalproblemen
HTM
O O
BRUSSEL - „De Belg blijft een
brokkenpiloot." Dat meldden de
Vlaamse gazetten de afgelopen
week met twijfelachtige trots.
Het Belgisch documentatie- en
informatiecentrum van het ver
zekeringswezen verzamelde de
afgelopen jaren statistische ge
gevens over het rijgedrag van
onze zuiderburen, ging vervol
gens te rade bij collega-institu
ten in de andere Europese lan
den en legde daarna de gegevens
naast elkaar. Uit het onderzoek
is gebleken dat de Britten en wij,
de Nederlanders, de voorbeel-
digste weggebruikers zijn. In ons
land vallen jaarlijks 264 doden
in het verkeer per miljoen voer
tuigen. In Groot-Brittannië valt
dat cijfer zelfs nog lager uit, 255
doden. Zuidelijker, in Portugal
en Griekenland, is bijna ieder
een achter het stuur van een au
to aan te merken als wegpiraat.
Het aantal verkeersslachtoffers
rijst er verhoudingsgewijs dan
ook de pan uit. Onze buren kun
nen echter achter het stuur geze
ten ook heel wat brokken maken.
Zeker op de snelwegen, waar in
België de meeste ernstige onge
vallen plaatsvinden. Per miljoen
auto's vallen er in ons buurland
jaarlijks 495 slachtoffers te be
treuren.
LILLO - De week zat er op en de
Antwerpenaar had zin in een
pint voor hij huiswaarts keerde.
„Ge moet een keer naar den Boe-
repan in Lillo gaan, da's een tof
stamineeke"hadden zijn colle
ga's gezegd. En ja, waarom zou je
een goed advies in de wind slaan.
Kort na zessen stapte hij de
kroeg binnen. Het was redelijk
druk. Een zure lucht van bier en
okseldampen kwam hem tege
moet. Naar de toog. Hij ging zit
ten, keek wat rond, bestelde een
pint, die even later op een viltje
voor hem werd neergezet. Hij
raakte aan de praat met een
dokwerker, babbelde wat over
koetjes en kalfjes en zag plots
een schaar onder zijn kin han
gen. Uitbaatster Arlette deed
knip en weg was de onderste der
tig centimeter van zijn stropdas.
„Allez, wat is dat hierre. Hoe
moet ik dat thuis uitleggen",
slaakte hij verontwaardigd. „Ah,
zeg maar tegen uw vrouw dat ze
de rest van uw das hier dagelijks
kan komen bekijken", zei de da
der, die de dashelft vervolgens
overhandigde aan haar echtge
noot. Deze pakte een stoel, klom
er op en jaste met een spijker het
stukgeknipte dasje tegen een ei
kenhouten balk, waar nog een
hele rits dassen tentoongesteld
hing. Een nieuw slachtoffer was
weer het slachtoffer geworden
van de dassenjacht van kroeg
bazin Arlette. Wie nog eens in de
buurt van Lillo komt is gewaar
schuwd.
ZWIJNDRECHT - Het kweken
van hennepplanten mag dan in
België bij wet verboden zijn; de
beheerder van de E17 tussen
Zwijndrecht en Melsele, het mi
nisterie van Openbare Werken,
stoort zich klaarblijkelijk in het
geheel niet aan het verbod.
Langs het wegdeel heeft zich in
de berm de afgelopen maanden
een aardige kruidentuin ontwik
keld, waarin honderden bijna
metershoge hennepplanten te
vinden zijn. Tijdens een surveil-
lancetocht stuitte de rijkswacht
op de wilde planten en rappor
teerde dit aan de commandant
van de brigade in Antwerpen.
Die beval dat de planten onmid
dellijk gekortwiekt moesten wor
den, omdat anders liefhebbers
van de softe drugs in de berm van
de snelweg zouden duiken. Het
geen geschiedde.
BRUGGE - Voetbal is oorlog.
Ook in de zaal. De Bruggenaar F.
R. deed de uitspraak van trainer
Michels eer aan door tijdens een
zaalvoetbalwedstrijd volledig
door het lint te gaan. Hij was het
niet eens met een scheidsrechter
lijke beslissing en kreeg vervol
gens een gele kaart voorgescho
teld. Die kaart werkte als een ro
de lap op een stier en in zijn drift
gafR. de scheidsrechter een mep.
De arbiter floot toen de wedstrijd
af en kreeg het na die beslissing
opnieuw aan de stok met R.
De ploegen en de scheidsrechter
gingen naar de kleedkamers, on
der de douche en toen was het de
beurt aan de arbiter, die naar het
bleek ook in het dagelijks leven
een fluitje bleek te hanteren. De
rijkswachter (scheidsrechter)
wachtte keurig in uniform de
voetballer op en slingerde hem
op de bon wegens mishandeling.
Uiteindelijk kwam het grapje de
voetballer op twee maanden
voorwaardelijk, een boete van
ruim 300 gulden en een schade
vergoeding van 1000 gulden te
staan. Voetballen kan hij de rest
van zijn leven wel vergeten. De
Belgische bond heeft hem een le
venslange schorsing opgelegd.
Derde Wereldhulp vanuit
Hulst werpt vruchten af
HULST - Eind oktober vierden de
leerlingen van het 'Colegio Comunal
Mixto' in de Columbiaanse miljoe
nenstad Barranquilla het tienjarig
bestaan van de school in de volks
buurt. De Steense pater Cyriel Swin-
ne maakte het feest van dichtbij mee,
het is per slot van rekening zijn
school. Maar niet van hem alleen, ook
enigszins van de leden van de veertig
Hulster verenigingen die zich de afge
lopen jaar hebben ingezet om het ge
bouw van de wijkschool te vernieu
wen, uit te breiden en te verbeteren.
De Hulster gemeenschap stak in to
taal ruim 80.000 gulden in de school en
het gemeenschaps-annex- gezond
heidscentrum in de wijk. Een voor
beeld van een geslaagd ontwikke
lingsproject van een gemeente.
De Hulster wethouder P. V. V. Wee-
maes (welzijn), nauw betrokken bij de
activiteiten die in het kader van de
steunactie in Hulst werden opgezet, is
uitermate tevreden over het verloop
van het project-Swinne. De actie is for
meel gezien teneinde, maar nog steeds
druppelt er geld binnen. Geld dat
Swinne en de zijnen in Barranquilla
nog steeds kunnen gebruiken, al is er
met de eerste 76.000 gulden die vanuit
Hulst werden overgemaakt al veel ver
wezenlijkt. „Het belangrijkste zit hem
volgens mij echter niet in de materiële
zaken die gerealiseerd zijn, maar in de
niet-materiële. De school van Swinne
is mede door toedoen van ons hier in
Hulst nu officieel erkend als onderwij
sinstituut door Unesco. Een tweede
stap is nu de erkenning van de Colum
biaanse overheid zonder dat deze poli
tieke tegenprestaties eist. Is dat het
geval, dan kunnen de leerkrachten
van de school rekenen op het wettig
minimum-loon", legt Weemaes uit.
Een ander enorm winstpunt is dat nu
aan de andere kant van de aardbol
mensen leven die weten dat andere
mensen met hun lot begaan zijn. Dat
geeft dit project net dat beetje extra
boven al die grote acties van bijvoor
beeld de kerken. Grote probleem,
waarmee ook wij kampten was de te
rugkoppeling, hoe betrek je mensen
hier direct met wat er in Columbia ge
beurt en omgekeerd, dat was erg moei
lijk. We hebben dat probleem probe
ren op te lossen door van de acties die
in Hulst gehouden werden verslag te
doen, kranteberichten en brieven te
sturen naar ginds. Op hun beurt wer
den er ook werkstukken, maar ook tas
jes en koffie naar hier gestuurd, die we
tijdens de Sterrefeesten vervolgens
weer aan de man hebben gebracht. Op
die manier ontstond er een wisselwer
king, die noodzakelijk is om acties als
deze een kans op slagen te bieden",
vervolgt hij.
Toch verliep niet altijd alles op rol
letjes. Een delegatie Columbianen die
in Hulst verslag zou doen van de vor
deringen aan de school kwam wel in
Nederland, maar niet in Hulst terecht.
Iets wat Swinne, zo liet hij in zijn brie
ven aan de wethouder blijken, uiter
mate betreurde.
De werkzaamheden voor de bouw van de school van pater Swinne zijn hier nog in volle gang.
Desondanks meent Weemaes dat de
actie best voor herhaling vatbaar is.
„Gezien het enthousiasme binnen het
verenigingsleven in Hulst om iets
voor de pater en zijn parochie in Co
lumbia te doen acht ik een herhaling,
mogelijk voor een andere ontwikke
lingswerker uit het Hulsterse niet uit
gesloten."
Dat het ministerie van buitenlandse
zaken nog steeds niet happig is op ge
meenten die er zelf een buitenlands, of
Derde Wereldbeleid op nahouden be
seft Weemaes. „Het is echter wel zo dat
wanneer een gemeente in Nederland
contacten als nu met die wijk in Bar
ranquilla legt, of met een streek in een
willekeurig ander land, men daar niet
negatief tegenover staat. Als er een
wisselwerking ontstaat, dan zal een
project als het onze zelfs kunnen reke
nen op steun van het ministerie. Dat in
ogenschouw nemend denk ik dat we
bij een ander project in de toekomst
mogen uitgaan van een nog bredere
aanpak. Ik denk dan aan onze zuster-
gemeente Michelstadt, die wel een
geldbedrag geschonken heeft, maar
waar verder niet erg veel aandacht is
besteed aan dit project. Dat is een ge
miste kans. Ook denk ik aan de scho
len in Hulst, die zich geweldig hebben
ingezet, maar die geen van alle blijven
de contacten onderhouden met de
school in Barranquilla. Dat vind ik
spijtig", aldus Weemaes.
Hoe dan ook, het Hulster project heefl
er volgens pater Swinne aan bijgedra
gen dat zijn school niet alleen nu kan
beschikken over goede lokalen en een
multifunctionele zaal, maar ook
enorm aan prestige heeft gewonnen.
„Dat vinden wij hier belangrijk, omdat
we van mening zijn dat de school
steeds meer door de gemeenschap zelf
gedragen zal moeten worden. Het is
erg moeilijk om mensen enthousiast te
krijgen voor een schooltje dat niet
eens aan de minimum-eisen voldoet.
Nu zien we dat de mensen steeds trot
ser worden op hun 'colegio'."
Swinne blijft echter realist en schrijft
in een van zijn laatste brieven aan
zijn Hulster 'supporters'. „Wat onze
verdere activiteiten hier betreft zijn
er meer projecten en initiatieven dan
personen die er zich voor kunnen in
zetten. Nu het Colegio Comunal Mixto
weer enigszins functioneert, vraagt
de andere school in onze parochie
weer aandacht. En terecht, het is een
school waar 800 kinderen studeren en
die in zo'n slechte staat verkeert dat
we aan nieuwbouw moeten denken.
Op het ogenblik zijn we bezig met het
uitwerken van dat project...en dan
maar hopen dat we er steun voor vin
den."
Conny van Gremberghe
TERNEUZEN - Voetje voor voetje de
trap afdalen, terwijl bij elke stap de
pijnscheuten door het lichaam gieren.
Een doorgaans simpele beweging als
op een fiets stappen: een martelscène
van soms wel een half uur. Om nog
maar te zwijgen van handelingen als
aardappelen schillen, ramen lappen
of zo maar een fles openen. Het zijn
herkenbare maar letterlijk pijnlijke
taferelen voor mensen met reuma. Zij
worden dag in dag uit geconfronteerd
met een chronische pijn die hun hele
leven beheerst. In Zeeuwsch-Vlaan-
deren bestaat sinds een jaar een afde
ling van de Reumapatiëntenvereni
ging. Het motto van de vereniging:
„Reuma? U staat niet alleen!"
Reuma mag dan bijkans zo oud zijn als
de mensheid zelf, dat er onder de alge
mene term zo'n tweehonderd aandoe
ningen schuil gaan weet bijna nie
mand. In feite is reuma min of meer on
der te verdelen in een aantal hoofd
groepen: atrose (slijtage aan de ge
wrichten), reumatoide arthritis (chro
nische gewrichtsontsteking), de ziekte
van Bechterew (reuma die de wervel
kolom aantast), weke-delen-reuma, fi-
bromyalgie {ontsteking aan spieren,
pezen en bindweefsel) en jicht (aantas
ting van gewrichten door te hoge uri-
nezuurconcentratie).
„Je gaat 's avonds naar bed met vrese
lijke pijn en je staat er 's morgens weer
mee op", vertelt mevrouw J. L. Ver-
helst, bestuurslid van de reumavereni
ging. Zeven jaar lang heeft ze met de
bekende kraag om haar nek gelopen,
voordat de doktoren eindelijk vast
stelden dat ze reumatoide arthritis
heeft. „Je vermoedt wel dat je zoiets
hebt. Maar je wilt er eigenlijk niet aan,
omdat je dan veroordeeld bent om le
ven lang pijn te houden."
En dat is waar de reuma-patiënt dage
lijks mee moet leven: met een chroni
sche, maar vooral allesbeheersende
pijn die nooit meer weg zal gaan. En de
dokter? Die weet vaak ook niet wat hij
met de .pijnpatiënten aanmoet. Me
vrouw A. van Beek: „In eerste instan
tie komen veel mensen in het psychi
sche circuit terecht. Het zal wel psy
chisch zijn, wordt dan gezegd. Ge
woonlijk krijgen de mensen weinig
voorlichting over de aandoening die ze
hebben. Ook bij de huisarts ontmoet je
veel onbegrip en onkunde. Niet alleen
hebben ze te weinig over reuma ge
leerd bij hun opleiding, maar ook ver
wijzen ze vaak verkeerd door. Zo las ik
laatst over iemand die ontzettende
pijn had tussen zijn wervelkolom,
maar vijfjaar lang niet door de doktor
op de ziekte van Bechterew werd on
derzocht. Hier in Terneuzen worden
reuma-patienten behandeld door de
internist. Maar wij willen graag dat er
een reumatoloog, iemand met meer
kennis van zaken, in het ziekenhuis
aanwezig is. In Nederland zijn er te
weinig reuamotlogen, als gevolg van
de bezuinigingen in de gezondheids
zorg."
Bij Cathy Scheele openbaarde reuma
toide arthritis zich op 17-jarige leeftijd.
„En ik heb er nog steeds moeite mee",
zegt ze nu, vijfjaar ouder. „Vooral om-
datje zo jong bent, vraagje je af waar je
aan toe bent. De omstanders op school
begrepen mij niet. Ook op mijn werk
nu weet bijna niemand dat ik reuma
heb. Ik wilde het er eerst niet over heb
ben. Bang als ik was dat iemand mij
naar mijn ziekte gaat behandelen.
Bang als ik was dat iemand zei: „Zal ik
dit of dat voor je doen."
Nu weten alleen de mensen waarmee
ik nauw samenwerk van mijn ziekte."
Mensen met reuma lopen vaak tegen
die muur van onbegrip, die onwetend
heid als fundament heeft. Cathy:
„Men snapt niet dat je altijd pijn hebt.
Als ze me uitnodigen om badminton
te spelen, weten ze niet dat ik daarna
drie dagen plat moet liggen van wege
de pijn. Veel mensen zien reuma toch
als een ziekte voor ouderen of voor
rolstoelgebruikers. En als je beroerd
bent, dan blijf je thuis. Ze zien je ei
genlijk alleen als je weer enigszins
goed bent. En heb ik dan pijn, dan
loop ik met een grimas op mijn ge
zicht. Dan vragen ze of ik chagrijnig
ben. En je wilt je toch bewijzen tegen
over anderen. Anders zeggen ze:
„Daar heb je die zeurpiet ook weer."
Je probeert vrolijk te zijn, terwijl je
het helemaal niet bent."
Onbegrip voor de aandoening ontmoe
ten de reuma-patiënten ook in het ge
zinsleven. Het heeft te maken met het
feit dat niemand kan voelen wat zij
voelen. Daarom vergeten ze wel eens
dat er iemand in hun buurt is die reu
ma heeft.
Zelf worden ze ook bestormd met vra
gen. Waarom heb juist ik die reuma.
De weg van acceptatie is vaak lang.
Tenminste? „Ik accepteer het nooit",
zegt mevrouw Verhelst persoonlijk.
Mevrouw Van Beek: „Het aanvaarden
van reuma is als een rouwproces. Je
moet langzaamaan wel accepteren dat
je bepaalde dingen niet kunt. Je moet
leren omgaan met je pijn."
Aan die acceptatie wil de Zeeuwsch-
Vlaamse afdeling van de reumapatiën
tenvereniging werken. Een jaar gele
den bundelden de reuma-patiënten
hun krachten. Reuma? U staat niet al
leen. Want dit credo van de vereniging
is tevens een doel; mensen met reuma
met elkaar in contact brengen zodat
zij ervaringen kunnen uitwisselen.
Want bij mensen die hetzelfde hebben
vinden de reuma-patiënten een stuk
er- en herkenning. Op het moment is er
een Bechterew-praatgroep. Een derge
lijke groep voor fibromyalgie-patiën-
ten is in oprichting. Ook gaan verschil
lende patiënten gezamelijk zwemmen
in De Dolfijn in Terneuzen. Speciaal
voor hen laat de beheerder van het
zwembad de temperatuur van het wa
ter enige graadjes stijgen. Het geldt als
een therapie. De belangenvereniging
verzamelt informatie over reuma, on
derhoudt contacten met reumatolo
gen en met allerlei instanties op het ge
bied van de gezondheidszorg. „Maar",
zegt Ria van Beek „We zijn geen klaag-
club. Veel mensen denken dat en wor
den daarom geen lid. Maar juist door
vaak de gezelligheid en de herkenning
kun je soms even je pijn vergeten."
Meer inlichtingen over de afdeling
Zeeuwsch-Vlaanderen van de Reuma
patiëntenvereniging kunnen verkre
gen worden bij mevrouw A van Beek,
Lorentzlaan 7, telefoon (01150-96304).
Gerald Bruins
Hotel Zur Post.
OBERVELLACH/TERNEUZEN -
Oudejaarsnacht deed hij nog ge
woon dienst, als hoofdagent bij de
gemeentepolitie in Terneuzen. Op
de zesde januari zouden ze verhui
zen. Nog een paar dagen tijd dus om
te pakken en de papieren verder in
orde te maken. Tot op de vierde de
telefoon ging. De volgende dag om
zes uur zouden de verhuizers voor
de deur staan. Jaap Kalle schrok
zich rot. Maar dankzij de hulp van
een paar bevriende politie-agenten
klaarde hij het. En een paar dagen
later zaten ze in Oostenrijk, Jaap
en z'n vrouw Janneke. Dochter An
gela maakte eerst de school af en
reisde eind mei na. Met de tropi
sche planten liep het verkeerd af.
Die stonden een dag te lang in de
vrachtwagen, bij zeventien graden
onder nul-
Op het eerste gezicht, nog in Ter
neuzen, leek het allemaal een
droom. Een groot hotel in Obervel
lach in Oostenrijk. 'Zur Post' heette
het en het stond al een jaar leeg. Een
oud Posthuis, tegen het einde van
de vorige eeuw gedeeltelijk afge
brand en daama herbouwd. In ou
de, sfeervolle stijl. De ouwe man
netjes uit het dorp zouden het later
zeggen: „Het was te groots opge
zet." Maar dat zeiden ze aanvanke
lijk ook van de aanpak van Jaap en
Janneke Kalle.
Ex-hoofdagent Jaap (hij werkte bij
na vijftien jaar bij de politie): „Ik
was nauw betrokken bij de viering
van '100 jaar politie' in Terneuzen.
We hadden gasten uit verschillende
landen, ook uit Oostenrijk. En de
burgemeester van Obervellach
heeft me toen eigenlijk over de
streep getrokken." Een handjevol
kennissen uit Terneuzen reisde die
eerste keer mee naar Oostenrijk.
Want er was werk aan de winkel. Bij
aankomst bleek die klus nog om
vangrijker dan al was aangenomen.
De vorige beheerder (die optrad na
mens de Duitse eigenaar) had z'n
sporen nagelaten, ook op financieel
gebied. Kalle moest praten als
Brugman voordat bijvoorbeeld de
installatiebureaus aan de slag wil
den. Ze hadden hun handen vol aan
alle mogelijke opknapwerk; zo
moest bijvoorbeeld die olietank
met een capaciteit van 6000 liter
worden schoongebikt...En toen de
installaties eenmaal waren aange
sloten, was de 6000 liter geleverde
olie binnen drie weken opgestookt.
Maar toen was 'Zur Post' dan ook
wel vochtvrij.
Intussen probeerde Kalle zich in ijl
tempo op de hoogte te stellen van
de dagelijkse gang van zaken in een
hotel. Want horeca-ervaring had hij
dus helemaal niet. Enkele collega's
adviseerden hem bij het inkopen
van goederen, tussen de bedrijven
door moesten verzekeringen wor
den afgesloten (een kwestie van ka
pitalen) en het hotel moest verder
worden ingericht. Trouwens, ook al
le mogelijke overleg met de over
heid (over de paspoorten, over alle
mogelijke vergunningen) vergde
veel tijd. Kalle: „Die burgemeester
vertelde me destijds dat het alle
maal zo gepiept zou zijn. Nou, dat
pakte even anders uit. Nou dacht ik
altijd dat er in Nederland sprake
was van ambtenarij, maar hier is
dat in sommige gevallen nog een
graadje erger. Het is echt zoiets van
de ambtenarij tegen de mensen..."
Begin februari was de opening.
'Zur Post' was volkomen gereno
veerd, met 23 kamers, 55 bedden,
een grillroom, een ontbijtzaal, een
restaurant en de onvermijdelijke
wein- en bierstube. Op de ope
ningsreceptie was ook de burge
meester er weer, inmiddels een
goeie kennis. Jaap Kalle: „In het
begin waren er zeker taalproble
men, ook al spreek ik redelijk
Duits. Maar die speciale uitdruk
king voor bijvoorbeeld cocktails.
Maar de reacties van de bevolking
waren in ieder geval erg positief.
En het loopt boven verwachting
met een bezetting van minimaal 80
procent." Er is in het dorp nog één
ander hotel en dat levert de nodige
concurrentiestrijd op. Vooral de
bezettingsgraad leidt bijna tot be-
drijfsspionage...
Jaap en Janneke Kalle werken met
vijfman personeel. Kalle: „Vergele
ken met m'n vroegere baan...ach, je
kunt het helemaal niet vergelijken.
Vroeger leidde ik eigenlijk wel een
overzichtelijk leventje, ook op fi
nancieel gebied. Nu ben ik verplicht
iedere dag de boekhouding te doen
en een heleboel andere dingen te re
gelen. Kijk, vroeger had ik vaste
diensten en nu ga je vaak niet voor
half twee naar bed en sta je er tegen
zevenen al weer naast."
Kalle begint al aardig te aarden in
de hotelwereld. Wekelijks stoppen
er bussen met vakantiegangers,
wintersporters, voor z'n deur. De
Japanse schaatskernploeg zat er
een paar weken en verder komen er
vooral veel Hollanders. De Kalle's
onderhouden bijvoorbeeld inten
sieve contacten met de Nederland
se Ski Vereniging. Specialiteiten?
„Nee, gewoon de normale Oosten
rijkse keuken. Zelf mis ik de Hol
landse keuken trouwens enorm,
Fricandellen, haring, mosselen,
hutspot...die dingen." Jaap en Jan
neke Kalle waren intussen al weer
even terug. En de eerste gang van
Jaap was dus naar het viskraam op
de Terneuzense weekmarkt.
„Heimwee hebben we niet, maar we
rijden wel zo af en toe even op en
neer." Even: 1200 kilometer...
Jaap en Anneke Kalle runnen sinds februari dit jaar in het Oostenrijkse
Obervellach hotel Zur Post.
Mevrouw A. van Beek (l) en mevrouw J. L. Verhelst in het speciaal voor hen wat verwarmde water van het Terneuzense
zwembad tijdens het zwemuurtje voor reumapatiënten.
