PZC
Wallenbergs deden
zaken met nazi's
Reiskostenforfait moet
blijven van FNV-bond
nummer een
rdp
vakantie
rubriek
Groei binnenlandse
vakanties gewenst
Nederland wil Saoedi's helpen
bij opleiding onderzeedienst
binnen- en buitenland
1EDERLANDSE HISTORICI:
Commerciële verzekeraars
praten over samenwerking
Acht procent 60-phissers
heeft nog betaalde baan
Brandstichter
Haags station
aangehouden
BELANGRIJK VOOR DE BOUW
PLEIDOOI CONGRES HORECA
ORDER VOOR SCHEPEN BLIJFT VOORLOPIG UIT
RDM
Concurrenten
DINSDAG 7 NOVEMBER 1989
I KOPENHAGEN - De Zweedse bankiersfamilie Wallenberg heeft tijdens de Tweede Wereld
oorlog op grote schaal gecollaboreerd met de nazi's. Zo heeft de Enskilda-bank van Marcus en
Jacob Wallenberg het Duitse Rijk leningen verstrekt om onderzoek naar een atoomwapen te
(doen. Bovendien verzilverde deze bank in neutrale landen door Duitsers aangeboden van jo
lden geroofde aandelen en effecten. Alleen al in Nederland ging het om 215 miljoen gulden.
)ieven stelen vijftien
schilderijen uit villa
leindochter Picasso
Ontvoerd' meisje
n Borculo ging
lit vrije wil mee
Referendum in
Georgië over
onafhankelijkheid
CIDI ontstemd over
meedoen CDA/Dóó
aan evenement PLO
Elke zaterdag
van 29 Nederlandse
regionale dagbladen
JEN HAAG (ANP) - De PvdA wil in Den Haag een keten
van zeventig buurt-milieuwinkels oprichten. Burgers moe
ten de kans krijgen daar glas, papier, textiel en klein che-
nisch afval kwijt te raken. Het project zou aan twee- tot
iriehonderd langdurig werklozen werk kunnen bieden,
lat schrijft het raadslid J. Huurman in een notitie aan de
gemeenteraad. De PvdA plaatst vraagtekens bij de effecti
viteit van tot dusver getroffen maatregelen. Het aartbod
van afval stijgt nog steeds. De in de stad geplaatste papier
bakken worden slecht gebruikt. De chemocar voor inzame
ling van klein chemisch afval is nog geen vertrouwd begrip.
Alleen de opbrengst van glasbakken is redelijk goed.
(Van onze correspondent
|Dat schrijven de Nederlandse onder-
I zoekers, Cees Wiebes en Gerard Aal-
Iders, in hun maandag in Stockholm
I verschenen boek 'The Art of Cloaking'
(De kunst van het verhullen).
[Volgens Wiebes en Aalders hebben de
[broers Wallenberg na de oorlog erkend
[te hebben gehandeld in van joden ge-
Jroofde waardepapieren. Wiebes noemt
[het cynisch dat met dat geld de uit
breidingen van de kampen Vught en
jWesterbork werden gefinancierd en de
[Nederlandse Spoorwegen werden be-
[taald voor transporten van joden naar
[de vernietigingskampen. Via leningen
|van de Wallenbergs konden de Duit-
[sers de Noorse zwaar-waterfabriek, no-
[dig voor nucleair onderzoek, na vemie-
[tiging door de geallieerden weer op-
Ibouwen.
leide onderzoekers hebben ook de rol
Itijdens W02 van de Zweedse kogella-
[gerfabriek SKF, eigendom van de Wal
lenbergs, onder de loep genomen. Deze
strategisch zeer belangrijke onderde
den werden niet alleen aan de geallieer
den geleverd, maar ook aan Duitsland
via een Zuidamerikaanse postbusfir-
na.
Iet boek, dat in januari in het Neder
lands uitkomt, is met verbazing ont
vangen in Zweden. Volgens Ulf Ols-
son, professor in de economische ge
schiedenis, is het niet zo simpel als
liet duo schrijft. „Na de oorlog hebben
ve bezoek gehad van een aantal geal
lieerde commissies die de Duitse oor
logsbuit in Zweden grondig hebben
onderzocht. Daarbij is voor 125 mil
joen gevonden. De waardepapieren
vaar de Nederlanders het over heb
ben, zijn daarbij echter buiten be
schouwing gebleven".
De onthullingen schieten een gat in de
Vallenberg-legende, volgens welke de
broers tijdens de oorlog via hun con-
pacten met de geallieerde zakenwereld
tiet neutrale Zweden grote diensten
PARIJS (AP) - Uit de woning van Ma-
rina Picasso, de kleindochter van wij
den Pablo Picasso, zijn zondagmorgen
vijftien schilderijen gestolen met een
gezamenlijke waarde van naar schat
ting 105 miljoen franc (35 miljoen gul-
Jen). Onder de gestolen werken be
vinden zich behalve schilderijen van
Picasso ook twee schilderijen van
lenri Matisse en een borstbeeld van
\uguste Rodin. Politiefunctionaris
sen noemden de inbraak een van de
grootste kunstdiefstallen uit de ge
schiedenis.
Picasso's kleindochter bevond zich
Jen tijde van de diefstal op vakantie in
tegève. Een huisbewaarder was op
het moment van de inbraak een bood-
f chap aan het doen.
De politie verklaarde dat de dief ver-
noedelijk op de hoogte was van de
blattegrond van de woning. Hij zou de
villa zonder gebruik van geweld zijn
pinnengedrongen.
farina Picasso erfde de collectie van
haar grootvader, die in 1973 overleed,
pij is de dochter van Paul Picasso en
piens eerste vrouw Emilienne. Paul,
hens relatie met zijn vader in diens
aatste levensjaren te wensen overliet,
Ivas Picasso's enig kind bij zijn eerste
prouw, de uit Rusland afkomstige dan-
[eres Olga Kochlova.
lORCULO (GPD) - Het 15-jarige
neisje uit Borculo dat afgelopen don-
Ierdag door twee mannen en een
'rouw werd ontvoerd, is uit vrije wil
neegegaan. Afgelopen zaterdag ver
haarde ze tegenover de politie de drie
e kennen en geen aangifte te doen
'an wederrechtelijke vrijheidsbene-
ning. Het drietal, B. W. J. uit Veeler-
'een en het echtpaar D. uit Wedde is
p vrije voeten gesteld.
Drie uur na de ontvoering werden de
erdachten donderdag in het Gro-
hngse Sellingen aangehouden. Een
'Psporingsactie kwam op gang nadat
nensen in Borculo zagen dat een meis-
e op een fiets werd klemgereden en
(uilend en onder verzet in een auto
ferd meegevoerd.
üjdens het verhoor van zaterdag ver-
-*®laarde ze dat ze uit vrije wil was inge-
^B'apt. Persoonlijke problemen waren
-je oorzaak van de huilbui. J. is een be-
■!®ende van het meisje. Zij heeft gerui-
j® tijd bij hem in huis gewoond, nadat
•.Me relatie van de man met haar moeder
verbroken. Begin oktober verliet
e 15-jarige de woning van de verdach-
en nam haar intrek bij een pleegge-
Sn. Inmiddels heeft de moeder van het
weisje een klacht ingediend tegen de
Herdachten wegens schaking. Het
fieisje is intussen weer bij een pleegge-
,®n ondergebracht.
bewezen. „Zaken waar we in dienst
van de Zweedse staat waren en geen
cent verdienden", aldus de overleden
Marcus Wallenberg in een televisie-in
terview van 1980.
Zijn broer Raul heeft als Zweeds diplo
maat in Budapest paspoorten ver
strekt aan joden, die op die manier aan
hun nazi-beulen ontkwamen. Na de
Tweede Wereldoorlog is nooit meer
iets van hem vernomen. Hij zou door
de Russen zijn gearresteerd en al lang
dood zijn. Enkele weken geleden kreeg
de familie zijn persoonlijke bezittin
gen terug van de Russische autoritei
ten.
Gert Nylander, woordvoerder van
SE-Banken, de huidige Enskilde-
Bank, bevestigt dat na de oorlog in
derdaad een groot aantal Nederland
se waardepapieren zijn gevonden.
„De oorsprong daarvan konden we
niet vinden. Daarvoor is nader onder
zoek nodig. De Nederlanders komen
echter met vage informatie en geven
nauwelijks duidelijkheid".
De laatste jaren verschijnen steeds
meer onthullingen over de dubbelrol
die het neutrale Zweden speelde tij
dens de oorlog. Zo stelde Zweden niet
alleen haar spoorwegen ter beschik
king van de Duitse troepentranspor
ten. De Kriegsmarine kreeg toestem
ming door Zweedse territoriale wate
ren te varen. Meer schokkende onthul
lingen worden verwacht over enkele
jaren als de archieven van de Zweedse
overheid opengaan over een periode
die door de politici de tijd van de „toe
gevende neutraliteit" werd genoemd.
CRE1L - De Franse controverse over het dragen van
hoofddoeken door Islamitische scholieren is weer opge
laaid nu de lessen na de herfstvakantie zijn hervat. Hier
gaat een moslim-leerlinge, met hoofddoek, een school in
Creil binnen.
Links het hoofd van die school, Ernest Chenière, een
van de vele leerkrachten die weigert meisjes met een
hoofddoek tot de les toe te laten, ondanks een rond
schrijven van de minister die het kledingstuk wel accep
teert in de school.
De Franse Raad van State zal zich op verzoek van mi
nister Jospin over de kwestie uitspreken.
UTRECHT (ANP) - Ze
ven commerciële verze
keraars hebben maan
dag aangekondigd dat
ze de mogelijkheden on
derzoeken om te komen
tot een betere beheer
sing van de schadelast
binnen hun ziektekos
tenportefeuilles.
Het zijn Aegon, Amev,
Delta Lloyd, Goudse,
Stad Rotterdam/Amers-
foortse, Nationale-Ne-
derlanden en Interpolis.
Dit samenwerkingsver
band heet GADANIS,
naar de beginletters van
de maatschappijen.
Hoeveel verzekerden ze
samen hebben kon een
woordvoerder maandag
niet zeggen.
Een week geleden deel
den Zilveren Kruis, Oh-
ra, VGZ en UAP-Neder-
land al mee dat ze een
gezamenlijke stichting
gaan vormen met het
oog op de uitvoering van
het plan-Dekker.
De vier willen samen
zorg gaan „inkopen" via
contracten met zorgver
leners of door het opzet
ten van eigen voorzie
ningen.
Met hun 1,6 miljoen ver
zekerden zijn zij goed
voor eenderde van de
particuliere markt.
AMERSFOORT (GPD) - De Bouw- en
Houtbond FNV is tegen de aftopping
en mogelijke afschaffing van het reis
kostenforfait, omdat dit voor werkne
mers in de bouw een forse achtergang
van inkomen zou betekenen. Dat
bleek maandag in Amersfoort waar
de bond vergaderde over het arbeids
voorwaardenbeleid 1990.
De FNV-bond betwijfelt of gemeente
lijke arbeidspools voor langdurig
werklozen, waarover in de formatie
overeenstemming is bereikt, zoden
aan de dijk zet voor de bouwnijver
heid. De bond vindt dat pools nauw
moeten aansluiten bij de scholings- en
werkervaringsafspraken zoals die in
de cao zijn gemaakt. Met dit Bouw-
Vak-Werk moeten 2.500 langdurig
werklozen weer aan de bak komen.
Voorzitter J. Schuller zei fel gekant te
HEDEL - Het Maasdorpje Hedel mag de titel 'Grootste Paardemarkt van Europa blijven voeren. Gisteren werden
1612 paarden aangevoerd, een paar honderd meer dan enkele weken geleden in concurrent Zuidlaren. Het evene
ment trok ondanks de mist rond 40.000 bezoekers.
zijn tegen een beloning op het niveau
van het minimloon voor mensen die
via een arbeidspool aan de slag gaan:
„Voor ons is de cao maatgevend voor
de vaststelling van het beloningsni
veau."
Schuller toonde zich voorstander van
een Centraal Akkoord met afspraken
over een gematigde loonstijging in het
bedrijfsleven, maatregelen ter vermin
dering van de werkloosheid en verho
ging van de ambtenarensalarissen en
de uitkeringen die gelijk oploopt met
de stijging van de lonen in het bedrijfs
leven.
De bond zal alleen akkoord gaan met
een dergelijke overeenkomst als daar
in uitzicht wordt geboden op verdere
herverdeling van arbeid. Daarnaast
zal er volgens Schuller „eindelijk eens
TBILISI (UPI) - De bevolking van
Sovjetrepubliek Georgië zal zich in
een referendum mogen uitspreken
over de vraag of Georgië onafhanke
lijk moet worden, zo heeft de Sovjet
staatstelevisie bekendgemaakt. Na
de bekendmaking van de volksraad
pleging gingen inwoners van de Geor
gische hoofdstad Tbilisi de straat op
om uiting te geven aan hun vreugde.
(Advertentie)
een goede regeling van het vakbonds
werk in de onderneming moeten wor
den aangekondigd.
UTRECHT (ANP) - De Spoorwegpoli
tie heeft maandag een 20-jarige man
uit Rotterdam aangehouden op ver
denking van brandstichting in het
station Den Haag Hollands Spoor. De
verdachte heeft volgens NS tijdens
een eerste verhoor al bekend de brand
te hebben aangestoken.
In de nacht van 14 op 15 oktober werd
een gedeelte van het historische sta
tion door brand verwoest. NS raamt de
schade op enkele miljoenen guldens.
DEN HAAG (ANP) - Het Centrum voor
Informatie en Dokumentatie Israël
(CIDI) is boos over de deelname van
sprekers van CDA en D66 aan een bij
eenkomst van de PLO in Den Haag.
Die vindt 23 november plaats om de
Intifada (Palestijnse opstand) te steu
nen en ter gelegenheid van het feit dat
de PLO een jaar geleden de staat Pale
stina uitriep.
In een brief aan de partijbesturen wijst
het CIDI er op dat de PLO onder de
staat Palestina ook Israël rekent. „De
aanwezigheid van de politici stimu
leert de krachten die Israel's recht op
internationale erkende grenzen willen
ondermijnen", aldus het CIDI.
Het Centrum vindt het „onkies" dat de
sprekers meedoen aan „een feestelijk
samenzijn dat de Intifada memoreert
terwijl daarbij 700 doden zijn geval
len". Volgens het CIDI strookt aanwer
zigheid van de sprekers niet met de
respec tie velij ke p artij standpunten
over Israël en de PLO.
Een woordvoerder van het CDA zei
niet te kunnen reageren omdat de
spreker, N. Schmelzer, op Malta ver
blijft. D66 bespreekt de aanwezigheid
van haar woordvoerder J. Kohn-
stamm deze week in haar fractie om
dat pas bij de defmtieve uitnodiging
bleek onder welk motto de bijeen
komst wordt gehouden, aldus een
woordvoerder.
AMSTERDAM (ANP) - Sandra
Schwarzhaupt, een Il-jarig Westduits
zangeresje, geeft op 26 november in de
grote zaal van het Concertgebouw in
Amsterdam een uniek benefietcon
cert voor de Nederlandse Kankerbe
strijding. De sopraan verzorgt een re
cital met Mozart-liederen.
Volgens een woordvoerster van het
Concertgebouw is het niet eerder voor
gekomen dat in deze muziektempel
een zo jonge vocaliste met een derge
lijk zwaar recital voor het voetlicht
treedt.
De pianiste Tan Crone en het Prome
nadekoor uit Almere onder leiding van
Bert Moll zullen Sandra Schwarz
haupt begeleiden.
Sandra is in 1978 in Keulen geboren.
Drie jaar geleden kreeg ze haar eerste
zanglessen. Vorig jaar trad ze voor het
eerst „officieel" op. Dat gebeurde tij
dens twee benefietconcerten: voor een
kinderziekenhuis en het Wereldna-
tuurfonds.
Soliste en koor treden eveneens belan
geloos op. De hele opbrengst van de
kaartverkoop (25 gulden per stuk)
gaat naar de kankerbestrijding.
voor informatie en reservering
VND-RDP/072-196222
HOORN (ANP) - Het toeristisch be
drijfsleven moet de Nederlander
meer in eigen land houden. De beste
dingen van buitenlanders in Neder
land liggen op een veel lager niveau
dan de uitgaven van de Nederlandse
toeristen over de grenzen. Nederland
is ook voor de eigen bevolking een pri
ma vakantieland, maar de kwaliteit
van de toeristische voorzieningen
kan beter.
Dit zei directeur-generaal mr. W. de
Boer van het ministerie van economi
sche zaken maandag in Hoorn op het
congres van Horeca Nederland. Hij
sprak de rede uit van staatssecretaris
Van Rooy, die in verband met de kabi
netsformatie was verhinderd naar
Hoorn te komen. Haar oproep stond in
het teken van Europa 1992. In dat jaar
gaan de Europese binnengrenzen open
en dat zorgt voor groei van het toeris
me.
Buitenlandse toeristen besteden zes
miljard gulden per jaar in Nederland
en Nederlandse toeristen geven in ei
gen land 30 miljard uit. De Boer: „Wij
geven echter ook 14 miljard gulden uit
aan vakanties in het buitenland. Ook
hiervan moeten wij proberen een deel
naar Nederland te halen. Dit zijn forse
bedragen. Maar U moet zich bedenken
dat toerisme in het jaar 2000 waar
schijnlijk de grootste economische
sector in de wereld zal zijn".
Nederland heeft volgens de staatsse
cretaris ook voor de eigen bevolking
een aantrekkelijk toeristisch produkt
te bieden. De vaak gehoorde bewering
„wij zijn geen echt vakantieland, in
ons land schijnt de zon te weinig" wijst
zij van de hand: „wij hebben cultuur,
wij hebben veel kansen als waterland
en wij zijn zeer compact als vakantie
bestemming".
Zorgen heeft Van Rooy echter over de
kwaliteit van de toeristische sector.
De dienstverlening kan worden verbe
terd en ook de kwaliteit van de be
drijfsvoering moet omhoog.
AMSTERDAM (ANP) - Nederland
heeft Saoediarabië aangeboden te
helpen bij de opleiding van personeel
voor een onderzeedienst. Saoedische
marine-officieren worden binnenkort
in Nederland verwacht om dit aanbod
te bespreken.
Dit heeft jhr. mr. E. van Lennep, die de
afgelopen dagen een missie naar
Riadh heeft geleid, maandagochtend
bij terugkeer meegedeeld. De missie
omvatte de plaatsvervangend chef
van de marinestaf, schout-bij-nacht C.
Veenendaal, het hoofd van de afdeling-
buitenlandse economische betrekkin
gen van Economische Zaken drs. F.
Engerink, en vertegenwoordigers van
de zes belangrijkste wapenfabrieken:
RDM, DAF, Fokker, Van der Giessen-
De Noord, Hollandse Signaal Appara
ten en Oldelft.
De missie bezocht Riadh op uitnodi
ging van de Saoedische minister van
defensie. Prins Sultan bin Abdul Aziz,
die half juni in Nederland besprekin
gen heeft gevoerd met onder andere
zijn Nederlandse ambtgenoot Bolke-
stein.
Van Lennep was tot voor enkele jaren
secretaris-generaal van de OESO. Hij
heeft in maart '87 in Saoediarabië ge
sproken over het opzetten van een on
derzeedienst. Dat houdt niet alleen de
levering in van zes tot acht onder
zeeërs door RDM, maar ook het ver
zorgen van infrastructuur en trai
ning. De waarde van de onderzeeërs
werd toentertijd geraamd op 3 mil
jard gulden.
Het afgelopen weekeinde is duidelijk
geworden dat Saoediarabië denkt aan
een meer gefaseerde opzet van een on
derzeedienst, en dat de belangstelling
vooralsnog uitgaat naar de training
van personeel, aldus Van Lennep.
Ook premier Lubbers en minister Van
den Broek van buitenlandse zaken
hebben tijdens een kort bezoek aan
Saoediarabië, ruim tweeëneen half
jaar geleden, over de eventuele leve
ring van onderzeeërs gesproken. Het
kabinet concludeerde eind 1986 dat
Saoediarabië een stabiliserende factor
in het Midden Oosten was, en dat de
Rotterdamsche Droogdok Maat
schappij (RDM), indien zij een op
dracht zou verwerven, op een export
vergunning mocht rekenen.
Van Lennep sprak in Riadh met prins
Sultan, minister van buitenlandse za
ken prins Saud (beiden broers van de
koning) en met minister van financien
sheikh Abdal Khalil. De vertegen
woordigers van de wapenfabrieken
hebben gesproken met deskundigen
van Defensie en Economische Zaken.
Nederland is niet het enige land dat
geinteresseerd is in militaire samen
werking met Saoediarabië. RDM-di-
recteur De Geus gelooft dat Groot-
Brittanië, de Duitse Bondsrepubliek,
Frankrijk en Italië ook in de markt
zijn voor onderzeebootorders.
RDM hoopt zijn Moray, voor de ont
wikkeling waarvan Economische Za
ken en Defensie elk voorwaardelijk 20
miljoen gulden hebben toegezegd, aan
de man te kunnen brengen. De prijs
van een Moray wordt bepaald door de
omvang van het schip - de grootste uit
voering meet 1800 ton, en de aparatuur
waarmee het wordt uitgerust.
DEN HAAG (ANP) - Slechts acht
procent van de Nederlandse senio
ren van 60 tot en met 64 jaar heeft
nog een betaald beroep. Dat blijkt
uit een onderzoek onder 1.000 men
sen van 50 jaar en ouder, dat is uit
gevoerd door het Tilburgse Buro
M-4 BV en waarvan de resultaten
maandag zijn gepubliceerd.
De geringe arbeidsdeelname boven
de 60 is onder meer een gevolg van
regelingen tussen werkgevers en
werknemers of van de overheid
(met name vut-regelingen), die een
verplichtend karakter hebben. Van
de 50-65-jarigen wil 65 procent dat
de oudere die keuze zelf moet kun
nen maken.
Het gemiddeld aantal ouderen dat
een betaalde baan heeft daalt van
45 procent (50-54-jarigen), via 38
procent (55-59) naar acht (60-64) res
pectievelijk drie (65-plusser). Voor
mannen gelden de percentages 66-
48-8-4; voor vrouwen bedragen ze
30-29-8-1. Uit het onderzoek blijkt
dat vooral mensen met een inko
men van 3.000 gulden netto of meer
zelf willen kiezen of ze met betaald
werk stoppen of niet.
Twee kortingsfaciliteiten voor ou
deren blijken overigens niet bekend
te zijn bij allen die er recht op heb
ben. Zo is 88 procent op de hoogte
van het bestaan van de 'Pas 65', die
door iedereen die 65 of ouder is bij
het gemeentehuis kan worden ver-
kegen. De 60-plus Seniorenkaart
die de Spoorwegen te koop aan bie
den is bij 68 procent van de onder
vraagden bekend.
