WIJ VAN DE KLM
gepaste trots
of blauwe waas
kim 70 jaar
vrijdagkrant
de vrij(e)dagkrant
8 biergids
8 exotisch
9 mode
9 olie
10 uit
11 kunst
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 13 OKTOBER 1989
et avontuurlijke
kritisch
mm
redactie
PZC-bijlagen
advertentie en
Vlissingen
administratie
Terneuzen
opening kantoren
ook kleinere brouwerijen in nieu
we biergids voor de benelux
exotisch fruit nog steeds geen vlot
en gangbaar produkt
creativiteit en techniek bij kleding
maken op maat in nieuwe mode-
boeken
speciale olie moet oldtimers op de
weg houden
de wekelijkse uit-agenda met een
selectie uit het aanbod
het expositie-overzicht en het pro
gramma van de bioscopen
vrijdagkrant
r LM. Drie letters die al
kzeventig jaar een bijna
igische uitstraling hebben,
sn uitstraling die ver over de
enzen van het
chtvaartwereldje heen reikt.
bij de KLM werkt, heeft
gemaakt in de ogen van de
litenwacht. Of hij nu in de
ckpit van een 747 zit of
jiachter een bureau zijn
jdrage levert aan het wel en
ee van de grote KLM-familie.
in KLM'er ben je in hart en
eren. Het wij-gevoel is
[gekend sterk; de smeerolie
m de KLM-machine. Slechts
n enkeling durft hardop te
reken van 'de blauwe waas
e het kritische vermogen van
KLM'er aantast',
et woord KLM'er zegt
jenlijk alles. Geen ander
[drijf in Nederland kent een
rgelijkbaar stigma. Shell'ers
Philips'ers bestaan niet. Ze
uden 't ook niet in hun hoofd
den zich zo te noemen.
L,M'ers daarentegen gaan er
at op. Zij identificeren zich
met het bedrijf èn met
kaar. Kom je aan de KLM,
inkom je aan de KLM'ers.
ant zij - bijna alle 24.000
;rknemers - zijn het bedrijf,
ie het gevoel niet kent, krijgt
thard te verduren bij de
LM.
;nk van der Puyl, Huug de
■uyne en Peter Wellhüner zijn
ponenten van het wij-gevoel.
Ivan der Puyl is
ondwerktuigkundige bij de
itionale
chtvaartmaatschappij. De
ruyne is chef-vlieger op de
oeing 747 en Wellhüner is
aatsvervangend hoofd van de
deling perszaken en
lorlichting. Ze gaan prat op
:n lange staat van dienst bij
m' maatschappij. Gedrieën
1 achten ze het wij-gevoel te
rklaren dat voor hen de basis
irmt voor het succes van de
TLM.
et blijkt niet gemakkelijk om
it gevoel exact te definiëren,
let is er en wordt
tortdurend bevestigd door je
recte omgeving," zegt Peter
ellhüner. „Ik kan in
izelschap de hele avond over
KLM en de luchtvaart
raten zonder dat het iemand
irveelt. De mensen zijn
interesseerd in de KLM.
illen er alles over weten, 't
al wel te maken hebben met
internationale dimensie van
is werk. Het appelleert aan
Nederlandse handelsgeest,
:t zit in de volksaard. Ik zie
et zo snel iemand uit de
irzekeringswereld een avond
ng onderhoudend over zijn
erk praten."
ïug de Bruyne knikt
vestigend. „Dat komt door
t avontuurlijke, fascinerende
arakter van de luchtvaart,"
iet Henk van der Puyl. „Al
erk ik sinds 1964 bij de KLM,
kan me nog verbazen dat een
7 zomaar de lucht ingaat,
in machtig gezicht. Ook voor
et-KLM'ers. Op een
ordeweekse dag is het zwart
n de mensen langs de
rtbanen."
|loot De Bruyne: „Ik denk dat
sterke wij-gevoel bij de KLM
j maken heeft met het
jjodukt dat we leveren en de
Jtiderlijke manier waarop dat
t stand komt. Op dit moment
rtrekt een 747 naar New
>rk. Een volstrekt
Uekeurige groep mensen
mt een uur voor vertrek
een. Maakt kennis met
aar en stapt in het'vliegtuig,
vert na een vlucht van zes a
ven uur enkele honderden
vreden klanten en enkele
nnen vracht af aan de andere
nt van de Atlantische
ieaan. Dat is ons produkt.
n technologisch en menselijk
Peter Wellhüner, Huug de Bruyne en Henk van der Puyl: KLM'ers in hart en nieren.
De KLM viert haar zeventigste verjaardag.
Opgericht op 7 oktober 1919. De grote
baas en oprichter Albert Plesman wist het
predikaat 'Koninklijke' te krijgen vóór de eer
ste vlucht was gemaakt. Een gebaar van ver
trouwen van Koningin Wilhelmina in het jon
ge luchtvaartbedrijf. Die eerste vlucht had
plaats op 17 mei 1920 van London naar Am
sterdam. De oudste geregelde luchtverbin-
ding ter wereld die nog steeds door dezelfde
maatschappij wordt onderhouden.
In dat eerste jaar werd met vier vliegtuigen een
afstand van 82.000 kilometer overbrugd. De
vier De Havilland DH-9's vervoerden 345 pas
sagiers, 22.000 kilo vracht en 3.000 kilo post.
Ter vergelijking: Een Boeing 747 kan nu in een
vlucht 428 passagiers en ruim 20.000 kilo
vracht meenemen. De jaarproduktie van een
747 is gelijk aan die van 220 DC-3 Dakota's.
De KLM-vloot telde op 1 augustus van dit jaar
73 vliegtuigen en elf helikopters. Er wordt ge
vlogen op 141 bestemmingen in 77 landen. De
vliegtuigen legden in een jaar tijd 145 miljoen
kilometer af met aan boord 6,9 miljoen passa
giers en 423.000 ton vracht. Bij de nationale
luchtvaartmaatschappij werken wereldwijd
zo'n 24.000 mensen.
De KLM kende een aantal grote momenten in
haar geschiedenis. Zoals de eerste experimen
tele Indië-vlucht van 24 oktober 1924, het begin
van de langste geregelde luchtverbinding ter
wereld in 1929. De zegetocht van de Douglas
DC-2 Uiver die de eerste prijs won in de handi
capsectie van de Londen—Melbourne race.
Dieptepunten waren er ook. Luchtvaart was in
de begintijd een gevaarlijke bezigheid. Veel
vliegers van het eerste uur kwamen om, zoals
Parmentier, Geysendorffer, Pijl, Beekman,
Soer, Tepas en zelfs Plesmans eigen zoon Hans.
De grootste ramp gebeurde in Tenerife waarbij
de KLM 747 'Rijn' op de startbaan botste tegen
een 747 van Pan Am. Alle 248 inzittenden en
bemanningsleden van het KLM-toestel kwa
men om.
De KLM-Uiver tydens de huldiging in Melbourne in 1934 als winnaar van de race Londen-Mel-
boume.
hoogstandje. Het gevoel van
'we-hebben-het-weer-gefikst'."
Het KLM-gevoel wordt nog
sterker in het buitenland. Van
der Puyl: „Op een buitenlandse
luchthaven ben je geen
Nederlander, maar KLM'er.
Iedereen kent de KLM. Het
zelfde geldt eigenlijk voor de
doorsnee-luchtreiziger. Waar
ter wereld hij ook komt, ergens
ziet hij wel die vertrouwde
kleur blauw. Dat geeft een
gevoel van herkenning. Voor
sommigen zelfs een gevoel van
geborgenheid."
Wellhüner - op zijn veertiende
bij de KLM als jongste
bediende begonnen - legt uit
dat elk van de 24.000 KLM'ers
bijdraagt aan dat ene produkt.
„Als één radertje uitvalt, ligt de
hele boel plat. Ons
produktieproces is een keten en
iedere afdeling een even
belangrijke schakel:
vliegdienst, technische dienst,
vliegtuigbelading, catering,
vracht- en vluchtreservering.
Alles moet synchroon lopen om
dat produkt de deur uit te
krijgen."
De Bruyne, Van der Puyl en
Wellhüner zijn KLM'ers in hart
en nieren, maar hen dat niet
blind voor kritiek Het
escaleren licht in een soort
superioriteitsgevoel. Een
bekende Nederlander klaagde
ooit dat hij tijdens een vlucht
het gevoel kreeg dat hij blij
moest zijn dat hij met de KLM
mocht vliegen. De KLM-
stewardessen hadden de
reputatie hautain te zijn.
Wellhüner geeft toe: „Misschien
dreigde het ooit eventjes die
kant op te gaan. Vergeet niet
De grootste vliegmachine van de 70-jarige KLM: de Boeing 747-400 'big-top'.
dat wanneer er iets in de
luchtvaartwereld speelt, het
meteen voorpagina-nieuws
voor alle kranten is."
Dat KLM'ers niet kritisch zijn
tegenover hun organisatie is
een misverstand, vindt het
drietal. Van der Puyl: „De
-meest kritische toeschouwer
van de KLM is juist de KLM'er
zelf." Wellhüner: „We zijn trots
op wat we doen. Als 't niet
deugt, dan is dat 'niet des
KLM's'." Arie Korringa, ooit
geruchtmakend voorzitter van
de ondernemingsraad van de
KLM, weerspreekt dat nuchter.
„Ik moet eten en daarom werk
ik. Dat doe ik toevallig bij de
KLM. Lid van de grote KLM-
familie of niet, als het de KLM
uitkomt dan besta ik niet. Dan
zeggen ze niet: blijf maar, want
je hoort bij ons. Ik werk 36 jaar
bij de KLM en heb in die tijd
drie grote bezuinigingen
meegemaakt. Dan word je wel
wijzer."
Ook de vakbond waarschuwde
de KLM-directie om niet
onbeperkt te teren op het wij-
gevoel. Vorig jaar werd de
directie op het hoofdkantoor in
Amstelveen ruw wakker
geschud door acties bij de
afdelingen catering en
vliegtuigbelading op Schiphol.
Kort geleden legde een deel
van de technische dienst het
werk neer. Het ging steeds om
de centen, maar ook om het
gevoel niet serieus te worden
genomen door de baas op de
werkvloer. Nu wordt hard
gewerkt aan een reorganisatie
van het gehele bedrijf.
Korringa heeft als kritische
KLM'er een reputatie
opgebouwd. Niet iedereen wil
met hem gezien worden. „Dat
wij-gevoel heb ik niet. Ik noem
het 'een blauwe waas voor de
ogen'. Als de KLM van ons was,
waren er geen
gezagsverhoudingen. Door dat
wij-gevoel slik je alles. Mensen
voelen zich gedwongen mee te
doen omdat ze er anders niet
bijhoren. Er is mij heel wat
verweten, maar nooit dat ik
mijn werk niet doe. De KLM
zou een miljard gulden winst
maken als het wij-gevoel wordt
ingeruild voor plichtsbesef.
Sommigen denken: als ik er
maar bij hoor, dan hoef ik niet
zo hard te werken."
Het spreekt vanzelf dat
Wellhüner, De Bruyne en Van
der Puyl het niet met Korringa
eens zijn. Van der Puyl: „Het
karakter van het wij-gevoel is
in de loop der jaren veranderd.
M'n vader werkte ook bij de
KLM. Ik mocht geen kritiek
uitoefenen. De KLM had hem
uit de goot gehaald toen hij
geen werk had. Hij zei: 'dat is
de hand die ons eten geeft, die
bijt je niet'. Dat is nu heel
anders."
Geen van drieën wil de KLM
voor een beter betaalde baan
verlaten, al hebben ze
aanbiedingen gehad. Ze
noemen het opvallend hoe
weinig mensen de KLM
verlaten. Wellhüner: Een
KLM'er ben je niet van negen
uur 's morgens tot vijf uur 's
middags. Je staat er mee op en
je gaat ermee naar bed."
BILL MEIJER
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel 01184-84000
Middelburg
Markt 51
4331 LK Middelburg
Tel. 01180-81000
Goes
Grote Markt 2
4461 AJ Goes
Tel. 01100-31800
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. 01184-84000
Nieuwstraat 22
4531 CW Terneuzen
Tel. 01150-94457
Hulst
Steenstraat 6
4561 AS Hulst
Tel. 01140-14058
Zierikzee
Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. 01110-15380
Van maandag hm vrijdag van 08.00 tot 17.00 uur.
Goese Operette Vereniging
