\erschoore
Politie in DDR slaat
weer protest uiteen
Eerste sneeuw in Zwitserland
Bukman weigert geld
voor Oost-Europa
Turkse interesse Nederlands defensiematerieel
Hongaarse communisten heten
de rM
vandaag
UUR FOTOSERVICE
OOST-BERLIJN AFGESLOTEN
Bette Davis
overleden
Grieks kabinet
treedt af na
voltooien taak
GOES - VLISSINGEN -ZIERIKZEE-HULST
KODAK EXPRESS QUALITY CONTROL
232e jaargang no. 232
l/laandag 9 oktober 1989
Te laat
Vergunning
Protestmarsen
Vluchtelingen
Paus pleit in Seoul
voor hereniging van
Noord- en Zuidkorea
Abbado opvolger
Von Karajan
Johan Cruijff
Van Basten
Vlissingen
Jelle Nijdam
Onderzoek naar
bestuurscrisis
i vervoersbond
Aansluiting
Compromis
KWALITEITSKLEURENFOTO'S KLAAR TERWIJL JE WINKELT!
Minder wind
De bewolking neemt vandaag geleide
lijk toe en daaruit kan mogelijk wat
motregen vallen. De maximumtempe
ratuur 14 graden. De noorwes'telijke
wind is matig.
De feestelijkheden rond het 40-jarige betaan van de DDR werd met veel militair vertoon gevierd.
(Van onze correspondent)
BERLIJN - De Oostduitse politie en speciale veiligheidsgroe-
pen zijn gisteravond opnieuw met grof geweld tegen demon
stranten opgetreden. Terwijl meer dan 2000 Oostberlijners na
een gebedsdienst de Gethsemane-kerk wilden verlaten, bleek
het gebouw omsingeld door een sterke politiemacht. Pas na
urenlange bemiddeling door de Oostberlijnse evangelische
bisschop Forck mochten de kerkgangers alsnog vertrekken.
Toen enkele honderden jongeren de vrijlating eisten van de
sinds zaterdag vastzittende demonstranten, greep de politie
hard in. Er werden opnieuw veel arrestaties verricht.
Sinds gisteren is Oost-Berlijn door een
grote politiemacht vrijwel afgesloten
van de buitenwereld. Een dag na de
grootste demonstratie in de DDR
sinds de bloedig neergeslagen volks
opstand van 1953, lijkt het regime van
staats- en partijleider Erich Honecker
bereid elke nieuwe hervormingspo
ging met grof geweld de kop in te druk
ken.
Vrijwel alle buitenlandse journalisten,
die vanwege het 40-jarig bestaan van
de DDR een werkvisum hadden gekre
gen, moesten het land vóór afgelopen
nacht 12.00 uur verlaten hebben. De
permanent aanwezige corresponden
ten worden sinds zondag ernstig be
lemmerd in hun werk. Delen van de
stad zijn tot verboden gebied ver
klaard. Ook de sectorengrens met
West-Berlijn bleef voor gewone bezoe
kers gesloten.
PZC
De Amerikaanse troepen in
Panama kregen tijdens de
coup in dat land te laat toe
stemming om dictator Noriega
op te pakken en naar een Ame
rikaanse basis te brengen.
PAGINA 3
De gemeente Vlissingen vindt,
dat de vergunning voor de op
slag en verwerking van radio
actief materiaal in het Sloege-
bied moet worden ingetrok
ken.
PAGINA 5
Bij de protestmarsen van zaterdag
avond in Oost-Berlijn, Leipzig, Dres
den en een aantal kleinere steden zijn
volgens kerkelijke kringen ongeveer
700 jonge demonstranten opgepakt.
Een groot aantal van hen is nog steeds
niet vrij. Over het aantal gewonden
bestaat grote onzekerheid.
De Oostduitse ME, paramilitaire een
heden van de staatsbedrijven en elite
eenheden van het leger traden meedo
genloos op. Met waterkanonnen,
knuppels en honden werden de vreed
zame demonstranten uiteengedreven.
In Dresden zouden troepen met ma
chinepistolen zijn gesignaleerd.
Het officiële Oostduitse persbureau
ADN stelde: „Samenscholingen van
relschoppers die in samenwerking met
buitenlandse journalisten de festivi
teiten ter gelegenheid van het 40-jarig
bestaan van de DDR wilden versto
ren". Op een persconferentie in Oost-
Berlijn onderstreepten woordvoerders
van de oppositie dat zij geen geweld
hebben gebruikt en dit ook in de toe
komst niet zullen doen.
Ondanks herhaalde druk van de Sov-
jetrussische leider Michail Gorbatsjov
wijst het DDR-bewind elke hervor
ming van de hand. In Moskou ver
klaarde Gorbatsjov dat de veranderin
gen van het communisme het centrale
thema waren bij zijn gesprekken in
Oost-Berlijn. Hij uitte begrip voor de
vragen van de Oostduitse jeugd. „Het
socialisme maakt een belangrijke fase
door. Dat is geen drama. Integendeel".
Intussen gaat de stroom Oostduitse
vluchtelingen die via Hongarije in het
Westen aankomen onverminderd
voort. Dit weekeinde meldden zich
meer dan duizend mensen in Beieren.
Waarnemers in Oost-Berlijn zien hier
in een poging van de communistische
partij om door middel van het ver
strekken van uitreisvergunningen
voor Hongarije te voorkomen dat op
nieuw de Westduitse ambassades in
Praag en Warschau volstromen.
In de Tsjechoslowaakse hoofdstad
verblijven ongeveer 30 Oostduiters in
de ambassade, in de Poolse hoofdstad
hebben zich 400 vluchtelingen ge
meld.
BRIG (AP) - Misschien wordt het nog een mooi weekeinde, moet de eigenaar van een restaurant boven Brig in de
Rhónevallei in Zwitserland gedacht hebben, toen hij zijn tafels, stoelen en parasols buiten zette. Gisteren kwam hij
bedrogen uit toen de sneeuwval voor het eerst deze herfst de lagere delen van het Zwitserse kanton Wallis opzocht.
Verschillende belangrijke passen in Zwitserland, waaronder de Gotthard en de Nufenen, moesten wegens de
zware sneeuwval voorlopig gesloten worden. Ook in het Zwarte Woud in Westduitsland viel de eerste sneeuw.
(Van onze correspondent
WASHINGTON - Bette Davis, een
van de meest legendarische actrices
die Hollywood ooit heeft voortge
bracht, is het afgelopen weekeinde in
een ziekenhuis in Frankrijk overle
den. Bette Davis, die borstkanker
had, is 81 jaar geworden.
Gedurende een kleine 60 jaar was Bet
te Davis onmiskenbaar een van de ko
ninginnen van het witte doek. Ze
speelde in meer dan 80 films, en won
daarmee tien Oscar-nominaties, meer
dan welke actrice dan ook.
Vaak speelde Bette Davis rollen waar
in ze slechte, jaloerse, wraakgierige of
hebzuchtige vrouwen gestalte gaf.
Haar grote, sprekende, als het moest
angstaanjagende ogen en haar bijten
de manier van praten waren daarbij
kostbare attributen.
Karakterologisch minder fraaie vrou
wen spelen - lange tijd niet populair
onder de actrices van Hollywood - ging
ze niet uit de weg want, in haar eigen
woorden: „Boeven hebben altijd de
bestgeschreven rol".
Dat was een tekenende uitspraak. Me
vrouw Davis was een perfectioniste,
die niet aarzelde geweldige ruzies te
maken als iets aan een film die ze aan
het maken was, haar niet beviel. Over
haar minachting voor slechte scripts,
en haar harde confrontaties met regis
seurs en producers wordt in de cine
matografische wereld nog altijd met
ontzag gesproken. Een gevecht ging ze
nu eenmaal nooit uit de weg. Ook haar
laatste niet... Bette Davis
ATHENE (RTR-DPA-AFP) - De Griek
se regering is afgetreden. Premier
Tzannis Tzannetakis bood zaterdag
het ontslag van zijn op 6 juli beëdigde
kabinet van conservatieven en com
munisten aan. De regering die vanaf
het begin was bedoeld als een over
gangsregering, had als voornaamste
doel de schandalen te onderzoeken
die onder de vorige regering van de
socialistische premier Andreas Pa-
pandreou aan het licht waren geko
men.
Ex-premier Papandreou en vijf andere
voormalige socialistische ministers
zullen als gevolg daarvan op beschul
digingen van corruptie terecht moeten
staan.
De Griekse president heeft Tzanneta
kis gevraagd aan te blijven tot de beë
diging van een nieuwe regering. De
premier zei dat hij verwacht dat op 5
november nieuwe verkiezingen zullen
worden gehouden.
SEOUL (RTR/AFP/DPA) - Paus Jo
hannes Paulus II heeft zondag een
warm pleidooi gehouden voor de her
eniging van Noord- en Zuidkorea.
Voor ongeveer een miljoen toehoor
ders in Seoul zei hij dat de Koreaanse
natie symbool staat voor een verdeel
de wereld. De mis vormde de afslui
ting van het 44ste Internationale Eu
charistische Congres.
De paus maakte bekend dat hij graag
een bezoek wil brengen aan de Volks
republiek China, waar naar schatting
drie miljoen katholieken een onder
grondse kerk vormen. Het Vaticaan en
China onderhouden geen diplomatie
ke banden. Peking heeft de paus zelfs
verboden tijdens zijn elfdaagse Azië-
tour over het land te vliegen. De paus
kreeg wel toestemming over de Sovjet
unie te vliegen. Hij maakte van de ge
legenheid gebruik via de boordradio
het Sovjetrussische volk en Michail
Gorbatsjov te zegenen.
De paus, die zaterdag in Seoul zijn be
zoek aan enkele Aziatische landen be
gon, vliegt vandaag naar Indonesië,
waar hij vijf dagen zal blijven.
(Advertentie)
WEST-BERLIJN (RTR) - Het
Berliner Philharmoniker, één
van de grootste orkesten ter
wereld, heeft de Italiaanse di
rigent Claudio Abbado aange
steld als de opvolger van Her-
bert von Karajan, aldus een
woordvoerder van het orkest
zondag.
Abbado was sinds 1986 diri
gent van de Weense Staatsope-
ra. Hij heeft de aanstelling aan
vaard, maar over details van
het contract moet nog worden
onderhandeld.
De woordvoerder gaf geen bij
zonderheden over de onder
handelingen noch over de
stemming die leidde tot de
keuze van de 56-jarige Abbado.
De positie van Johan Cruijff bij
Barcelona is voorlopig weer
onaantastbaar. Zaterdag
avond versloeg de Catelaanse
club de aartsrivaal Real Ma
drid met 3-1, onder meer door
twee strafschoppen van Ro
nald Koeman. Cruijff kan nu
geen kwaad meer doen bij de
aanhang van Barcelona.
PAGINA 9
Marco van Basten is weer top-
fit en staat op scherp. Toch is
het nog niet helemaal zeker,
dat hij woensdagavond met
het Nederlands elftal zal spe
len tegen Wales. Van Basten
wil zich niet, zoals Gullit des
tijds, for eer en.
PAGINA 9
Niet zonder moeite heeft Vlis
singen zaterdag Serooskerke
uitgeschakeld voor de beker.
De Vlissingers gaven een voor
sprong van 2-0 helemaal uit
handen, maar wonnen tenslot
te toch nog met 3-2
PAGINA 11
Jelle Nijdam heeft zaterdag de
82ste Parijs-Tours gewonnen.
Hij versloeg in een massa
sprint zijn toekomstige ploeg-
makker Eric Vanderaerden
met miniem verschil. Nijdam
voltooide in Tours de Neder
landse trilogie. In 1987 en 1988
zegevierden Adrie van der
Poel en Peter Pieters in een van
de oudste Franse wielerklas
siekers.
PAGINA 13
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
Provincie: 5 en 7
Sport: 9,10,11,12,13,14,15
DEN HAAG (GPD) - Minister
Bukman (ontwikkelingssamen
werking) weigert geld uit zijn be
groting beschikbaar te stellen
voor Oost-Europa. „Ontwikke
lingshulp is bestemd voor de arm
ste landen", aldus Bukman. De
landen uit het oostblok horen daar
volgens hem niet bij.
Bukman reageerde op het voorstel
van zijn collega Van den Broek van
buitenlandse zaken om het demo
cratiseringsproces in het oostblok
met ontwikkelingsgeld te onder
steunen. „Wat een collega daarover
roept, is voor mij geen wet", zei
Bukman het afgelopen weekeinde
voor de NCRV-radio.
In totaal heeft Nederland 6 miljoen
gulden toegezegd aan Hongarije en
Polen. De financiële hulp is be
doeld om de democratische ont
wikkelingen in beide landen te on
dersteunen. De financiering van
dat bedrag is volgens Bukman al
rond. „En daar zit geen stuiver ont
wikkelingsgeld bij", weet de demis
sionaire bewindsman.
Bukman is het niet eens met de kri
tiek dat zijn beleid te weinig is ge
richt op de grote steden in ontwik
kelingslanden. „Wij willen ons niet
richten op de metropolen, want
dan hou je je bezig met de gevolgen
van ontwikkelingen en niet met de
oorzaken". In veel ontwikkelings-
SCHIPHOL (ANP) - Turkije heeft toe
gezegd aanbiedingen van Hollandse
Signaal en de werf Van der Giessen-
De Noord voor defensiematerieel se
rieus in overweging te nemen. Het
land heeft belangstelling voor het zo
genoemde „Fly Catcher"-luchtaf-
weergeschut van Hollandse Signaal
en voor mijnenvegers van Van der
Giessen-De Noord.
Dit heeft minister Bolkestein van De
fensie meegedeeld na besprekingen
met zijn Turkse collega Giray en de
chef-staf van de Turkse strijdkrach
ten, Torumtay. Bolkestein is zaterdag
na een bezoek van drie dagen uit Tur
kije teruggekeerd.
De Fly Catcher is een Zwitsers kanon
tegen vooral laagvliegende vliegtui
gen. De waarde van de nodige vuurlei-
dingsapparatuur wordt geraamd op 1
miljard gulden.
Het is nog niet duidelijk hoeveel mij
nenvegers en -jagers Turkije de ko
mende tijd wil aanschaffen. Nederland
en België sluiten binnenkort een ak
koord over de bouw van tien mijnenve
gers voor elk land, deelde Bolkestein
mee. Beide landen beschikken in Oos
tende over een gezamenlijk oplei
dingsinstituut voor mijnbestrijding.
Turkije kan volgens Bolkestein toetre
den tot het Nederlands-Belgische sa
menwerkingsproject, vooropgesteld
dat dit hierdoor niet wordt vertraagd.
Turkije hoeft overigens niets te beta
len voor de zestig verouderde NF-5
jachtbommenwerpers
De minister zei zijn Turkse gespreks
partners te hebben voorgehouden dat
„de liefde niet van één kant kan ko
men" en dat een meer structurele sa
menwerking een belangrijke stap
voorwaarts zou betekenen.
landen wordt hard gewerkt om de
leegloop van het platteland tot
staan te brengen. Dat proces wil
Bukman stimuleren. „Daar vragen
ontwikkelingslanden zelf om. Wat
hier dan wordt gezegd, is niet be
langrijk".
De bewindsman is niet bang voor
een aantasting van de Nederlandse
ontwikkelingshulp. Ook in de toe
komst zal 1,5 procent van het netto
nationaal inkomen besteed wor
den aan ontwikkelingshulp, meent
Bukman. „Met name in tijden van
economische groei zou het absurd
zijn aan dat percentage te tornen".
Dat een deel van zijn budget wordt
besteed aan de opvang van asiel
zoekers in ons land, noemt Buk
man „buitengewoon gerechtvaar-
Bukman
Een van de gewonden van het treffen A
van zaterdagavond tussen demon- IJOYlflT T Ci MU Cl Cl llCTiiTl
stranten en de DDR-politie. dUdll V ld!
UTRECHT (GPD) Een commissie
van onbezoldigde kaderleden gaat de
S bestuurscrisis binnen de Vervoers
bond FNV onderzoeken. Een voorstel
van deze strekking werd zaterdagoch
tend tijdens een bijzondere vergade
ring van de bondsraad met algemene
instemming aangenomen.
De opdracht aan de commissie, be
staande uit de vice-voorzitters van de
verschillende bedrijfsgroepen onder
voorzitterschap van bondsvoorzitter
Ruud Vreeman, is drieledig: het huidi
ge conflict moet in kaart worden ge
bracht, de hoofdpunten van het toe
komstige beleid moeten nog eens dui-
i; delijk vastgelegd worden en verder
moeten 'de poppetjes' worden inge
vuld die dit beleid gaan uitvoeren.
De bondsraad was bijeen geroepen na
il dat de zeven bestuursleden hun zetel
W ter beschikking hadden gesteld.
(Van onze correspondent)
BUDAPEST De Hongaarse commu
nisten zijn van jas veranderd. Sinds
zaterdag 20.22 uur heeft de partij, offi
ciële naam tot dan toe Hongaarse So
cialistische Arbeiders Partij
(MSZMP), een socialistisch etiket. Als
Hongaarse Socialistische Partij
(MSZP) willen de ex-communisten
het vertrouwen van de bevolking
winnen en een dramatische nederlaag
bij de vrije verkiezingen volgend jaar
maart voorkomen.
Het congres, het hoogste orgaan van
de partij, besloot zaterdag met over
weldigende meerderheid tot de
naamsverandering. Van de 1203 aan
wezige gedelegeerden stemden er
slechts 159 tegen de oprichting van de
nieuwe partij, 38 gedelegeerden ont
hielden zich van stemming.
De breuk met het verleden, zoals par
tijvoorzitter Reszo Nyers het zaterdag
noemde, wordt vooral geïllustreerd
door het schrappen van communisti
sche begrippen als 'dictatuur van het
proletariaat' en het laten vallen van
het leninistische organisatieprincipe
van het 'democratisch centralisme'.
Hongarije heeft daarmee een primeur
in het Warschau Pact.
Volgens Nyers zal de nieuwe partij
aansluiting zoeken bij de Socialisti
sche Internationale, waarvan ook de
Westeuropese sociaal-democratische
partijen lid zijn. „We zijn een nieuwe,
linkse en socialistische partij, op de
mocratische grondslag. We willen re
geringspartij blijven, maar kunnen
dat alleen realiseren als de kiezers
ons straks het vertrouwen geven", al
dus Nyers.
Vast staat overigens, zo werd niet al
leen door Nyers maar ook door andere
vooraanstaande hervormers bena
drukt, dat de nieuwe partij zich gebon
den acht aan de internationale ver
plichtingen die in het verleden zijn
aangegaan. „Een neutraal Hongarije
kan alleen in overleg met de bondge
noten en nadat de beide militaire blok
ken in Europa (Warschau Pact en NA
VO) zijn opgeheven", aldus Imre Pozs-
gay, die bij de verkiezingen volgend
jaar kandidaat zal zijn voor het presi
dentschap van het land.
De oprichting van de nieuwe partij
was zaterdag een zwaarbevochten
compromis tussen de verschillende
groeperingen op het congres, die zich
als 'platforms' hebben laten registre
ren. Feitelijk ging het niet om inhou
delijke verschillen tussen de verschil
lende stromingen (van radicale her
vormers tot gematigde conservatie
ven). De strijd, die gisteravond nog
volop aan de gang was, draaide vooral
om de vraag wie van de oude partij een
plaats konden krijgen in de nieuwe, en
vooral in de leiding ervan. De radicale
hervormers betoogden dat er eerst een
soort zuivering zou moeten komen en
dat de 'conservatieven', die verant
woordelijk werden gesteld voor de po
litieke en economische crisis in het
land, de partij dienden te verlaten.
Partijvoorzitter Nyers stelde zich ech
ter ten doel de partij bijeen te houden.
Voor enkele oudgedienden was Nyers
echter nog niet gematigd genoeg. De
vroegere partijideoloog Janos Berecz
bijvoorbeeld, bleef gisteravond nog
met de oprichting van een nieuwe par
tij dreigen, die een hervormingskoers
zou moeten varen, maar wel een com
munistisch karakter moet behouden.
Ook een van de huidige partijleiders,
Karoly Grosz, liet blijken het niet eens
te zijn met de nieuwe partij.
Veel zal afhangen van de samenstel
ling van het nieuwe bestuur van de
partij. Daarover wordt waarschijn
lijk vandaag gestemd. De radicale
hervormers hebben gedreigd de par
tij te verlaten wanneer in dit zeven
tien tot vijfentwintig leden tellende
presidium vertegenwoordigers van
de „oude garde" komen te zitten.
