PZC
Nieuwe generatie durfals
in Goese kindercircus
Vereeniging Kinderzorg start
crisisopvang in Sas van Gent
Vliegeren voor
de wereldvrede
Iedereen kan zich
goed voelen...
provincie WOENSDAG 4 OKTOBER 1989 1 5
STUURGROEP
Oesterziekte
Boeren kerncentrale
Vandaag begin met
bouw windmolens op
Neeltje Jans
MIDDELBURG - Alleen in perioden waarin de prille zeehon
denpopulatie in het westelijke deel van de Oosterschelde
strikte rust nodig heeft, dient het Oliegeultje verboden gebied
te zijn voor de scheepvaart. Het dagelijks bestuur van de
stuurgroep Oosterschelde wil met deze beperking instemmen
met de afsluiting van deze verbinding tussen de Hammen en
de Roompot, pal achter de pijlerdam. De doorvaart in dit geul
tje, waardoor een rondje öm de Roggenplaat valt te maken, is
een van de meest bediscussieerde onderdelen van de aanwij
zing van de zeearm tot beschermd en staatsnatuurmonument.
De stuurgroep Oosterschelde be- ren in fuiken te voorkomen, wordt aan
Geniepig
Afgeschreven
Schelphoek
Meedoen
IN GEBOUWEN VOORMALIG KLOOSTER
VIERDE MANIFESTATIE
Vervolgopvang
Thema
CURSUS 'SPANNINGSPIJN'
Voeding
Meer ruimte
scheepvaart
Oliegeultje
spreekt deze aanwijzing maandag. Het
dagelijks bestuur, dat in de bescher
ming van de Oosterschelde een be
langrijke bijdrage ziet om het beleid
van de stuurgroep uit te voeren, maakt
zich bezorgd over de ontwikkeling van
de kokkelvisserij in de Oosterschelde.
Om de schade door deze vorm van vis
serij te beperken, pleit het bestuur
voor een terughoudend vergunningen
beleid.
Het betredingsverbod voor slikken en
platen moet ook gelden voor degenen
die een vergunning voor de uitoefe
ning van de visserij op de Oosterschel
de hebben. Ontheffing, zo meent het
dagelijks bestuur, is slechts mogelijk
indien betreding niet leidt tot ontoe
laatbare verstoring van zeehonden en
vogels. Om verdrinking van deze die-
(Slot van pagina 11)
sterven er een hoop af. Ik denk dat we
eind december enorme hoeveelheden
oesters kwijt zijn."
Het Rijksinstituut voor Visserijonder-
zoek (Rivo) deed op basis van bemon
steringen enkele weken geleden nog
een prognose van 3 tot 6 procent sterf
te. Die voorspelling blijkt inmiddels
erg optimistisch. De praktijk valt S.
Zoeteweij van Prins Zeeuwsche Ba
nier bitter tegen. „De situatie is ook op
de vrije gronden ernstig. De oesters
hebben daar twee, driejaar rust gehad
èn toch sterft zo'n dertig procent af. De
consumptiepercelen zijn helemaal
slecht. Sommige stukken hebben
tachtig procent geïnfecteerde oesters.
Op het moment datje vist ga je al sor
teren. Als de oesters in de Yersekse
putten liggen, volgt weer een selectie.
Gemiddelde kom je dan toch op de
helft uit."
De oesters zien er niet ziek uit. Zoete
weij vindt de bonamia daarom zo on
voorspelbaar, geniepig zelfs. „Ze zijn
prachtig van vis en smaken voortref
felijk. Maar de oesters die nu in de put
zitten, zijn over twee maanden wel
dood." Geïnfecteerde oesters zijn ab
soluut niet gevaarlijk voor de mens.
Elke nog levende oester is geschikt
voor consumptie. De bonamia doet
ook niets af aan de smaak.
Voorzitter P. K. M. Verwijs van Ver-
voex, de vereniging van oesterexpor
teurs, ziet de situatie minder somber
in, zolang de bonamia de driejarige
oesters met rust laat. Topoesters van
vijf, zes jaar zullen zeldzamer worden.
De ervaring leert dat de oesterparasiet
vooral in het vierde jaar toeslaat. Ver
wijs denkt dat met driejarige oesters
het hoofd boven water te houden is.
„Als ze blijven leven kunnen we blij
ven boeren met jonge oesters. Dan is
een mooie, warme zomer wel een voor
waarde. Dit jaar zijn de driejarige oes
ters door het fraaie weer gigantisch ge
groeid."
Verwijs waagt zich niet aan een voor
spelling over de sterfte. Hij wil eerst
zien hoe de bonamia zich ontwikkelt
bij lagere watertemperaturen. Door de
zonrijke zomer is de temperatuur van
de Grevelingen voor oktober nog erg
hoog. Om die reden is voorzitter M.
Scheele van Ostrea, een vereniging ter
bevordering van de oestercultuur,
voorzichtig met een profetie. Hij geeft
wel toe dat de oesterziekte hand over
hand toeneemt. „Iedereen is er huive
rig voor, maar de sterfte loopt per per
ceel erg uiteen. De oesters zijn door de
hoge watertemperaturen geweldig ge
groeid. Momenteel zijn ze dus zwak.
Daar komt de bonamia bovenop. Ze
gaan dood op vrij korte termijn. Of
zich dat zo doorzet, weet ik niet. Meest
al herstelt de natuur zich. Het is wel
verontrustend."
Op zijn beurt schrijft Cornelisse de
platte oester af. „Ik heb de indruk dat
de kweek voor commerciële doelein
den is afgelopen. Het is gewoon ge
beurd met de platte." Volgens Zoete
weij loopt de hele cultuur af. Hij ver
wacht dat de directie visserijen van
het ministerie van landbouw en visse
rij dat ook gaat inzien.
Recent heeft minister Braks besloten
de uitgifte van nieuwe oesterpercelen
in de Grevelingen vijfjaar uit te stel
len. Het Rivo doet de komende jaren
onderzoek naar de mogelijkheden van
oestercultuur bij aanwezigheid van
bonamia. Pas als de resultaten bekend
zijn, zal een nieuwe uitgiftebeleid wor
den geformuleerd. Verschillende Yer-
seke oesterboeren zullen (deels) zich
waarschijnlijk gaan toeleggen op de
Japanse creuses, die iets minder van
smaak maar ongevoelig voor bonamia
zijn. De prijs van de kruizen ligt mo
menteel ver onder die van een platte
oester. Bedrijven die voor een groot
deel of geheel afhankelijk zijn van plat
te oesters, komen in de knel, is de ver
wachting.
gedrongen op de verplichting in deze
vistuigen keerwanten aan te brengen.
In de aanwijzing is het westelijke deel
van het Schelphoekgebied aangeduid
als beperkt toegankelijk. Het bestuur
van de stuurgroep vraagt zich af of de
ze beperking voldoende bescherming
biedt na uitvoering van het voorgeno
men natuurbouwproject in dit ge
bied. De suggestie wordt daarom ge
daan er een niet toegankelijk gebied
van te maken.
Het dagelijks bestuur dringt erop aan
toe te staan dat rondvaartboten vanaf
de Delta Expo, die achter de Ooster-
scheldekering plegen te varen, een
deel van de niet toegankelijke gebie
den wel mogen doorkruisen. Het ha
ventje van Roelshoek moet, zo blijkt
uit de voorgestelde reactie, buiten de
aanwijzing blijven.
Onvoldoende duidelijk is volgens het
bestuur dat in vrij toegankelijke gebie
den toch niet altijd onbeperkt zeeaas
kan worden gespit. In de nabijheid van
zeeweringen en schelpdierpercelen
blijft dat verboden. Ook vindt het da
gelijks bestuur van de stuurgroep het
noodzakelijk dat de minimum-vlieg
hoogte boven de Oosterschelde wordt
beperkt.
De stuurgroep komt bijeen in de
Stadsschouwburg te Middelburg. De
vergadering begint om 9.30 uur.
(Slot van pagina 11
het vreemd dat het college in het geval
van de schadeclaim ineens uiterst for
meel handelt. „Het is niet uit te leggen
aan de burgers. Die moeten zelf hun
opstallen afbreken, als ze ze hebben
gebouwd zonder de benodigde vergun
ning. De sociaal-democratische fractie
was het aanvankelijk dan ook niet
eens met het voorstel van b en w om de
schadeclaims 'niet-ontvankelijk' te
verklaren.
Burgemeester drs G. C. G. van den
Heuvel bracht dinsdag nog een ander
aspect naar voren, dat in het raads
voorstel niet was belicht. Hij legde
uit dat het wetsartikel waarop de boe
ren zich beroepen, pas vanaf 1978 van
kracht is. „En je kunt dus niet met te
rugwerkende kracht schadeclaims
ontvankelijk verklaren. En als je de
verzoeken niet ontvankelijk ver
klaart, dat mag je dat verzoek ook
niet inhoudelijk toetsen". Van den
Heuvel beklemtoonde dat het niet de
bedoeling was om de verzoeken van
de boeren niet serieus te nemen. De
boeren kunnen bij de Raad van State
in beroep.
Hogerop in actie.
GOES - Aan de 'bar' van de oefen
ruimte zitten een paar jongens van
een jaar of achttien met een glaasje
fris. Gewone jongens: niets ver
raadt dat ze hun eigen act hebben in
het circus als vuurspuwer, jongleur
of als fakir op een spijkerbed gaan
liggen. Samen met kinderen vanaf
zes jaar vormen ze het Goese jeugd-
circus Hogerop. Elke week trainen
ze in een voormalige school in het
Goese centrum om uiteindelijk een
indrukwekkend programma te la
ten zien. Deze maand viert het cir
cus zijn dertigjarig bestaan.
De artiesten van het eerste uur zijn
er natuurlijk niet meer: zij maakten
plaats voor nieuwe generaties dur
fals. „We hebben er nu zelfs al kinde
ren van de vroegere leden bij", ver
telt leider Jo Kaaijsteker. Hij is als
enige 'van het eerste uur', bij het cir
cus gebleven. Hij raakte op twaalfja
rige leeftijd verslingerd, toen hij een
optreden bijwoonde van een Am
sterdams kindercircus. Met een aan
tal vrienden begon hij voorstellin
gen te geven. Dat resulteerde, na
heel wat vallen en opstaan, vier jaar
later in de oprichting van Circus Ho
gerop.
Na de opening door een elfjarige
spreekstalmeester begint het pro
gramma met de 'Majoretten'. Eén
van hen is de zestienjarige Bianca
Bliek. Zij is nu een jaar bij het cir
cus en draait al volop mee bij het
piramide bouwen, evenwichtfiet-
sen en andere acts. „Wij willen de
kinderen zo snel mogelijk inscha
kelen bij de optredens", vertelt Jo
Kaaijsteker. „Meedoen is belang
rijk: al loop je er maar even bij.
Voor de nieuwkomers hebben we
wekelijks een extra oefenavond, zo
dat ze al heel snel kunnen optre
den."
Dennis de Kroon, eveneens zestien
jaar, is al acht jaar bij het circus. Hij
gaat wekelijks repeteren, maar
vindt het optreden toch wel het
leukste. „In het begin hield ik alleen
het gordijn open. Nu ben ik vuurvre
ter, jongleur, ik hou me in evenwicht
op een fiets met één wiel en ik doe
mee aan het bouwen van een mense
lijke piramide." Hij heeft na al die
jaren niet veel last meer van zenu
wen. „Ik ben nu wel gewend aan pu
bliek."
De jongeren boven de vijftien zijn
goed vertegenwoordigd in het
jeugdcircus. De maximumleeftijd is
twintig jaar. „Vroeger hadden we
een echt kindercircus", herinnert
Kaaijsteker zich. „Toen moesten de
kinderen ermee ophouden als ze
veertien, vijftien jaar waren. Maar
op die leeftijd zijn ze juist heel goed:
ze hebben intussen heel wat erva
ring en zelfvertrouwen opgedaan.
We hebben nu clowns, die kunnen
improviseren en ze weten hoe ze het
publiek kunnen bespelen. Die jon
gens zou je anders missen."
Meisjes houden er vaak met zeven
tien, achttien jaar mee op. „Dan vin
den ze uitgaan en vriendjes veel be
langrijker", weet Kaaijsteker. De
jongens blijven vaak wat langer bij
Hogerop. Zij hebben vaak acts die in
een proffessioneel circus niet zou
den misstaan. In 1986 is het Goese
jeugdcircus winnaar geworden in
een wedstrijd met twintig jeugdcir-
cussen. „Dat geeft je toch voldoe
ning", stelt Kaaijsteker vast. „Maar
de prestatie is niet het belangrijk
ste. We dwingen de kinderen nooit
ergens toe: het is tenslotte een hob
by. En het is ook niet zo dat we al
leen maar superlenige kinderen
kunnen gebruiken. Stijve harken
zetten we gewoon onderin een men
selijke piramide."
Veiligheid is een heilig uitgangs
punt bij het circus. „Onze trainer
Noud van Eekelen blijft er altijd
bij. Als het nodig is, moet je de kin
deren helpen. Ook al is het niet zo'n
mooi gezicht als er een helper ach
ter staat om iemand in evenwicht
te houden."
Hogerop is in dertig jaar wel wat ver
anderd. Niet alleen ging het van kin
dercircus naar jeugdcircus, ook de
aankleding en acts veranderden.
Het publiek is met de televisie wel
verwend, maar een circus blijft al
tijd trekken. Wel moet Kaaijsteker
telkens voor vernieuwing in het pro
gramma zorgen. „We treden veel op
in Zeeland en moeten dus voor wat
variatie zorgen. Je kijkt dus weieens
wat af bij een ander circus. Maar
daar maken we toch zelf altijd wat
anders van. Straks hebben we er een
jongleur bij, en zo kijken we telkens
naar de mogelijkheden van de kin
deren. De snake-sisters bijvoor
beeld. Dat zijn twee meisjes die ook
op ballet zitten en heel lenig zijn.
Dat gegeven kun je gebruiken in een
act."
Het circus heeft een programma van
twee keer drie kwartier. „We maken
de nummers niet te lang. „Bij ons is
het opvallend dat het publiek adem
loos toekijkt. Vooral bij kinderen is
de aandacht moeilijk vast te hou
den. Maar bij ons blijven ze met ge
mak twee uur op hun stoel zitten."
Kaaijsteker vindt het jammer dat
het trapezewerk tot het verleden be
hoort. „Die zalen waar we optreden,
hebben tegenwoordig van die infe
rieure plafonds. Daar kun je geen
touw aan vastmaken."
Uircus Hogerop viert zijn dertigja
rig jubileum op 21 oktober. Dan ge
ven de jonge artiesten de hele dag
demonstraties en kan het publiek
een kijkje nemen achter de scher
men van het circus. Zo kunnen ze
zien hoe de attributen worden ge
maakt. Ook is er een videofilm over
de optredens. Kinderen kunnen
zich laten schminken. Een rommel
markt moet voor wat inkomsten
voor het circus zorgen. De open dag
wordt van 10.00 tot 18.00 uur gehou
den in de repetitieruimte van het
circus. Die ligt achter de Kolvenier-
hof in Goes tussen het Arbeidsbu
reau en lunchroom De Koepel.
SAS VAN GENT/MIDDELBURG - De
Vereeniging Kinderzorg opent in ja
nuari 1990 een crisisopvang en een so
ciaal pension in het voormalige kloos
ter en schoolgebouw aan de Zuster
straat in Sas van Gent. In het klooster
(voorheen van de zusters Francisca
nessen) komt een algemene opvang en
een vrouwenopvang, tesamen dertien
plaatsen. In de voormalige school
wordt een pension ingericht, waar -
in appartementen - acht mensen
maximaal een half jaar kunnen wo
nen vooraleer ze op eigen benen moe
ten staan.
Het complex, dat met een subsidie van
3,5 ton van het ministerie van WVC is
aangekocht, wordt de eerste crisisop
vang in Zeeuwsch-Vlaanderen. Het
krijgt de naam 'De Lage Flancken',
een naam die herinnert aan de flanken
van de voormalige vesting Sas van
Gent. Aan de verbouwing van het
complex betaalt de provincie 50.000
gulden mee. Ook Kinderzorg betaalt
een halve ton en de rest van het geld
moet van donaties komen. Volgens di
recteur C. J. Voordouw van Kinder
zorg wordt alvast een belangrijk deel
van het ontbrekende bedrag aange
dragen door Zeeuwse diakonieën.
Tot nog toe moesten mensen die acuut
elders moesten worden ondergebracht
naar een gebouw van Kinderzorg in
Middelburg worden gestuurd. Dertig
procent van de gasten daar komt nu
nog uit Zeeuwsch-Vlaanderen. Al eni
ge tijd was dat voor Zeeuws-Vlamin
gen die plots op straat kwamen te
staan de enige crisisopvang, nadat La
Salet in Vogelwaarde met crisisop
vang gestopt was. Volgens Voordouw
was de sluiting hiervan ook één van de
Het voormalige klooster met school aan de Zusterstraat in Sas van Gent waar
de Vereeniging Kinderzorg een crisisopvang en sociaal pension begint.
redenen voor WVC om Kinderzorg te
vragen een opvang in Zeeuwsch-
Vlaanderen te openen.
Ooit was de Vereeniging Kinderzorg
uitsluitend gericht op de opvang van
kinderen en jongeren die kampten
met opvoedingsmoeilijkheden of om
andere redenen niet thuis konden
blijven. Een jaar of zestien geleden
breidde Kinderzorg haar werkgebied
uit naar volwassenen met het idee dat
niet alleen aan de kinderen hulp gebo
den moest worden maar ook aan de
gezinnen waaruit die kinderen ko
men.
De vereniging telt nu 280 medewer
kers, die hulp bieden aan normaal be
gaafde kinderen en jongeren, aan de
biele kinderen en aan volwassenen die
zichzelf niet staande kunnen houden.
De opvang die straks in Sas van Gent
wordt geopend en waar zeven mensen
van Kinderzorg komen te werken,
heeft alleen de hulp aan volwassenen
tot doel.
Volgens de directeur voor de sector
Dagbehandeling en Crisisopvang van
Kinderzorg, H. A. E. Sameel, wordt De
Lage Flancken uniek voor Nederland
omdat hier opvang van vrouwen en
mannen in crisissituaties en begeleid
wonen voor anderen onder één dak
verenigd worden. Gewoonlijk worden
deze groepen apart gehouden, maar
gezien de kleinschaligheid van
Zeeuwsch-Vlaanderen zouden aparte
onderkomens voor de drie groepen te
klein worden. In het Sasse complex
wordt de vrouwenopvang wel deugde
lijk van de rest afsluitbaar gemaakt.
De algemene crisisopvang is bedoeld
voor iedereen die om wat voor reden
dan ook niet meer thuis kan blijven,
maar het is, aldus Sameel, de ervaring
dat vooral relatieproblemen de oor
zaak zijn van de plotselinge nood.
Vrouwen die bij Kinderzorg aanklop
pen voor acute hulp (de vrouwenop
vang) zijn vaak het slachtoffer van sex-
ueel geweld thuis.
De gemiddelde verblijfsduur in de
Zeeuwse instellingen van Kinderzorg
is negen weken, drie weken langer
dan het landelijke gemiddelde. Het
gebrek aan vervolgopvang voor men
sen die de vereniging helpt is, zo stelt
Sarneel, er de reden van dat men in
Zeeland langer in de opvanghuizen
blijft. Het sociaal pension, de derde
poot van De Lage Flancken, kan de
cliënten die niet direct terug naar
huis kunnen, helpen zich op een zelf
standig leven voor te bereiden. Daar
toe zullen in de voormalige klasloka
len bijvoorbeeld kleine appartemen
ten worden gebouwd.
De eerste twee jaar wordt De Lage
Flancken bijgestaan door een begelei
dingscommissie, bestaande uit verte
genwoordigers van het RIAGG-Zee-
land, het algemeen maatschappelijk
werk, de politie en gemeentelijke so
ciale diensten. „Na die twee jaar hopen
wij voldoende in Zeeuwsch-Vlaande
ren geworteld te zijn", aldus Sarneel,
„zodat we ook zonder die begeleidings
commissie goed kunnen werken." Blij
vende hulp krijgt De Lage Flancken
van een Sasse huisarts en een huisarts
die is gespecialiseerd in vrouwenge
zondheidszorg.
MIDDELBURG - Ongeveer vierhon
derd grote, kleine en fantasierijke
vliegers gaan zondag op de Veerse
Dam bij Vrouwenpolder de lucht in.
Voor de vierde maal in successie
vliegeren de Zeeuwse Vlieger Vrien
den voor de wereldvrede, bijgestaan
door Zeeuwse jongeren uit katholieke
en protestante kerken. Voorafgaand
aan de vredesmanifestatie 'One Sky,
One World' komen zij bijeen in een
boerenschuur in Kamperland, waar
kort gesproken wordt over het thema
'Vrede en gerechtigdheid'.
De Vredesvliegerdag ontstond vier
jaar geleden op initiatief van een Ame
rikaanse zakenvrouw. Haar ideaal:
miljoenen vliegers de lucht in over de
hele wereld op dezelfde dag. „Het is",
zegt Balt Heesters van het Katholiek
Maatschappelijk Activeringswerk
Zeeland, „een hele simpele, symboli
sche handeling. We moeten met z'n al
len verder in deze wereld. Je kunt niet
de helft van de bevolking laten vallen.
Het is hartstikke leuk om mensen te
laten merken datje op een ludieke ma
nier bezig kunt zijn met vrede en ge
rechtigheid. Het hoeft niet altijd even
moeilijk met manifesten. Je kunt ook
gewoon een vliegertje oplaten".
De Zeeuwse Vredesvliegerdag trok
vanaf het eerste j aar al een flink aantal
belangstellenden. Twee jaar geleden
waren ettelijke duizenden passanten
op de Veerse Dam toeschouwer van
het spektakel. Vorig jaar viel het eve
nement door de neergutsende regen in
het water. Niettemin gingen toen
ongeveer honderdvijftig vliegers de
lucht in. Dit jaar verwacht de organi
satie meer dan vierhonderd jeugdige
deelnemers, onder meer uit Middel
burg, Lewedorp, Ovezande, Heinkens-
zand, Goes, Zierikzee en West-Bra
bant.
De deelnemers zijn - met uitzonde
ring van de Zeeuwse Vlieger Vrien
den - allemaal tussen de dertien en
zestien jaar oud. Voorafgaand aan het
festijn houden zij zich in kleine groep
jes al bezig met het thema. Leden van
de Vliegervrienden instrueren vrij
willigers van het jongerenpastoraat
hoe zij een goede vlieger moeten ma
ken. De deelnemers brengen, om het
thema tot uiting te brengen, allerlei
boodschappen en vredessymbolen
aan op hun vlieger. Zo zijn onder meer
de bekende vredesduiven en palmen
te zien, maar ook de tekst 'Ik hou van
jou'.
Het enthousiasme van de deelnemers
zorgt ervoor dat de Vredesvliegerdag
al bij voorbaat is geslaagd. „Vliegeren
hoort eigenlijk bij de lagere school
jeugd", vertelt Lia van den Hemel van
het jongerenpastoraat in Goes. „Ook
voorbijgangers vinden het opmerke
lijk dat zoveel jongeren nog met een
vlieger in de hand staan. Het heeft ook
iets van een ontmoeting tussen jonge
ren uit diverse regio's. Er zijn altijd zo
veel vliegers in de lucht dat het mij el
ke keer weer verbaast, dat er geen
touwtjes in de war raken".
De Vredesvliegerdag begint om
streeks elf uur met een bijeenkomst in
een boerenschuur aan de Jacobadijk
23 in Kamperland. Jongerenkoren uit
Middelburg, Heinkenszand, Lewe
dorp, Ovezande en Goes zingen een
aantal liederen, waarna een korte the
mabespreking volgt door de jongeren
pastores uit Zeeland en West-Brabant.
Daarna trekt de groep om 14 uur naar
de Veerse Dam, waar zij samen met de
Zeeuwse Vlieger Vrienden hun maak
sels omhoog laten gaan. Om een uur of
vier is de manifestatie afgelopen.
NEELTJE JANS - Gedeputeerde W.
Don zet vandaag (woensdag) de bouw
in gang van het windenergiepark op
de dam van de buitenhaven Neeltje
Jans. De acht turbines die er komen te
staan - de eerste op een havendam in
de Noordzee - hebben een gezamën-
lijk vermogen van 2000 kilowatt. Ze
kunnen voorzien in een groot deel van
de elektriciteitsbehoefte van de öos-
terscheldekering en Burgh-Haamste-
de. De PZEM neemt de elektriciteit af.
Het windenergiepark op Neeltje Jans
is een initiatief van de Triodosbank,
die drie jaar geleden een toenemende
vraag naar schone energie voorzag en
daarom de voorbereiding van winde
nergieparken begon. Binnen enkele
weken neemt ook de aanleg van een
windenergiepark bij de Kreekrakslui-
zen een aanvang. De Triodosbank
heeft nog meer plannen voor dergelij
ke energie-opwekkers in Zeeland.
MIDDELBURG - Wie kent het niet?
Plotseling een spierpijntje in de voet.
Niets ernstigs, alleen wel vervelend
als je een lekkere strandwandeling
wil maken. Blijft de verrekte spier op
spelen, dan zal in de meeste gevallen
de huisarts uitkomst moeten bieden.
Medicijnen, eventueel een injectie, en
klaar is Kees. Het strand lonkt... Tot
blijkt dat de spierpijn ondanks de me
dische behandeling niet verdwenen
is.
Addy Huisman, medewerkster van de
Middelburgse vestiging van het Regio
naal Pedagogisch Centrum Zeeland
(RPCZ), spreekt uit ervaring. Ze had te
kampen met een beschadigd weefsel
van haar achillespees. De huisarts kon
geen afdoende oplossing bieden. Na
der onderzoek leerde, dat ze zich op
een andere manier was gaan bewegen,
waardoor er spieren in het gedrang wa
ren gekomen. En die veranderde moto
riek was weer terug te voeren op span
ningen.
Het is beslist geen wet van Meden en
Perzen. Maar het komt nogal eens voor
dat lichamelijke klachten een psychi
sche oorzaak hebben. „Spannings-
pijn", zegt mevrouw Huisman, „komt
veel voor, veel meer dan we denken. En
als het onszelf betreft, hebben we het
dikwijls niet in de gaten."
Het was de Amerikaan George Good-
heart, die in de jaren zestig aantoonde
dat spierverkramping en -verzwak
king te maken kon hebben met emo
tionele problemen. Het basisidee is
dat ieder mens een stress-regulerend
mechanisme in zijn lichaam heeft.
Doet zich een angstige, min of meer le
vensbedreigende situatie voor, dan
worden er hormonen aangemaakt die
een lichamelijke alarmfase oproepen.
Spieren, die nodig zijn om in noodge
vallen te vluchten - of te vechten - wor
den tijdelijk versterkt, andere verslap
pen. Later, bij het terugdenken aan de
angstige situatie, kan zich dezelfde
reactie voordoen.
Die kennis van het stress-mechanisme,
is uitgangspunt geworden voor een
cursus, die in Amerika Touch for
Health wordt genoemd. In Nederland
is voor de weinig sprekende titel Toets
van Gezondheid gekozen. Mevrouw
Huisman geeft de cursus nu zo'n drie
jaar aan leerkrachten in het basison
derwijs. Eind deze maand worden de
lessen in Middelburg, Terneuzen en
Zierikzee ook voor niet-onderwijsge-
venden opengesteld.
In de cursus wordt 'de totale mens' als
uitgangspunt genomen. Het gaat er
om dat geest en lichaam goed op el
kaar zijn afgestemd. Dat mag vaag
klinken, voor de cursusleidster is het
een meetbaar gegeven. Stress is vol
gens haar vrijwel altijd een gevolg van
een zekere kloof tussen wat zich in de
hersens en in de rest van het lichaam
afspeelt. Die spanning kan in spier-
tests worden vastgesteld.
Het signaleren is één kant van de zaak.
Bij het vinden van een mogelijke oor
zaak van stress komt meer kijken.
Naast psychische en lichamelijke oor
zaken kan ook voeding een bron van
problemen zijn. Mevrouw Huisman:
„Het is natuurlijk niet zo, datje de pre
cieze oorzaak van spanning eventjes
voor de vuist weg kunt aanwijzen. Dik
wijls is het een complex van factoren.
Bovendien: het is ook niet de bedoe
ling dat de cursus in de plaats komt
van een medische behandeling. Wat
we proberen is het scheppen van voor
waarden, die een doktersbehandeling
meer kans van slagen geven. Je moet
je lichaam een kans geven aan het ge
nezingsproces te werken. Ik zeg altijd:
je hoeft je niet slecht te voelen. Dat
heeft niets met modetrends te maken;
het is meer een leefwijze, een overtui
ging, die problemen kan voorkomen."
De cursus educatieve kinese is een lo
gisch vervolg op de Touch for Health-
cyclus. De kinese-lessen richten zich
voornamelijk op de lees- en schrijfpro
blemen bij kinderen en volwassenen.
Vele vormen van leesblindheid zijn
volgens mevrouw Huisman terug te
voeren op verkramping van oor- of
nekspieren. Alweer: stress. Behande
ling van dat probleem - zo is in de prak
tijk gebleken - heeft in vele gevallen
een goede uitwerking op de lees- en
schrijfvaardigheid.
In Terneuzen wordt de eerste Touch
for Health-cursus op 24 oktober gege
ven. Een dag later is Middelburg aan
de beurt. Informatie over kosten en
aanvangstijden kunnen worden inge
wonnen op de pedagogische centra in
Middelburg, Goes en Terneuzen.
Cursisten sporen stress op en proberen de spanning door aanraking te vermin
deren.
