PZC Schouwse zendamateur praat wekelijks met Pitcairnse Brijdorpe kent een lange geschiedenis streek BEMIDDELINGSBUREAU 17 WOENSDAG 4 OKTOBER 1989 Respect Kneusjes Aardbol Bounty Bay Jagen GEHUCHT TELT NU 30 INWONERS Geschiedenis Logeren Als ze meteen verliefd zijn, louden wij ons hart vast' ;URGH-HAAMSTEDE - Vijf voor et hele uur, ergens in een restaurant. heer stopt de krant onder zijn nn en loopt naar de uitgang. Precies jjf minuten later stapt een dame bin- en. eveneens met een nieuwsblad in hand. De kennismaking kan begin- Gearrangeerd door 'National artners consultants', een adviesbu- au voor partnerkeuze, gevestigd in esterbork. /anneer één van de twee uit Zeeland omt, is er een gerede kans dat die een esprek heeft gehad met M. C. Kloos- ■mian - de Jager uit Burgh-Haamste- Zij is 'partner' van het bureau, wat dit geval betekent dat zij het voor- ereidende werk doet voor de eigena- en van het bureau, drs G. Gerrits en ijn vrouw A. Gerrits. devrouw Kloosterman krijgt de al- ■enstaanden in Zeeland, die zich bij et Drentse bureau hebben aange-: neld, op bezoek. Ze bekijkt wat voor lees ze in de kuip heeft. Is de persoon escheiden? Is de-scheiding verwerkt? er met eventuele kinderen gespro- en over het feit dat vader of moeder peer een partner zoekt? Dezelfde vra- en worden gesteld aan weduwen en eduwnaars. an mensen die zeggen dat ze onge- onden zijn, wil ze graag weten of dat cht zo is. „Zodat we er niet later ach- irkomen dat de bewuste persoon al vriend of vriendin heeft. Die men en kunnen bij ons niet terecht". De raag hoe ze de ware leefsituatie van vrijgezel' boven tafel krijgt, vindt kloosterman moeilijk te beantwoor- en. „Dat merk je gewoon, als je met mensen praat". In zo moet mevrouw Kloosterman wel meer dingen afgaan op haar intuï- „Laatst praatte er iemand heel ne- atief over zijn buren, zijn familie, zijn ollega's. Dat viel mij op, ik dacht: dat niet lekker. In zo'n geval schrijf ik et voor mij markante punt in het rap- ort dat ik naar het echtpaar Gerrits pstuur. Gerrits laat zijn licht er dan ver schijnen. Da's juist zo fijn, die is sycholoog, dus ervoor opgeleid om t soort dingen uit te kunnen leggen", fevrouw Kloosterman moet in het apport naast feiten en opmerkelijke aken, eveneens aangeven of iemand aar haar idee bemiddelbaar is. Het ureau legt wat deze kwestie betreft uidelijke en minder duidelijke crite- aan. dereen die geen hogere beroepslei- ng heeft of zich geen academicus nag noemen, valt ook af. Persoonlijk ond Kloosterman dit wel een beetje en moeilijk punt. Ze vroeg zich af of et adviesbureau niet te elitair was. daar na uitleg van Gerrits kon ze zich och volledig met dit uitgangspunt erenigen. Meneer Gerrits zegt het zo: Wij kunnen niet iedereen helpen, we noeten selecteren. Onze keuze valt op ie hoger opgeleiden, want mijn vrouw ik leven zelf ook in die wereld", lovendien willen mensen, zegt Ger its, toch een partner van het eigen ni- eau. „Veel relaties lopen stuk omdat iet niveau te veel uit elkaar loopt. Als lat zo is, dan kun je niet communice- Vandaar de keuze: hbo of acade- nisch. Of, dat staat ook op het visite aartje: vergelijkbaar niveau. Vrou wen bijvoorbeeld, die in het verleden kans niet hadden een goede oplei- ling te volgen. Mevrouw Gerrits loemt ze de autodidacten: 'beschaaf- mensen, die geen opleiding hebben naar wel heel wijs zijn'. Voor allen ;eldt, dat de kosten niet gering zijn. )e totale procedure kost zo'n 2000 gul len. Voor de begeleiding die ze bieden inden meneer en mevrouw Gerrits niet duur. het opleidingsniveau nog een duide- ijk criterium, bij 'geestelijk en licha melijk gezond' wordt het moeilijker. Wat is gezond? Gerrits noemt een voorbeeld. Een man met een zeer om vangrijke buik. Die kan het bureau niet bemiddelen. Want daar valt geen enkele vrouw voor, is Gerrits' stellige overtuiging. Evenmin voor een alcoho list of een uiterst depressief persoon. Gaat het bureau wat betreft de te hel pen cliënt niet over één nacht ijs, ook voor de partnerzoekenden is er een lange weg te gaan. Na het gesprek met mevrouw Kloosterman (en voor ande re provincies met een ander) moeten ze naar Westerbork. Na een 'intensief ge sprek' stelt het echtpaar een profiel schets op. Daarin staat een uitgebrei de beschrijving van de persoon en de wensen ten aanzien van een partner. Bij deze profielschets wordt een part ner gezocht. De wensen en persoonlijk heid moeten voor 75 procent overeen komen. „Je kunt zeggen dat dat wel heel erg veel is", meent mevrouw Ger rits. „Maar er zijn gewoon ook bepaal de dingen die niet ter sprake komen. Tafelmanieren, om maar eens wat te noemen. Die kunnen erg tegenvallen, dus dan gaat er alweer wat van de 75 procent af'. Het echtpaar stuurt de profielschetsen naar het tweetal dat naar hun smaak bij elkaar zou passen. Wanneer beiden belangstelling hebben, arrangeert het bureau een ontmoeting. In een restau rant en altijd volgens het stramien zo als hierboven beschreven. De man eerst, later de vrouw. „Dat doen wij niet voor niets zo. We hebben mensen in het bestand die bepaald niet onbe middeld zijn. Maar het geld mag geen rol spelen, vinden wij. Wij willen niet hebben dat een vrouw ziet dat de man aan komt rijden in een schitterende bolide. Om die auto mag het nooit gaan in een relatie". Want die relatie, zo is de stellige over tuigingen van het echtpaar, moet ge baseerd zijn op wederzijdse sympa thie en respect. Op verliefdheid heb ben ze het niet zo: „Wanneer de men sen na een ontmoeting tot over de oren verliefd zijn, houden wij ons hart vast. Verliefheid maakt blind, het geeft geen basis. Het is een huis zon der fundament". Desalniettemin spreken de echtelieden over 'een vonk'. Maar die mag pas later over slaan. En gebeurt het na een paar ge sprekken, dan 'is het een hele grote liefde'. Na twee ontmoetingen ('een kennis making bestaat uit minstens twee ont moetingen') trekt het bureau zijn han den af van de cliënten. Zijn de mensen op de een of andere manier op elkaar gevallen, dan kunnen ze het wel alleen af. Is de vonk niet overgeslagen, dan gaat het echtpaar voor hetzelfde geld weer aan het werk om een nieuwe part ner te vinden. Wanneer een ontmoeting steeds op niets uitloopt, wil Gerrits graag een evalutatierapport zien van de cliënt. „Want dan stemmen de profielschets en het daadwerkelijke gedrag blijk baar niet overeen. In dat geval moeten we de boel bijstellen". In dit laatste punt manifesteert zich volgens Gerrits het adviserende ka rakter - het echtpaar steigert als over huwelijksbureau wordt gesproken - van het bureau. Maar niet alleen in de laatste fase: ook bijvoorbeeld bij het opstellen van de profielschets wordt de cliënt een spiegel voor gehouden, die soms tot 'verdieping en verhelde ring' leidt. Niet iedereen doorloopt de hele 'proce dure'. Volgens Gerrits komt het be hoorlijk vaak voor dat mensen na het eerste gesprek opbellen, met de mede deling dat ze ineens zelfstandig al een partner hebben gevonden. „Dat komt", meent Gerrits, „doordat de mensen als ze zich eenmaal hebben in geschreven, het gevoel hebben dat een ander ermee bezig is. Ze geven het zoe ken van een partner als het ware uit handen, ze kunnen zich eindelijk ont spannen in plaats van naarstig te zoe ken. Vanuit die nieuwe houding ko men ze iemand tegen. Want het is zo: fixatie belemmert zichzelf'. Dat er een hoop 'fixatie' is, is ook voor mevrouw Kloosterman een weet. „Er komt zoveel eenzaamheid voor. Bij de huisarts wordt zoveel gehuild over het niet hebben van een partner. Vooral voor mensen die een relatie hebben ge had is het erg. Die weten wat ze mis sen". De medewerkers van het bureau hech ten eraan te zeggen dat alleenstaan den beslist niet per definitie een slecht leven hebben. Gerrits: „Een alleen staande die gelukkig is, daarvan zeg ik: gefeliciteerd, houden zo. Diegenen echter die ongelukkig zijn, willen wij graag helpen". Ongelukkig en op zoek naar een part ner. Wat zijn het voor mensen die zich aanmelden? Kneusjes misschien? Be slist niet. „Vindt u", vraagt mevrouw Gerrits, „een weduwnaar die 40 uur inde week werkt en 's avonds voor zijn kinderen zorgt, een kneusje? Zo'n man heeft toch gewoon geen tijd om een vrouw te zoeken? En wat denkt u van een vrouw die carriere maakt, haar huishouden heeft en ook nog veel sociale contacten? Is dat een zielig ge val?". En in feite geldt dat, vindt het drietal, voor iedereen die 'in het vrije veld' zo als zij het noemen, geen geschikte partner kan vinden. „Veel mensen hebben het geluk dat ze op natuurlijke wijze een partner vinden. Anderen niet. Voor hen zit er gewoon geen ge schikt iemand in hun circuit, dat zich meestal maar heel langzaam uitbreidt. Dat heeft niets, maar dan ook niets met zielig te maken". Het zou de medewerkers een lief ding zijn als er in de buitenwereld ook eens op deze manier naar de 'kandidaten' werd gekeken. Mevrouw Kloosterman merkt het in haar (vrijwilligers)werk: „Jongeren hebben geen schroom, al vertellen ze het meestal aan niemand. Bij ouderen zit het nog wat dieper. Een bureau voor partnerkeuze, dat doe je niet. Ze vragen of ik aan niemand wil vertellen dat ze hier geweest zijn. Ik begrijp de aarzeling. Maar ik vind dat het echt uit de taboesfeer moet. Wat is er tenslotte mis aan het gebruiken van een bureau voor het vinden van een leuke partner? Niets toch?". Ie liti Veel mensen hebben het geluk dat ze op natuurlijke wijze een partner vinden. Anderen niet. Zendamateur Knut Andresen uit Moriaanshoofd heeft wekelijks contact met Pitcairn, Een eilandje voornamelijk bewoond door nazaten van de Bounty-muiters MORIAANSHOOFD - Iedere maan dagmorgen is het prijs: vanaf een druilerig Schouwen-Duiveland maakt zendamateur Knut Andresen uit Moriaanshoofd, contact met een klein tropisch eiland aan de andere kant van deze aardbol. Pitcairn zo als het paradijselijk oord in de Grote Oceaan heet, is niet zomaar een ei land. Tweehonderd jaar geleden vond ter hoogte van het naburige Tonga de muiterij op de Bounty plaats. De muitende bemanning zette de ka pitein en enkele officieren van het Engelse schip met een sloep over boord. Uiteindelijk zeilden ze met de Bounty naar het veilige Pitcairn. Tot op de dag van vandaag leven op het eilandje de nazaten van de muiters en hun Tahitiaanse vrouwen. Bij zendamateurs is het paradijselij ke eilandje enorm in trek, al is het al leen maar omdat radiozendappara- tuur de enige directe communicatie met de buitenwereld is voor de 55 ei landbewoners. Al acht jaar onder houdt de Schouwse zendamateur Andresen via de radio regelmatig contact met één van de bewoners van Pitcairn, de van oorsprong Noorse Kari Young. Andresen, van origine ook Noors, leerde haar kennen door de radio en sprak haar later tijdens een bijeen komst van zendamateurs in Noorwe gen. Ook deze maandagmorgen is Kari luid en duidelijk te horen al zit ze aan de andere kant van de wereld. Op vaste uren van de week neemt Kari plaats achter de apparatuur om nieuws op te vangen en met oud landgenoten te praten. Met zendapparatuur in huis spreek je nog eens iemand, zo blijkt wel. Na dat Andresen eerst de enorme anten ne voor zijn huis gericht heeft, spreekt hij even met een landgenoot die op een tanker in de buurt van Florida zit. Met het verstrijken van de tijd komen de signalen uit die hoek van de aardbol beter binnen. 'Inbreken' mag, dus zo nu en dan vliegt een vreemde stem door de ether. Ook op andere frequenties is het nodige te horen. Adrie uit Au stralië laat in het Nederlands even weten dat hij er is. Wie denkt dat het boek 'De muiterij op de Bounty' zo maar een verhaal is, wordt nu uit de droom geholpen. De ruim vijftig bewoners van Pitcairn vormen het levende bewijs van het verhaal van kapitein Bligh en zijn muitende luitenant-ter-zee Fletcher Christian op de Bounty. Op weg van Engeland naar Tahiti kreeg de be manning genoeg van hun kapitein. De gezaghebber ging overboord en de muiters verdwenen met 'His Ma jesty's Bounty' naarstig op speur tocht naar een eiland waar ze een nieuw leven konden beginnen. Eerst zeilden de muiters terug naar Tahiti maar angst voor ontdekking maakte dat een deel van hen al snel vertrok met aan boord zes Tahitaanse man nen en twaalf vrouwen. Na lang zoeken stuitten Fletcher en zijn trawanten op het onbewoonde, geisoleerde Pitcairn. Het schip legde aan in wat nu nog heet 'Bounty Bay'. Na de hele lading, kippen, varkens, aardappelen en ga zo maar door, van boord te hebben gehaald, zetten de muiters de Bounty in lichterlaaie. Niemand mocht tenslotte weten waar de mannen gebleven waren. Fletcher en en de andere muiters leg den zo in 1790 de basis voor een En- gels-Tahitaanse leefgemeenschap die nog steeds een enorme aantrek kingskracht heeft op reizigers en avonturiers. Kari vraagt via de radio hoe de ver kiezingen in Noorwegen verlopen zijn. Ze mag dan geïsoleerd wonen op dat 9,6 bij 4 kilometer grote Pitcairn, de belangstelling voor de buitenwe reld is er niet minder om. Ze is op zijn zachtst gezegd wat je noemt een on dernemend type. „Ik heb altijd van aparte zaken gehouden", vertelt ze luchtigjes over de radio. Van jongs af aan was Kari gefascineerd door Pit cairn en het verhaal van de Bounty. De Noorse werd telegrafiste zodat ze kon gaan varen en een kans had om naar het verre eiland te komen. Die opzet lukte. Wat later trouwde ze met Bryan Young, een verre nazaat van de in 1800 overleden muiter Edward Young. BRIJDORPE Komend vanaf de De- lingsdijk op Schouwen-Duiveland richting Scharendijke, stuit de weg gebruiker op een bord met de naam 'Brijdorpe'. Iedereen die nieuwsgie rig van aard is, slaat rechtsaf en komt langs een wit huis en een grote zvVarte boerenschuur bij het kerk hof. Dit kerkhof is gebouwd op een terp, een van de grootste van Zee land. Brijdorpe bestaat anno nu uit een klein aantal woningen en boer derijen. Het is er rustig en vredig. Ken hondje loopt te kwispelstaarten en een kat schiet met een veldmuisje in zijn bek de straat over. oudste families zijn de familie Pad mos en Van der Wekken. „Het con tact met de oude Brij dorpenaren is prima. Het zijn bijna allemaal land bouwers en ik ben met hen opge groeid. Verjaardagen en zo vieren we meestal samen". Vroeger was er in Brijdorpe veel veeteelt, maar de meeste boeren leggen zich nu toe op de akkerbouw. Het grootste bedrijf is het landbouw-mechanisatiebedrijf van Padmos. De Wilde herinnert zich goed hoe het vroeger allemaal was. „Ik ging naar de lagere school in Brouwershaven, lopend of op de fiets. Daarna met de tram naar de lagere Volgens W. de Wilde, een telg van een van de oudste families van Brijdorpe, wonen er nog ongeveer 30 mensen. ■Vroeger stonden er bij iedere boer derij werkmanswoningen", vertelt hij. „Maar die zijn met de ramp alle maal weggespoeld en ook een paar boederijen". De Wilde is in Brijdorpe geboren en getogen. Zijn grootvader vestigde zich als eerste lid van het ge slacht in het gehucht. De andere twee landbouwschool in Nieuwerkerk. Toen ik verder ging studeren moest ik naar de landbouwhogeschool in Goes. Dan ging je met de fiets naar Zierikzee, vandaar met de boot naar Katseveer en dan weer fietsend naar Goes". In 1843 kwam de eerste Padmos naar Brijdorpe. I. Padmos woont nu met zijn gezin op dezelfde plaats waar toen het eerste huis gebouwd werd. Het oude familiehuis is met de ramp vernield. Zijn oudste zoon is de zesde generatie die in Brijdorpe is geboren. „Echt veel veranderd is er niet", meent Padmos. „We hadden vroeger veel personeel, waar je een speciale band mee had. Je moest hard en lang werken en aan contact met de buren kwam je nauwelijks toe. Nu zie je el kaar wat meer, maar de mentaliteit is nog hetzelfde. Bij ziekte of ernstige dingen staat iedereen klaar om el kaar te helpen". Padmos is tamelijk veel op reis, maar is altijd weer blij als hij de zee ruikt en Brijdorpe binnen rijdt. Volgens hem is de oudste in woonster van Brijdorpe zijn tante van in de tachtig. Het oudste huis stamt uit het eind van de 19e eeuw, waar nu de familie Knol woont. „Het is verbazendwekkend hoe toeristen toch Brijdorpe weten te vinden", ver telt Padmos. „Ze lopen door het ge hucht en bezoeken steevast de be graafplaats op de terp". Het wapen van Brijdorpe komt voor op de kaart van Schouwen uit 1540, met een zilveren veld en een zwaard. Op de wapenkaart van Smallegange uit 1696 is het veld van goud. Het zwaard is waarschijnlijk bedoeld als symbool van het recht. Brijdorpe moet vroeger belangrijk zijn ge weest, want het was de hoofdplaats van een zesde deel van Schouwen. De parochie Brijdorpe wordt al in 1232 genoemd en de kerk was gewijd aan Sint Pieter. Vermoedelijk heeft Brijdorpe oor- spongelijk noorderlijker gelegen en is in eerste helft van de vijftiende eeuw buitengedijkt. Brouwershaven is waarschijnlijk de haven van Brijdor pe geweest. Na de Reformatie heeft Brijdorpe zijn kerk verloren en is het gebied van deze parochie gevoegd bij Eikerzee. In de strijd om de macht in de graaf schappen Holland en Zeeland speelt een kasteel te Bridorpe een min of meer passieve rol. De strijd ontstond om de figuur van de jonge Graaf Jan als opvolger van zijn vermoorde va der Floris V. In 1297 heeft in het kas teel Ghise Nobelszone of diens vader Nobel gewoond. De 'burcht' zou een vrij hoge toren hebben bezeten. Het gebied lag vroeger omsloten door de Helchersee, de Duyne en de Grevelin- ge. Er stroomde een watertje dat met drie namen werd aangeduid. In zijn aanvang met 'Briepe', het midden deel met 'Panne' en het laatste deel midden in Schouwen met 'Vlake'. Een paar vertakkingen vormden een driehoekig eiland, waarop de ver sterkte burcht Brijdorpe zou hebben gestaan. Het kasteel heeft een Vlaamse bezetting gekend en speel de een rol de in strijd tussen Holland en Vlaanderen. De familie Kok had rond de eeuwwis seling een boerderij aan de Ringdijk in Brijdorpe. Kok had tien melk koeien en een ontromer. Dit is een met de hand bewogen melkcentrifu- ge. Zoals dat toen gebruikelijk was, hielpen de boerendochters bij het melken. De vrouw zorgde voor het botermaken met de karnmolen, aan gedreven door de 'kaernhond'. De eerste Padmos, afkomstig uit Brui- nisse, was behalve landbouwer ook loco-burgemeester van de gemeente Duivendijke, die in 1961 werd opge heven. Hij voltrok als ambtenaar van de burgerlijke stand huwelijken in zijn voorkamer. Bijna alle nazaten van de eerste Padmos zijn of loco burgemeester of raadslid geweest. Gezicht op Brijdorpe. Met haar man en twee kinderen leidt ze al twaalf jaar een aangenaam le ven op Pitcairn. De dagindeling is zodanig dat de gemiddelde Neder lander er jaloers van wordt. Hypo theken, files, moeilijke bazen beho ren voor de bewoners van het tropi sche eiland tot de 'ver van m'n bed show'. „Je werkt voor niemand, je kan helemaal doen wat je zelf wilt. Ik kan gaan vissen, jagen, of bij wij ze van spreken een huis bouwen wanneer ik dat wil", vertelt Kari. Wat niet zeggen wil dat het op Pit cairn totaal luilekkerland is. Vier maal per jaar mag er dan een schip met proviand bij Bounty Bay arrive ren, de bewoners moeten ook zelf brood op de plank brengen. De Pit- cairners maken bijvoorbeeld souve nirs die ze op passerende vracht schepen proberen te verkopen of te ruilen. Ziek kun je maar beter niet worden op Pitcairn. De dichtbijzijnde dokter moet door de Franse marine van het ruim 2000 kilometer verder gelegen Tahiti komen. Met de tandarts is het al niet beter gesteld: hij zit in 5300 ki lometer verderop in Nieuw-Zeeland. De manier van leven van de bewo ners van Pitcairn is in de afgelopen tweehonderd jaar niet veel veran derd. Electriciteit wordt opgewekt met een generator en een telefoon verbinding is er alleen tussen de be woners onderling. Televisies en au to's bestaan er niet en ook het woord 'belasting' is onbekend. Pitcairn heeft een eigen bestuur waarbij Nieuw-Zeeland als beschermheer op treedt. Uit een gemeenschappelijke kas waar inkomsten van bijvoor beeld de verkoop van souvenirs - on der meer miniatuur-Bounty's - en postzegels in terecht komen, worden zaken als onderwijs betaald. Pitcairn heeft een eigen schooltje met twaalf kinderen. Wie verder wil leren, moet ver reizen. De jeugd van het eiland vertrekt meestal naar Nieuw-Zeeland voor een beroepsopleiding. Sommigen blijven daar, anderen komen terug naar hun eiland. De laatste jaren is het inwonersaantal niet verder ge zakt maar stabiel gebleven. Om het eerste beste vliegveld te bereiken is al gauw een reis van enkele dagen no dig. Het geprek tussen Knut Andresen in Moriaanshoofd en Kari Young op Pitcairn loopt ten einde. In Neder land is het inmiddels een uur of half negen in de morgen, daar is het nog maar half tien 's avonds. Om elf uur stopt de generator voor de nacht. De radioverbinding is dan onmogelijk want ook die apparatuur wordt ge voed door de machine. Wie geld over heeft en niet op een dagje extra rei zen kijkt, kan voor duizend dollar een maand logeren op Pitcairn. Een Duitse avonturier brengt de liefheb ber in vijf tot zes dagen per boot van af het Frans-Polynesische eiland Mangareva, naar het oord van Flet cher Christian en de andere muiters. Carolien de Vrieze

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1989 | | pagina 31