PZC
Er gaat geen dag voorbij
of ik schrijf nieuwe muziek
Ierse muziek maakt zich
los van Keltische traditie
Het muzikale staal van Cosmic Psychos
fltl I I H I I
kunst en cultuur
JOSE FELICIANO TUSSEN JAZZ EN DISCO
MUZIEKCENTRUM MIDDELBURG
DOLORES KEANE SPREKEND VOORBEELD
ORGEL- en KEYBOARDSHOW
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1989
Dolores Keane
Vrijheid
donderdag 21,
vrijdag 22 en
zaterdag 23
september a.s.
[tosé Feliciano: „Al doe ik moderne dingen, mijn muziek blijft altijd herkenbaar.'
(Door Dirk 'Willem Rosie)
eel even maar, terwijl zijn vlieg-
Ltuig werd bijgetankt, was José
Leliciano in Nederland. Net lang ge
noeg om een levensteken af te geven.
En dat was hard nodig, want de jonge-
te garde van Nederlandse popmu-
liekliefhebbers weet nauwelijks van
let bestaan van deze Puertoricaans-
jlmerikaanse zanger-gitarist.- 'No
Hogs allowed' en 'The windmills of
lour mind' klinken zo af en toe nog bij
Be Arbeidsvitaminen als een soort
echo uit het verleden. Met een toernee
Hoor Europa, een nieuwe elpee en een
nieuwe single en niet in de laatste
blaats met tVvee gala-optredens in Ne-
Berland gaat de blinde troubadour
Haar nu wat aan doen. Vrijdag staat
Feliciano in de Amsterdamse Jaap
Edenhal en zaterdag dient hij als
hoofdattractie van het Grand Gala
Iwente voor het Wereld Natuur
Fonds in het Muziekcentrum in En-
tchede.
boit schreef José Feliciano de wereld-
pit'No dogs allowed' als een protest te-
het Britse anti-hondsdolheidbe-
Jeid, waardoor Feliciano's geleide
hond niet tot het Verenigd Koninkrijk
Toegelaten kon worden. Tegenwoordig
Itaat dat nummer niet meer op zijn re-
lertoire en van het horen van die titel
pordt José al niet goed. „Dat is alle-
1 lang geleden. Waarom ik het nu
meer zing? Ik heb geen hond
fleer..."
Liever kijkt Feliciano naar het heden
In naar de nieuwe projecten die hij
leeft ondernomen. Maar dan krijgt hij
Toch eerst te maken met de harde Hol-
hndse feiten.
IWeten Nederlandse jongelui al niet
peer wie José Feliciano is?" De zanger
J niet echt geschokt door het slechte
Jieuws en hij meent de oorzaak van de
irenlange radiostilte heel goed te
Jennen. „Dat ligt aan de platenmaat-
Ichappij. Ik ben al die tijd druk ge-
leest, ik heb voortdurend muziek ge
laakt, maar als de platenmaatschap
pij je produkt niet aan de man brengt
lan kent niemand je. Dat is een pro-
lleem waar heel veel artiesten mee te
laken krijgen. En wat betreft die jon-
lelui: daar heb ik met mijn nieuwste
jlpee 'Never gonna change' wat aan
ledaan. Die is opgenomen met de mu-
Ikale smaak van hedendaagse jonge-
Jen. Ik weet niet hoe en of mijn nieuwe
leluid zal aanslaan in Nederland. Ik
pet maar één ding: als ik naar beho-
]en gepromoot word, dan kan ik wel
Iegelijk platen verkopen."
laar is het dan zuiver en alleen de
Jchuld van de platenmaatschappij. Is
José niet in stilte gebukt gegaan onder
en artistieke crisis? „Absoluut niet.
r gaat geen dag voorbij of ik schrijf en
|peel nieuwe muziek. Om je de waar-
te zeggen: in mijn huisstudio
|erk ik op dit moment aan een instru
mentaal album. De mensen willen
jaag dat ik zowel vocale als instru
mentale muziek maak. Het is natuur-
lk ongebruikelijk om zowel gitarist
Is zanger te zijn. Ik heb bij het uitde
in van talenten geluk gehad en dank
fod voor de mogelijkheden die Hij mij
H gegeven."
u,e nieuwe instrumentale elpee
t een kruising tussen de muziek
die ik tot dusverre altijd maakte en
jazz. Kind of new wave. Modern mét
gevoel, in plaats van de gevoelloze
muziek die we tegenwoordig zo vaak
te horen krijgen. Want met het toene
men van de technische mogelijkhe
den, groeit het risico, dat muziek zijn
emotionele waarde verliest. Ik heb
ook gebruik gemaakt van die moder
ne snufjes, maar ik hoop niet dat daar
mee ook de 'soul' uit mijn muziek is
verdwenen."
Om de proef op de som te nemen laat
José, swingend op zijn stoel en met le
ge handen voortdurend de gitaarpartij
mimend, een proefopname van een
grandioos swingend jazznummer ho
ren en verklapt na afloop dat alle in
strumenten die erop te beluisteren zijn
(en waarvoor je 1000 gulden zou heb
ben verwed dat het echte fluiten en
keyboards waren) door hemzelf via de
gitaar-synthesizer tot leven zijn ge
wekt. Dan mag de conclusie inderdaad
luiden, dat hij één en al muziek is, die
kleine blinde man, die daar tussen
twee vluchten door in een kale pers
ruimte op Schiphol achter zijn 'ghet
to-blaster' heen en weer zit te wiegen.
Maar is hij niet zodanig één en al mu
ziek, dat hij zijn geloofwaardigheid een
beetje op het spel zet? Kun je gelijktij
dig uitkomen met een glad disco-pro-
The Four Brothers uit Zimbabwe
Vorig jaar speelden ze op het World
Roots Festival in Amsterdam; van
avond zijn The Four Brothers te zien
in café Dangeroe in Middelburg. Vanaf
22.30 uur laat het viertal de gemoder
niseerde uitvoering horen van de tra
ditionele Shona-muziek uit Zimbab
we. De band bestaat uit Marshall Mun-
humumwe, drummer en lead-zanger,
Never Mutare, bassist en de gitaristen
Aleck Chipaika en Frank Sibanda.
The Four Brothers brachten vorig jaar
het album Makorokoto uit dat hen in
Zimbabwe van de ene dag op de ande
re beroemd maakte. Europa en Ameri
ka hebben de vier inmiddels ook ont
dekt.
In café Dangeroe treedt zondag, zo
als iedere laatste zondag van de
maand, vanaf half vijf de sessieband
op. Wie als gastmuzikant zal aantre
den is nog niet bekend, wel dat de mu
ziek zondag in het teken staat van de
jazz.
Discotheek Cosmo brengt vandaag
en morgen, vrijdag, een Engels trio op
het podium. De drie, in Nederland
woonachtige, Britten treden op onder
de naam Fragment en spelen muziek
van groepen als The Rolling Stones,
Simple Minds en U2. De optredens be
ginnen beide dagen om 23.00 uur.
De Zuidhollandse hardrockforma-
tie Random komt voor twee optredens
naar Zeeland. Vrijdag is het vijftal te
zien in Kasteel van Batavia in Westka-
pelle en zaterdag is Random in jonge
rencentrum De Piek in Vlissingen. Bei
de concerten beginnen om 22.00 uur.
dukt als 'Never gonna change' en een
veel meer op de 'Hispanic-roots' terug
gaande instrumentale elpee? „Dat
kan. Ik ben niet bang voor mijn geloof
waardigheid. Feliciano blijft altijd Fe
liciano. Al doe ik moderne dingen,
mijn stem blijft altijd hetzelfde, mijn
gitaarspel blijft altijd herkenbaar.
Oké, 'Never gonna change' is iets an
ders, maar als je dat nummer hoort,
zeg je toch: 'Da's José Feliciano'. Ik
vind het prachtig wanneer ik mensen
betrap die naar mijn nieuwe album
luisteren en zeggen 'Dat is 'm niet'.
Dan zeg ik op mijn beurt: 'Well who the
hell is it?"'
In Enschede treedt José Feliciano op
bij een gala dat via de verkoop van
kaartjes a raison van 500 gulden an
derhalve ton bijeen hoopt te krijgen
voor het Wereld Natuur Fonds. Maar
het (goede) doel speelt voor de rasar
tiest, die Feliciano nu eenmaal is,
geen rol.
„Het maakt niet uit waar of voor wie ik
speel, ik speel ze altijd plat. Niet de die
ren hoor, de mensen in de zaal. Zeker
nu er een hele generatie jongeren is
ontstaan die niet meer zo vertrouwd is
met mijn muziek. Ik moet me nu op
nieuw bewijzen. Ze moeten me wél
kennen! Ze moeten weten dat ik met
de beste van de hedendaagse artiesten
mee kan komen. Ik wil niet hoogmoe
dig klinken, just confident."
Feliciano wil niet aan boord van het
bijgetankte toestel klimmen zonder
Holland nog wat veren in het achter
werk te hebben gestopt. „Holland
heeft altijd voorop gelopen. Voor mij
persoonlijk als zanger; ik kreeg al Edi-
sons uitgereikt toen ik nog helemaal
niet beroemd was. Maar ook voor blin
de mensen: hier zorgen ze ervoor dat
blinde mensen weten welk bankbiljet
ze in de vingers hebben en wanneer het
stoplicht op groen springt. Daar kan
de rest van de wereld, Amerika incluis,
nog wat van leren. Een blinde heeft
geen medelijden nodig. Wij zijn geen
alcoholici, we hebben geen houten
been. Het enige wat we nodig hebben
is een beetje hulp."
Er is een theorie dat mensen die een
bepaalde vaardigheid of een zintuig
moeten missen extra goed zijn in de
dingen die nog wel binnen hun moge
lijkheden liggen. Is er een relatie tus
sen Feliciano's blindheid en zijn extre
me muziektalent? „Daar geloof ik he
lemaal niks van. Mozart was niet blind
en hij was extreem begaafd! En of ik
nou beter of slechter speel dan iemand
die de snaren daadwerkelijk kan zien...
Als de lichten uitgaan weet ik dat ik
niet meer naar de snaren hoef te kij
ken."
(Door Peter Dicker)
De melancholieke eentonigheid
van een doedelzak op een
straathoek in Dublin roept onweer
staanbaar beelden op. Beelden van
boomloze hellingen, van een meer
in de mist, van rook van turfvuren,
waarboven mout wordt gedroogd
voor het stoken van whiskey. Een
betere voedingsbodem voor my
then lijkt niet denkbaar. Maar een
van de hardnekkigste mythen moet
nu zelf op de helling: die van de Ier
se (volks)muziek. Die maakt zich
met rasse schreden los van een Kel
tische traditie van vijftien eeuwen
her.
Dat Ierse muziek schromelijk tekort
wordt gedaan door er het etiket
'folk' op te plakken, is door artiesten
van wereldnaam als Van Morrison,
U2, the Pogues en Enya overtuigend
aangetoond. Tussen hun moderne
geluid en de pure traditie van de
Chieftains en de Dubliners ligt een
wereld van verschil en een heel le
vendige scene waarin honderden
groepen en groepjes en troubadours
hun dagelijkse brood en pint verdie
nen. Muziek is zo diep geworteld in
de Ierse cultuur dat het op een lijn
kan worden gesteld met eten en
drinken en ademen.
Die diepe worteling is er tegelijk de
oorzaak van dat de Ierse volksmu
ziek altijd zeer traditioneel is geble
ven, zowel qua instrumentatie als
qua tekst. Maar het succes van me-
ga-sterren als U2 lijkt dit bolwerk de
laatste jaren aan te tasten. De folk
staat steeds nadrukkelijker open
voor eigentijdse omstandigheden
en studiotechnieken. De vernieu
wing van de grote rockbands filtert
door, het geloof in eigen kunnen
neemt toe en de vraag naar nieuwe
nummers van Ierse tekst- en toon
dichters is groter dan ooit.
Een sprekend voorbeeld van deze
ontwikkeling is Dolores Keane, op
dit momént de trotse aanvoerster
van de Ierse hitlijsten met het door
haar Britse echtgenote John Faulk
ner geschreven nummer 'Lion in a
cage'. Een roerende popballade
over Nelson Mandela, door Dolores
betoverend en meeslepend ver
tolkt. Slechts heel in de verte sche
mert door dat haar wortels in de
folk liggen.
Aan de basis van haar jongste suc
ces lag Keanes beslissing van vorige
zomer om na een lange carrière als
zangeres in diverse groepen op de
solotoer te gaan, gesteund door haar
echtgenoot op gitaar, bouzouki en
zang, Brendan O'Regan op gitaar en
mandoline en Martin O'Connor op
accordeon. Met haar debuutelpee
brak ze in eigen land door naar de
top. Ze werd uitgeroepen tot de bes
te folk/balladzangeres van 1988 en
kreeg optredens op grote festivals in
Newfoundland, Tonder (Denemar
ken), Hong Kong en Belfast. Die
werden gevolgd door tournees in
Engeland, Ierland West-Duitsland
en de Verenigde Staten.
De nu 35-jarige Dolores Keane
woont nog altijd in Caherlistrane in
het door de Atlantische oceaan be-
spoelde district Galway waar ze
werd geboren en opgroeide. Zo'n
klein dorpje aan de Ierse westkust
dat bestaat uit een kerk, een pub en
een paar boerderijtjes in de verte.
Haar ouders, broers, zusters en tan
tes deden allemaal 'iets' in de mu
ziek en Dolores drukte moeiteloos
hun voetsporen. Ze leerde net zo
goed varkens slachten en kalkoenen
voeren als de hoge 'c' pakken, met
haar gaandeweg steviger en karak
teristieker stemgeluid. Daarnaast
ging ze fluit spelen en accordeon,
fiddle en mandoline. Vier jaar oud
was ze op de radio te beluisteren en
op haar elfde werkte ze al aan een
plaatopname mee.
Dolores werd al spoedig beroepsmu
zikant in het folk-circuit. Ze maakte
plaatopnamen met de Chieftains,
ging op tournee met Planxty, for
meerde met John Faulkner de groe
pen Reel Union en Kinvara en
maakte twee jaar deel uit van De
Dannan, met welke groep ze het vo
rige Irish Music Festival in Zwolle
aandeed.
„De vorige elpee was al een forse
stap bij het traditionele folkgeluid
vandaan. Maar met een vrij simpele
begeleiding", aldus de zangeres.
Prachtig golvend, rossig blond haar
Het Irish Music Festival krijgt na
edities in Leiden ('77), Eindhoven
('79) en twee maal Zwolle ('81 en '86)
op 23 september voorlopig zijn be
kroning in het Rotterdamse Sport
paleis Ahoy'. Deze vijfde aflevering
brengt daar van vier uur 's middags
tot middernacht een keur aan ar
tiesten bijeen: The DublinersJim
McCann, Christy Moore, Furey's
and Davey Arthur, Davy Spillane
Friends, Dolores Keane Band en
The Doonan Family. Een verzame
ling van talenten zoals die zelfs in
het moederland Ierland nooit tege
lijk bijeen is gebracht. Een goede ge
legenheid om te ontdekken dat Ierse
muziek heel wat meer omvat dan
folk alleen, en dat de folk een steeds
eigentijdser gezicht krijgt.
tot op het middel, een wat hese, door
het repeteren van de vorige avond
getekende stem: „Het nieuwe al
bum krijgt een nog voller en 'Euro-
peser' geluid. Dat betekent naast de
traditionele gitaar, fluit, fiddle, doe
delzak, whistles, mandoline en ac
cordeon nu ook electrische gitaren,
bas, drums, sax en keyboards." In
één opzicht verloochent ze ook op
dit album haar achtergrond niet: ze
houdt een voorkeur voor de wat
langzamere, verhalende ballades.
De nieuwe plaat, evenals de hit
single 'Lion in a cage' geheten, komt
direct na het optreden in Ahoy' uit.
Daarna volgen tournees door Ier
land en Engeland, inclusief een op
treden in de bekende Terry Wogan
Show van de BBC. De agenda van
volgend jaar vermeldt ook Ierse fes
tivals in Winnipeg (Canada) en Mil
waukee (VS). En mogelijk Moskou,
waar een documentaire over Dolo
res en haar muziek de hoofdprijs van
jury én publiek won.
Is haar fraai geproduceerde nieuwe
single ook inhoudelijk niet een veel
betekenende stap? „Ja zeker. Vroe
ger zaten we vast aan een bepaald
repertoire, een historisch idioom
ook. Voor mij telt nu alleen nog
maar de kwaliteit van een tekst. En
dan kan die overal over gaan, een
stukje Keltische mythe, liefde, poli
tiek geweld of waar dan ook. En zo
heeft John nu een actueel Zuidafri
kaans onderwerp verwoord."
„Er was sinds vorig jaar al veel be
langstelling voor mijn persoontjes,
maar zo'n nummer 1-hit doet na
tuurlijk helemaal de deur dicht. Op
zich doet het me niet zoveel, het
gaat me om de muziek. Maar het is
wel heel goed voor het zelfvertrou
wen van de band en voor onze rela
tie met de platenmaatschappij. We
krijgen nu meer vrijheid om leuke
dingen te gaan doen. Ik zit trou
wens ook niet in de muziek om er
rijk van te worden. Je bent in dit
land al rijk als je een stukje land
hebt om te verbouwen en buren om
je in nood te helpen."
De Ierse folk mag dan, belichaamd
in een artieste als Dolores Keane, in
beweging zijn, helemaal loskomen
van de wortels lijkt onmogelijk. Ly
risch kan de zangeres nog worden
over het Keltisch: „Een heel poëti
sche taal, sterk in beschrijvende
woorden. Natuurlijk zingen en spre
ken wij Engels, maar af en toe ge
bruiken we toch nog Keltische uit
drukkingen en woorden waarvoor in
het Engels gewoon geen goede equi
valenten voorhanden zijn."
The Dubliners zijn zaterdag eveneens van de partij op het Irish Music Festival in Rotterdam.
(Advertentie)
VOOR KWALITEIT EN SERVICE:
Lange Delft 80 - Telefoon 01180-35252
(Door Peter Bruyn)
rme David Bowie. 'Go the Hack',
het nieuwe album van de Austra
lische Cosmic Psychos is de plaat die
Bowie met zijn Tin Machine graag
had willen maken, waar waarvoor de
grootste poseur van de rockmuziek
gewoon de ruggegraat miste. The Cos-
mie Psychos zijn geen blikken speel
tje, maar muzikaal staal.
„Hm, vind je? Wel, laat ik dat dan
maar als een compliment opvatten,"
zegt de kalende Psychos-drummer Bill
Walsh boven zijn eerste kop koffie van
de dag. Voor de tweede keer is het trio
uit Melbourne overgevlogen om Euro
pa kennis te laten nemen van hun
overdonderende, maar als puntje bij
paaltje komt oh zo subtiele straalja-
gerrock. Zo nu en dan bloeit er ergens
op deze aardbol een groep op, die de
rock'n'roll opnieuw lijkt uit te vinden
en op te bouwen, uitgaand van de es
sentie. En de Cosmic Psychos zijn daar
een van.
„Toen we begonnen kon geen van ons
een instrument spelen," zegt bassist
Ross Knight. „We moesten dus wel he
lemaal vanuit het niets beginnen. Het
eerste wat we produceerden was ge
woon geluid, hard geluid; 'just noise'."
„Maar," valt Walsh bij, „We zijn altijd
ontzettend kritisch geweest en we heb
ben heel hard moeten werken om pre
cies dat geluid te krijgen wat wij zelf
wilden. In de jaren zestig werd er ook
over de muziek van The Stooges ge
zegd: 'Iedereen kan dat'. Maar er was
behalve The Stooges zelf niemand die
het ook werkelijk deed. Wij zijn ons er
als groep heel goed van bewust hoe we
klinken. Voor ons is 'the feel', het ge-
voel dat we in onze muziek stoppen, KemjUSie
het belangrijkste. Er lopen heel wat
betere musici dan wij rond, ja. Maar
dat wil nog niet zeggen dat die ook be
tere muziek maken."
Cosmic Psychos - overdonderende maar subtiele straaljagerrock.
Op Go the Hack! - 'De beuk d'r in!' -
het tweede album dat inmiddels ook
bij een Nederlandse maatschappij
(Megadisc) is verschenen, blijkt het
trio tot iets in staat waar de weten
schappelijke wereld nog altijd wan
hopig naar zoekt: beheersbare kernfu
sie. 'Simpel maar krachtig', luidt het
motto van bassist Knight. Gevraagd
naar de afzonderlijke functies binnen
de band, werp drummer Walsh zich
onmiddelijk op als 'machinekamer'.
Bassist Ross voelt zich het liefst de
chauffeur. „Maar niet de navigator,
niet de man die de kaart leest."
Bill Walsh: „Misschien ben ik dat wel.
Of eigenlijk nemen we ombeurten die
taak op ons. Dat is waarschijnlijk ook
wat mensen in de Cosmic Psycho's
aanspreekt: het teamwork. De muziek
zelf, het ontwikkelen ervan, dat is de
uitdaging. De teksten die we zingen
zijn heel persoonlijk. Geldproblemen,
je beste vriend die er met je vriendin
vandoor gaat. Problemen die iedereen
herkent. 'The simple things in life'."
Hoewel de heftigheid van hun muziek
anders doet vermoeden, zijn de drie
Australische Psychos bepaald geen
losgeslagen pubers meer. Gitarist Pe
ter Jones en drummer Bill Walsh blij
ken beiden gevorderde dertigers en
respectievelijk afgestudeerd bioche
micus en politicoloog. Allebei hebben
ze de wetenschap achter zich gelaten
en voor de rock'n'roll gekozen. Bas
sist Ross is met zijn 'bijna dertig' het
broekje van het gezelschap, woont
nog altijd op de boerderij van zijn ou
ders en is de enige met een punk-ver
leden.
Bill Walsh: „Ik wilde vroeger, op
school, ook al in een band spelen. Mis
schien durfde ik toen niet en moet ik
dat nu inhalen. In het begin zei ook ie
dereen dat het niets zou worden met
deze band. We zouden te lui zijn en niet
ondernemend genoeg. We zijn geen lef
gozers, geen showbinken. Nooit ge
weest ook. In deze band kun je niet po
seren. Dat staan we elkaar niet toe."
De Cosmic Psychos treden morgen,
vrijdag, op in de Vrije Vloer in Utrecht
en zijn zaterdag te vinden in de Melk
weg in Amsterdam. Zij sluiten hun Ne
derlandse toernee zondag af met een
optreden in Zopo in Horst.
