PZC Te weinig vrouwen op arbeidsmarkt Uitvoeringen zetten de toon op onderwijsdag Aandelen in plaats van lening voor de Gieterij Middelburg Een ongewoon kleurboek KLEUR Invalide sporters de dupe van eigen succes KWESTIE provincie 15 ZEEUWSE ACHTERSTAND: Dertien mille uit cafetaria gestolen met 12 kunstenaars 'mm DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1989 Bezuiniging Dansen NIEUWE FINANCIËLE BASIS KIJK, KRAS KLEUR voor beginners gevorderden Kleurgedrag Vermogen door Willem van Dam Wrange Met de pet VLISSINGEN - De laatste vijfjaar stijgt het aantal vrouwen op de Zeeuwse arbeidsmarkt nauwelijks meer. Aan de toena me van het aantal werkende vrouwen van de afgelopen decen nia lijkt een einde te zijn gekomen. Dit zei gedeputeerde E. Maris-Koster woensdag op de studiedag 'Gemeenten en jonge ren na 1990' in Vlissingen. De vrouwelijke beroepsdeelneming ligt in Zeeland vier procent lager dan het landelijk gemiddel de. Mevrouw Maris gaf daarmee aan dat Zeeland nog een lange weg te gaan heeft op weg naar economische zelf standigheid voor meisjes. Vanaf vol gend jaar wordt, in het kader van de 1990-maatregel, iedereen die achttien jaar wordt geacht economisch onaf hankelijk te zijn. Dit betekent dat spe ciale kostwinnerstoeslagen in het so- ciale-zekerheidsstelsel wegvallen en dat de afhankelijke partner wordt ver- jplicht te solliciteren. Op de studiedag 'werd gisteren geprobeerd de Zeeuwse gemeenten handvaten te geven voor een eigen beleid op dit terrein. Zo werd het beleid van de gemeente Den Haag, die een voortrekkersrol heeft gespeeld, toegelicht. In Vlissin gen is met behulp van een provinciale subsidie een proefproject opgezet. Voor de middelbare scholen is een les senpakket ontwikkeld dat leerlingen door middel van opdrachten bezig laat zijn met de verschillende facetten van de 1990-maatregel. Het pakket moet na de experimentfase beschikbaar ko men voor alle scholen voor voortgezet onderwijs in Zeeland. De scholen kun nen het project afsluiten met een slot manifestatie. Dat Zeeland een grote achterstand heeft in te halen, bleek ook uit inlei ding van F. Gehrkens, beleidsmede werkster van het ministerie van WVC. „Het opleidingsniveau van de vrouwe lijke beroepsbevolking in Zeeland is de laatste tien jaar sterk gestegen. Hierdoor mag ook een hoge participa tiegraad op de arbeidsmarkt worden verwacht. Helaas is dit niet het geval." Het werkloosheidspercentage van vrouwen onder de 23 is in Zeeland ho ger (35 procent) dan het landelijk cijfer (30 procent). „Dit heeft ongetwijfeld te maken met het type werkgelegenheid in deze provincie en de gekozen oplei- GOES - Bij een inbraak in een cafeta ria aan de Wijngaardstraat in Goes is in de nacht van dinsdag op woensdag dertienduizend gulden gestolen. De insluiper(s) kwam(en) binnen na ret openbreken van een bovenraam san de voorzijde van het pand. Een maal binnen werden geldautomaten in een aantal geldkistjes doorzocht. dingsrichting van meisjes. Verder zal het feit dat niet alle verschillende ver volgopleidingen gemakkelijk bereik baar zijn vanuit Zeeland consequen ties hebben voor de opleidingskeuze." Riet Teeuwsen, vice-voorzitter van de Vlissingse emancipatiecommissie, uitte woensdag haar bedenkingen te gen de 1990-maatregel. „Onder het mom van vrouwenemancipatie wordt een oridinaire bezuinigings maatregel doorgevoerd. Vooral de la ger opgeleiden zullen hiervan de dupe worden. Het aantal meisjes zonder werk of met een werkloze partner - zij worden door de maatregel getroffen - neemt jaarlijks toe." Maris-Koster sneed aan dat ook her verdeling van onbetaalde arbeid moet plaatsvinden om jongens en meisjes dezelfde mate van zelfstandigheid te geven. „Wanneer de vrouwen de zorg blijven houden voor het huishouden betekent dat een te grote belasting voor hen. Daarin komt langzamer hand verandering. Vrouwen moeten oppassen niet teveel terrein prijs te ge ven, want in de officiële zorgsector dreigen mannen het heft in handen te nemen. In ziekenhuizen zijn afdelings hoofden steeds vaker broeders, terwijl vroeger vrouwen domineerden." De gedeputeerde betoogde dat emancipa tie niet met regelingen is af te dwingen. Het is volgens haar vooral een kwestie van mentaliteit. Zij gaf aan welke gunstige voorwaar den de overheid kan scheppen: breed aanbod van kinderopvang, zorgvak- ken voor jongens en meisjes in het on derwijs, afschaffen van voordelen voor kostwinners en maatregelen om vrou wen een evenredig aandeel in hogere functies te geven. De provincie wil voor dat laatste gaan werken met streefcijfers. Mevrouw Gehrkens stelde dat de rijks overheid aan meisjes (met name die van buitenlandse afkomst) prioriteit geeft binnen het jeugdbeleid. Zij moe ten een achterstand inhalen. „Wan neer zo'n beleid onvoldoende resultaat oplevert, moet worden bezien of sanc ties kunnen worden toegepast. Ook kunnen experimenten, die wel hun vruchten afwerpen, worden beloond," aldus de topambtenaar. De studiedag werd na de inleidingen in de ochtendu ren 's middags besloten met een aantal workshops. Het Flup en Ju bedrijf bracht bij de opening al sfeer op de Zeeuwse Onderwijsdag in Heinkenszand. HEINKENSZAND - De Zeeuwse On derwijsdag in Heinkenszand had woensdag meer weg van een cultureel festival dan van een informatieve bij eenkomst waar onderwijzers zich op de hoogte kunnen stellen van het aan bod in onderwijsland. Dat was vooral te danken aan het thema van de dag: Kinderen en Spelen. De werkgroep die-jaarlijks de onderwijsdag organi seert had er zo'n beetje het hele Zeeuwse aanbod aan jeugdtheater en muziek bijgehaald. Zo opende het Flup en Ju bedrijf sa men met Zilte Swing de bijeenkomst op het grasveld voor ontmoetingscen trum De Stenge, om gedurende de hele manifestatie regelmatig terug te ko men met trommels en circusachtige voorstellingen. Ongeveer de helft van de Zeeuwse on derwijsgevenden in het basisonder wijs had zich verzameld in De Stenge. Niet alleen om de traditionele leermid- delenbeurs te bezoeken, maar ook om deel te nemen aan een intensief pro gramma van workshops, theatervoor stellingen en lezingen. Het Zeeuws Steunpunt voor Kunstzinnige Vor ming bracht een workshop schimmen spel, het maskerproject en het strip boekenproject. In andere ruimten tra den de kindertheatergroepen Dodd en Sjon en de poppentheaters Opgepast en Parabel op. Het Folkoristisch Danstheater kreeg met de workshop De Wereld Danst in Nederland de onderwijsgevenden aan het dansen. Veel belangstelling was er ook voor de workshop Muziek en Beweging door mevrouw P. Polman- Tuin. Jootje Vaas, provinciaal consu lente speelvoorzieningen, ging in op de integratie van buitenspelen in het onderwijs en de wijze waarop binnen- materiaal ook buiten kan worden ge bruikt. Elly Rozinga van Le Bon Depart en Roel de Groot van het orthopedago gisch instituut van de Rijks Universi teit in Groningen hielden inleidingen over lerend spelen en spelend leren. In tussen deden de handelaren in ontwik- kelings- en spelmateriaal goede zaken in de sporthal van De Stenge, waar ook een groot terras was uitgezet. MIDDELBURG De Gieterij Middel burg BV krijgt een nieuwe financiële basis. De leningen die het bedrijf na de teloorgang van het Rijn-Schelde- Verolme concern van de Stichting voor Economische Ontwikkeling Zee land (SEOZ) en de gemeente Middel burg heeft ontvangen, zullen worden omgezet in een aandelenkapitaal. Hierdoor ontstaat een eigen vermo gen, waarmee de gieterij steviger komt te staan. De SEOZ, de gemeente GOES - Een kleurplaat van twee jongetjes die gemorste hagelslag op likken, een opdracht om óver de lijntjes te krassen en een tekening op een dubbel vel transparant die zodoende uit meer dimensies be staat: het zijn enkele pagina's uit het werkboek Kijk, kras kleur met twaalf kunstenaars dat in het kader van de kinderboekenweek is uitgegeven door boekhandel en uit geverij De Koperen Tuin in Goes. Het idee voor het boek is afkomstig van Jan Bruijns van De Koperen Tuin. Het is gemaakt door Zeeuwse kunstenaars in overleg met twee le raren beeldende vorming. Jan Bruijns koesterde aanvankelijk het plan om een kleurboek over Zeeland te maken. Na een aantal gesprekken met kunstenaars veranderde hij van gedachten. De opzet werd een creati- viteitsboek dat door landelijke ver koop zou helpen de Zeeuwse kunst over de provinciegrenzen te tillen. De provincie stelde een subsidie van tien mille in het vooruitzicht en het project kon van start gaan. Het resultaat is een kleurboek dat anders' is. Jan Bruijns: „In de gang bare kleurboeken staat op de ene bladzijde een kabouter die volgens een voorbeeld op de andere bladzijde ingekleurd moet worden. Het laat geen ruimte voor de eigen fantasie van een kind." In Kijk, kras kleur staat het creatieve proces centraal. Met de opdrachten leren de kinderen expressief werken, omgaan met ver schillende materialen, netjes kleu ren en krassen over de lijntjes. Het boek is bedoeld voor jonge kinderen én gevorderden. „Je hebt jonge kin deren die prachtig kunnen kleuren en volwassenen die nog geen potlood vast kunnen houden", verklaart Jan Bruijns. Over de indeling van het boek is lang nagedacht. De kleurplaat met de ha- gelslaglikkende kinderen vormt het hart van het boek. Hiervoor werd ge kozen op verzoek van de maker Wim Hofman. De Gouden Griffel- en meervoudig Gouden Penseelwin- naar vond zijn werk daar in verband met de middenvouw het beste tot Z1jn recht komen. Maar de tekening is ook representatief voor de opzet van het boek: knoeien is geen gebrui kelijk onderwerp voor een kleur plaat, noch in een kleurboek. Kunstenaar Ton Lamper maakte De omslag van 'Kijk, Kras Kleur.' een vertrouwde nakleurplaat. „Maar dan ook een heel goede", al dus Jan Bruijns. De tekening wordt onmiddellijk gevolgd door iets heel nieuws: Jan Haas laat de kleurders experimenteren aan beide zijden van een dubbel vel transparant. Op de achterzijde van het boek geeft Jeltje Ratsma de opdracht een schil derij te maken met behulp van wat ten, waspoeder, hagelslag, pinda kaas en jam. Jan Bruijns verge noegd: „Het is de anarchie van het kleurboek." „En van de opvoeding", vult beeldend kunstenaar Ronald van Dokkum aan. Hij laat aan het begin van het kleurboek een raam uitknippen. Het werken voor kinderen was voor veel kunstenaars moeilijker dan ze dachten. Ze hebben de opdracht op verschillende manieren aangepakt. Sommigen gaan vanuit het kind naar de kunst terwijl anderen het juist andersom doen. Ronald van Dokkum behoort tot de laatste cate gorie. „Ik ben in mijn eigen werk ook bezig met vensters. Aanvankelijk wilde ik een soort schuif maken, maar dat werd te ingewikkeld." Het kleurboek is een afwisselend geheel geworden. Jan Bruijns: „Een jaar ge leden heeft iemand mij verzekerd dat het onmogelijk was om twaalf kunstenaars op één lijn te krijgen. Dat hoefde ook niet. Ze konden de opdracht zelf invullen." De reacties op het kleurboek zijn vol gens de initiatiefnemer bijna zonder uitzondering positief. De stichting Collectieve Propaganda voor het Ne derlandse Boek heeft geopperd dat het misschien wel heel geschikt is voor geestelijk gehandicapten. „Het gaat daarbij ook om mensen van bo ven de veertig. Die kun je toch niet steeds een zelfde kleurboek geven", legt Jan Bruijns uit. Overigens kreeg hij ook wel nega tieve reacties. „Ik sprak met een producent van kleurpotloden en die begreep niet waar ik het over had. Ook niet nadat ik een aantal schet sen had laten zien." De potlodenpro ducent beroept zich op een Ameri kaans onderzoek naar het kleurge drag van kinderen waaruit blijkt dat vooral kinderen in de leeftijds categorie van drie tot vier jaar kleu ren, daarbij maximaal twintig mi nuten per tekening besteden en keu rig binnen de lijntjes blijven. „Ame rikaanse onderzoeken gelden op heel veel plaatsen maar niet bij Zeeuwse kinderen", reageert Jan Bruijns zelfverzekerd. Verschillende scholen en bibliothe ken gaan in de kinderboekenweek met het kleurboek aan de slag. Zo is er in de openbare bibliotheek in Goes op woensdag 11 oktober een workshop waarbij 25 negen- tot twaalfjarigen gaan werken onder lei ding van Ton Lamper. Het hoofd van de jeugdafdeling Henrieke de Jong vindt dat het boek goed aansluit bij het thema van de boekenweek (Kijk verder dan je neus lang is) over uit vinden en ontdekken. „De inhoud van het boek moeten de kinderen zelf tot stand brengen." Kijk, Kras Kleur is gedrukt bij Drukke rij Zoeteweij in Yerseke in een oplage van 3000 exemplaren. Het is te koop bij boek handels in heel Nederland voor 7,95 gul den. Middelburg en de Koninklijke Maat schappij De Schelde in Vlissingen worden de aandeelhouders. Na het RSV-debacle hebben de pro vincie en de Zeeuwse gemeenten in 1983 besloten 50 miljoen gulden uit de reserves van de Provinciale Zeeuwse Energie Maatschappij beschikbaar ge steld voor de redding van De Schelde. Dat geld is doorgesluisd naar de spe ciaal voor dit doel opgerichte SEOZ, die onder meer 4,5 miljoen gulden er van in de vorm van een lening aan de Gieterij Middelburg heeft verstrekt. En de gemeente Middelburg leende het bedrijf 250.000 gulden. Afspraak was dat de gieterij jaarlijks rente zou betalen en beide leningen vanaf 1990 in tien jaar zou terugbeta len. Vanwege financiële moeilijkheden is op verzoek van het bedrijf tot nu toe de te betalen rente bij de lening opge teld, zodat inmiddels in totaal 5,6 mil joen gulden op de lat staat. De resultaten van de gieterij, waar op moment 85 personen werken, zijn sterk afhankelijk van de conjuctuur, waardoor sterk wisselende eindsaldo's in de boeken verschijnen. In 1987 was sprake van een verlies met inbegrip van reorganisatiekosten van 2,6 mil joen gulden. Vorig jaar werd een be scheiden winst van 18.000 gulden ge boekt. Thans draait het bedrijf beter. Noodzakelijk is evenwel dat de finan ciële positie een gunstiger aanzien krijgt. De balansverhoudingen zijn door een aantal tegenvallende jaaruit komsten verstoord, waardoor het ei gen vermogen negatief is geworden. En dat maakt het moeilijk een nieuwe hypotheek af te sluiten. Omzetting van de leningen van de SEOZ en de gemeente Middelburg in een aandelenkapitaal betekent dat de gieterij op een eigen vermogen met een positief saldo van 1,8 miljoen gul den komt. De stichting en de gemeen te krijgen achtereenvolgens voor 5,4 miljoen gulden en 300.000 gulden aan delen. De Schelde heeft reeds een ge plaatst en gestort aandelenkapitaal van 200.000 gulden in het bedrijf. De nieuwe financiële situatie betekent dat SEOZ en gemeente geen rente en aflossing ontvangen. Daar was tot dus ver al geen sprake van, omdat de rente steeds op de lening werd bijgeschre ven, zodat in dit opzicht weining ver andert. In de toekomst kunnen de aan deelhouders wel rekenen op dividend wanneer de bedrijfsresultaten daar aanleiding voor geven. De jaaruitkom sten van het bedrijf zullen gunstig wor den beïnvloed doordat geen rente en aflossing hoeft te worden betaald. Het is de bedoeling dat De Schelde ook in de toekomst blijft functioneren als be heerder van de gieterij, zodat de SEOZ en de gemeente Middelburg het bedrijf op afstand kunnen blijven volgen. De nieuwe financiële onderbouwing van de Gieterij Middelburg komt maandag aan de orde in de commissie economische zaken van de provincie. „Kijk", demonstreert Harry Thijs- se, en langzaam drukt hij zich met beide handen uit z'n rolstoel om hoog. „De kracht in m'n armen is door het sporten zo opgevoerd - dit hoefde ik een paar jaar geleden niet eens te proberen. Toen hoefde ik er niet over te denken om in m'n rol stoel een rondje om het huis te ma ken. Dan zou ik zo naast de stoep hebben gezeten. Maar nu rijd ik overal naar toe. En dat is alleen dankzij het sporten." Ongelukje in het verkeer. Bij Haam stede gebeurde het. Daar verander de het leven van Harry Thijsse (nu 38 jaar) uit Nieuwerkerk in één klap. Hij zat zelf achter het stuur. „Ik werd door een andere auto van de weg gedrukt. Het was klets-boem. Ik schoot door de voorruit, kwam in de sloot terecht en brak m'n nek." Een paar maanden ziekenhuis volg den. Daarna een jaar revalideren in het revalidatiecentrum in Leersum. Enige zelfspot kan hen niet ontzegd worden. D' Antilope heet de sport vereniging voor gehandicapten waarvan Harry Thysse nu een paar jaar lid is. Een maal per week spor ten ze z'n anderhalf uur in de sport zaal te Scharendijke; dan wordt er aan rolstoelhockey gedaan, aan - basketbal of -voetbal. Thijsse reed die eerste keer wat aarzelend de sportzaal in. „In het begin zag ik er een beetje tegenop. Ik dacht: wat heb ik daar eigenlijk te zoeken. Een beetje schaamte hè, dat speelt ook mee. Maar ik ben er toch een keer gaan kijken en de tweede keer ben ik gelijk mee gaan doen. Sindsdien ben ik iedere keer gegaan. Ik sla geen week over." De vraag is: hoe lang nog? Als het een beetje tegenzit, is het sporten voor veel lichamelijk en geestelijk gehandicapten op Schouwen-Dui- veland straks afgelopen. Misschien zelfs al binnen twee weken. is wrang: de ge handicaptensport op Schouwen- Duiveland dreigt het slachtoffer te worden van het eigen succes. Het aantal minder-validen dat weke lijks een uurtje zwemt, gymt of voetbalt is zo gegroeid, dat de ver voerskosten niet meer opgebracht kunnen worden. De begroting van de Zeeuwse Stichting Vervoer Beoefenaars Gehandicaptensport, die het vervoer van de gehandicap te sporters per busje en (rolstoel- )taxi naar sportzaal en zwembad voor een groot deel betaalt, ver toont een gat van enkele duizenden guldens. Dus gaat het mes er in. Per 1 oktober wordt het vervoer stop gezet. En dat zou wel eens het einde kunnen zijn van de gehandicapten sport op Schouwen-Duiveland. „Het is belachelijk dat zoiets in 1989 kan gebeuren", zegt Harry Thijsse verontwaardigd. „In het begin werd er altijd gezegd: jullie moeten er voor zorgen datje meer leden krijgt. En nu het eenmaal loopt - en het loopt echt als een trein - krijgen we geen geld meer. Dat sporten bete kent voor ons erg veel. Je komt weer eens onder de mensen en bovendien is het gewoon goedje. Ik persoonlijk ben er door het sporten echt op vooruit gegaan." Zelf zullen de gehandicapte spor ters de vervoerskosten nooit kun nen opbrengen. „We geven nu al een bijdrage die is gebaseerd op de ta rieven van het openbaar. Als we op zouden moeten draaien voor de vol ledige kosten, is dat onbetaalbaar. (.-tin»?»'* t In mijn geval zou ik dan voor een avondje sporten tachtig of negentig gulden moeten betalen. En dat kan natuurlijk nooit." Neerslachtig is de stemming ook aan de Van Calandweg te Zierikzee. Anje van Wijngaarden is begeleid ster van een groepje verstandelijk gehandicapten dat 's woensdags een uur gebruik maakt van een gymzaal te Zierikzee. „Het is ver schrikkelijk als dat komt te verval len. Het is één brok gezelligheid. En dat zullen ze vreselijk missen." Nee, zegt ook Anje, het wordt niks als we dat vervoer zelf moeten gaan regelen. „Misschien kunnen een paar mensen zo'n taxi betalen. Maar dat komt er op neer dat dege nen met een wat minder dikke por temonnee thuis moeten blijven zit ten. En dat kan nooit de bedoeling zijn. Werken met vrijwilligers biedt evenmin een oplossing. Want vrij willigers zijn vrijwilligers, daar kun niet altijd op blindvaren. En om het aan de ouders zelf te vragen; ik weet niet of je dat ook nog eens van hen kunt verlangen. Ze zijn tenslotte al vierentwintig uur per dag met hun kind bezig." Nog is alle hoop niet verloren. In middels is besloten op Schouwen- Duiveland een geldinzamelingsac tie te houden om te voorkomen dat het straks definitief afgelopen is met de gehandicapten-Sport. Met de pet rond om enkele tientallen minder-validen een uurtje te laten sporten. „Sja", verzucht penning meester J. Boone van de Stichting Vervoer Beoefenaren Gehandicap tensport, „daar zijn we zelf ook niet erg gelukkig mee." De stichting regelt in de hele pro vincie het vervoer van ongeveer 100 minder-valide sporters en wordt fi nancieel gevoed door de (beschei den) eigen bijdrage van de sporters, de provincie en gemeenten. „In on ze begroting zijn we uitgegaan van 25.000 gulden. We hebben echter een tekort van 6.000 gulden. Als we geen maatregelen treffen dreigt de stichting failliet te gaan met als ui terste consequentie dat het vervoer in de hele provincie stil komt te lig gen." Maar waarom wordt Schouwen- Duiveland er uit gepikt; natte vin gerwerk? Geen sprake van, zegt Boone. De kosten die op Schou wen-Duiveland gemaakt worden zijn relatief hoog. De subsidies die de gemeenten op Schouwen-Duive land verlenen zijn betrekkelijk laag: de gemeenten geven een sub sidie van drie cent per inwoner; dat zet niet echt aan, de gemeenten op het voormalige eiland zijn immers bescheiden van omvang. Daar staat tegenover dat Schouwen-Duive land een vrij uitgestrekt gebied is; er moeten veel kilometers gemaakt worden. En iedere kilometer kost geld. Het leek zo mooi. Begin deze week zou het bestuur van d'Antilope bij eenkomen om zich te beraden over de organisatie van een groots opge zet toernooi voor gehandicapten sportverenigingen uit de gehele provincie in sporthal Onderdak in Zierikzee. Ze hebben de vergade ring voorlopig uitgesteld. „Eerst maar eens afwachten hoe het ver der gaat. Misschien heeft het alle maal geen zin meer." ,--yI Harry Thijsse:dat sporten betekent voor ons erg veel..

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1989 | | pagina 15