Swapo-leider
keert na 30
jaar terug
NOS, NDP en STER vragen om
kabelverbod TV10 en Véronique
Deetman kamervoorzitter
vandaag
Terneuzen
schrikt van
vuurwerk
mode
vrijdagkrant
Scholieren bekennen
brief V D over Duivelsverzen
Interruptie
Moedertaal
Dominee
Kanon
Film
Bluf
het adres
voor uw
tuinkassen
IN CENTRUM-LINKS KABINET
Parkeerplaats
voor Deetman
Heldenstatus
OPZETTEN VIERDE NET IN OVERWEGING GENOMEN
Ontevreden man
schiet zeven
collega's dood
Regenachtig
232e jaargang no. 212
Vrijdag 15 september1989
I
PZC
kabelexploitanten die programma's
van Cable One doorgeven nu al een
boete op mag leggen. Véronique en TV
10 vinden dat hun constructies om toe
gelaten te worden tot de Nederlandse
kabelnetten wezenlijk verschillen van
die van Cable One. Volgens NOS, NDP
en STER staat het Commisariaat na
de uitspraak, feitelijk noch juridisch,
niets in de weg nu ook TV 10 en Véroni
que aan te pakken.
De publieke omroepen en de Neder
landse dagbladuitgevers (NDP) over
wegen een vierde net op te zetten als
de Europese situatie de introductie
van commerciële televisie in Neder
land mogelijk maakt. Een woordvoer
der van de NOS deelde dit mee in een
toelichting op de gezamenlijke brief
van NOS en NDP aan kabinetsinfor
mateur Lubbers.
De dagbladuitgevers zouden in aan-
fSlot zie pagina 3 kolom 7)
Het stelsel van politiek geïnspireer
de benoemingen op bestuurlijke
posten in een boeiende omgeving be
gint de laatste jaren steeds meer
kwaad bloed te zetten in kringen van
vak-burgemeesters en diplomatieke
ambtenaren. Daar wordt geprotes
teerd tegen het per parachute neerla
ten van voormalige bewindslieden en
vooraanstaande politici, omdat die
methode de doorstroom van bekwame
bestuurders en ambtenaren van on
derop ernstig blokkeert. Daar is veel
voor te zeggen. Zeker wanneer bij der
gelijke benoemingen stelselmatig
wordt voorbijgegaan aan kandidaten
die in bijvoorbeeld vertrouwenscom
missies uit gemeenteraden als bijzon
der geschikt worden omschreven. De
PvdA heeft in de Tweede Kamer nog
een vergeefse poging ondernomen om
Dolman voor een nieuwe periode in de
voorzittersstoel te houden. Nu de
kaarten zijn geschud en de stemmen
zijn geteld is hij de volgende man voor
wie het kabinet op zoek moet naar een
aantrekkelijke post als beloning voor
de bewezen diensten van tien jaar
strak leiderschap. En zo lokt de ene ge
legenheidsbeslissing de andere uit.
Het zijn de onverwoestbare gewoon
tes, die het politieke bedrijf naar bui
ten toe zo stempelen. Bovendien: de
politieke parkeerplaatsen worden
schaars.
vdM.
Een blik vooruit op het modesei-
zoen 89190. De nieuwe najaars- en
wintermode biedt een rijkdom aan
warme, diepe aardetinten met
Oriëntaalse invloeden in zowel de
belijning als de stoffen, dessins en
accessoires. Een overzicht van zo
wel binnen- als buitenlandse con
fectionairs.
In de Vrijdagkrant de wekelijkse
uit-agenda, het filmprogramma en
de noviteiten op de efficiency-
beurs.
Dolman reageert woedend op in
terruptie van Janmaat.
PAGINA 3
Ginjaar-Maas pleit voor basison
derwijs in de moedertaal aan mi
granten.
PAGINA 4
Het rijk van de Amerikaanse tele
visiedominee Oral Roberts wan
kelt.
PAGINA 5
Een Vlissingse kotter heeft een an
tiek kanon opgevist.
PAGINA 9
De Stichting Filmtheaters krijgt
een nieuwe kans van het Middel
burgse college.
PAGINA 13
Ajax gaat onderuit in Wenen: de
Amsterdammers speelden zonder
bluf en zonder tempo.
PAGINA 17
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3 en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën en economie: 7
Provincie: 9,11,12,13 en 15
Sport: 17 en 19
Veel bewolking, perioden met regen of
motregen. Een krachtige tot harde
zuidwestelijke wind. Middagtempera-
tuur omstreeks 18 graden.
MACHINEFABRIEK
MOTORENREVISIE
TIHNMACHINES
/JWFRISOSTR 31. KRABBENOtJKE 0TI34-1255 A. PLESMANWEG 1, GOES 01100-32288
PROVINCIALE ZEEUWSE COURAN
AMSTERDAM (GPD) - Vier havo-leerlingen hebben tegenover de Amster
damse politie bekend de dreigbrief aan V D te hebben geschreven, waarin
stopzetting van de verkoop werd geëist van het boek De Duivelsverzen van
Salman Rushdie. Volgens de politie gaat het om een uit de hand gelopen grap.
De vier scholieren, drie jongens uit Voorburg en een uit Leidschendam, onderte
kenden de brief aan V D namens de Volgelingen van de Revolutionaire Ge-
rechtigheidsorganisatie. Daarin dreigden zij met aanslagen als de verkoop van
het boek niet zou worden gestaakt. V D besloot daarop het boek niet in de
verkoop te brengen.
Uit het verhoor bleek dat de vier, 17 en 18 jaar oud, de gevolgen van hun actie
niet hadden verwacht. Pas toen zij via de media ontdekten wat die waren, schre
ven zij een excuusbrief aan het ANP. Daarin lieten zij weten dat hun organisatie
wegens schoolverplichtingen was opgeheven. De politie concludeerde daar al
uit dat het om een scholierengrap moest gaan.
De vier jongens werden woensdagavond aangehouden en zitten nog steeds
vast. Vandaag worden zij voorgeleid aan de officier van justitie. Bij een eventu
eel proces kan hen bedreiging ten laste worden gelegd.
CDA blijft
bij bezwaar
tegen D66
DEN HAAG (ANP) - Het CDA handhaaft zijn bezwaren tegen
deelname van D66 aan de onderhandelingen over de totstand
koming van een centrum-links kabinet. CDA-onderhandelaar
De Vries zei donderdagavond na zijn gesprek met informateur
Lubbers dat hij het standpunt van de CDA-fractie heeft her
haald, dat Lubbers een dag eerder -in zijn hoedanigheid van
fractievoorzitter- over de rol van D66 heeft ingenomen.
Hij neemt Lubbers' taxatie dat het
gaat om een moeilijke informatieop
dracht volledig over. „Maar de infor
mateur is een optimistisch mens die
vele moeilijke opdrachten tot een goed
einde heeft gebracht".
De eerste ronde in de informatie van
Lubbers -die voornamelijk procedu
reel van aard was- heeft volgens De
Vries weinig nieuwe gezichtspunten
opgeleverd.
PvdA-onderhandelaar Kok blijft des
ondanks streven naar een kabinet van
CDA, PvdA en D66. „Onze argumen
ten zullen in deze informatiefase voluit
klinken". Kok zei dit donderdag na
zijn eerste onderhoud met informateur
Lubbers. De informateur heeft hem
donderdag niet gevraagd of hij bereid
is D66 te laten vallen.
Kok was de eerste fractieleider die in
het gebouw van de Eerste Kamer zijn
opwachting maakte bij Lubbers, De
informateur oriënteert zich op welke
wijze hij zijn werkzaamheden gaat or
ganiseren. Vandaag staat er opnieuw
een gesprek tussen Lubbers en Kok op
het programma.
In het eerste gesprek gisteravond tus
sen informateur Lubbers en D66-frac-
tieleider Van Mierlo is deelname van
D66 aan een centrum-links kabinet
punt van discussie geweest. Van Mier
lo zei dat daarbij niet is gesproken
over de kwestie van de euthanasie.
Lubbers verklaarde eerder deze week,
sprekend als voorzitter van de CDA-
fractie, dat D66 een belemmering zou
kunnen vormen bij de totstandko
ming van een kabinet van centrum
linkse signatuur. Lubbers wees toen
op de grote verschillen van mening
over de euthanasie tussen CDA en
D66. Volgens Van Mierlo is er echter
een groot verschil tussen Lubbers als
informateur en Lubbers als CDA-frac-
tievoorzitter.
Van Mierlo kon niet meedelen wan
neer hij een volgend gesprek met de in
formateur zal hebben. „Dat hangt van
de betrokkenen af', aldus Van Mierlo.
Veel vragen liet hij onbeantwoord.
„We hebben afgesproken dat we ons
mond houden".
Het Sinterklaasfeest van
de aantrekkelijke be
stuurlijke en politieke baan
tjes is al weer volop losgebro
ken. Gisteren werd de nieu
we Tweede Kamer geïnstalleerd en
koos deze uit haar midden een nieuwe
voorzitter: drs. Willem Joost Deetman,
tot dat ogenblik opnieuw volksverte
genwoordiger voor het CDA en demis
sionair minister van onderwijs tege
lijk. Na tien jaar heeft zijn voorganger,
PvdA-kamerlid Dick Dolman het veld
moeten ruimen omdat de christende
mocraten als de grootste partij dit
maal het voorzitterschap van de Ka
mer opeisten. Die wisseling lag voor de
hand, omdat zoiets nu eenmaal tot de
ongeschreven regels van het parle
ment behoort en het CDA de vorige
maal niet van zijn aanspraken op dit
punt gebruik had gemaakt. Tot zover
dus weinig aan de hand. De keus die
het CDA vervolgens maakte met zijn
voordracht van een kandidaat voor 'de
grote stoel' was weer een fraai staaltje
van gelegenheidspolitiek: Deetman,
als minister van onderwijs de laatste
jaren afgebrand op het departement
en in het veld, niet meer van plan in
een nieuw kabinet terug te keren. Het
CDA reserveerde de eerste prachtige
baan die zich voordeed om Deetman
daarop veilig te parkeren. Zijn opzeg
termijn als demissionair minister, die
geacht wordt de lopende zaken op het
departement te blijven behartigen,
moest hem zelfs nog worden cadeau
gedaan.
Het is in Den Haag een politieke
cultuur om gewezen bewindslie
den en andere kopstukken met ver
diensten voor de partij - welke dat ook
is - te belonen met een leuke bestuur
lijke baan elders. Soms gebeurt dat
ook wanneer zo'n ambtsdrager of poli
ticus in het ongerede is geraakt en be
ter maar kan terugtreden. Via dit snel
le circuit van de voorkeursbehande
ling belandde bijvoorbeeld oud
staatssecretaris Brokx als burgemees
ter in Tilburg. De kandidatuur van
Deetman als de nieuwe Kamervoorzit
ter is onder flinke druk vanuit de poli
tieke top van het CDA tot stand geko
men. De Tweede Kamerfractie van de
ze partij heeft voorin de troep namelijk
op het ogenblik tien demissionaire be
windslieden van het tweede kabinet-
Lubbers, Een aantal van hen is niet zo
zeker van terugkeer op de post van mi
nister of staatssecretaris Voor de
nieuwe toekomst van een oud-collega
doe je dan graag even extra je best.
Zijn situatie kan immers straks de jou
we zijn. Het is allemaal heel menselijk
en begrijpelijk, maar in sommige ge
vallen spuit het politiek opportunisme
er toch wel erg opzichtig uit. De kiezer
die daar op let, na vorige week tenslot
te weer op de achtergrond, is natuur
lijk een kniesoor.
WINDHOEK (RTR/AFP) - Sam Nujoma, de leider van de Na-
mibische bevrijdingsbeweging SWAPO, is donderdag na 30
jaar ballingschap teruggekeerd in Namibia. Duizenden zin
gende en dansende mensen begroetten Nujoma (60) op het
vliegveld van Windhoek.
De SWAPO heeft jarenlang een bittere strijd tegen Zuidafri-
ka gevoerd, dat meer dan 70 jaar het bewind voerde in Nami
bia. Vorig jaar stemde Pretoria in met de onafhankelijkheid
van Namibia. In november worden verkiezingen gehouden.
Algemeen wordt verwacht dat SWAPO deze met grote over
macht wint.
Het vliegveld van Windhoek was zwaar beveiligd na de
moord op de blanke SWAPO-leider Lubowski, dinsdag. Des
ondanks werd Nujoma hartelijk begroet door zijn moeder
Helvi Kondombolo en vooraanstaande leden van de SWA
PO.
De Namibische politie maakte bekend dat zij een man heeft
gearresteerd die zij verdenkt van de moord op Lubowski. De
man, in het bezit van een Iers paspoort, wordt op zijn vroegst
maandag voorgeleid aan justitie.
Nujoma is net op tijd terug voor de registratie van de politie
ke partijen die willen meedoen aan de verkiezingen van 6 no
vember. Hij zal donderdag of vrijdag officieel de registratie
papieren van de SWAPO indienen in de zwarte woonwijk Ka-
tutura bij Windhoek.
Nujoma heeft dertig jaar lang buitenlandse regeringen be
zocht om hen ervan te overtuigen dat hij de enige ware stem
van een onafhankelijk Namibia was. De linkse oriëntatie van
de SWAPO maakte hem een regelmatige gast in het Kremlin
en de Noordse hoofdsteden.
Zijn afwezigheid heeft hem een mytische heldenstatus be
zorgd onder de aanhangers van de SWAPO in Namibia, hoe
wel een aantal voormalige leden een ander verhaal vertel
len. Oud SWAPO-leden zeggen dat SWAPO honderden van
haar eigen aanhangers martelde en gevangenhield omdat
zij Zuidafrikaanse spionnen zouden zijn. De SWAPO-top
ontkent dit.
Nujoma's grootste triomf was de toekenning van de waarne
mersstatus van de SWAPO bij de Verenigde Naties die SWA
PO tot „de enige en autentieke vertegenwoordiger van het
Namibische volk" verklaarden. Als SWAPO de verkiezingen
in november wint. wordt ook Nujoma's grootste droom be
waarheid: president van Namibia.
Sam Nujoma kust, na een ballingschap van dertig jaar. de
grond van het vliegveld in de Namibische hoofdstad Wind
hoek.
HILVERSUM (ANP) - NOS, NDP en
STER hebben het Commissariaat
voor de Media onder druk gezet om
TV10 en Radio Télé Véronique van de
Nederlandse kabel te weren. In een
donderdag verzonden brief somme
ren ze het Commissariaat uiterlijk 20
september met maatregelen te ko
men. Wordt daar geen gevolg aan ge
geven dan sluit de juridisch adviseur
van de NOS, mr. B. Geersing, verdere
juridische stappen, zoals een kort ge
ding, niet uit.
NOS, NDP en STER willen dat het
Commissariaat voor de Media erkent
dat TV 10 en Véronique geen buiten
landse omroepinstelling zijn. Kabel
exploitanten die de programma's van
de omroepen gaan verspreiden, moe
ten beboet worden. Het Commissa
riaat moet niet de verwachting wek
ken dat het de kabelexploitanten on
gemoeid zal laten. Die houding heeft
volgens de briefschrijvers nu al geleid
tot aanzienlijke schade voor de lande
lijke omroep en uitgevers van dagbla
den.
Voor NOS, NDP en STER was donder-*
dag de maat vol na de uitspraak in
kort geding in Amsterdam over het
uitzenden van de programma's van
het radiostation Cable One. Daarin
werd bepaald dat het Commissariaat'
Dolman zit als gewoon kamerlid sinds donderdag weer in de bankjes.
DEN HAAG (GPD) Demissionair onderwijsminister
drs. W. J. Deetman (CDA) is donderdag gekozen tot voor
zitter van de Tweede Kamer. Deetman versloeg in een
schriftelijke stemming met kleine meerderheid de
PvdA'er dr. Dick Dolman, die tien jaar voorzitter van de
Kamer was.
De uitverkiezing van Wim Deetman tot kamervoorzitter
was tot het laatste moment onzeker. Binnen de Partij van
de Arbeid kwam dinsdag een actie op gang om Dolman, die
tien jaar voorzitter was, te handhaven. Het CDA meende
als grootste partij aanspraak te.kunnen maken op de voor
zitterszetel. Groen Links en D66 steunden de kandidatuur
van de PvdA, maar de VVD besloot donderdag' vlak voor de
vergadering Deetman te steunen.
Volgens VVD-leider Voorhoeve zijn er „onvoldoende bij
zondere omstandigheden" om af te wijken van de onge
schreven regel dat de grootste fractie de voorzitter levert.
De PvdA wees er tevergeefs op dat de laatste honderd jaar
de kamervoorzitter 44 jaar lang niet afkomstig was uit de
grootste partij, en dat het deze eeuw nooit is voorgekomen
dat een zittend voorzitter niet werd herkozen. Maar al bij
de eerste stemming moest Dolman met 68 tegen 75 stem
men voor Deetman wijken. Deetman oogste slechts een
dun applausje voor de loftuitingen aan het adres van zijn
voorganger.
Gisteren vond de beëdiging van de leden van de na de ver
kiezingen nieuw samengestelde kamer plaats. Onder hen
was ook de liberaal Frans Weisglas. Zijn herbenoeming tot
kamerlid was tot het laatste moment onzeker, omdat hij op
6 september bij de verdeling van restzetels buiten de boot
was gevallen.
De installatie van de kamerleden werd korte tijd onderbro
ken om de politie de gelegenheid te geven drie demonstran
ten van de publieke tribune te verwijderen. Zij schreeuw
den leuzen tegen het vasthouden van gevangenen in de is
lamitische republiek Iran.
Zie ook pagina 3)
TERNEUZEN - Een knallend
vuurwerk ter afronding van de
officiële opening van de Terneu-
zense vestiging van het Ameri
kaanse concern Engelhard heeft
donderdagavond laat onder veel
Terneuzenaren lichte paniek
veroorzaakt.
Volgens de politie werd het bu
reau overstelpt met telefoontjes
van verontruste Terneuzenaren
die zich afvroegen wat er gaande
was. Naar schatting kreeg de po
litie 170 tot tweehonderd tele
foontjes te verwerken nadat het
vuurwerkspektakel om half elf
was begonnen. Sommige Terneu
zenaren waren hevig geschrok
ken van het lawaai zo laat op de
avond, anderen reageerden
boos.
De politie vermoedt dat veel in
woners er niet van op de hoogte
waren dat het feest rond de ope
ning van de fabriek werd afgeslo
ten met vuurwerk. Weer anderen
dachten aan een calamiteit, met
in het achterhoofd de brand die
enkele dagen geleden woedde in
de kunstmestfabriek LOT in
Sluiskil. De politie in Terneuzen
kon hen geruststellen. Overigens
was voor het vuurwerk een ge
meenten er gunning afgegeven.
(Zie ook pagina 11)
LOUISVILLE (RTR) - Een ontevreden
werknemer van een drukkerij in de
Amerikaanse stad Louisville in de
staat Kentucky, heeft donderdag met
een AK-47 geweer een slachting aan
gericht onder zijn collega's voordat
hij zichzelf met een pistool van het le
ven beroofde. Dit heeft de politie van
Louisville meegedeeld.
Een zegsman zei dat de schutter, de
47-jarige Joseph Wesbecker, kennelijk
in het wilde weg om zich heen heeft ge
schoten. Verdeeld over drie verdiepin
gen zijn zeven doden en veertien ge
wonden gevonden, aldus de zegsman.
De toestand van vijf gewonden is kri
tiek. „Het lijkt wel een slagveld daar
binnen", voegde burgemeester Jerry
Abramsonvan Louisville daaraan toe.
Collega's verklaarden dat de dader
langdurig met verlof was geweest we
gens arbeidsongeschiktheid. Hij had
een baan waardoor hij, naar eigen zeg
gen, onder grote druk stond. Hij zwoer
wraak toen hij was opgeroepen tijde
lijk weer aan het werk te gaan, zei één
van hen.
