Auto-Lease Walcheren
Van Gasteren: beter emigreren
ITkeukens
DDR reageert furieus op
openen Hongaarse grens
Onderzoek naar
weefselhandel
Extreem rechts behaalt grote
winst in Noorse verkiezingen
BROCCOLI
EN HAMBURGERS
ALLEEN IN COMBINATIE MET WD
vandaag
schelfhorst
Janmaat niet in kantoor Formateur
De vrijheid aan
de open grens
Zilveren Harpen
Kleine kans op onweer
232e jaargang no. 209
Dinsdag 12 september 1989
HÉT LEASEBEDRIJF MET KONKURRERENDE
PRIJZEN ÉN 24 UUR SERVICE
BEL VOOR INFORMATIE.
Gildeweg 22 - Vlissingen - telefoon 01184-19610^
fti
m
H
Countdown
Beveiliging
Pvc
Huidproblemen
Miskoop
ZIEKENHUIZEN LEVEREN HERSENVLIEZEN
Elke dinsdag en woensdag
hebben we groente en vlees
in de aanbieding.
Broccoli,
500 gram
Hamburgers,
ongepaneerd,
lOOg 1491.2911 QH
k i I o V&9Ö X -L AJ\J
Wet lijkbezorging
albert heljn
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
Vanochtend zonnig, vanmiddag een
kleine kans op een lokale onweersbui.
De middagtemperatuur 22 graden.
Het minimum de komende nacht is 15
graden. De oostenwind is matig.
PROVINCIALE ZEEUWSE C
AMSTERDAM (ANP) - Tijdens de negende editie van de Ne
derlandse Filmdagen in Utrecht zal de laatste documen
taire" van Louis van Gasteren in première gaan. „Ik heb
daarmee de rekening willen opmaken van het landje waar
ik woon", zo vertelde de 66-jarige filmer maandag tijdens
een bijeenkomst in het Amsterdamse Filmmuseum. „Het
resultaat was verbijsterend. Ik raad de inwoners aan te
emigreren".
De documentaire die hem tot deze uitspraak bracht is geti
teld „Een zaak van niveau" en behandelt de Nederlandse
waterhuishouding. Aan de maker (sinds 1952) van films als
„Het huis", „Begrijp je nu waarom ik huil?" en „Hans, het
leven voor de dood" wordt tijdens de Nederlandse Filmda
gen een retrospectief gewijd. Het festival wordt 20 tot en
met 27 september op diverse lokaties in Utrecht gehouden.
Het hoofdprogramma van de Filmdagen bestaat uit onge
veer 125 speelfilms, korte films en documentaires van Ne
derlandse makelij die in de afgelopen twaalf maanden ge
reed zijn gekomen.
Een onafhankelijke jury onder voorzitterschap van J.F.
Glastra van Loon zal op 27 september negen Grote Prijzen
van de Nederlandse Film 1989" toekennen.
Lubbers dringt D66
moeilijke keuze op
DEN HAAG (GPD) CDA-leider Ruud Lubbers ziet voor D66 alleen maar een rol weggelegd in
een kabinet waaraan ook de VVD deelneemt. In een kabinet van christendemocraten en socia
listen is volgens Lubbers geen plaats voor D66. De CDA-leider maakte zijn opmerkelijke part
nerkeuze voor de komende kabinetsformatie gisteren bekend. D66-fractievoorzitter Hans van
Mierlo heeft „hogelijk verbaasd" gereageerd op de manoeuvre van het CDA.
Van Mierlo raadpleegt vanochtend
zijn fractie, en heeft direct daarna een
onderhoud met kabinetsinformateur
Jan de Koning. De Democraten voelen
zich door Lubbers voor het blok gezet,
omdat ze steeds hebben laten blijken
weinig te voelen voor deelname aan
een coalitie waarin ook CDA en WD
zitten.
WD-fractievoorzitter Voorhoeve
meent dat de christendemocraten be-
I zijn met een 'zwarte pietenspel' en
onduidelijk blijven. De PvdA weigerde
gisteravond te reageren op de opstel
ling van het CDA. De socialisten heb
ben tot nu toe altijd het standpunt in
genomen dat D66 in een centrum-links
thuishoort, al zijn de Democraten niet
nodig om die coalitie aan een meerder
heid in het parlement te helpen.
PvdA-leider Kok staat nu voor de keus
aan dat standpunt vast te houden, of
Van Mierlo te laten vallen. Kok gaf er
gisteravond de voorkeur aan eerst de
reactie van de D66-voorman af te
wachten.
Het CDA van Lubbers weigerde vorige
week na de verkiezingen als enige par
tij een voorkeur uit te spreken voor de
partners in het nieuwe kabinet. PvdA
en D66 kozen allebei voor een regering
met het CDA. De WD sprak een voor
keur uit voor herstel van de oude coali-
ePZC
tie CDA/WD. Die coalitie kan reke
nen op slechts 76 zetels, en moet even
tueel worden aangevuld met D66, al
dus Voorhoeve gisteravond.
CDA-leider Lubbers doorbrak giste
ren eindelijk zijn zwijgen, maar de
vraag wie met wie gaat regeren blijft
voorlopig onbeantwoord. Na afloop
van zijn gesprek met informateur De
Koning zei Lubbers „een 'sur place' te
willen voorkomen". De fractie van het
CDA heeft maandagochtend een eer
ste keus uitgesproken voor een kabi
net van CDA, VVD en D66, maar een
kabinet CDA-PvdA als tweede keus op
de lijst gezet.
Jasper Faber, het nieuwe ge
zicht van Countdown, heeft 'ei
genlijk geen snars verstand
van presenteren'.
PAGINA 2
De beveiliging van de stude
rende Nederlandse prinsen
komt door personeelsgebrek in
de knel.
PAGINA 3
Milieu-en consumentenorgani
saties voeren acties tegen het
gebruik van pvc in verpakkin
gen.
PAGINA 4
Een Axelse buschauffeur is
met zware huidproblemen in
het ziekenhuis opgenomen na
werk op een stortplaats.
PAGINA 9
PSV ziet Chovanec nu als een
miskoop.
PAGINA 17
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën en economie: 7
Provincie: 9,11,13 en 15
(Advertentie)
i
Loskade 45
Middelburg -
01180 - 2 91 01
Er bestaan met de WD en D66 welis
waar „forse verschillen van opvat
ting" over kwesties als de euthanasie,
maar „van deelname van D66 aan een
coalitie CDA-WD-D66 kunnen be
langrijke impulsen tot vernieuwing
van het beleid uitgaan, vooral op so
ciaal-economisch terrein", aldus Lub
bers. Herstel van de CDA/WD-coali-
tie is, aldus Lubbers, „niet voor de
hand liggend" na de verkiezingsne
derlaag van de liberalen.
Als D66 bij haar blokkade van een coa
litie met CDA en WD blijft, aldus Lub
bers maandagmiddag, dan moeten de
(Slot zie pagina 3 kolom 7)
DEN HAAG (GPD) Informateur De Koning heeft gisteren in het kader van
zijn opdracht een ontmoeting gehad met CD-leider Janmaat. Op voorstel van
De Koning vond het 20 minuten durende gesprek buiten het ministerie van so
ciale zaken plaats, de werkplek van de informateur. De Koning vond het niet
opportuun" de centrum-democraat daar te ontvangen. „De redenen daarvan
kunt u zelf wel bedenken"zo werd uit kringen rond De Koning meegedeeld.
Waarover de informateur en Janmaat gesproken hebben, werd niet bekendge
maakt. Verleden week maakte De Koning bij zijn benoeming als informateur al
bekend met alle fractieleiders te willen praten.
Aan twee kanten van de Oostenrijks-Hongaarse grens bij Nickelsdorf gelukkige gezichten en emoties op het
moment van de>wrije doortocht.
OOST-BERLIJN/BUDAPEST (RTR/DPA/AFP) - De
DDR heeft maandag furieus gereageerd op de massale
uittocht van Oostduitsers uit Hongarije naar het Wes
ten. Het officiële Oostduitse nieuwsagentschap ADN
sprak van een Westduitse „provocatie tegen de DDR"
en een „operatie in militaire stijl". Ruim 6000 Oost
duitsers trokken maandag in hun eigen auto's, te voet
of met autobussen de grens met Oostenrijk over nadat
Budapest zondagnacht het groene licht voor hun ver
trek had gegeven. Naar verwachting zullen zeker
10.000 Oostduitsers gebruik maken van de „Hongaarse
route".
Het Oostduitse nieuwsagentschap schreef maandag in
een lang bericht over de exodus uit Hongarije dat de
ontvangst van de vluchtelingen in de Bondsrepubliek
aantoont dat het om een „stiekeme" operatie gaat die
„in militaire stijl" georganiseerd is. Ook Hongarije werd
fel aangevallen in het artikel. ADN beschuldigde de
Hongaarse regering ervan „mensenhandel" te drijven
met de vluchtelingen.
De uittocht - de grootste golf emigranten uit de DDR
sinds de bouw van de Berlijnse Muur in 1961 - begon
zondagnacht om twaalf uur toen de grenspost bij het
Oostenrijkse Nickelsdorf voor de vluchtelingen open
ging. Nadat de Hongaarse regering het groene licht voor
de evacuatie had gegeven, vertrokken ze meteen uit de
opvangkampen in Budapest en in Zanka bij het Bala-
ton-meer waar zij wekenlang hadden zitten wachten. In
de kampen zaten zo'n 6500 vluchtelingen en er melden
zich nog steeds nieuwe mensen. Momenteel zijn er zo'n
60.000 Oostduitsers op vakantie in Hongarije van wie
ongetwijfeld nog een groot aantal zal besluiten gebruik
te maken van de kans naar het andere Duitsland te emi
greren.
Maar weinig Oostduitsers maakten gebruik van de vijf
opvangkampen van het Rode Kruis die in Beieren voor
de vluchtelingen waren ingericht. In totaal meldden
zich 700 emigranten bij de tentenkampen waar voor
Slot zie pagina 3 kolom 6)
DEN HAAG (ANP) - Een jongen en een meisje hadden hun keuze al gemaakt toen CDA-leider Lubbers maandag op het
Binnenhof aan een verslaggever uitlegde hoe zijn liefde voor links of rechts werkt als het de vorming van een nieuw
kabinet betreft.
- O W
UTRECHT (ANP) - Het Udense be
drijf in medische apparatuur Brown
Medical krijgt al jaren zo'n vijf- tot
zeshonderd menselijke hersenvliezen
per jaar geleverd van enkele Neder
landse ziekenhuizen.
Medewerkers op de pathologisch ana
tomische afdelingen verwijderen bij
sectie op een overleden patiënt de vlie
zen. Het bedrijf verwerkt dit materiaal
tot een produkt dat de Nederlandse
ziekenhuizen weer gebruiken na ope
raties, bij voorbeeld om lelijk litteken
weefsel te vervangen.
Van handel is geen sprake: de patholo
gen of de sectiebedienden doen het
vrijwillig en krijgen met de kerst van
het bedrijf een fles wijn, aldus direc
teur H. Hammink van Brown Medical
maandag.
De Geneeskundige Hoofdinspectie
gaat de zaak onderzoeken. Het ver
moeden bestaat dat de hersenvliezen
naar de Bondsrepubliek Duitsland
gaan, maar Hammink zegt alleen aan
Nederlandse ziekenhuizen te leveren.
Voor het afstaan van hersenvliezen
was geen toestemming door de overle
denen of hun nabestaanden gegeven.
Hammink wilde niet zeggen met hoe
veel en met welke ziekenhuizen derge-
Advertentie
(Van onze correspondent)
KOPENHAGEN Noorwegen maakt
een ruk naar rechts. Na de dramati
sche parlementsverkiezingen van
maandag bleek dat de extreem
rechtse Vooruitgangspartij de grote
winnaar wordt met ruim 15 procent
van de stemmen.
Met deze vervijfvoudiging binnen vier
jaar zorgt de partij voor een kleine
aardverschuiving in de Noorse poli
tiek. Volgens haar leider Carl I. Hagen
is het echter niet genoeg om in de ko
mende formatiegesprekken een rol
van betekenis te spelen. In de opinie
peilingen stond de partij voor ruim 20
procent van de stemmen.
De Socialistische Volkspartij verdub
belde tot ieders verrassing haar aan
hang tot 10 procent. Een vooruitgang
die de partij vooral wegsnoept van de
regerende Arbeiderspartij. De so
ciaal-democraten konden de schade
echter beperkt houden. De partij van
premier Gro Harlem Brundtland komt
op 34 procent, een verlies van 6 pro
cent. Daarmee is het nog niet zeker of
Brundtland blijft zitten. Maandag
middag verklaarde de bewindsvrouw
overigens dat zij slechts vrijwillig af
treedt als de Vooruitgangspartij en de
conservatieven samen een meerder
heid zouden krijgen in het Noorse par
lement. Door het sterke verlies van de
conservatieven, de grootste oppositie
partij, is dit echter ondenkbaar. De
partij van de kleurloze Jan P. Syse
gaat 8 procent achteruit en komt op
22.6 procent uit.
Advertentie
lijke afspraken voor levering zijn ge
maakt.
De Bredase officier van justitie mr. W.
Tielkemeijer schakelde de inspectie
in, nadat begin augustus bij Breda een
uit een auto gevallen container met
104 bussen met menselijke hersenvlie
zen werd gevonden. Enkele etiketten
verwezen naar een ziekenhuis uit Bre
da, maar Tielkemeijer denkt dat er
veel meer ziekenhuizen bij zijn betrok
ken. Directeur mr. drs. H. Pauw van
ziekenhuis De Baronie in Breda kon
digde aan dat er een intern onderzoek
gaande is. „Op dit moment weet ik
echt niet of er iets van klopt".
De betrokkenen zou verduistering,
medeplichtigheid daaraan of uitlok
king ten laste kunnen worden gelegd.
Ze hebben misschien ook gehandeld
in strijd met de Wet op de lijkbezor
ging.
Inmiddels heeft de SGP-fractie in de
Tweede Kamer schriftelijke vragen
gesteld over de vermeende handel. De
Nederlandse Patholoog Anatomen
Vereniging heeft maandag haar 460
leden geadviseerd zich niet met han
del in menselijk weefsel in te laten.
Hongarije heeft gister
nacht een historische
beslissing genomen. Door de
grens open te zetten voor de
vele duizenden Oostduitse
vluchtelingen die naar het westen wil
len uitwijken, heeft de regering in Bu
dapest eenzijdig afstand genomen van
zoiets als hulp bij het 'opsluiten' van
burgers in hun land. In de praktijk
kwam het erop neer dat Hongarije het
verdrag met de DDR uit 1969 (tijdelijk)
buiten werking heeft gesteld, dat ge
dwongen terugkeer van inwoners naar
hun land van herkomst mogelijk
maakt. De Hongaren hebben daarmee
een opmerkelijke daad gesteld uit een
oogpunt van medemenselijkheid. Im
mers: in de kampen, waar de Oostduit
se vluchtelingen waren onderge
bracht, was een onhoudbare situatie
ontstaan, die de Oostduitse autoritei
ten niet anders wilden helpen oplossen
dan door iedereen te laten terugstu
ren. Maar de regering in Budapest
heeft tegelijk een belangrijke politieke
stap gezet in het proces van verdere
ontspanning in de betrekkingen tus
sen oost en west. Openstelling van de
grens voor de Oostduitsers past name
lijk naadloos in de snelle Hongaarse
hervormingen, die eerder leidden tot
de maatregel om de prikkeldraadver
sperringen aan de grenzen met de
buurlanden omlaag te halen. Honga
rije en Polen zijn in het Oostblok in
middels het verst gevorderd met een
beweging van democratisering. Het
gebaar van gisteren vanuit Budapest
onderstreept dat nog eens.
Voor de DDR van de - op het ogen
blik zwaar zieke - gestaalde com
munist Erich Honecker moet de vrijge
leide die de Hongaarse regering ver
leent aan duizenden gevluchte Oost
duitsers een uiterst pijnlijke ervaring
zijn. Ze geeft namelijk aan dat de kloof
tussen twee groepen landen van het
Warschaupact steeds groter wordt. De
kloof namelijk tussen landen als Po
len, Hongarije en de Sovjetunie zelf
aan de ene kant, die een nieuwe poli
tieke koers zijn ingeslagen en landen
met uiterst conservatieve communis
tische regimes, zoals Roemenië, Tsje-
choslowakije en de DDR. De plotse
ling mogelijk geworden massale
vlucht van Oostduitsers naar het wes
ten is een gevoelige aderlating voor de
zestien miljoen inwoners tellende re
publiek, waar veertig jaar later nog
steeds de meest ondernemende en
best opgeleide mensen wegtrekken als
ze even de kans krijgen. De DDR-lei-
ding heeft de vrijheidsdrang onder
haar burgers nooit kunnen bedwin
gen, niet met hoog prikkeldraad, niet
met scherpschutters aan de grens, niet
met een Berlijnse muur. Economisch
en sociaal mogen de Oostduitsers er
dan met hun moderne landbouw en in
dustrie beter voorstaan dan de inwo
ners van vrijwel alle andere Oostblok
landen, het starre systeem en de per
manente aanslag op vrijheid in den
ken, doen en bewegen is voor velen van
hen nog steeds een reden om hun ge
boortegrond te ontvluchten.
De duizenden Oostduitsers, die
sinds gisternacht de Bondsrepu
bliek zijn binnengetrokken en daar
met open armen zijn ontvangen, erva
ren het eind van hun vlucht als de be
vrijding van een troosteloos en uit
zichtloos bestaan. Want juist de kille,
onbuigzame, dogmatische politiek
van de oude leiders in Oost-Berlijn -
opgegroeid als de braafste vazallen
van Moskou in het stalinistische tijd
perk - heeft van de DDR een staat ge
maakt die vrijwel permanent met het
vraagstuk van leegloop te maken had.
Honecker en zijn voorganger Ulbricht
hebben nooit willen inzien dat deze
drang om het land te verlaten uitein
delijk het failliet van het door hen
overeind gehouden systeem zou inlui
den. En nu het, mede onder invloed
van veranderingen bij de buren in het
Oostblok, eigenlijk zover is, weigert
het regiem in Oost-Berlijn nog steeds
iedere tegemoetkoming aan die
werkelijkheid. De relaties tussen de
DDR en de Westduitsers en die tussen
de DDR en de Hongaren zullen er in de
komende tijd niet beter op worden. In
de diplomatieke kanalen is al de term
'mensenroof gevallen. Wat de uitwer
king van deze openlijke blamage zal
zijn op de koers van de DDR-leiding in
de naaste toekomst, valt moeilijk te
voorspellen. Het kan zijn dat ze een ze
kere versoepeling langzamerhand als
onvermijdelijk gaat beschouwen.
Maar het is evengoed mogelijk dat de
Oostduitse partijbonzen zich nog ver
der terugtrekken op het eiland van
hun eigen gelijk. In geen van beide ge
vallen zal er een eind komen aan de
uittocht uit deze politiestaat van de
hardnekkigste soort.
vdM.
HILVERSUM (ANP) - De Stichting Co-
namus heeft de Zilveren Harpen 1989
toegekend aan Ruth Jacott, Lois Lane
en Tambourine. Dit is maandag be
kendgemaakt door de stichting.
De jury bestond uit Margriet Eshuys,
Hans van Hemert, Hans Vermeulen,
Dick van der Zeeuw en Ad Visser. De
Zilveren Harp is een aanmoedigings
prijs voor jongere scheppende en/of
uitvoerende kunstenaars die „op bij
zondere wijze" hebben bijgedragen
aan de promotie van muziek en tek
sten van Nederlandse componisten en
tekstdichters.
De exportprijs 1988 van Conamus is
toegekend aan het duo Bolland en Bol
land. De prijsuitreiking is op 25 sep
tember in Theater Gooiland in Hilver
sum
