kleintjes
Coalitie met Solidariteit
wil Walesa als premier
Smit-Kroes wenst druk
op ketel voor tunnel
Strijd Bayrut ondanks MMS...
oproep Veiligheidsraad
Belgen vechten om zeshoekige friet
TOPMAN BOOS OP DE KORTE
de rXiV
vandaag
Stoelenwisseling
in Zuidafrika
Geleidelijk zonniger
232e jaargang no. 187
Donderdag 17 augustus 1989
01184-84321
Mislukte
vluchtpoging
Berlijnse Muur
Koers
Achterop
Gedupeerd
Wapens
Te snel
Record
Vleugels
De herrie is weg.
U kunt weer rustig bij Soif op
het terras zitten.
Beslissend
Wolkenvelden, afgewisseld door zon
nige perioden. De kans op een bui
wordt kleiner. De maximumtempera
tuur is 22 graden. De zuidwesten wind
is matig.
Opgave advertenties per telefoon:
of schriftelijk te zenden aan:
advertentie-afdeling PZC
Postbus 18, 4380 AA Vlissingen
PROVINCIALE ZEEUWS
Wanneer in de top van de
regerende Nasionale
Party van Zuidafrika stoelen
worden gewisseld is dat een
politiek feit van wereldbete
kenis. Nu na een hevige rel Pieter W.
Botha als president is verdwenen en
aldus - vervroegd - de weg is vrijge-"
maakt voor het aantreden van Frede-
rik de Klerk, is de grote vraag wat dit
kan betekenen voor Zuidafrika's toe
komst. Zal de vervanging van een
houwdegen door een pragmaticus die
plooibaarheid uitstraalt, afschaffing
van het verfoeide apartheidssysteem
dichterbij brengen? Voorlopig wijst
nog weinig daarop. Ook De Klerk is
een groot verdediger van het apart-
heidsdenken en hij draagt de filosofie
van zijn partij met overtuiging uit. En
zeker de eerstkomende tijd zijn geen
spraakmakende ombuigingen in de
bestaande politieke lijn van zijn partij
te verwachten. Daarvoor is De Klerks
positie veel te delicaat. Want met de
parlementsverkiezingen van 6 sep
tember voor de deur moet hij als waar
nemend-president uiterst voorzichtig
manoeuvreren en moet hij als partij
voorzitter van de NP voornamelijk
puin ruimen. Botha heeft zichzelf na
elf jaar 'alleenheerschappij' politiek
afgebrand en een poging ondernomen
daarbij zijn opvolger een rookvergifti
ging te laten oplopen. Het tekende zijn
verkramptheid en zijn gebrek aan con
trole over de (blanke) partij.
De Klerk staat voor de opgaaf de
eenheid binnen 'zijn' Nasionale
Party te herstellen en Zuidafrika te be
hoeden voor een nog verdergaand in
ternationaal isolement dan waarin het
nu al verkeert. Dat zijn in wezen tegen
draadse krachtmetingen, die Botha
politiek niet heeft overleefd. Zuidafri
ka's vorige 'grote man' liet zich er
graag op voorstaan dat hij een politiek
van hervormingen op gang had ge
bracht, waarin de apartheid aanzien
lijk is versoepeld. Maar voor de klein
en onmondig gehouden zwarte meer
derheid van Zuidafrika ging dat pro
ces veel te langzaam en was er geen en
kel uitzicht op fundamentele verande
ring in de rassentegenstellingen. De
manier waarop Botha omging met het
zwarte verzet en zich de kritische bui
tenwereld van het lijf hield, heeft veel
bijgedragen aan de politieke verstar
ring van het land. In de eigen partij na
men als gevolg daarvan de spanningen
alleen maar toe. Met De Klerk is een
man aangetreden van een geheel an
der karakter. In Pretoria wordt hij af
geschilderd als een politicus van het
midden, die voorzichtig opereert om in
de NP de uiterste vleugels, liberalen en
conservatieven, niet van zich te ver
vreemden. Toen hij in februari Botha
als partijvoorzitter opvolgde, kondig
de hij in het parlement aan: „Ons doel
is het creëren van een nieuw Zuidafri
ka. Een geheel ander Zuidafrika, waar
de blanke overheersing zoals die nu is,
moet verdwijnen". Maar hoe dat Zuid
afrika er dan zijn optiek moet uitzien
liet De Klerk in het vage.
In de ogen van de apartheids-bestrij
ders in Zuidafrika is ook De Klerk
'verdacht'. Het algemeen kiesrecht
voor de zwarte bevolking zweert hij af.
Zijn politieke gedachtengoed is door
drenkt van de verscheidendheid van"
de Zuidafrikaanse volken en bevol
kingsgroepen, waarin de erkenning
van aparte belangen voorop staat. Met
die opstelling zal het ook De Klerk
moeilijk vallen om tegen de stroom
van protest en sancties op te roeien.
Maar De Klerk ontpopt zich - in verge
lijking met zijn voorganger - toch als
een man die meer openstaat voor de
problemen die het 'conflict binnen
Zuidafrika' oproept. Zijn verdediging
van het beleid van de Nasionale Party
is minder bot en vertoont meer gevoel
voor nuances dan Botha's optreden in
de voorbije elf jaar. Eerder ditjaar reis
de De Klerk al door Europa om zich op
de hoogte te stellen van de weerstand
tegen het Zuidafrikaanse apartheids-
beleid. Graag had hij ook een bezoek
gebracht aan de Verenigde Staten, als
de eerste Zuidafrikaanse leider sinds
30 jaar; maar de ontmoeting laat nog
even op zich wachten. Over anderhal
ve week is De Klerk de gast van presi
dent Kaunda van Zambia, - een af
spraak die leidde tot zijn breuk met
Botha. Met e Klerk heeft Zuidfrika
een man aan de top, die in ieder geval
open staat voor dialoog en onderhan
deling. Of die plooibaarheid op termijn
van invloed kan zijn op het wezenlijk
veranderingsproces, daarover heeft
De Klerk nog lang niet het achterste
van zijn tong laten zien.
vdM.
BERLIJN (AP) - Een Oostduitse man
is met een vrachtauto dwars door ver
schillende barrières bij de Berlijnse
Muur gereden. De vrachtauto bleef
echter steken op een van de barrières
en sloeg over de kop. Volgens de West-
duitse politie werd de man onmiddel
lijk omsingeld door Oostduitse grens
wachten, die hem vervolgens weg
sleepten van de controlepost tussen
Oost- en West-Berlijn.
De man waagde dinsdag vlak voor
middernacht zijn vluchtpoging in een
militaire vrachtauto terwijl een aantal
mensen toekeken, zo verklaarde de po
litie. Een andere vluchtpoging in Beie
ren verliep succesvoller; daar vluchtte
maandagmiddag een 19-jarig
wapende Oostduitse solda?
Westduitse stad Coburg.
Uitleg over order
KMS valt fout
DEN HAAG Directeur A. de Smit van de marinewerf De
Schelde in Vlissingen heeft woensdagavond verontwaardigd
gereageerd op de wijze waarop minister De Korte (economi
sche zaken) opening van zaken heeft gegeven over de gemiste
fregattenorder van De Schelde voor Australië.
In een reactie sprak De Smit van „aan
tijgingen waarvoor ik weinig respect
kan opbrengen". De directeur van De
Schelde ontkent dat de order door het
consortium waarvan de Nederlandse
werf deel uitmaakt vooral is gemist
door de hoge managementkosten.
De Australische admiraal B. West arri
veerde woensdag in Den Haag met de
boodschap dat onverklaarbaar hoge
managementkosten en niet een onder
handse bijdrage van de Westduitse
overheid er de oorzaak van zijn dat de
Koninklijke Maatschappij De Schelde
haar inbreng in de Australische fregat
tenorder is misgelopen. Het prijsver
schil van 560 miljoen gulden tussen de
aanbieding van het Australian Wars-
De oppositie in Zuidafrika zet
een koers uit om zo snel moge
lijk een eind te maken aan de
apartheid.
PAGINA 3
Twee ladingen zinkafval uit
het Rotterdamse havengebied
moeten op korte termijn legaal
uit ons land worden verwij
derd.
PAGINA 5
Het recreatiecentrum De Vo
gel heeft geen fraude gepleegd,
de boekhouding is wat achter
op geraakt.
PAGINA 9
Hontenisse is voor zestig mille
gedupeerd door het op de lan
ge baan schuiven van de be
slissing over de WOV.
PAGINA 11
De politie verwacht geen
stormloop bij het inleveren van
illegale wapens.
PAGINA 13
Jean-Paul van Poppel is in de
tweede etappe van de Ronde
van Nederland iedereen te
slim af.
PAGINA 16
Tijdens atletiekwedstrijden in
Zurich heeft Roger Kingdom
een wereldrecord gelopen op
de 110 meter horden.
PAGINA 17
Ajax kreeg tegen Vitesse vleu
gels door een bliksemstart.
PAGINA 17
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 5
Financiën en economie: 4
Varia: 6
Kunst en cultuur: 7
Provincie: 9,11,13 en 15
Sport: 16 en 17
hip Systems-consortium (AWS, met
De Schelde) en Australian Marine En
gineering Corporation (AMECON, met
de Duitse werf Blohm Voss) zit voor
het grootste deel in organisatie- en be-
geleidingskosten. De bouwkosten van
de fregatten zelf lopen nauwelijks uit
een.
West kwam minister De Korte en
staatssecretaris J. van Houwelingen
(defensie) een toelichting geven op de
keus van de Australische regering. De
Korte vertelde na afloop van het ge-
(Slot zie pagina 11 kolom 7)
GIESSEN/OOST-BERLIJN (AFPIDPAIAP) - Voor de ingang van het overbevolkte immigratie-kantoor in het West
duitse Giessen moet ook deze groep Oostduitsers lange wachttijden voor lief nemen alvorens als vluchteling te
kunnen worden ingeschreven. Dagelijks wordt door niet minder dan 500 voormalige inwoners van de DDR een
dergelijk verzoek gedaan. Alleen al in de eerste zes maanden van ditjaar meldden zich 40.000 vluchtelingen in
Giessen.
Minister De Korte ontving woensdag de Australische admiraal West (rechts).
De Korte kreeg uitleg over de besluitvorming rond de bouw van fregatten voor
de Australische marine.
(Van onze verslaggever
DEN HAAG/MIDDELBURG - Nu
een brug onhaalbaar is gebleken,
kan het provinciebestuur een Wes-
terschelde-oeververbinding dich
terbij brengen door de tunnelbou
wers achter de broek te gaan zitten.
Minister Smit-Kroes (Verkeer en
Waterstaat) deed woensdag deze
suggestie in een gesprek met de
PZC.
De minister gelooft niet in de uit
spraak van de tunnelbouwers, ver
enigd in de Exploitatiemaatschap
pij Westerschelde, dat het mis
schien nog wel een jaar kan duren
vooraleer een panklaar tunnelplan
kan worden aangeboden. „Het
moet," zegt ze, „in een aantal weken
te doen zijn".
Het wil er bij de minister niet in dat
de tunnelbouwers nog drie miljoen
moeten steken in nader (grondme-
chanisch) onderzoek, voordat ze
met goede kostenramingen voor de
dag kunnen komen. Zij verklaarde
dat ze gisterochtend WOV-gedepu-
teerde drs R. C. E. Barbé heeft gead
viseerd om 'druk op de ketel te zet
ten' bij de tunnelbouwers.
Smit-Kroes bevestigde dat de rege
ring zich heeft neergelegd bij de 'on
overkomelijke bezwaren' van Bel
gië tegen een brug. Het plan van de
Tolbrug Exploitatie Maatschappij
(TBM) is volgens haar dan ook van
de baan. „De regering heeft vastge
steld dat dit een niet te halen voor
stel is." De afwijzing van de brug
door de Nederlandse regering is lou
ter een kwestie van 'goed nabuur
schap'.
(Zie ook pagina 11)
WARSCHAU (RTR/UPI/AFP) - De par
lementsleden van het Poolse vakver
bond Solidariteit en twee niet-com-
munistiscbe partijen hebben woens
dag Lech Walesa aanvaard als kandi
daat-premier.
Solidariteit had Walesa eerder op de
dag voorgedragen als nieuwe premier.
Dat gebeurde kort nadat de parle-
mentsfracties van de twee kleine par
tijen hun goedkeuring gaven aan een
samenwerking met het vakverbond.
De communistische partij, die Polen
de afgelopen 44 jaar onafgebroken
heeft geregeerd, wil het hoofd echter
nog niet in de schoot leggen. „Er is een
openlijke strijd om de macht begon
nen", zo zei de communistische partij
leider Mieczyslaw Rakowski in een re
de voor de communistische parle-
mentsfractie.
Rakowski verwijt Walesa dat hij met
zijn aanbod aan de Verenigde Boeren
partij (ZSL) en de Democratische Par
tij (SD) om samen een regering te vor
men, de bestaande politieke verhou
dingen ondergraaft. De twee partijtjes
(Advertentie)
vormden de vaste coalitiepartners van
de communisten, maar sinds kort stel
len zij zich onafhankelijker op. „De si
tuatie is gevaarlijk, maar wij steken
onze handen nog niet in de lucht", al
dus de oud-premier.
Een coalitie van Solidariteit, ZSL en
SD zou over een comfortabele meer
derheid beschikken in de Sejm, de
Poolse Tweede Kamer. Te zamen be
schikken zij over 264 van de 460 zetels.
De communisten hebben er 173.
Walesa heeft eerder al gezegd een pre
mierschap te willen overwegen. De
vakbondsleider liet toen weten de
communisten de ministeries van de
fensie en binnenlandse te willen ge
ven, maar de oppositie staat erop dat
zij de posten krijgt die van vitaal be
lang zijn voor het beheer van de Pool
se economie.
President Jaruzeiski heeft de leiders
van alle belangrijke politieke groepe
ringen uitgenodigd voor overleg. Wale
sa heeft daarmee ingestemd. Naar in
zijn omgeving verluidde, wordt het
overleg vandaag/donderdag in War
schau gehouden.
De Sovjetunie slaat de snelle ontwik
kelingen in Polen met bezorgdheid ga
de, zo herhaalde woensdag Sovjet
woordvoerder Joeri Gremitskich.
Maar Walesa verklaring dat de geves
tigde orde in Europa niet in gevaar
mag worden gebracht en dat Polen
zich niet mag onttrekken aan zijn War-
schaupact-verplichtingen heeft Mos
kou enigszins gerustgesteld.
GDANSK - Lech Walesa tijdens de mars ter herdenking van de oprichting van
Solidariteit, dinsdag in Gdansk.
Advertentie
NOTEER MIJ VOOR
PROEFABONNEMENT OP DE PZC, DAN
ONTVANG IK 'N DIJK VAN EEN KRANT
GEDURENDE 14 DAGEN GRATIS!
BAYRUT (AFP/DPA/UPI/RTR) - De
oproep van de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties tot een onmiddel
lijk staakt-het-vuren in Libanon heeft
nog niet het gewenste effect gehad. De
christelijke legerleider Michel Aoun
zei woensdag weliswaar dat hij de
VN-oproep onvoorwaardelijk accep
teerde en Syrië verklaarde plechtig
zijn uiterste best te doen om de ge
vechten te beëindigen, maar intussen
vonden er heftige beschietingen
plaats in Libanon.
Zowel in het strategisch belangrijke
dorp Souk al-Gharb als in Bayrut wer
den zware gevechten gemeld tussen de
christelijke en islamitische milities.
De christelijke generaal Aoun, die één
van de twee Libanese regeringen leidt,
zei aanvankelijk dat hij zich alleen aan
een bestand zou houden als dat verge
zeld gaat van een plan voor de aftocht
van <je Syrische troepen uit Libanon.
Later op de dag verklaarde zijn woord
voerder dat Aoun de VN-oproep on
voorwaardelijk accepteerde.
De leider van de door Syrië gesteunde
rivaliserende regering, Selim al-Hoss,
schreef woensdag aan de Veiligheids
raad dat hij een bestand zou toejui
chen. Syrië heeft niet officieel op de
VN-oproep gerageerd. President Hafiz
al-Assad liet echter in een boodschap
aan de Italiaanse regering weten dat
hij het uiterste zou doen „om de ka
nonnen te doen zwijgen en voor zover
mogelijk een inter-Libanese overeen
komst te bevorderen". Assad beant
woordde hiermee een vredesoproep
van de Italiaanse premier Giulio An-
dreotti.
Inmiddels heeft Syrië nieuwe troepen
•en wapens overgebracht naar het oos
ten van Libanon. Alles wijst erop dat
er een beslissende slag in voorberei
ding is tegen de christelijke milities
van generaal Aoun. Dinsdagavond be
sloten in de Syrische hoofdstad Da
mascus ongeveer 18 pro-Iraanse en
pro-Syrische islamitische groepen
een gemeenschappelijk front te vor
men om Aoun ten val te brengen. On
der hen waren de Druzenleider Walid
Jumblatt en de Amal-leider Nabih
Berri.
De Israëlische regering heeft Syrië ge
waarschuwd dat het zich niet over „de
rode linie" moet wagen. De rode linie
ligt ongeveer 40 kilometer ten noorden
van de Israëlisch-Libanese grens, ter
hoogte van de rivier Awali, en mar
keert een „veiligheidszone" die Israël
voor zichzelf geschapen heeft als be
scherming tegen Palestijnse aanval
len.
Israël zal alleen militair in actie ko
men als zijn eigen veiligheid in het ge
ding is. Vice-premier Shimon Peres zei
woensdag: „We zullen diplomatieke
middelen moeten gebruiken om te
voorkomen dat Syrië zich in Libanon
te buiten gaat. Maar dit is een oorlog
waaraan Israël niet hoeft mee te
doen".
IN ENVELOP ONGEFRANKEERD VERZENDEN AAN'
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT AFD. ABONNEMENTEN
ANTWOORDNUMMER 123 4380 VB VLISSINGEN
BELLEN GAAT SNELLER: 01184-84215
1 ^.r-v-v I ui 1. \J I Ut-UftZ I vj
BRUSSEL (ANP) - Wie is de geeste
lijke vader van de zeshoekige friet,
de Vlaamse aardappelhandelaar
Robert Stroobandt of de Waalse
uitvinder met de Italiaanse naam
Giuseppe Bonsignore? Over die
vraag zullen de deskundigen van
het Benelux-merkenbureau in Den
Haag zich binnenkort waarschijn
lijk het hoofd moeten breken.
Stroobandt presenteerde zijn vin
ding woensdag in een Brugs restau
rant aan de Belgische pers.
Groot was zijn verbazing toen hij
een deurwaardersexploit onder de
neus kreeg geduwd, waarin Bonsig
nore gerechtelijke stappen in het
vooruitzicht stelt. De Waalse uitvin
der beweert dat hij op de uitvinders
tentoonstelling Eureka '87 al een zil
veren medaille in de wacht heeft ge
sleept met de zeshoekige delicates
se.
Pleegde Stroobandt dus plagiaat?
„Daar weet ik niets van af', aldus de
verbouwereerde ondernemer
woensdag.
„Er is mij altijd gezegd dat ik de eer
ste was met een dergelijke vorm van
friet". Op het Benelux-merkenbu
reau zou hem in ieder geval zijn ver
zekerd dat de zeshoekige friet nog
nergens in Europa stond geregi
streerd.
Volgens een onderzoek aan de Uni
versiteit van Gent vraagt de zeshoe
kige friet minder vet, verbrandt hij
minder snel en smaakt hij ook nog
beter dan zijn vierkant gesneden
voorganger. Stroobandt zoekt nog
een Belgische ondernemer die wil
investeren in een industrieel snij-
rooster, „teneinde onze reputatie als
frietland een nieuwe impuls te ge
ven."
