BRAZILIË
ARGENTINIË
PARAGUAY
de 275 watervallen op
uniek drielandenpunt
vrijdagkrant
de vrij(e)dagkrant
8 schijnwinst
9 piramide
10 imago
10 invriezen
11 uit
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 28 JULI 1989
relaties
bijna af
waterdamp
de ijslandconstructie waarmee
overheid eigen btw ontduikt levert
slechts schijnwinst op
wonen in de volgende eeuw; kant
en klare wooneenheden vol tech
nische snufjes die opelkaar gesta
peld een piramide vormen
mac donald's wil af van het van
imago koploper in de mayonaise
cultuur
invriezen is één van de veiligste
manieren om voedsel langer
houdbaar te maken zonder veel
verlies van voedingstoffen
de wekelijkse uit-agenda en het
overzicht van de exposities met
een selectie uit het aanbod
jfti. Ik És
v':Mi':s;iï;
vrijdagkrant
BRAZILIË
PARAGUAY
ITAIPUDAM^
Paranaguagg
Pflrto Alegre
IRUGUA'
Las Malvinas son
Argentinas'. Met
lelblauwe letters staat
Ie proclamatie op de
omp van het vliegtuig
san de lokale
uchtvaartmaatschappij
lustral: De Falkland-
ilanden zijn Argentijns,
ronisch genoeg is het
oestel een onvervalste
Jritse BAC-1-11.
'an de Argentijnse hoofdstad
luenos Aires naar Puerto
guazu, zo'n vijftienhonderd
ilometer naar het noorden, is
et gauw twee uur vliegen. Het
leine vliegveld ligt verborgen
i dicht tropisch bos. Vanuit de
icht is het overal groen van de
oomkruinen. Geen spoor van
e beloofde watervallen,
n de aankomsthal zit naast de
eur een eenzame militair zijn
eweer op te poetsen. Met enige
rgwaan blikt hij naar de net
angekomen passagiers. Dikke
liegen brommen door het
olgelopen zaaltje. De
irconditioning is buiten dienst
n het wordt zweterig warm.
laar dat deert het legertje van
reed grijnzende taxi-
hauffeurs niet. Energiek
erdringen de heren zich op
aek naar klandizie,
lp weg naar het stadje
erinnert een opvallend groot
lilitair complex aan de wrede
ictatuur uit de jaren zeventig,
oor de poort staat een drie
leter hoge soldaat van steen,
oorgezakte knieën,
ïitrailleur in de aanslag, klaar
ai zijn prooi te bespringen,
en held van de Malvinas of
an de zogenoemde 'vuile
orlog' tegen het eigen volk
ragen die je maar beter niet
an stellen. Een uit het niets
pduikende militair verbiedt
et nemen van foto's.
'aarom „Het is verboden",
linkt het nors. Nadere uitleg
eigert hij te geven,
uerto Iguazu is de Argentijnse
legangspoort tot een van de
■ootste natuurspektakels ter
ereld: de watervallen van
piazu, 'grote wateren' in de
ia! van de bijna uitgestorven
uarani-indianen. Het is een
niek drielandenpunt. De
atervallen worden gedeeld
iet Brazilië en Paraguay. De
atervallen zijn de grootste
an het Amerikaanse
antinent. Ze zijn aanzienlijk
oger en omvangrijker dan die
i de Niagara-rivier op de grens
issen de Verenigde Staten en
anada. Kenners vinden ze ook
ïdrukwekkender dan de
ictoria Falls in Zimbabwe,
i Iguazu dondert, letterlijk en
ïuurlijk, 1750 kubieke meter
er seconde 72 meter de
Fgrond in. Het water wordt
angevoerd door de
raziliaanse Iguagu-rivier. De
al komt zeventien kilometer
oordat de IguaQu in de grote
'arana-rivier stroomt, de grens
assen Paraguay, Argentinië en
razilië. Het is niet één
aterval, het zijn er welgeteld
'5, Elke waterval heeft z'n
sÉn naam: San Martin, Adam
i Eva, de Twee Zusters, de
ruidssluier. Vanaf de
raziliaanse kant is een
ehoorlijk panoramisch
ferzicht te krijgen, maar geen
roothoeklens heeft genoeg
dollar. Als het bouwwerk
straks klaar is, heeft het
uiteindelijk meer dan twaalf
miljard dollar gekost: zes keer
zo veel. Al dat geld komt uit
Brazilië, Paraguay leende het
grondgebied - meer dan 200
vierkante kilometer - en
ontruimde het om het onder
water te laten zetten.
De Paraguayaanse helft van de
financiering betaalt het land
aan Brazilië met elektriciteit.
Zij het dat in de overeenkomst
in 1973 een prijs vastgesteld is
van nog geen kwart van de
normale marktwaarde. Het is
slechts een van de vele
schandalen uit het tijdperk van
dictator Alfredo Stroessner, dat
dit jaar in februari eindigde.
Aan de Paraguayaanse kant
van de Iguazu-watervallen, in
de stad 'Presidente Stroessner'
- nu officieel de 'Stad van het
Oosten' - lopen ladingen aan
illegale goederen binnen.
Braziliaanse en Argentijnse
grootgrutters stropen de lokale
winkels af op zoek naar dozen
vol met spotgoedkope Schotse
whisky en Franse parfum.
Volgens sommige versies gaat
het om in de Verenigde Staten
gestolen goederen. Deze zouden
Paraguay bereiken als betaling
voor diensten die worden
verleend aan de internationale
drugssmokkel.
Voor de val van Stroessner was
er sprake van, dat er op een
platform boven het stuwmeer
van de Itaipu-dam een enorm
amusementspark zou worden
gebouwd. Het zou een soort van
evenbeeld moeten worden van
het Amerikaanse Disneyland.
Maar de initiatiefnemer was
Ghaith Pharaon, de Saudische
multi-miljardair achter de
Banque de Credit et
Commerce. Deze vanuit
Luxemburg opererende bank
werd vorig jaar ontmaskerd als
een instantie die druk bezig
was met het 'witten' van
cocaine-dollars.
Politiek hebben de drie landen
moeilijk te ontrafelen ketens.
Carlos Menem, de nieuwe
president van Argentinië, was
altijd dik bevriend met
dictator Stroessner van
Paraguay. Maar bleek geen
obstakel om aan te pappen met
de man die Stroessner afzette,
generaal Rodriguez. Menem
stuurde zelfs een paar van zijn
adviseurs naar de
Paraguayaanse hoofdstad
Asuncion om Rodriguez te
helpen bij zijn
verkiezingscampagne. Een
zichtbaar resultaat van die
samenwerking: de ronde
stickers met de tekst
'Rodriguez president van de
Paraguayanan' waren identiek
aan de stickers met 'Menem
president van de Argentijnen'.
En, wellicht in een zeker
verband met de plannen van
Pharaon inzake een Disneyland
boven het Itaipu-stuwmeer:
Medewerkers van Menem
ontvouwden vorig jaar een idee
om het stoffige en landelijke
Puerto Iguazu, de Argentijnse
poort naar de watervallen, om
te toveren in een zogenoemd
'off-shore' bankcentrum, een
financieel belastingparadijs
voor (illegaal) grootkapitaal
ROB SPRENKELS
BOLIVIA
BRASILIA
Corrientes Ji0'1"15
K
2
UI i
a
ee
Rosario"
|JBUENOS AIRES|
tientallen tegelijk.
Ogenschijnlijk komen ze nooit
meer tevoorschijn, slaan ze
tegen de rotsen te pletter.
Maar even verderop, buiten
zicht, hebben ze een kier
waardoor ze kunnen
ontsnappen. En na het kiezen
van de vrije vlucht begint het
spelletje opnieuw. Een Frans
65-pluspaar kan het maar niet
begrijpen.
Puerto Iguazu is een stoffig
dorp. Drie grote, geplaveide
straten en amper 15.000
inwoners. Het steekt schraal af
bij het wereldse Foz do Iguagu.
Om de vooral Braziliaanse
toeristen vast te houden, is er
een paar jaar terug een casino
geopend. Maar de meeste
gasten in het Argentijnse dorp
komen om de landelijke rust.
Dagelijks zijn er excursies naar
de Braziliaanse zijde van de
watervallen. Dan wordt ook de
nodige tijd uitgetrokken voor
een bezoek aan Paraguay. Hier
inspireerden de watervallen tot
een van de meest ambitieuze
bouwwerken van de mensheid:
de kilometers lange stuwdam
van Itaipu.
Het door Braziliaanse/
Paraguayaanse project is nu
bijna voltooid. Voor het eind
van volgend jaar moeten de
laatste vijf van de achttien
turbines in werking worden
gesteld. Dan wordt er jaarlijks
12,6 miljard kilowatt aan
stroom gegenereerd. De
oorspronkelijke raming voor
de dam was twee miljard
bereik om alle pracht en praal
met één klik vast te leggen.
Over een pad in de rotswand
wandel je dik een uur langs de
kletterende muur van water.
Voor een overzicht kan je voor
25 dollar een kwartiertje mee in
een helikopter.
Brazilië trekt het gros van de
toeristen die tot de ver
afgelegen plek doordringen.
Foz de Iguaqu is de afgelopen
jaren uitgedijd tot een
mondaine stad van meer dan
200.000 permanente inwoners.
Moderne hotel-accommodaties,
grote nachtclubs met op
sambamuziek swingende
negerinnen en de bijbehorende
gepeperde tarieven. Vanuit de
Verenigde Staten en Mexico
worden min of meer lucratieve
tours georganiseerd. De
meesten doen behalve Foz do
Iguazu ook Rio de Janeiro en
Buenos Aires aan.
Maar de echte charme van de
watervallen ligt aan
Argentijnse zijde. De
Argentijnen hebben er een
Elke seconde valt er 1750 kubieke meter water meer dan zeventig meter naar beneden in de 275 watervallen van Iguazu.
nationaal park van duizenden
hectaren van gemaakt. Vlakbij
de watervallen ligt het hotel
Cataratas. Van daar uit kunnen
urenlange wandelroutes dwars
door de bush-bush worden
gemaakt. Overal wemelt het
van reusachtige orchideeën,
fleurige vlinders en vrolijk
fluitende vogeltjes.
Houten bruggen over kleine
afbuigingen van de grote rivier.
Om het half uur pendelt een
aftands busje tussen het
Cataratas-hotel en het dorpje
Puerto Canoas, niet veel meer
dan een kano-haven aan de
hoofdstroom van de Iguaqu-
rivier, die zich een paar
honderd meter verderop
massaal naar beneden stort. De
rand van de afgrond is per kano
en per loopbrug te bereiken.
Laat in de namiddag geeft het
een spookachtig schouwspel:
de zon spiegelt op het rustige,
vol met piepkleine, grassige
eilandjes liggende water met op
de achtergrond het
oorverdovende gebulder.
Vlak bij de Iguazu-watervallen, in Paraguay ligt in
bouwsel van twaalf miljard dollar klaar.
Het hele ravijn, de meer dan
zeventig meter diepe 'Keel van
de Duivel', is gevuld met
waterdamp. De stralen van de
laagstaande zon vormen
regenboog na regenboog en
veranderen de dampen in een
dichte mist. Aan de overkant is
nog net een panorama van de
watervallen aan Braziliaanse
zijde zichtbaar. Zwermen van
spelende zwaluwen duiken
door het gordijn van water,
de Paranarivier de Itaipudam, de grootste stuwdam ter wereld. Volgend jaar is het
redactie
PZC-bijlagen
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. 01184-84000
advertentie en
Vlissingen
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. 01184-84000
Middelburg
Markt 51
4331 LK Middelburg
Tel. 01180-81000
Goes
Grote Markt 2
4461 AJ Goes
Tel. 01100-31800
administratie
Terneuzen
Nieuwstraat 22
4531 CW Terneuzen
Tel. 01150-94457
Hulst
Steenstraat 6
4561 AS Hulst
Tel. 01140-14058
Zierikzee
Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. 01110-15380
opening kantoren
Van maandag hm vrijdag van 08.00 tot 17.00 uur.
^WllKSfl
Rubbemoppenvloer voor thuisgebruik.
m
