ermindering an risico s erncentrale Vrouw in haar woning te Clinge vermoord Smog moet overheid blijvende zorg zijn Zeeuwse automobilist weinig smog-gevoelig •ode bij itsing in •osterland Cassette met 20 mille weg uit caravan Smog-waarde in Zierikzee op 178 Betten - De risico's van de kernenergiecentrale Borssele weten worden verminderd. Binnen enkele jaren moet door verheid en energiebedrijf PZEM een serie maatregelen wor- en onderzocht. Vooral die maatregelen zijn van belang, die et centralepersoneel bij een ongeluk méér tijd geven om in te rijpen en die de mogelijkheid tot een doelmatige aanpak ver roten. Druk eiligheidstudie KINDEREN VONDEN MOEDER DOOD Getuigenis Smog en gezondheid BEDRIJVEN NEMEN MAATREGELEN Schuldgevoelens Bedrijven it adviseert de onafhankelijk com- lissie reactorveiligheid (CRV) in een ipport over maatregelen voor de on- ivalsbeheersing in de kerncentrales orssele en Dodewaard. Het advies ram op verzoek van de staatssecre- iris van sociale zaken, et gaat de commissie om 'een noe- enswaardige vermindering' van risi- 's. De maatregelen hebben twee be- ngrijke doelen: in de eerste plaats ïgevallen voorkomen en in de tweede aats de gevolgen van een ongeval be rken. De commissie hecht grote aarde aan preventieve maatregelen, ndat voorkomen nu eenmaal beter is in genezen. et ongeval in een Russische kerncen- ale bij Tsjernobyl (april 1986) was inleiding voor de regering om nader onderzoeken hoe ernstige ongeval- ïin de kernenergiecentrales Borsse- en Dodewaard beheerst kunnen orden. Het Westduitse Gesellschaft Reaktorsicherheit (GRS) heeft lorstellen gedaan in het kader van de rie rapporten Herbezinning Kern- iergie. Óver dat studierapport van RS gaf de commissie reactorveilig- ■id (waarvan het secretariaat is ge- stigd bij het Energieonderzoekcen- im Petten) het advies. JANSLAND - De 66-jarige A. M. Jele uit Oosterland is donderdag- Jrgen om het leven gekomen bij een lobotsing op de Bredeweg in Sir- Island. De bestuurder van de ande- ■auto, J. A. B. uit Dreischor, werd |t ernstige verwondingen aan zijn te opgenomen in het Zweedse Rode uisziekenhuis in Zierikzee. jieed over de Bredeweg in de rich- Jte van de voorrangskruising met de Ipsweg. Daar stak de heer Neele in auto vanuit de Jobsweg zonder jprrang te verlenen de kruising over. p auto werd in de flank geraakt. Het ichtoffer bezweek ter plaatse aan verwondingen. Beide voertuigen J vernield. Marleen van acht uit Middel burg schreef deze week een briefje aan een bevriende rela tie buiten de provincie. Met ongeveer de volgende inhoud: Zoals je weet ben ik over drie dagen jarig. Vrijdag hebben I we schoolreis. Dan gaan we de Isrens over, naar de 'zoe' in Antwerpen. Verleden week hadden we avondvierdaagse. !óe, 16e en 17e juni is het bij °ns braderie. Volgende week die ik kerncentrales Borssele en Dodewaard. Het treffen van maatregelen is derhal ve een stap die strikt genomen verder gaat dan op basis van de verleende vergunningen nodig is. Niettemin moet dat gebeuren als het met redelij ke middelen een noemenswaardige vermindering van het risico oplevert, vindt de commissie reactorveiligheid. De eerste verantwoordelijkheid voor (Slot zie pagina 19 kolom 7) ernpunt van het GRS-rapport is: tvoering van een veiligheidstudie lor Borssele en Dodewaard. Aan de ind van die studie kunnen zonodig aatregelen worden getroffen om on- vallen te beheersen. De commissie |actorveiligheid vindt de voorstel- tvan GRS interessant genoeg om te Ikijken of ze uitvoerbaar zijn en of ze pissen in de bestaande veiligheids mannen. en veiligheidsstudie op waarschijn- kheidsbasis zal wel enkele jaren in nemen. Daarnaast is een verge- king zinvol van de huidige veilig- |idsplannen met de nieuwe Neder- ndse spelregels voor toepassing van ernenergie. Deze regels worden bin- enkort van kracht. Verder stelt de commissie voor om in jrgelijkbare kerncentrales elders te [kijken hoe daar reeds uitgevoerde of [orgenomen maatregelen in elkaar pen en het bestaande veiligheidsni- au van de beide Nederlandse kern- ntrales te actualiseren. Maatregelen i risico's beperken en die direct ge- |men kunnen worden, mogen vol- as de commissie niet blijven liggen [afwachting van de veiligheidstudie, [rgroting van de veiligheid kost geld. teveel laat de commissie in het mid- Dat is een zaak voor de eigenaren i de kerncentrales, PZEM en GKN. commissie merkt op dat de veilig- fdstudie geen deel is van de oprich- en bedrijfsvergunning voor de RENESSE - Uit een caravan op een camping aan de Hogezoom in Renesse is woensdagmorgen een geldcassette gestolen. De eigenaar, J. N. T. uit Keu len (D), was even afwezig en had een raam open laten staan. Toen hij bij zijn caravan terugkwam, ontdekte hij dat de cassette met geld en waarde volle certificaten verdwenen was. De totale waarde bedroeg 20.000 gul den. Diezelfde morgen werd ook inge broken in een Duitse auto, die gepar keerd stond aan de Hoogenboomlaan in Renesse. De buit was een radio-cas setterecorder. Rechercheurs bezig met het buurtonderzoek. CLINGE - De dertigjarige M. M. C. de Keijzer is donderdagochtend vroeg in de slaapkamer van haar woning in het grensdorp Clinge vermoord. De vrouw bleek door meerdere messte ken om het leven te zijn gebracht. In verband met de moord zijn donder dag de gebroeders B. G. (27), T. G. (21) en de 32-jarige A. G. (de ex-vriend van het slachtoffer) in het Noordholland se Zaanstad aangehouden. De politie heeft het drietal in de loop van de middag overgebracht naar het bu reau in Hulst, waar gisteravond de verhoren zijn begonnen. Volgens de rijkspolitie werd mevrouw De Keijzer rond 4.30 uur badend in het bloed aangetroffen door haar zevenja rig dochtertje. Na de ontdekking rende het meisje samen met nog twee jonge re zusjes (van één en driejaar) het huis aan de Ruyterlaan uit, waarna zij hun toevlucht zochten bij buurtbewoners. Die alarmeerden de politie, nadat het oudste kind te kennen had gegeven dat 'haar mama was doodgemaakt en een man was weggevlucht'. De politie trof kort na de melding het stoffelijk overschot van mevrouw De Keijzer in de slaapkamer aan. Tilly de Keijzer was ruim een maand geleden wegens relatieproblemen met haar dochtertjes uitgeweken van Zaanstad naar Clinge. Voor de politie was dit gegeven aanleiding om het spoor naar mogelijke verdachten in Zaanstad op te pakken. De gemeente politie in die stad hield donderdagoch tend de voormalige vriend en twee van diens broers aan. Of de ex-vriend van mevrouw De Keijzer beschouwd moet worden als hoofdverdachte wilde de rijkspolitie niet zeggen. Over het motief van de moord kon de rijkspolitie in Hulst nog geen medede lingen doen. Donderdag werd een uit gebreid buurtonderzoek ingesteld. Daarvoor werden twaalf politiefunc tionarissen ingeschakeld. Maar dit on derzoek leverde volgens een politie woordvoerder weinig concrete feiten op. Volgens buurtbewoners leidde de vrouw een teruggetrokken bestaan. „Ze voelde zich wel door haar Turkse ex-vriend bedreigd. Mogelijk vreesde ze voor een ontvoering van haar kinde ren, want daarvoor is ze een paar keer op de basisschool geweest," verklaar de een buurtbewoner. De politie be vestigde dat het slachtoffer in angst leefde, maar voegde eraan toe dat daarover nooit een klacht bij de politie was binnengekomen. Aangezien de getuigenis van het oud ste dochtertje in deze zaak van groot belang is, werd zij in de loop van de dag overgebracht naar Amsterdam. Daar hebben medewerkers van de af deling jeugdzaken van het korps rijkspolitie het meisje een video-ver hoor afgenomen. Voorlichter J. A. C. Muller van de rijkspolitie in Zeeland liet gisteren weten dat het hier om een nieuwe methodiek gaat die in Zee land nog niet eerder is toegepast. „Deze aanpak houdt in dat het meisje uitvoerig gehoord wordt, dat de getui genis wordt opgenomen op band en beeldband die later, mocht er een rechtzitting volgen, gebruikt kunnen worden. Het meisje in kwestie hoeft dan tijdens een zitting niet nog eens haar - traumatische - ervaringen te herhalen." Het stoffelijk overschot van mevrouw De Keijzer werd in de loop van de dag overgebracht naar streekziekenhuis De Honte in Terneuzen, waar een pa tholoog-anatoom van het Gerechtelijk Laboratorium uit Rijswijk sectie ver richtte. De brute moord op de Clingse zorgde in het dorp voor veel beroering. De nachtelijke gebeurtenis in het pand aan de Ruyterlaan was het gesprek van de dag. „Eén ding staat vast: de mensen zijn wel geschrokken van wat er hier gebeurd is," benadrukte een po litieman. De dochtertjes van het slachtoffer zijn op een geheime verblijfplaats onderge bracht. wee aan een musical op de muziekschool. uni is bij ons de drukste maand". ti>at dachten wij al. Het woord smog is afgeleid van de Engelse woorden smoke (rook) en fog (mist). Ouderen ken nen de verhalen uit Engeland hier van misschien nog wel. De smog van Londen veroorzaakte zo een gordijn dat men soms de overkant van de straat niet kon zien. Dit werd veroorzaakt door mist in com binatie met rook. Ieder huis in Lon den had meerdere kolenkachels en deze zorgden voor de rook. Wie met een oude Londenaar over deze tijd spreekt, zal onder de indruk raken van het feit, hoe erg het was. Wan neer je nu door Londen rijdt, zul je weinig van rook merken en het uit zicht is er zeker niet door beperkt. Het verbod op kolenkachels en de overgang op gas is er de oorzaak van dat de winter-smog is verdwenen. Het is een gezondheidsmaatregel die veel effect heeft gehad. Tijdens ernstige smog-periodes stierven er veel meer mensen dan normaal en toen dit eenmaal aangetoond werd, zette dit de autoriteiten aan tot het nemen van bovenstaande maatre gel. De smog waar we momenteel mee te maken hebben, in tegenstelling tot de winter-smog, heeft echter een an dere oorzaak. Deze wordt niet ver oorzaakt door rook en mist, maar door de zon, hoge temperaturen en weinig wind. Onder invloed van het zonlicht ontstaat uit afvalgassen van fabrieken (40%) en het verkeer (60%), namelijk koolwaterstoffen en stikstofoxydes, het gas ozon. Dit gas ozon werkt prikkelend op de slijm vliezen en ademhaling. Iedereen zal nu direct opspringen en erop wijzen dat men juist bang is voor aantas ting van de ozonlaag rondom de aar de. Doordat de zon invloed heeft op het ozongehalte in de lucht worden de maximale concentraties in de na middag gemeten. Nu zijn er maxi male concentraties aangenomen, waarop er een bepaalde waarschu wing uitgaat. Boven 120 micro- gram/m3 gaat de voorwaarschu- wingsfase in, boven 150 microgram/ m3 de waarschuwingsfase en boven 200 microgram/m3 de alarmfase. Bovenstaande concentraties hoe ven niet te betekenen, dat er bij la gere concentraties geen klachten optreden. Vanaf een concentratie van 160 microgram/m3 vermindert de longfunctie en bestaat er een ho ger risico op luchtweginfecties. De longfunctie bestaat in het alge meen uit de capaciteit van de lon gen om zuurstof op te nemen per mi nuut en de maximale hoeveelheid lucht die kan worden uitgeademd in een seconde. Niet alle mensen zullen evenveel klachten krijgen. We denken eerst aan kinderen, cara-patiënten (men sen met chronische luchtwegaan doeningen), ouderen met hart- en vaatziekten, personen die heftig rea geren op ozon (de zogenaamde res- ponders) en actieve sporters die bij inspanning meer ozon inademen. Bij deze laatste groep heeft men dui delijk kunnen aantonen dat onder invloed van hogere concentraties ozon bij inspanning een verminde ring van de longfunctie optreedt. De klachten die veroorzaakt worden door de hogere ozon-concentraties zijn dus geprikkelde slijmvliezen en snellere kortademigheid. Deze con centraties waarover we nu spreken zullen geen directe dood tot gevolg hebben. Echter in bovengenoemde risicogroepen, waarbij meestal al een verminderde longfunctie be stond, uitgezonderd de sporters, zou het wel tot ernstige complicaties kunnen leiden. Dit zou kunnen ge beuren indien de conditie van het in dividu met een verhoogd risico toch al niet zo goed was. Wat kan men eraan doen om de ge zondheidsklachten te verminderen, wanneer er zich een periode van zo- mers-smog voordoet. De overheid hanteert concentraties waarboven zij acties zal ondernemen. Afhanke lijk van de fase die afgekondigd is zal bij bepaalde maatregelen ne men. Een van deze maatregelen is om de uitstoot van gassen die oor zaak van de smog zijn, te verminde ren. Zij kan derhalve de industrie verplichten de uitstoot van koolwa terstoffen en stikstofoxyden te be perken, het verkeer kan gedwongen worden minder te rijden. Er wordt er getwijfeld aan de effectiviteit van deze maatregel, omdat een deel van de luchtvervuiling zijn oorsprong in het oosten van Europa heeft. Tot de eerste maatregel is de overheid in middels overgegaan, veertien be drijven in Zeeland werd gevraagd de uitstoot van schadelijke stoffen te verminderen. De overheid kan ook de bevolking bepaalde adviezen ge ven. De meest extreme is binnen te blijven. Het valt te betwijfelen of dit zin heeft, want men dient de ramen dan te sluiten en dat heeft op zich ook weer een verkeerde uitwerking door de slechte ventilatie. Een ander advies voor de risicogroe pen is om af te zien van zware licha melijke inspanning, zolang de waar schuwing geldt. Omdat in de namid dag de ozon-concentraties het hoogst zijn, zou ook misschien spor ters moeten worden afgeraden zwa re lichamelijke inspanning te leve ren. In het verlengde hiervan zou het afgelasten van sportevenementen liggen. Toch moeten we er wel reke ning mee houden dat sporters tot een gezonde groep individuen be hoort in tegenstelling tot de andere risicogroepen. Nu kunnen we niet al le klachten aan de smog wijten. We moeten er rekening mee houden dat bij dit weertype de hooikoorts- en astmapatiënten toch altijd al meer klachten hebben. Het warme weer zal iedereen ook sneller moe maken, wat eveneens niet aan de smog ge weten moet worden. Dit alles maakt dat er geen duidelijk beeld bestaat, hoeveel klachten er nu daadwerke lijk aan de smog geweten moet wor den. Dit alles maakt dat er geen dui delijk beeld bestaat, hoeveel klach ten er nu daadwerkelijk aan deze smog moeten worden toegeschre ven. We hoeven ons bij deze waarden nog niet echt bezorgd te maken, maar bij aanhoudend zomerweer zouden de concentraties onaan vaardbaar hoog kunnen stijgen. Wanneer het weer verandert zullen de hogere concentraties nog even blijven bestaan. Dit is een naijl-ef- fect. Voor de overheid dient de smog-vorming een blijvende zorg voor de toekomst te zijn. W. Flipse, arts-epidemioloog GGD-Zeeland De rij wachtende auto's voor het veer Vlissingen-Breskens, donderdag nauwelijks korter dan normaal. Een politie-auto bij de woning in Clinge (links), waar het drama zich donderdagmorgen vroeg afspeelde VLISSINGEN - Smog boven de zuidwesthoek van Nederland. De provincies Zeeland, Zuid-Holland, Noord-Brabant, Utrecht en Noord- Holland hebben bedrijven ge vraagd de uitstoot van gassen te verminderen en de inwoners gead viseerd de auto zoveel mogelijk thuis te laten. De Zeeuwen lijken weinig onder de indruk. De meeste grote bedrijven hebben weliswaar maatregelen getroffen. De automo bilisten lijken zich daarentegen weinig van de waarschuwing aan te trekken. De rij wachtende auto's in Vlissin- gen voor de overtocht naar Bres- kens is even lang als altijd. Met de portieren wagenwijd open proberen de passagiers de wachttijd zo nuttig mogelijk te besteden. De tint kan al tijd nog wat bruiner. De man van de Provinciale Stoomboot Diensten die het verkeer in goede banen leidt, heeft niet de indruk dat het rustiger is dan op andere donderdagen. Jaap Roodenburg uit het Brabantse Hank staat vooraan in de rij. Hij is - volgens zijn visitekaartje - adviseur bevestigingstechniek en legt weke lijks 1200 kilometer af. Roodenburg heeft niet overwogen zijn auto thuis te laten. „Mijn wagen ligt vol met spullen. Die kan ik on mogelijk meesjouwen in de trein. Bovendien moet ik vandaag naar Eede en Dow Chemicals in Zeeuwsch-Vlaanderen en dat is met het openbaar vervoer wel erg moei lijk te bereiken." De Brabander pleit ervoor eerst de vrachtwagens aan te pakken. Volgens hem zorgen die voor een enorme walm als ze teveel kilometers hebben gedraaid. „Daar na is de industrie aan de beurt. De multinationals bulken van het geld en kunnen wel enige tijd stil worden gelegd." De Middelburger J. H. Buma, enke le auto's achter hem, koestert daar entegen wel schuldgevoelens. Nor maal gesproken doet hij alles lo pend of op de fiets. Donderdag moest hij toevallig voor een af spraak naar België. „Daarom moest ik de auto nemen tot mijn grote spijt. Ik gebruik hem echter hoog uit één keer per week." Een vutter uit Oostburg is dat met hem eens. „De scholieren zouden va ker de flets moeten nemen in plaats van die brommer. De hele bevolking zal een stapje terug moeten doen om het milieu te redden." Ook hij wil zijn auto best de deur uit doen, maar dan moet het openbaar vervoer in Zeeuwsch-Vlaanderen worden ver beterd. „Het sluit niet aan op de boot en de reis duurt te lang. Je kan het de mensen niet kwalijk nemen dat ze toch de auto gebruiken. Ei genlijk mag die waarschuwingsfase niet voor Zeeuwsch-Vlaanderen gel den." De provincie heeft veertien grote Zeeuwse bedrijven gevraagd de VLISSINGEN - Het daggemid delde aan smog is donderdag op het meetpunt Zierikzee uit gekomen op 178. Het gaat daarbij om de concentratie van ozon/stikstofdioxyde in microgram per m3. Die waar de lag hoger dan wat woens dag in Zierikzee werd gerap porteerd als daggemiddelde, namelijk 142 mgr/m3. De waarschuwingsfase voor ver hoogde luchtverontreiniging blijft gelden in Zeeland. Van het tweede Zeeuwse meet punt, dat in de Braakman, kon gisteren geen daggemiddelde worden gemeld, omdat de ap paratuur volgens een woord voerder van provinciale water staat niet volledig functioneer de. uitstoot van koolwaterstoffen en stikstofoxyde te beperken. De raffi naderij van Total in het Sloegebied heeft de meest drastische maatre gelen genomen. Na de afkondiging van de waarschuwingsfase woens dagmiddag is de stookolie in een aantal fornuizen vervangen door aardgas, waardoor de uitstoot van stikstof met dertig procent is ver minderd. Daarnaast is Total giste ren overgegaan op een ander type stookolie die op een lagere tempe ratuur wordt verbrand. De uitstoot van koolwaterstoffen is met onge veer de helft afgenomen. Milieu technoloog A. H. van der Blonk noemt dit een aanzienlijke inspan ning voor het bedrijf. Total moet er ook financieel op toeleggen. Om welk bedrag het gaat, wilde hij niet zeggen. Dow Terneuzen heeft woensdag een brief rondgestuurd in het bedrijf met het verzoek de milieuvervuiling te beperken. Het overschakelen van olie op gas is één van de aanbevelin gen. Een tweede het schoonblazen van leidingen en andere onder houdswerkzaamheden uit te stellen. De 28 fabrieken van Dow hebben echter een grote mate van zelfstan digheid. Pr-man Evert van Wijk weet niet in hoeverre de adviezen zijn opgevolgd. „Ik verwacht dat vervuilend werk - indien mogelijk - wordt uitgesteld. Onze werknemers wonen tenslotte ook hier in de re gio." Ook andere bedrijven stellen onno dige schoonmaakactiviteiten uit. De PZEM is nog continu in bedrijf, maar heeft de uitstoot van stikstofo- syde teruggedraaid. Hoechst blies een brandweeroefening af. Eurogas stuurde een lichter terug die wilde ontgassen. Ing L. Leynse van de af deling milieu van provinciale water staat vindt de getroffen maatrege len voldoende. „De waarschuwings fase moet voorkomen dat we in de alarmfase terechtkomen. Daar ziet het niet naar uit; anders hadden we (Slot zie pagina 19 kolom 7f

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1989 | | pagina 15