anDijke m
eeuws duo veilig in ambassade
Massahysterie beheerst begrafenis
Groep verplegers
wil hongerstaking
als actiemiddel
Geen opwerking in Wackersdorf
BUITENLANDERS IN DE RIJ
d;
Gouden Griffel
toegekend aan
Wim Hofman
Poolse kiezers
namen wraak
Foley voorzitter
Amerikaans huis
Afgevaardigden
Buien
\z2e jaargang no. 126
ifoensdag 7 juni 1989
AK
AKANTIELAND
Cultuur
Koppeling
Overgeslagen
UmiAAM VAN
VALT OP DE GROND
Zon
Chemicaliën
Borcea
Operaties
schaken
BOUW FABRIEK IS DEFINITIEF VAN DE BAAN
Af en toe zon en enkele regen- of on
weersbuien. Maximum temperatuur
rond 16 graden. Later toenemende
noordwesten wind.
fZ
PARADISO-SHOW
l-MKMUiaU
EEN TOERISTISCH
WONDER
Staat in slechts 3 seconden!
3 Uitvoeringen: Compact, 325en Gran Para- HoeR R ksweq ."Rmgbaan'west
diso
01100 - 1 14 40 GOES
Exclusief dealer voor Zuidwest-Nederland
PROVINCIALE ZEEUW
BOES - De pas begonnen wereldreis van journalis-
Eis Fokke, afkomstig uit Goes, is dezer dagen
ïtrupt gestrand in de Chinese hoofdstad Peking,
amen met haar vriend Leo Dalebout, afkomstig
|t het Schouwse Ellemeet, zocht zij een veilig
(enkomen in de Nederlandse ambassade te Pe
ps;. Per telex ontvingen Els' ouders in Goes dins-
lag bericht dat het tweetal gezond en veilig is.
Be telex was om 14 uur Chinese tijd (7 uur in Neder-
jid) verzonden. Naast de mededeling dat alles wel
j, stond er ook in het bericht dat Els en Leo hopen
.onderdag uit Peking te kunnen vertrekken, waar-
ichijnlijk richting Honkong.
0e boodschap veroorzaakte grote opluchting bij de
nilie Fokke, die naarmate de toestand in China
nstiger werd, steeds ongeruster raakte.
Journaliste Fokke - die tegenwoordig in Amster
dam woont - beëindigde onlangs haar werkzaamhe
den bij de Perscombinatie in Weesp. Ze wilde gedu
rende één jaar samen met haar vriend een wereld
reis ondernemen. Die tocht begon ongeveer drie we
ken geleden, met als eerste bestemming de Russi
sche hoofdstad Moskou. Van daaruit was een reis
met de Trans-Siberische spoorweg naar China ge
programmeerd.
Bij aankomst in Peking en na de almaar toenemen
de ongeregeldheden besloten ze hun toevlucht te
zoeken tot de Nederlandse ambassade. Die gaf de
ongeruste ouders in Goes zo spoedig als mogelijk
was een geruststellend sein. Mevrouw D. Fokke
toonde zich uiteraard erg verheugd over het goede
nieuws. Ze verwachtte dat het tweetal, eenmaal vei
lig uit Peking vertrokken, de lang verbeide wereld
reis wel zal voortzetten.
De Nederlandse ambassade in Peking biedt verder
in verband met de situatie in de Chinese hoofdstad
onderdak aan vier Nederlandse studenten en een
vriendin van een van de studenten. Vier andere Ne
derlandse studenten hebben er de voorkeur aan ge
geven op de universiteit te blijven, zo heeft een
woordvoerder van het ministerie van buitenlandse
zaken dinsdag meegedeeld. De Nederlandse ambas
sade staat in contact met de ongeveer zeventig Ne
derlanders die zich in Peking en omgeving bevin
den. Het advies aan hen is zich niet in demonstraties
te mengen, binnen te blijven en contact met de am
bassade te houden, aldus de woordvoerder.
MIDDELBURG - De Gouden Grif
fel 1989 is dit jaar toegekend aan de
Vlissingse kinderboekenschrijver
Wim Hofman (48). Hofman, die al
eerder werd onderscheiden, krijgt
de prijs voor zijn autobiografische
kinderboek 'Het Vlot', dat geheel
over Vlissingen gaat.
(zie ook pagina 11)
verhaaste
lucht uit
haos China
(Van onze correspondent
KING - De situatie in Peking wordt steeds onduidelijker,
irichten over het uitbreken van een burgeroorlog hebben
mderden buitenlanders naar de internationale luchthaven
dreven om het land te verlaten. Een aantal westerse regerin-
n is van plan extra vliegtuigen naar Peking te sturen om hun
iderdanen te evacueren.
stralië kondigde aan dat het de am-
isadestaf grotendeels zal terugtrek
ken. Vele Singaporezen hebben hun
w( rk in de steek gelaten en boekten
11 vlucht naar Hongkong of naar Sin
gs pore.
Vanuit de stad is naar het vliegveld
in transport meer beschikbaar.
de weg hebben troepen hun
p opgeslagen. Uit het feit dat de
olking deze soldaten helpt mag
irden afgeleid dat zij aan de kant van
burgers staan.
erlei geruchten doen de ronde. In
noorden van de stad is gisternacht
tk geschoten. Eenheden van de 27e
isie, die verantwoordelijk zijn voor
bloedbad op het Plein van de He
lse Vrede, zouden slaags zijn ge-
iktmet troepen van de 38ste divisie,
achter de studenten staan. Deze
eden zouden erin geslaagd zijn de
epen van de 27e divisie terug te drij-
Het cultuurleven buitenshuis
is een elitaire bezigheid gewor-
den.
PAGINA 2
De PvdA wil herstel van de
koppeling van de uitkeringen
aan de lonen in het bedrijfsle
ven.
PAGINA 3
De staatstelevisie ontkende een be
richt uit Taiwan dat sterke man Deng
Xiaoping is overleden aan kanker.
Over de toestand van premier Li Peng
heerst ook onduidelijkheid. Hij zou
zondag tijdens een moordaanslag door
een politieagent in zijn dijbeen zijn ge
schoten.
Radio Peking heeft dinsdag laten
doorschemeren dat het conservatieve
Politburo-lid Qiao Shi het partijleider
schap heeft overgenomen van de her
vormingsgezinde Zhao Ziyang, die
waarschijnlijk aan de kant is gezet.
Volgens de radio stuurde het Opperste
Volksgerechtshof een telegram naar
„kameraad Qiao Shi en het Permanen
te Comité van het Politburo om zijn
steun te betuigen aan de acties om de
contra-revolutionaire onlusten neer te
slaan'.
Intussen heeft de woordvoerder van de
regering, Yuan Mu, voor de televisie
gezegd, dat volgens eerste schattingen
er maar 23 studenten zijn gedood tij
dens actie op het plein. Andere bron
nen zeggen dat bij het bloedbad zeker
7000 mensen om het leven zijn geko
men. Yuan Mu zei dat de „contra -revo
lutionaire opstanden" in Peking nog
niet helemaal zijn onderdrukt. Hij be
schreef de situatie als zeer ernstig.
De onrust is inmiddels overgeslagen
naar andere steden in China. Honderd
duizenden mensen zijn de straat opge
gaan om te protesteren tegen het op
treden van het leger. Onbevestigde be
richten melden dat honderden men-
(Slot zie pagina 3 kolom 7)
Een hysterische menigte verdringt zich rond de stoffelijke resten van Khomeini, die een lijkwagen worden binnengebracht
TEHERAN (RTR) - De stoffelijke resten van de
Iraanse leider Ruhollah Khomeini zijn dinsdag
begraven nadat eerder op de dag miljoenen hyste
rische gelovigen de teraardebestelling onmoge
lijk maakten, 's Morgensvroeg waren volgens de
politie al een miljoen mensen op de been. De me
nigte groeide later aan tot zeker twee miljoen, al
dus verslaggevers.
Het lichaam werd per helikopter naar de begraaf
plaats Beheht-e-Zahra gebracht, waar een graf
was gedolven voor de geestelijk leider in de harde
grond. Eerder op de dag gelukte het niet om de
dode ten grave te dragen. Duizenden gelovigen
hadden de weg geblokkeerd, zodat de lijkwagen
muurvast kwam te zitten in de menigte. Het laat
ste deel van het traject naar de begraafplaats werd
daarom per helikopter afgelegd.
Eenmaal aangekomen werd het stoffelijk over
schot bestormd door een waanzinnige menigte die
de lijkwade van Khomeini aftrok en vervolgens ir.
kleine stukjes verscheurde. De gelovigen beschou
wen het doodskleed als heilig en willen een stuk
kleed als relikwie.
In de chaos en de haast ontglipte het stoffelijk
overschot aan de handen van de dragers, zodat het
half ontklede lichaam op de grond in het stof viel.
Het lijk werd daarop weer snel teruggebracht naar
de helikopter.
Het toestel vertrok vervolgens met aan boord het
lijk en Khomeini's zoon Ahmad om enkele uren
later weer terug te keren om de ayatollah nog voor
het vallen van de avond te begraven. Het werd een
race tegen de klok omdat de shi'itische wet voor
schrijft dat de religieuze voorman bij daglicht
moet worden begraven.
Toen leden van de revolutionaire garde het pu
bliek in toom konden houden, kon de plechtigheid
eindelijk beginnen.
De begrafenis ging verloren in een wolk van stof en
massahysterie van de toeschouwers. Slechts een
enkeling kon zien hoe aarde op het graf werd ge
worpen.
E'e Nederlandse Kankerbe-
trijding wijst op de gevaren
an langdurig zonnen.
PAGINA 5
De zwembaden in Zeeland lap-
Ven de veiligheidseisen voor
het gebruik van chemicaliën
aan hun laars.
PAGINA 9
IDe Vogelbescherming wil de ei-
venaar van de Borcea voor de
vechter dagen.
PAGINA 13
Bram Schrier, voetballer van
Nieuwdorp, stopt na 13 opera
dies.
PAGINA 16
Jan Timman gaat kansloos on
deruit tegen Anatoli Karpov.
PAGINA 17
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën en economie: 6
Varia: 7
Provincie: 9,11,13 en 15
'Port: 16 en 17
DEN HAAG (GPD) Een groep van 25
verpleegkundigen is van plan een
hongerstaking te beginnen als de be
middeling van oud-staatssecretaris
Van der Reyden in het conflict rond de
cao voor het ziekenhuiswezen niets
oplevert. Na drie maanden tevergeefs
actie voeren voor 5 procent loonsver
betering is bij veel verpleegkundigen
„grote verbittering ontstaan".
Dit heeft CFO-bestuurder Dinie Eer-
land dinsdag bekendgemaakt. Zij wil-
PEKING - Twee Engelsen en een vrouw uit Hongkong wisselen op het vliegveld van Peking gegevens uit over hun de nie(- meedelen in welke instelling de
zitplaatsen in een vliegtuig dat door de Britse regering was gecharterd om mensen uit de Chinese hoofdstad weg te halen, bewuste verpleegkundigen werkzaam
BONN (DPA7ANP) - De bouw van de zeer omstreden
fabriek voor de opwerking van splijtstof uit kern
centrales in het Beierse Wackersdorf is definitief
van de baan. Het Westduitse kabinet besloot dins
dag gebruikte splijtstof ook in de verre toekomst te
laten opwerken in Frankrijk en mogelijk Groot-
Brittannië, overeenkomstig de wens van de elek
triciteitsbedrijven in de Bondsrepubliek. De
bouwwerkzaamheden zijn vorige week al ge
staakt.
De splijtstof uit Westduitse kerncentrales wordt nu
ook al in Frankrijk opgewerkt, maar daaraan had
een einde moeten komen met de voltooiing van de
fabriek in Wackersdorf. Het contract met de Fran
sen loopt in 1999 af. Nu zullen de splijtstofstaven ze
ker nog tot het jaar 2015 naar de uit te breiden fa
briek in het Franse La Hague gaan. Het Westduitse
energieconcem VEBA sloot hiertoe op 3 april al een
overeenkomst met het Franse bedrijf Cogema.
Het initiatief van VEBA betekende de nekslag voor
de fabriek in Wackersdorf. Het belangrijkste argu
ment van het concern was dat opwerking in Frank
rijk veel goedkoper zou zijn. De Westduitse regering
probeerde de onrust bij de autoriteiten in Beieren
over het mogelijke schrappen van het project nog
enkele weken weg te nemen, maar ging uiteindelijk
toch door de knieën.
Minister van milieuzaken Klaus Töpfer en de Fran
se minister van industrie Roger Fauraux, onderte
kenden dinsdag een gezamenlijke verklaring waar
in zij hun fiat geven aan de overeenkomst tussen
VEBA en Cogema.
De Beierse premier Max Streibl maakte dinsdag
middag bekend dat de Westduitse elektriciteitsbe
drijven een miljard mark hebben toegezegd voor
een ander project in Wackersdorf.
is. Eerland benadrukte veel begrip op
te kunnen brengen voor een honger
staking van verpleegkundigen: „Na
zeven jaar van botte bezuinigingen
grijpen deze mensen naar het uiterste
middel".
De bemiddelingspoging van Van der
Reyden is vertraagd wegens persoon
lijke omstandigheden van de oud
staatssecretaris. Omstreeks 15 juni
zou een eerste gesprek tussen de par
tijen in het cao-conflict plaatsvinden.
Dit gesprek is minstens een week uit
gesteld.
Ondanks de voortdurende acties in de
gezondheidszorg zit het cao-conflict
nog steeds muurvast. De bonden Ab
vaKabo en CFO en de actiegroep
WIO eisen 5 procent loonsverhoging
voor verpleegkundigen, terwijl minis
ter De Koning van sociale zaken blijft
vasthouden aan een maximale loon
ruimte van 0,75 procent.
De actievoerende verpleegkundigen
voelen zich volgens VVIO-woordvoer-
der Adèle Beerling gesteund door de
recente forse loonsverhogingen in de
Westduitse verpleging, die in sommige
gevallen oplopen tot tien procent van
het salaris. Het Westduitse akkoord
tussen vakbonden en werkgevers
kwam tot stand na maandenlange
conflicten, stakingen en betogingen.
„Het succes van de Westduitse ver
pleegkundigen, die evenveel verdie
nen als hun Nederlanderse collega's,
geeft ons hoop", aldus Beerling.
e Poolse communisti-
'sche partij heeft het
land meer dan veertig jaar
onder de knoet gehouden.
Maar bij de eerste min of
meer vrije stembus hebben de kiezers
haar hardhandig afgestraft: ze blijkt
nauwelijks enige voedingsbodem on
der de bevolking te bezitten. Pas van
daag wordt de officiële uitslag van de
eerste ronde van de parlementsverkie
zingen verwacht. Maar het beeld kan
daardoor niet meer worden bijgesteld.
De kandidaten van de (nu erkende)
vakbond Solidariteit hebben bijna alle
verkiesbare zetels in de wacht ge
sleept. De bevolking laat er geen enkel
misverstand over bestaan: ze moet
niets hebben van de communistische
partij en het systeem. De woede over
die lange, zwarte periode van vrij
heidsberoving, onmondigheid, econo
misch wanbeleid en bittere armoe on
der de massa is via het stembiljet ge
ventileerd. Voor 'de Partij' restte
slechts de erkenning van de complete
nederlaag. Inmiddels is ze officieel toe
gegeven. De klap voor het prestige van
de bonzen en de autoriteiten in War
schau is onbeschrijflijk groot. Ze zul
len de komende jaren nog wel het heft
in handen houden. Maar ieder moreel
gezag is hen ontvallen. Polen heeft met
deze uitslag een ongekende primeur
van landen met een communistisch re
gime in Oosteuropa: een oppositiebe
weging zal er een vrij gekozen kamer
van het parlement controleren en het
recht van veto hebben over vrijwel alle
wetgeving.
Voor het bewind in Warschau was er
sinds de grote stakingsgolven die
het land overspoelden nog nauwelijks
een andere uitweg dan een dialoog aan
te gaan met Lech Walesa's lange tijd
verboden 'vrije vakbond Solidariteit'.
De economie van het land stond op in
storten. Het ontbrak overal aan de eer
ste levensbehoeften: de rijen voor de
winkels met lege schappen werden
steeds groter. Uitzicht op verbetering
was er niet. De trotse Polen moesten
de hand ophouden in het westen, dat
(onder meer vanuit Nederland) voed
sel- en kledingtransporten naar War
schau, Gdansk en al die andere steden
van maatschappelijke somberheid or
ganiseerde. Partijleider Jaruzelski be
gon het hopeloze karakter van zijn in
timiderende regiem steeds scherper in
te zien. In de lange periode van onder
gronds verzet had de vakbeweging -
met steun van de nog altijd invloedrij
ke rooms katholieke kerk - zich inmid
dels tot een politieke factor van bete
kenis ontwikkeld. Toen vorig jaar op
nieuw stakingen op het punt van uit
breken stonden kwam de eerste recht
streekse toenadering. Solidariteit was
bereid om tafel te gaan met de autori
teiten in Warschau. Walesa had zware
eisen op zak. In een langdurige Ronde
tafelconferentie werden de afspraken
gemaakt voor het 'nieuwe politieke
systeem', dat met deze stembus zijn
eerste fase is ingegaan. Solidariteit
verbond zich tot medeverantwoor
delijkheid voor het economisch her
stel in Polen. Maar niet dan nadat de
bevolking zich duidelijk had kunnen
uitspreken. Dat is nu gebeurd, - en hoe.
Via zoiets als een nationale afreke
ning met de communistische Pool
se Verenigde Arbeiderspartij staat het
land nu voor een even bijzonder als de
licaat experiment. De grote vraag is nu
hoe het politiek hervormingsproces in
de praktijk moet gaan werken en in
houd krijgen. Dat daarover onder de
bevolking op zijn minst grote twijfels
leven heeft de betrekkelijke tegenval
lende opkomst bij deze stembus laten
zien. Maar nog belangrijker is dat de
economie van Polen snel uit de staat
van totale verloedering wordt getrok
ken. Solidariteit heeft daarover met
zijn politieke ambities bij de doorsnee
Pool hoge verwachtingen gewekt. De
winnaar van deze verkiezingen houdt
vooralsnog vast aan zijn rol in de oppo
sitie. Maar toch zullen de gematigden
in de verslagen communistische partij
en de gematigden in Solidariteit er
gens een basis moeten zien te vinden
deze uitslag in daden om te zetten. Da
den, waaraan de Polen hard toe zijn.
Daden, die trouwens ook een sterke
voorbeeldwerking naar buiten kunnen
krijgen. Want ook elders in het Oost
blok wordt het Poolse experiment met
tegelijk angst en verwachting gevolgd.
Het meer-partijen-stelsel heeft in de
tot nu toe gesloten communistische
wereld zijn intree gedaan. Wie had dat
enkele maanden terug durven voor
spellen? Het gaat er nu om of het - na
dit succes van de stembus voor de op
positie - bestand zal blijken tegen het
verzet uit de stalen partij kaders die
hun politieke verlies èn dat van hun
posities moeten gaan verwerken.
vdM.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De leden van het
Amerikaanse Huis van Afgevaardig
den hebben gisteren de Democraat
Tom Foley gekozen tot voorzitter van
het Huis. Hij volgt Jim Wright op, die
vorige week aftrad omdat hij de re
gels van het Huis zou hebben geschon
den. Wright werd onder meer werd
beschuldigd van het ten onrechte niet
opgeven van inkomsten.
Er waren twee kandidaten voor het
voorzitterschap: Foley, de fractielei
der van de Democraten, en Bob Mit
chell, zijn Republikeinse collega. Maar
omdat de Democraten een meerder
heid van 259 tegen 175 zetels in het
Huis van Afgevaardigden hebben,
stond Foley's overwinning al van tevo
ren vast.
