CDA trekt fel van leer
tegen „grillige" VVD
Eerste transplantatie
meniscus in Nederland
Levenslang voor Hamadei
Miljoen
Chinezen
steunen
WBATSJOV: VREDESGRENS
Staking in Panama geen succes
OV-kaart zaak
volgend kabinet
Gezwicht
chenking
aas
anaticus
BIJ START EURO-CAMPAGNE IN GOES
ZORG OM IN LIBANON ONTVOERDE DUITSERS
Vonnis
Knesset akkoord
met vredesplan
van Shamir
Ontbijt-tv op
z'n Amerikaans
Mengistu terug
naar Etiopië
na mislukte coup
onnig en warmer
e jaargang no. 109
jpnderdag 18 mei 1989
HAARDEN-KEUKENS-PARKET
Voorstander
uurwoningen
'ok vandaag is er volop zon. De tem-
-ratuur vanmiddag loopt op naar 22
aden. De noordoostelijke wind is
,ak, in de middag aan zee matig.
Breng 'ns een bezoek aan onze showroom.
Het is zeker de moeite waard.
JACOBSE - vakwerk uit Arnemuiden
Langstraat 7, 4341 EB Arnemuiden
Telefoon 01182 - 2950
PROVINCIAL
HAAG (ANP) - De Nederlandse levensverzekeraars
en onder invloed van de stijgende rente besloten de
theekrente per 18 mei te verhogen met 0,3 procent.
asisrente komt daarmee op acht procent. Het gaat
ij om hypotheken met gemeentegarantie en hypo-
en tot maximaal 75 procent van de executiewaarde
met rentebetaling achteraf, aldus het Bureau Voorlichting
Verzekering. Later volgde de Verenigde Spaarbank met
een verhoging van de tarieven van 0,4 en 0,5 procent, afhan
kelijk van de hypotheekvorm. De belangrijkste tarieven
voor leningen met gemeentegarantie en maandelijkse be
taling komen hier vanaf vrijdag te liggen tussen de 8,1 en
8,4 procent (was tussen de 7,7 en 8 procent).
)eel Sovjetleger
veg uit Azië
(Van onze correspondent)
KING - Sovjet-president Michail Gorbatsjov heeft woens-
belangrijke verminderingen aangekondigd in het Russi-
kernwapenarsenaal en de troepenmacht in Sovjet-Azië.
en toespraak voor academici en diplomaten in de Grote
van het Volk aan het Tiananmenplein in Peking onthulde
batsjov dat 446 middellange- en korte-afstandsraketten in
oostelijk deel van de Sovjet-Unie zouden worden vernie-
krachtens een overeenkomst met de VS.
Izei verder dat de Sovjet-troepen-
Tht aan de grens met China met
man zouden worden ingekort,
Jjsief 130.000 man in het Aziatische
van de Sovjetunie. In totaal lig-
er rond 750.000 Sovjet-soldaten
s de Chinese grens. Een tijdstip
op de troepen en materiaal zullen
teruggetrokken, kon hij niet ge-
Daarvoor is een speciale werk-
'pingesteld. De Sovjet-leider deed
voorstel aan de 7500 km lange
s tussen beide landen een gedemi-
'seerde zóne in te richten. Daarin
'en alleen grenswachten actief
i zijn.
!n meer dan een uur durende toe-
ak zei Gorbatsjov te geloven dat
oplossing voor de kwestie-Cam-
PZC
bodja binnen bereik is. Hij gaf toe dat
China en de Sovjetunie daarover vele
verschillen van mening hebben. Hij
zei dat „deze geschillen met begrip
moeten worden benaderd". Gorbats
jov leverde evenwel felle kritiek op
Pakistan, bondgenoot van China. Hij
beschuldigde de, wat hij noemde, mi
litaire kliek in Pakistan van „openlij
ke agressie tegen Afghanistan".
Gorbatsjovs programma op de voor
laatste dag van zijn bezoek moest van
wege de massale demonstraties op het
Tiananmanplein en in bijna alle hoofd
straten van de hoofdstad drastisch
worden ingekort. De geplande bezoe
ken aan de Verboden Stad, het paleis
complex van de laatste Chinese keizer,
ging niet door. Evenmin het bezoek
aan het Nationaal Museum en aan de
schouwburg van Peking. De Russi
sche leider vertrekt vandaag naar
Sjanghai, waar hij maar vijf uur zal
blijven. Daarna reist hij terug naar
Moskou.
De Europese Commissie is ge
wicht voor de bezwaren tegen
haar voorstellen voor harmo
nisatie van de btw-tarieven in
ie twaalf EG-landen.
PAGINA 3
Premier Lubbers is voorstan-
ier van het voorstel om uitke
ringen voor jongeren gelijk te
trekken met de studiebeurzen.
PAGINA 5
particuliere huurwoningen
s Zeeland staan er goed bij.
PAGINA 13
et Anjerfonds schenkt de
lichting Monumenten Wal
keren '40- '45 een bedrag van
0-000 gulden.
PAGINA 15
an Raas wil de Belgische wiel-
cnner Eric Vanderaerden in-
Wen bij zijn ploeg.
PAGINA 21
bnifS D^eman is een volley-
mnaticus. per week steekt
■1 Pauw ticintig uur in zijn
tonele sport.
PAGINA 23
adi°, tv en kunst: 2
innen- en buitenland: 3
na
pinie en achtergrond: 4
"•ancien en economie: 7
u"st en cultuur: 9
fovineie: 13,15,17 en 19
-t: 21 en 23
Vaclav Havel op een archieffoto uit 1988.
(Van onze correspondent)
BUDAPEST (GPD) - De Tsjechi
sche autoriteiten hebben woens
dagochtend de toneelschrijver en
Erasmusprijswinnaar Vaclav Ha-
vel (52) vrijgelaten. Dat gebeurde
op de dag dat Havel precies de helft
van zijn gevangenisstraf achter de
rug had. Hij was veroordeeld tot
acht maanden.
De schrijver werd op 16 januari
gearresteerd tijdens demonstraties
tegen het Praagse bewind. De ac
ties hielden verband met de herden
king van de zelfverbranding van
Jan Palach, 20 jaar geleden. Palach
protesteerde daarmee tegen de
Russische inval van 1968 in zijn
land.
Havels arrestatie leidde tot felle
protesten in binnen- en buitenland.
Voor Nederland vormde het inci
dent een van de aanleidingen om
een procedure aan te spannen on
der de klachtenprocedure van de
CVSE-conferentie. De regels geven
deelnemende landen het recht
schendingen van de mensenrech
ten in een ander deelnemend land
te onderzoeken.
(Van onze correspondent)
PEKING - Bijna een miljoen men
sen hebben woensdag een indruk
wekkende, vreedzame betoging ge
houden op het Tiananmanplein, uit
solidariteit met de 3000 hongersta
kende studenten die een directe
dialoog eisen met de regering en de
partijleiding. Zij eisen grotere vrij
heden voor de pers en krachtige be
strijding van de corruptie. De stu
denten, arbeiders, intellectuelen,
artiesten en schrijvers, vrouwen en
kinderen kwamen uit alle delen
van de stad, op de fiets, met de bus,
de bakfiets of te voet naar het Plein
van de Hemelse Vrede om hun sym
pathie te betuigen met de honger
stakers. Ook in andere Chinese ste
den en Hongkong werden massale
demonstraties gehouden.
Het warme weer speelt de honger
stakers danig parten. Volgens art
sen, die vrijwillig over de gezond
heid van de hongerstakers waken,
gaat om de 30 seconden een honger
staker van zijn stokje. Het aantal
studenten dat woensdag bezweek,
steeg tot over de duizend. Ambulan
ces reden met loeiende sirenes af en
aan. Veel studenten keerden na een
korte medische behandeling terug
naar het plein om hun actie voort te
zetten.
De hongerstakende studenten in Pe
king hebben te lijden van de warm
te. Met paraplu's beschermen zij
zich tegen de zon.
GOES (GPD) - Het CDA heeft bij de
start van de campagne voor de Euro
pese verkiezingen een harde anti-
WD-toon aangeslagen. Partijvoorzit
ter Van Velsen hekelde op een verkie
zingsbijeenkomst in Goes de 'grillen
en interne verdeeldheid van de libe
ralen', die twee weken geleden het ka-
binet-Lubbers ten val brachten.
Volgens Eurolijsttrekker Penders ont
breekt het de WD aan consistentie:
„Stevige loftuitingen op het kabinets
beleid op het gênante af wat moe
ten ze nu?" CD A-fractievoorzitter Bert
de Vries riep de VVD in Goes op tot
„zelfonderzoek: wij zijn als CDA niet
weggelopen voor onze verantwoor
delijkheid".
In de toespraken van de CDA-kop-
stukken ontbraken opmerkelijk ge
noeg aanvallen op de PvdA. Alleen De
Vries sprak de hoop uit op een „fat
soenlijke campagne, en verschoond te
blijven van beschuldigingen over bo-
terfraude", die de socialist Dankert
onlangs deed. Maar Penders schrapte
HEERLEN (GPD) -
Voor het eerst in de me
dische geschiedenis is
er in Nederland een me
niscus getransplan
teerd. De orthopeed dr.
H. de Boer verrichtte
deze ingreep afgelopen
vrijdag in het Heerlense
De Wever-Ziekenhuis
met een uit de VS over
gevlogen donor-menis
cus.
Het transplantaat
kwam ter beschikking
door samenwerking van
de Stichting Europese
Botbank, een Ameri
kaanse botbank en het
De Wever-Ziekenhuis.
De patiënt is een 49-jari-
ge man uit de Oostelijke
Mijnstreek. De verdere
identiteit van de man is
om privacy-redenen niet
bekendgemaakt. De in
greep is succesvol verlo
pen. Er is geen speciale
medicatie tegen afsto
tingsverschijnselen no
dig.
De patiënt had proble
men met lopen en pijn.
In een eerder stadium
waren bij hem de com
plete buitenmeniscus en
een deel van de binnen-
meniscus verwijderd.
Volgens dr. De Boer
kwam de operatie tot
stand met medewerking
van Prof. A. Gross uit
Toronto, die hem van
advies diende. Prof.
Gross heeft al enkele ja
ren ervaring met deze
nieuwe techniek.
(Van onze speciale verslaggever)
MEXICO De staking van de Pana
mese oppositie om te protesteren te
gen de annulering van de verkiezin
gen van vorige week zondag is uitge
lopen op een grote mislukking. Meer
dan 90 procent van alle winkels in de
hoofdstad Panama opende 's ochtens
de deuren. Leger en politie lieten zich
amper zien.
's Ochtends bezette een groep van 12
jongeren het plaatselijke kantoor van
de Organisatie van Amerikaanse Sta
ten (OAS). Ze kwamen niet verder dan
de portier, maar kondigden aan dat ze
daar een hongerstaking zouden begin
nen van 48 uur. De inmiddels begon
nen top van de OAS in Washington
kan volgens de jongeren, bijna alle
maal studenten, het startsein beteke
nen voor een Amerikaanse invasie.
J
(Van onze correspondent)
BONN - Nadat woensdag de Libanese
vliegtuigkaper Mohammed Ali Ha
madei in Frankfurt tot levenslang is
veroordeeld, groeit de zorg om het lot
van de twee Westduitse sociaal
werkers die dinsdag in Libanon zijn
ontvoerd. Er bestaat nog steeds geen
contact tussen de kidnappers en
Bonn.
Het gaat om de voorzitter van de orga
nisatie ASME-Humanitas, Heinrich
Strübich, en Thomas Kemptner. De
organisatie verleent humanitaire hulp
in Palestijnse vluchtelingkampen en
wordt volgens de directie onder meer
financieel gesteund door de Palestijn
se Bevrijdingsorganisatie PLO.
Hamadei kreeg levenslang wegens
verboden wapenbezit, vliegtuigka
ping en moord op een passagier, de
Amerikaanse marineduiker Robert
Stethem. Het vonnis in Frankfurt was
conform de eis van de officier van jus
titie.
In de speciaal voor dit proces gebouw
de rechtszaal (kosten 15 miljoen) las de
rechter, Heiner Muckensberger, het
vonnis voor. Hij achtte de bewering
van Hamadei dat hij in 1985 op het mo
ment van de kaping minderjarig was
en dus lichter bestraft moest worden,
ongegrond. De documenten waaruit
dat moest blijken, waren vervalst.
Vast stond ook dat Hamadei geen
meeloper was en zelf passagiers en be
manningsleden had mishandeld om
de eisen, vrijlating door Israël van 732
geloofsgenoten, kracht bij te zetten.
Direct na Hamadei's arrestatie op 13
januari 1987 werden in Beiroet twee
Westduitsers ontvoerd, de Siemens-
technicus Alfred Schmidt en de
Hoechst-manager Rudolf Cordes. De
eerste kwam vrij nadat de rechters
hadden besloten dat Hamadei niet
aan de VS werd uitgeleverd, Cordes
werd nog een jaar langer vastgehou
den om te voorkomen dat Bonn toch
zou zwichten voor Amerikaanse druk.
een soortgelijke aanval op de PvdA op
het laatste moment geheel uit zijn toe
spraak.
Alleen premier Lubbers onthield zich
van elk commentaar op de ontwikke
lingen bij VVD en PvdA. „Het gaat om
de agenda voor de toekomst, en met
wie die wordt uitgevoerd, is niet de
hoofdvraag". Op die agenda staan be
houd van de resultaten van het econo
misch beleid, aandacht voor milieu en
sociaal zwakkeren, aldus Lubbers.
„Het karwei is in zekere zin af, maar de
resultaten mogen niet verloren gaan",
aldus de CD A-topman.
(Zie ook pagina 13).
(Van onze correspondenti
TEL AVIV Het Israëlische parle
ment, de Knesset, is woensdag ak
koord gegaan met het plan van pre
mier Jitschak Shamir voor het hou
den van verkiezingen op de Westelij
ke Jordaanoever en in de Gazastrook.
Het verwierp twee moties van wan
trouwen tegen het regeringsbeleid
met 43 tegen 15 stemmen, bij 11 ont
houdingen. Het Israëlische parle
ment telt 120 leden, maar een groot
aantal Likoed-aanhangers woonde
uit protest het debat niet bij.
De twee moties waren ingediend door
de ultra-nationalistische oppositie
partijen Techiya en Tzomet, die vre
zen dat het regeringsplan zal uitdraai
en op de vestiging van een Palestijnse
staat. Vertegenwoordigers van die
twee partijen verklaarden geen ver
trouwen te hebben in herhaalde ver
klaringen van Shamir dat hij nooit zal
instemmen met zo'n staat.
Wat Shamir zorgen moet baren, is de
houding van zijn eigen achterban. De
premier had woensdag voorafgaand
aan het Knesset-debat een ontmoe
ting met zijn fractie, waar hij werd ge
confronteerd met felle oppositie, die
hem dwong tot een aantal krachtige
uitspraken. Zo zei hij dat de Arabische
bevolking van Oost-Jeruzalem niet zal
kunnen deelnemen aan de voorgestel
de verkiezingen en dat er een eind
moet komen aan de intifada voor er ge
kozen wordt. Bovendien verklaarde
Shamir dat niemand die op enigerlei
wijze is betrokken bij de PLO zich kan
didaat mag stellen.
DEN HAAG (GPD) - De eventuele in
voering van een openbaar vervoer-
jaarkaart voor studenten wordt een
zaak van het volgende kabinet. De
huidige demissionaire ministers-
ploeg-Lubbers zal geen initiatieven
voor invoering meer nemen nu de Eer
ste Kamer heeft besloten een wets
voorstel daartoe voorlopig niet te be
handelen, omdat dit te controversieel
zou zijn.
Minister Smit-Kroes (verkeer) heeft
dit gisteren in de Tweede Kamer ge
zegd in antwoord op vragen van het
PPR-kamerlid Lankhorst.
Een week lang davert ie
dere ochtend de ontbijt-
show van het Amerikaanse
commerciële tv-station ABC
over de Nederlandse buis.
We kunnen dan even nagaan hoe toe
ristische en buitenissige ditjes en
datjes van dit land enige uren eerder
aan de kijkers in de Verenigde Staten
zijn verkocht. Met uitzondering dan
van de commercials, - in plaats daar
van levert midden in de show een
nieuwslezer van eigen bodem op z'n
Nederlands nog wat recente informa
tie. Ontbijttelevisie - die gemakkelijk
weghapt - is hier tot nu toe beperkt ge
bleven tot bijzondere gebeurtenissen,
zoals de Olympische Spelen en ver
slaggeving van de Amerikaanse partij
conventies voor de presidentsverkie
zingen. Maar misschien is de produk-
tie die de Amerikanen ons deze week
gladjes, gezellig en toch professioneel
aangepakt voorschotelen, wel een
voorproefje van wat Nederland te
wachten staat met de komst van het
nieuwe commerciële televisiestation
TV 10 van de populaire Aalsmeerse
tv-producent Van den Ende. Want na
alle vage plannen van omroepen en
grote uitgevers die onder de afkorting
ATV/EPTV iets moois tot stand wil
den brengen, lijkt nu een initiatief met
meer levensvatbaarheid geboren. Ten
minste, dat mag worden afgeleid uit de
plotselinge zenuwachtigheid die zich
van 'Hilversum' heeft meester ge
maakt. Verschillende omroepen
(NCRV, KRO en inmiddels ook de
AVRO) hebben van de ene dag op de
andere hun contacten met Van den
Ende verbroken. De producent bij wie
ze hun meest bekeken programma's
lieten maken, is plotseling hun gevaar
lijkste concurrent geworden.
Vrijwel zonder dat de politiek er nu
verder nog noemenswaard aan te
pas komt, zal binnen een halfjaar vrij
wel zeker een van oorsprong Neder
landse televisiezender via de satelliet
uitzendingen gaan verzorgen. Wan
neer Van den Ende met dit station op
dezelfde manier gaat werken als de
nieuwe Radio 10 vanuit Milaan, zal het
Commissariaat voor de Media even
eens moeten vaststellen dat er wordt
voldaan aan de eisen van de Mediawet.
Op dat moment heeft Van den Ende
voor een doorbraak gezorgd in het Hil-
versumse bestel, dat zich altijd veilig
heeft gewaand achter een hoog hek. In
het gunstigste geval gaat er van deze
professionele nieuwkomer een prikkel
uit op de publieke omroepen om met
een betere kwaliteit programma's te
komen. Want de laatste tijd vooral is
het daarmee - enkele uitschieters
daargelaten - maar droevig gesteld.
Het winterseizoen eindigt voor de
meeste zendgemachtigden al onge
veer medio maart. Daarna blijft het
aanbod beperkt tot spelprogramma's,
herhalingen, aangekochte series, oude
films en dergelijke. Eigen werk begint
tot de zeldzaamheden te behoren. In
formatieve programma's moeten
steeds goedkoper worden geprodu
ceerd. Bezuinigen op kwaliteit lijkt het
wachtwoord te zijn geworden. Wan
neer de politiek stilvalt gaat Neder
land 3 's avonds met de kippen op stok.
Hilversum beschikt met het NOB over
het grootste en duurste dienstverle
nend bedrijf van Europa. Maar de om
roepen hebben er geen geld voor.
A ndersom heeft het publieke bestel
xijn Hilversum de komst van com
mercieel station, zoals nu bij Van den
Ende in de steigers staat, zelf mee
bevorderd. De produktie van de - naar
achteraf is gebleken - best bekeken
programma's zijn op steeds groter
schaal uitbesteed, dus geprivatiseerd.
Het sterrenwereldje van televisiepre
sentatoren staat voor een belangrijk
deel onder contract van en de rechten
van de programma's waarin zij optre
den berusten bij het bedrijf dat nu
'commercieel gaat'. Zoiets betekent
dat er meteen een forse portie televi
sietalent en -ervaring meeverhuist
naar het nieuwe station. Een tv-zen-
der, die zich vooral zal gaan toeleggen
op wat in Nederland - bij gebrek aan
beter - goed in de markt van de kijkers
ligt: amusements- en dramaproduk-
ties van eigen bodem, series, sport- en
nieuwsuitzendingen. Aanvankelijk
hebben de gevestigde omroepen mis
schien verondersteld dat het met de
commercialisering van het bestel niet
zo'n vaart zou lopen. Ze dachten moge
lijk dat zij zich het schrale aanbod aan
de kijker nog wel zonder risico's kon
den permitteren. Ontbijt-tv op z'n
Amerikaans volgens het recept van
Van den Endes TV 10 zou die houding
wel eens grondig kunnen afstraffen.
vdM.
(Van onze correspondent
NAIROBI - Eenheden van het rege
ringsleger in de noord-Etiopische
stad Asmara zouden de in Addis Abe
ba uitgevoerde couppoging steunen
en het plaatselijke vliegveld en radio
station hebben bezet. Dit meldt het
Eritrese Volks Bevrijdingsfront
(EPLF). President Mengistu Haile Ma-
riam heeft ondertussen zijn bezoek
aan Oostduitsland afgebroken en is
naar Etiopië teruggevlogen.
Hoewel de Etiopische regering woens
dagmorgen meldde dat een staats
greep in de hoofdstad Addis Abeba
was verijdeld, is de situatie de hele
woensdag zeer gespannen gebleven.
In de loop van de dag ging een groot
aantal militairen het ministerie van
defensie, waar dinsdagmiddag de
couppoging begon, binnen, waarna
zwaar geweervuur volgde.
