SOFTWARE
NET
TOEKOMST
Exacf
Invoering OV-jaarkaart
1 september van de baan
Nederland
over einde
optimistisch
ruzie NAVO
VANAF MORGEN
5.000 VIERKANTE
METER AUTO .n de
SS?
ANUIJKE #1
ndaag
MOGELIJK DEZE WEEK
zeelandhallen goes
Deltaplan van
de 21ste eeuw
Koeler
AKANT/ELAND
PARADISO-SH
Verdwenen
v
Staatsgreep
Verpakking
Veestapel
Dijkgraaf
Telefoon
Ziek kind
Afgrond
TWEE GESPREKKEN LUBBERS EN BUSH
Milieuconferentie
Paul Steenbergen
(82) overleden
In de ochtend enkele wolkenvelden,
overigens perioden met zon en droog.
Maximumtemperatuur ongeveer 15
graden. Matige noordoosten wind.
»32e jaargang no. 103
Voensdag 10 mei 1989
Staat in slechts 3 seconden!
I iv rAKAUIovj
3 Uitvoeringen: Compact, 325 en Gran Para-
diso
Exclusief dealer voor Zuidwest-Nederland I 01100 - 1 14 40
EEN TOERISTISCH
WONDER
Hoek Rijksweg - Ringbaan West
GOES
PROVINCIALE ZEEUWS
Duinafslag bedreigt kust
DEN HAAG - Een groot aantal duingebieden langs
de Nederlandse kust, met name in het Deltagebied,
dreigt het zo langzamerhand te begeven. Er moeten
tientallen miljoenen guldens per jaar op tafel ko
men om te voorkomen dat zwakke plekken op den
duur doorbreken. Als geen maatregelen worden ge
nomen (opspuiten van zand) zijn rond de eeuwwis
seling tientallen kilometers duinen zodanig onder
mijnd dat geen Deltaveiligheid meer bestaat.
De helft van de zwakke plekken bevindt zich langs
de Deltakust: Zeeuwsch-Vlaanderen, delen van
Walcheren en de koppen van Schouwen, Goeree en
Voorne. De afslag en erosie heeft de duinen in deze
gebieden zo smal gemaakt dat nog slechts een vei
ligheidsbuffer resteert van minder dan 10 meter.
Binnen enkele decennia is de situatie hier zo onvei
lig dat bij een superstorm een ontoelaatbaar grote
kans op een doorbraak bestaat. Doordat duingebie
den verzwakken worden ook zeedijken en andere
'harde' waterkeringen ondermijnd. Een versnelde
zeespiegelstijging zal de problemen nog aanzienlijk
vergroten. Behalve in de Delta zijn er ook zeer zwak
ke plekken bij de Kop van Noord-Holland en op de
waddeneilanden Ameland en Vlieland.
Demissionair minister Smit-Kroes meldde dit dins
dag in haar discussienota 'kustverdediging na 1990'.
Bij het afsluiten van een nieuw regeerakkoord, al
dus de minister, zal moeten blijken hoeveel geld de
politiek er voor over heeft om tegen de afkalving van
de duinen in de aanval te gaan.
Nu de Deltawerken gereed zijn is ook vrijwel al het
geld op voor duinversterkingen. In het huidige be
leid wordt de achteruitgang voor een belangrijk
deel geaccepteerd. Er wordt alleen ingegrepen op
plaatsen waar het polderland daadwerkelijk in ge
vaar komt.
Voortzetting van een dergelijk 'terugtrekkend be
leid' betekent dat jaarlijks ongeveer 35 miljoen
gulden op tafel moet komen. Er gaan dan binnen
tien jaar tijd enkele honderden hectares land ver
loren; binnen een eeuw zal dan 2000 hectare land
verdwenen zijn, waaronder natuur-, recreatie- en
drinkwatergebieden.
Als het aan Smit-Kroes ligt laat Nederland het
zover niet komen. Reden waarom haar discussieno
ta de samenleving nog een drietal andere keuzes
voorhoudt:
- Selectief handhaven (alleen de meest waardevolle
duingebieden worden op hun plaats gehouden).
Daar zou jaarlijks 45 miljoen gulden mee gemoeid
zijn. Het betekent dat de komende tien jaar 'slechts'
100 hectare aan de zee wordt prijsgegeven.
- Handhaven (de huidige kustlijn vasthouden). Dat
kost jaarlijks 60 miljoen gulden.
- Zeewaarts aanvallen (kustbouw met het doel de
zwakke plekken voorgoed te versterken). Het gaat
daarbij onder meer om de aanleg van dwarsdam-
(Slot zie pagina 15 kolom 6)
UM
PZC
Smit-Kroes
denkt aan
opstappen
DEN HAAG (GPD) - VVD-minister Neelie Smit-Kroes (Verkeer
en Waterstaat) overweegt af te treden. In liberale kringen
wordt er op gerekend dat de omstreden bewindsvrouwe haar
besluit op te stappen nog deze week bekend zal maken. Smit-
Kroes zou een functie in het bedrijfsleven aanvaarden, aldus
dinsdagavond de NOS-rubriek Den Haag Vandaag.
Hoge legerofficieren hebben
plannen beraamd voor een
staatsgreep in België.
PAGINA 3
De vuilniszak puilt uit van ver
pakkingsmateriaal.
PAGINA 4
Braks vindt inkrimping van de
veestapel niet nodig.
PAGINA 5
Het waterschap Schouwen-
Duiveland krijgt mogelijk de
eerste vrouwelijke dijkgraaf
van Zeeland.
PAGINA 11
De kindertelefoon jubileert en
zoekt in Zeeland de scholen op.
PAGINA IJ
Grote bedrijven houden niet
van zieke kinderen.
PAGINA 13
Vlissingen balanceerde in het
bekerduel tegen Sluiskil op de
rand van de afgrond.
PAGINA 21
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 7
Opinie en achtergrond: 6
Financiën en economie: 8
Varia: 9
Provincie: 11,13,15 en 19
Sport: 20 en 21
Advertentie
Standaard software voor
zakelijke toepassingen
onder DOS, netwerken,
OS/2 en UNIX
06-0226522/015-624323
fSOFTWARE
De woordvoerder van de minister wei
gerde op het bericht elk commentaar:
„Ze is zich nog aan het beraden". Maar
doorgaans goed ingelichte bronnen
bevestigen dat Smit-Kroes elk mo
ment kan aftreden.
In VVD-kringen werd al langer aange
nomen dat Smit-Kroes, die vier jaar
staatssecretaris en zeven jaar minister
op Verkeer en waterstaat was, na deze
kabinetsperiode de politiek zou verla
ten. De val van het kabinet heeft dat
versneld. De top van de VVD heeft
„geen enkele druk" op Smit-Kroes uit
geoefend, aldus de woordvoerder van
fractievoorzitter Voorhoeve. „Wij we
ten van niets. Er is geen enkel beraad
geweest".
Smit-Kroes was binnen het kabinet
de felste pleitbezorgster van de af
schaffing van het reiskostenforfait;
de fiscale aftrekpost voor woon-werk-
verkeer. Juist over dat meningsver
schil bracht de VVD-fractie het kabi
net vorige week ten val. Milieu-minis
ter Ed Nijpels, die in het conflict met
de liberale fractie één lijn trok met
Smit-Kroes, zou wel een voortzetting
van zijn politieke carrière ambieren.
Smit-Kroes haalde eerder deze week
tijdens een spreekbeurt in Honselers-
dijk vernietigend uit naar haar partij
genoten, die ze voor 'struisvogels' uit
maakte. Haar harde rede wordt in
VVD-kringen gezien als een afscheids
toespraak, die nog voor het einde van
de week gevolgd zou worden door een
definitief vertrek uit de politiek.
PANAMA (AFP) - Oproerpolitie verspert demonstranten van de Panamese oppositie de weg bij hun mars naar een
kantoor waar de stemmen worden geteld.
WASHINGTON (RTR) - De Amerikaanse president
George Bush heeft dinsdag de mogelijkheid van een mi
litaire interventie in Panama opengelaten. Hij ver
klaarde dat de oppositie de presidentskandidaat van
de sterke man van Panama, generaal Manuel Antonio
Noriega, verpletterend heeft verslagen.
Bush riep Noriega op het verkiezingsresultaat te res
pecteren. Ondanks grove onregelmatigheden bij de
stembureaus heeft de oppositie een duidelijke verkie
zingsoverwinning behaald. Het Panamese volk heeft
gesproken. Ik roep generaal Noriega op de stem van het
volk te respecteren", aldus Bush.
De woordvoerder van het Witte Huis, Marlin Fitzwater,
verklaarde eerder dat Bush nadenkt over een aantal
opties waaronder de inzet van troepen.
De voormalige Amnerikaanse president Jimmy Carter,
die aan het hoofd stond van een internationaal waarne
mersteam bij de verkiezingen van afgelopen zondag,
riep op tot „een wereldwijde reactie tegen deze dictator
die de verkiezingen heeft gestolen". De ex- president zei
dat gedurende zondagnacht en maandagmorgen dui
zenden lijsten met uitslagen zijn gestolen en vernietigd
en zijn vervangen door totaal vervalste" documenten.
Carter verklaarde ervan overtuigd te zijn dat de oppo
sitie de stemming „met een verhouding van drie tegen
een" heeft gewonnen.
DEN HAAG (GPD) Invoering van
de openbaar-vervoerkaart voor stu
denten per 1 september is definitief
van de baan. De Eerste Kamer schrap
te dinsdag het debat over de bezuini
gingen op de studiefinanciering van
de agenda. Studenten in het voortge
zet- en middelbaar beroepsonderwijs
die op kamers wonen, behouden daar
door voorlopig hun uitwonenden-
beurs. Beide zaken hadden een bespa-
WASHINGTON (ANP) - Lubbers in gesprek met Bush.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De Nederlandse re
gering is optimistisch gestemd over
de kans, dat de NAVO-landen uit de
problemen komen die rond de moder
nisering van korte-afstands raketten
in Europa zijn ontstaan.
Minister Van den Broek van buiten
landse zaken zei dat gisteren in Was
hington, waar hij premier Lubbers ver-
Advertentie
gezelde. Beiden spraken op het Witte
Huis met de Amerikaanse president
Bush. Het gesprek duurde nog geen
half uur. Aanvankelijk was het de be
doeling dat het langer zou duren, maar
Bush had weinig tijd, omdat hij die
ochtend een op het laatste moment in
gelaste ontmoeting had met de Ameri
kaanse waarnemers bij de verkiezin
gen in Panama.
Maar tot verrassing van de Nederland
se delegatie stelde de president in een
telefoongesprek met Lubbers voor, la
ter een tweede gesprek te houden.
Marlin Fitzwater, de woordvoerder
van Bush, lichtte dat toe: „De presi
dent en premier Lubbers zijn goede
persoonlijke vrienden, die elkaar vaak
bezocht hebben".
Het eerste gesprek ging vooral over
milieuvraagstukken. Bush wil, zo zei
Van den Broek, een internationale mi-
(Slot zie pagina 3 kolom 7)
ring van 300 miljoen per jaar op moe
ten leveren.
De NS spreekt van een gemiste kans
en beraadt zich op schadeclaims (3 a 8
miljoen gulden). Het streekvervoer
heeft geen haast met haar claim van
circa 2 miljoen. „Belangrijker is een
nieuw contract. Wij willen dolgraag
dat studenten massaal onze klanten
worden", aldus Worm, voorzitter van
de streekvervoerbedrijven.
De Eerste-Kamerfracties van PvdA,
VVD en de kleine linkse fracties vin
den de bezuinigingen omstreden. Als
een kabinet is uitgeregeerd, mogen er
geen besluiten meer worden genomen
over omstreden onderwerpen, aldus
PvdA-senator Schinck.
De senatoren van het CDA en klein
rechts hadden de behandeling wel
graag voortgezet. Ook D66-senator Vis
had een 'lichte voorkeur' om het bezui
nigingspakket in de Eerste Kamer te
bespreken.
Mogelijk is de OV-jaarkaart voor stu
denten definitief van de baan. CDA-se-
nator Kuiper: „Het voorstel blijft hier
liggen, want het is op zich natuurlijk
denkbaar dat een nieuw kabinet be
sluit dat de Eerste Kamer het bezuini
gingspakket alsnog in behandeling
moet nemen. Maar het nieuwe kabinet
kan het wetsvoorstel evengoed terug
nemen".
Dat laatste zou Kuiper betreuren.
„Hoe langer we wachten met dit soort
bezuinigingen hoe groter de kans dat
ons stelsel van studiefinanciering on
betaalbaar wordt, en dus in gevaar
komt".
Het CDA-Tweede-Kamerlid Lansink
daarentegen is opgelucht dat de OV-
kaart in ieder geval voorlopig van de
baan is. „Ik heb er geen moeite mee",
aldus Lansink, die onlangs met tegen
zin vóór het bezuinigingspakket stem
de.
De Landelijke Studenten Vakbond
(LSVB) is blij met het uitstel. Voorzit
ter De Hiep typeert het bezuinigings
pakket als „slordig, rommelig en on
samenhangend". „Uitermate begrij
pelijk dat de Eerste Kamer zich daar
niet aan waagt", aldus De Hiep.
xt oor de verdediging van
V de Nederlandse kust te
gen overstroming vanuit de
Noordzee is een 'nieuw Del
taplan' in voorbereiding.
Het is niet overdreven in die sfeer na
melijk de maatregelen te zien, nodig
om na 1990 verdere afkalving van
stranden en duinen tegen te gaan. De
missionair minister Smit-Kroes (ver
keer en waterstaat) heeft gisteren een
discussienota het land in gestuurd,
waarin op grond van studies is bere
kend in welk tempo en met welke con
sequenties de oprukkende zee haar in
vloed in de komende tientallen jaren
op de kust zal doen gelden. Het gevaar
van een grotere rijzing van de zeespie
gel als gevolg van het wereldwijde
'broeikaseffect' speelt daarbij een ver
snellende rol. De nota geeft aan welke
belangen en waarden aan en achter de
kust daardoor worden bedreigd. En
verder draagt ze een viertal oplossin
gen aan (van eenvoudig tot tamelijk
drastisch) om ongewenste ontwikke
lingen te keren; ieder voorzien van een
prijskaartje. In het duurste geval kun
nen de kosten oplopen tot 80 miljoen
gulden per jaar. Dat zijn - zo kort na
het gereedkomen van de Deltawerken
(met de Stormvloedkering Ooster-
schelde als financieel klapstuk) - op
nieuw forse investeringen om in Ne
derland de voeten droog te houden.
Het is niet alleen attent, maar zeker
ook een verplichting van de mi
nister van verkeer en waterstaat om
het verschijnsel van de kustachteruit-
gang tijdig te signaleren en daarvoor
een beleidsvisie te ontwikkelen. Het is
bovendien zinvol om voorgestelde
maatregelen breed in de samenleving
ter discussie te stellen. De uitvoering
van het Deltaplan in de afgelopen der
tig jaar heeft genoeg aangetoond hoe
veel belangen er met ingrepen in het
kustgebied gemoeid zijn. En daarbij
gaat het niet alleen om het brede palet
van instanties (rijk, provincies, water
schappen, gemeenten), die recht
streeks verantwoordelijk zijn voor en
betrokken zijn bij het beheer van de
zeeweringen in Nederland. Nee, het
gaat er ook om waar belangen van
openbaar nut, van milieu, van econo
mie, van werken, wonen en recreëren
in het geding zijn. Veiligheid tegen
overstromingen is in combinatie met
dat alles een ondeelbaar geheel. De
uitvoering van de Deltawerken heeft
in Zeeland ingrijpende veranderingen
teweeggebracht in het kustpatroon.
De gevolgen daarvan worden zicht
baar aan de koppen van de eilanden
(Schouwen en Walcheren) en voor de
kust van Zeeuwsch-Vlaanderen. Het
probleem van de kustverdediging van
de toekomst speelt daarom opnieuw
heel duidelijk in deze provincie.
Wie na gereedkomen van de Delta
werken had verwacht dat de vei
ligheid tegen de zee voorlopig én uit
een oogpunt van nieuwe operaties én
financieel wel gewaarborgd zou zijn,
vergist zich. Uit de gisteren gepresen
teerde discussienota blijkt dat met de
tamelijk eenvoudige methode van
zandaanvulling langs de straks be
dreigde kustvakken veel kan worden
gedaan. Toch is het nog volstrekt on
zeker of het daarbij in de toekomst kan
blijven. Daarom legt Rijkswaterstaat
sterk de nadruk op intensief onder
zoek naar de oorzaken van de kustont-
wikkelingsprocessen: Nederland kan
het zich niet veroorloven om voor een
tweede keer - zoals in 1953 - achteraf
te moeten vaststellen dat de zeewerin
gen op verschillende plaatsen van on
voldoende kwaliteit waren. Minister
Smit-Kroes gaf gisteren subtiel aan
dat het probleem van de kustachter-
uitgang in de periode op weg naar de
eeuwwisseling op tijd voor een nieuwe
kabinetsformatie in beeld is gebracht.
Aardig naar de kiezer, zo'n opmerking.
Maar de veiligheid van Nederland is
meer dan een zaak van politieke ac
tualiteit. Iedere regering in Den Haag
zal in het Catshuis - zo vlak achter de
kust - de eigen schoenen uit het zeewa
ter willen houden.
vdM.
DEN HAAG (ANP) - De rasacteur Paul
Jozef Steenbergen is maandagavond
in zijn woonplaats Den Haag overle
den. Dit heeft de Koninklijke
Schouwburg, Steenbergens „huis-
"theater, dinsdagavond bekend ge
maakt. Steenbergen is 82 jaar oud ge
worden.
Paul Steenbergen kreeg vele malen to
neelprijzen voor zijn werk. Hij werd
ook koninklijk onderscheiden. Steen
bergen wordt tot de allergrootste to
neeltalenten gerekend.
(Zie ook pagina 2)
DEN HAAG (GPD) - Demissionair minister Ruding (fi
nanciën) en zijn staatssecretaris Koning willen van
middag een dringend beroep op de Kamer doen om te
voorkomen dat er een gat van circa 1,5 miljard gulden
valt in 's rijks financiën. Beide bewindslieden willen
dat achter gesloten deuren tijdens een door henzelf
aangevraagd spoedoverleg met de kamercommissie
voor Financiën.
Rudng en Koning vragen de Kamer nog voor 1 januari
een zestal wetsvoorstellen af te handelen, zodat het gat
niet ontstaat. Zij gaven te kennen desnoods bereid te
zijn tot wijzigingen in de voorstellen om de Kamer tot
medewerking te bewegen. Het gaat om de volgende
plannen:
- Brede herwaardering. Het fiscaal aanpakken van over-
reserves bij pensioenfondsen en verzekeraars. In 1990
moet dit voorstel 200 miljoen opleveren.
- Invorderingswet. Een voorstel waardoor de fiscus snel-
Ier achterstallige belastingen en premies kan innen.
Voor volgend jaar is de opbrengst geraamd op 525 mil
joen gulden. Blijvend gaat het om 200 miljoen per jaar.
- Deelnemingsvrijstelling. Het harder aanpakken van
buitenlandse dochterbedrijven in ons land door de be
lasting. De opbrengst is blijvend 170 miljoen gulden, in
1990 is dat 100 miljoen,
- Paasbrief 1988. Het dekken van een financieel gat uit
de kabinetsbesluiten van Pasen 1988, dat 350 miljoen
gulden beloopt,
- Mantelconstructies. Het aanpakken van trucs die ten
onrechte belastingvoordelen met obligaties opleveren.
De opbrengst is blijvend 175 miljoen gulden per jaar. in
1990 200 miljoen,
- Beleggers. Eén fiscale maatregel die beleggingsinstel
lingen treft. De opbrengst is blijvend 75 miljoen gulden,
volgend jaar 100 miljoen.
'1
,t
