WD-FRACTIE ZEGT VERTROUWEN OP Slepende kwaal
Het ging om ruim
een miljard aan
lastenverzwaringen
wov
Bonn scoort punten in rakettenstrijd
SOFTWARE
MET
TOEKOMST
Joop van den Ende leidt nieuwe
commerciële station TV 10
Afghanistan
bestookt
eigen stellingen
Weinig of geen wind
232e jaargang no. 98
Woensdag 3 mei 1989
HAARDEN-KEUKENS-PARKET
DEN HAAG (GPD) Het tweede kabinet Lubbers is gisteren gevallen. VVD-fractieleider Joris
Voorhoeve zegde het vertrouwen in het kabinet op, nadat premier Lubbers had geweigerd
tegemoet te komen aan zijn eisen. CDA-fractievoorzitter De Vries leverde ernstige kritiek op
de VVD. „De VVD neemt afscheid van het CDA als coalitiepartner. Ik ben daar zeer bitter ov.er".
Niet bitter
Oproep
Onbegrip
KRO en AVRO
Onderhandelingen
Arafat
Verzekering
Broodjes
Festival
Smeerpijp
BONN De regering-Kohl Londen en Washington over
heeft dinsdag in de strijd met gesprekken met Moskou inza-
ke de korteafstandsraketten
opnieuw punten gescoord.
Steun
UITZENDINGEN STARTEN OP 1 NOVEMBER
Na het oplossen van de mist en de
laaghangende bewolking ivordt het
zonnig met weinig of geen wind. De
temperatuur aan zee is omstreeks 15.
landimvaarts 19 graden.
JACOBSE - vakwerk uit Arnemuiden
Langstraat 7, 4341 EB Arnemuiden
Telefoon 01182 - 2950
Breng 'ns een bezoek aan onze showroom.
Het is zeker de moeite waard.
Kabinet-Lubbers valt
DEN HAAG - Pre
mier Lubbers ge
baart naar VVD-
fractievoorzitter
Voorhoeve alsof
hij wil zeggen dat
hij de coalitiepart
ner niets meer te
bieden heeft.
Met deze woorden maakte De Vries de
kans op een voortzetting van de coali
tie na verkiezingen vrijwel onmogelijk.
De Vries wees erop dat de coalitie veel
heeft betekend voor het land. „Samen
hebben we ertoe bijgedragen dat het
beter gaat. Dat maakt het einde zo
dubbel wrang".
De bittere woorden van het CDA vie
len, nadat de VVD-fractie vasthield
aan de motie over de financiering van
het milieubeleid. Premier Lubbers had
geweigerd een duimbreed toe te geven
aan de eisen van de VVD. Lubbers tart
te de WD het kabinet naar huis te stu
ren. De VVD-fractie besloot daarop tij
dens een spoedvergadering die hand
schoen op te nemen en een motie van
afkeuring in te dienen.
Premier Lubbers was na de woorden
van CDA en VVD allerminst bitter.
Hij dankte de coalitiepartner voor de
periode van zeven jaar, waarin hij
mocht optreden als voorzitter van de
CDA/VVD-coalitie. Daarna kondigde
hij aan het ontslag van zijn kabinet
vandaag bij de koningin in te dienen.
Kamervoorzitter Dolman sloot daar
op het debat.
Voorhoeve koos tijdens het debat van
het begin af aan voor een harde opstel
ling. Hij diende al meteen een motie in,
waarin van het kabinet werd geëist
dat de verhoging van de brandstofac
cijns voor auto's en de afschaffing van
het reiskostenforfait werden ingetrok
ken. Premier Lubbers weigerde op die
eisen in te gaan.
Volgens Lubbers hoefde het verschil
van mening niet tot een kabinetscrisis
te leiden. „Ik ben bereid met dit ver
schil van mening tussen WD en het
kabinet te leven". Maar Voorhoeve
nam geen genoegen met die onduide
lijke opstelling van de premier. Hij
DEN HAAG - VVD-fractievoorzitter Voorhoeve aan het woord tijdens het
debat in de kamer.
DEN HAAG (ANP) - VVD-fractielei
der Voorhoeve heeft dinsdagavond
zijn ogen uitgewreven toen pre
mier Lubbers hem de suggestie
deed de VVD-motie die leidde tot
de val van het kabinet maar aan te
houden tot een nader te bepalen
tijdstip.
„Een motie met zo'n politieke la
ling, met feitelijk de vertrouwens
vraag, hoort niet boven de markt te
roeven. Dat zou betekenen dat het
cabinet aan een touw kwam te han-
jen en in de wind te bungelen met
Jftnaar afwachten wat er van kwam",
aldus Voorhoeve dinsdagnacht.
De WD-leider heeft geen enkele
vrees dat hij in de verkiezingscam
pagne de kiezer niet uit zal kunnen
leggen dat slechts een klein onder
deel van het milieuplan voor de li
beralen zo zwaarwegend was om
het kabinet te doen stranden. „Het
gaat om een bedrag van een miljard
gulden lastenverzwaring voor maar
een gering deel van de werkenden.
Voor de rest stemmen wij immers
volmondig in met de milieudoel
stellingen en de voorstelde nor
men", herhaalde Voorhoeve de
WD-opstelling.
Hij voelt er niet voor zichzelf uit te
roepen tot winnaar van het cirisde-
bat: „Je hoeft hier niet te spreken
in termen van winnaars of verlie
zers, maar als het kabinet de VVD-
motie had aanvaard waren wij de
winnaars geweest".
vroeg nogmaals het besluit terug te ne
men. Lubbers: „Dat kan zo niet, dat
gebeurt ook niet".
Lubbers deed een dramatische op
roep aan de VVD: „Denk nog één keer
na. Ik wil in alle vertrouwen door
gaan met dit kabinet. Het is verant
woord voor het land om door te gaan".
Vervolgens ging de VVD-fractie in be
raad om te besluiten of het kabinet nu
zou moeten vallen.
De overige fracties in de Tweede Ka
mer hebben zich tegen de voorstellen
van de WD-leider Voorhoeve gekeerd.
Zij beoordeelden de crisis als een in
tern WD-probleem tussen de minis
ters Smit-Kroes en Nijpels enerzijds en
de fractie anderzijds. Ook Lubbers
speelde in op de interne verdeeldheid:
„In alle politieke vriendschap; met de
opvattingen van de WD-bewindslie-
den is heel zorgvuldig omgegaan. Ze
zijn bepalend geweest".
De VVD-fractie oogstte voor haar ver
zet onbegrip bij alle partijen en bij pre
mier Lubbers. De afschaffing van het
reiskostenforfait vindt niet voor 1991
plaats en zal zo zonodig in fasen ge
schieden. Over de aanwending van het
vrijkomende geld kan nog gepraat
worden. De premier liet zelfs de moge-
(Slot zie pagina 7 kolom 7j
AALSMEER (GPD) Tv-producent
Joop van den Ende wordt algemeen
directeur van het commerciële televi
sie-station TV 10. Het station zendt
vanaf 1 november via de satelliet uit.
TV 10 zal zeven dagen per week uit
zenden van 16.30 uur tot 23.00 uur en
naast Nederlandse amusements- en
dramaprodukties, ook series, sport
en nieuwsuitzendingen verzorgen. De
TROS wil een samenwerkingsver
band met TV 10.
De initiatiefnemer van de zender. Pe
ter Jelgersma, heeft met Van den Ende
een contract getekend. De financie
ring is in handen van Venture Capital
Investors, een consortium van Neder
landse beleggers.
De TROS wil in zee met TV 10 en alge
meen directeur Cees Wolzak denkt
daarbij aan samenwerking op pro
grammatisch en publicitair terrein.
Hij voegt eraan toe dat dit alleen kan
in het kader van de Mediawet. De orga
nisatie wil het omroepbestel niet ver
laten.
De TROS streeft al lang naar deelne
ming in enigerlei vorm van commer
ciële omroep. Nu het inititatief van
AVRO, TROS, Veronica en vier uitge
vers op sterven na dood is zijn de ogen
gericht op TV 10. Samenwerking
wordt volgens Wolzak ingegeven door
strategische overwegingen. Als de
overlevingskansen van de TROS in
het huidige bestel in gevaar zouden
komen, moet er een alternatief achter
de hand zijn.
De KRO bekijkt de komende weken
alle contacten met Van den Ende op
nieuw. De Avro zal de contracten met
de producent herzien als zijn betrok
kenheid bij TV 10 tot rechtstreekse
concurrentie leidt.
KRO-directeur Richard Schoonhoven
wil laten onderzoeken of het juridisch
mogelijk is uitzendingen van een op
Nederland gerichte zender vanuit Mi
laan te verbieden. Hij doelt op het feit
dat TV 10 officieel vanuit Italië wil
opereren.
Een woordvoerder van de NCRV zei
dat deze omroep de samenwerking
met Van den Ende niet zal verbreken.
Verder is de NCRV 'niet onder de in
druk' van de plannen.
Van den Ende levert een groot aantal
dicht bekeken show- en amusements
programma's aan alle Nederlandse
omroepen (behalve aan VARA, VPRO
en EO) en zou ook voor het komende
winterseizoen programma's leveren.
In alle gevallen zijn de onderhande
lingen in een vergaand stadium, maar
er zijn nog geen handtekeningen ge
zet. Het gaat onder meer om KRO's
Soundmix-Playbackshow, AVRO's
Wedden Dat en de TROS Honeymoon-
kwis.
Dit seizoen bracht Veronica de door
Van den Ende geproduceerde drama
serie Spijkerhoek. Een vervolg is in
middels opgenomen en wordt volgend
seizoen uitgezonden. Veronica ver
wacht daarbij geen problemen, aldus
een woordvoerder.
Volgens Van den Ende is het niet de
bedoeling alle programma's onmid
dellijk mee te nemen naar TV 10. Hij
heeft in zijn contract bedongen dat hij
ook voor de Nederlandse omroep kan
blijven werken.
Het Commissariaat voor de Media
zegt officieel nog niet op de hoogte te
zijn van de plannen. „Maar als voor TV
10 eenzelfde constructie wordt ge
bruikt als bij Radio 10 (een buiten
landse zender die zich houdt aan de
Ster-regels) dan opereert het station
binnen de grenzen van de Mediawet."
PLO-leider Yasir Arafat heeft
dinsdag in Parijs verklaard
dat het uit 1964 daterende
Handvest van zijn organisatie
van nul en gener waarde meer
is.
PAGINA 3
Ruim 80 procent van alle bij
Zilveren Kruis verzekerde 65-
plussers heeft gebruik ge
maakt van de eenmalige moge
lijkheid om over te stappen op
een standaardpakketpolis.
PAGINA 5
Nederlanders eten steeds meer
kleine broodjes.
PAGINA 9
AALSMEER - Tekening van Studio Aalsmeer, van ivaaruit tv 10 zal uitzenden.
Het zeventiende Schelde Jazz
Festival in Terneuzen hand
haaft succesformule.
PAGINA 11
De vaste Westerschelde-oever-
verbinding wordt mogelijk me
de-gefinancierd door de Pro
vinciale Zeeuwse Energie
Maatschappij.
PAGINA 15
De omstreden smeerpijp in
België staat weer ter discussie.
PAGINA 17
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3, 5
en 7
Opinie en achtergrond: 4
Beurs en financiën: 9
Kunst, cultuur en pop: 11
Provincie: 15, 17, 19, 21, 22
en 23
Sport: 25 en 27
Advertentie
Kohl kreeg in Italië de volledige steun
van minister-president De Mita voor
zijn eis dat de NAVO eerst met Moskou
gaat praten voordat een besluit over
de opvolging van de Lance-raket valt.
Minister van buitenlandse zaken Gen-
scher bereikte bij zijn Franse collega
Dumas dat dit land geen noodzaak
ziet voor een snelle NAVO-beslissing.
De Duitsers voelen zich nu gesteund
door Italië, Spanje, IJsland, Noorwe
gen, Denemarken, Griekenland, Por
tugal, Luxemburg en België. Tot het
kamp van de Britse premier Thatcher
en de Amerikaanse president Bush,
die strikt tegen onderhandelingen en
voor een directe modernisering zijn,
worden Turkije en, met enig voorbe
houd, ons land gerekend.
Kohl toonde zich er vast van over
tuigd dat voor de NAVO-top van eind
mei een compromis kan worden be
reikt.
Standaard software voor
zakelijke toepassingen
onder DOS, netwerken,
OS/2 en UNIX
06-0226522/015-624323
Het tweede kabinet-Lub-
bers is gisteravond laat
overleden. Niet onverwacht
en abrupt, zoals CDA-frac-
tieleider De Vries bitter ge
stemd constateerde. Maar aan een
kwaal, die de gezondheid van deze re-
geerclub met de VVD al tamelijk lang
bedreigde: een gebrek aan vertrouwen
tussen de coalitiepartners. Na zeven
jaar van herstelbeleid onder aanvoe
ring van een premier, die vandaag het
ontslag van zijn kabinet bij de konin
gin gaat aanbieden, hebben CDA en
WD afscheid van elkaar genomen.
Het kabinet viel - en dat was even op
merkelijk als zeldzaam - in de Kamer,
niet door interne ruzie. Op de Nacht
van Schmelzer (in 1966) volgde de
Avond van Voorhoeve. Aanleiding was
een zakelijk verschil van mening, dat
in een week tijd was uitgegroeid tot
een fundamenteel twistpunt. Het ka
binet was bereid daarmee nog door te
leven. Lubbers deed een dramatisch
beroep op Voorhoeve om „nog één
keer na te denken" over datgene waar
op hij afstevende. Maar de VVD-fractie
had zichzelf zo klem gezet, dat ze niet
meer voor- of achteruit kon. En dus
bleef er weinig over dan de samenwer
king maar op te breken. Financiering
van het Nationaal Milieubeleidsplan
onder meer via afschaffing van de reis
kostenaftrek in de belasting was het
onderwerp waarop de zaak knapte. In
werkelijkheid was de WD op dit kabi
net uitgekeken en had de kleinste re
geringspartij een gevoelig onderwerp -
afwijking van de lijn van de lastenver
lichting - gevonden om er dan maar
een punt achter te zetten.
Veel van de scherpte, die dit conflict
zo markeerde, is terug te brengen
tot de groeiende ergernis binnen de
WD-fractie over de manier, waarop zij
zich de laatste paar jaar als het ware
doorlopend voelde gekoeioneerd door
premier Lubbers. Steeds had de over
heersende leider van het CDA - zeker
nu opnieuw in de rol als lijsttrekker
voor zijn partij - maar een half machts
woord nodig om de rebellerende libe
ralen weer in hun hok terug te sturen.
Dat lukte ditmaal niet meer. De WD-
fractie koesterde nog maar één grote
behoefte: hard terugslaan. Dat stond
vast en dat gebeurde ook. Maar er was
méér. Ook de 'crisis binnen de VVD
zelf heeft de confrontatie met het ka
binet doen oplopen tot eën punt, waar
voorbij er voor deze partij geen terug
meer mogelijk was. Aan het gerommel
in het liberale huis is eigenlijk nooit
een eind gekomen. Sterker nog, er was
binnen de WD een proces van ver
vreemding ingetreden, dat de laatste
week een climax bereikte toen de mi
nisters Nijpels en Smit-Kroes zich
vierkant tegenover hun eigen achter
ban opstelden. Het 'populaire duo' in
het land - tenminste volgens de opinie
peilingen - onderhield onvoldoende
voeling met de Kamerfractie van de
WD, ging teveel zijn eigen gang en is
nu door de eigen club volledig onder
uit gehaald. De positie van beiden is
daarmee volstrekt onmogelijk gewor
den. Er is nog weinig te zeggen hoe het
hen politiek zal vergaan. Maar dit
soort verwijdering loopt meestal niet
goed af.
Hoe zorgelijk het CDA gisteravond
ook deed over de consequenties
van de val van dit kabinet, - de affaire
heeft in ieder geval een stuk politieke
helderheid gebracht. Te veel en te
vaak heeft vooral dit tweede kabinet-
Lubbers allerlei kunstgrepen toege
past om zijn voortbestaan te redden.
Er waren voortdurend diepe conflic
ten, waarin met name de grootste en
de kleinste regeringspartij tegenover
elkaar stonden. Dat vrat aan de homo
geniteit en de slagkracht van deze re-
geerploeg. De vermoeidheidsver
schijnselen waren steeds vaker pijnlijk
zichtbaar en merkbaar. Wat dat be
treft was 'het karwei erbij' - een im
mense nieuwe beleidsinspanning om
het verziekte milieu in Nederland te
saneren - kennelijk een te zware op
gaaf geworden om in het laatste jaar
nog met redelijk succes te klaren. Met
haar opvattingen over het behoud van
het reiskostenforfait stond de WD-
fractie alleen in de Kamer. Maar met
de feitelijke constatering, dat het wei
nig zin heeft om nog langer te blijven
doormodderen met dit kabinet, kreeg
Voorhoeve een meerderheid mee.
Soms zetten politieke slijtagever-
schijnselen ineens snel door. Gister
avond was dat het geval. Na een - waar
schijnlijk vruchteloze - lijmpoging in
de komende dagen is nu het woord aan
de kiezer om uit te maken wie zich met
een Nationaal Milieubeleidsplan én de
financiering daarvan moet gaan belas
ten. De PvdA staat al in de startblok
ken. Voor het CDA kunnen nieuwe tij
den aanbreken. En de VVD zal vooral
met zichzelf in het reine moeten ko
men.
vdM.
KABUL (AFP/RTR) - Afghaanse rege
ringsvliegtuigen hebben dinsdag ei
gen stellingen bestookt in het zuiden
van de Afghaanse stad Jalalabad,
waarbij tientallen Afghaanse militai
ren de dood vonden. Dat heeft het Af
ghaanse verzet bericht.
De vliegtuigen voerden verscheidene
bombardementen uit op de 81e leger-
brigade waarbij „zeer belangrijke"
menselijke verliezen zijn geleden. Vol
gens het verzet hebben de vliegtuigen
.zich vergist in hun doelwit.