ANDIJVIE
EN HAMBURGERS
Tegenover lastenverzwaring
staat belastingverlaging
LASTENVERZWARING CRISIS WAARD
de r£V
vandaag
VVD-kiezers:
Lubbers is
hoofdschuldige
SNAPPER MAAKT
MAAIEN AANGENAAM
ONTDEK HET VERSCHIL
BU CF
Kamerdebat
rechtstreeks
via radio en tv
CAO-conflict
in het moeras
Aan zee bewolkt
232e jaargang no. 97
Dinsdag 2 mei 1989
OOK DIVERSE AKTIE MODELLEN
Intimidatie
Verspilling
Reorganisatie
Ambon
Hermans
Balen
Huis VS vraagt
Sovjet-maarschalk
uitleg plannen
Andijvie,
500 gram
Hamburgers,
ongepaneerd,
100 gMtl.2911 Qrv albert heijn
kilo@®@®±3T96j.J..^/L/
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
Geleidelijk
LUBBERS IN BRIEF AAN KAMER:
Vooral aan de kust in de ochtend mist
en laaghangende bewolking. In het
binnenland af en toe zon met een tem
peratuur van 15 graden. De meest
f; westelijke wind is zwak tot matig.
""I
TLHNMACHHES
/JWFRISOSTR 31. KRABBENOIJKE 01134-1255 A. PLESM ANWEG 1. GOES 01100-32288
Achterban VVD
steunt fractie
PZC
AbvaKabo-bestuurder Frans
Kramer beschuldigt de direc
ties van de Rotterdamse zie
kenhuizen. waar sinds vrijdag
geen nieuwe patiënten meer
koorden opgenomen, van inti
midatie van loerknemers.
PAGINA 3
In Nederland wordt jaarlijks
nog voor zo'n vijf miljard gul
den aan energie verspild.
PAGINA 5
Nog dit jaar kunnen besluiten
vallen over de toekomstige or
ganisatie van de nutsvoorzie
ningen, daarbij zijn ruim zes
honderd arbeidsplaatsen in
het geding.
PAGINA 9
Vlissingen toil de banden met
Ambon aantrekken.
PAGINA 11
Matthieu Hermans is nog niet
in zijn vorm van vorig jaar.
PAGINA 16
UTRECHT/DEN HAAG (GPD) - De VVD-achterban geeft 'on
voorwaardelijke steun' aan fractievoorzitter Joris Voorhoeve
in zijn conflict met het kabinet over de financiering van het
milieubeleid. „Wij zijn het eens met het standpunt van de frac
tie; dat betekent dat de VVD-bewindslieden die steun moeten
ontberen", aldus partijvoorzitter Leen Ginjaar maandag
avond na afloop van een bijeenkomst van het VVD-hoofdbe-
stuur met de voorzitters van de regionale kamercentrales.
De kans dat het kabinet vandaag in
het Kamerdebat ten val komt, is daar
door verder toegenomen. Voor de
VVD-ministers is het na deze uit
spraak van de partij vrijwel onmoge
lijk geworden in het kabinet te blijven
zitten. „Er zijn geen harde, maar wel
duidelijke woorden gevallen", aldus
Ginjaar. Hij benadrukte dat de klein
ste regeringspartij blijft hechten aan
een goed milieubeleid dat 'adequaat'
wordt gefinancierd. Maar de VVD ver
zet zich tegen de door het kabinet
beoogde lastenverzwaring voor auto
mobilisten en werknemers die ver van
hun wérk wonen.
Tijdens de spoedbijeenkomst van de
VVD-top in Utrecht weigerde het libe
rale partijkader „opnieuw te buigen
voor het CDA". Uit een enquête van
de AVRO onder de achterban van de
VVD bleek hetzelfde. Van de liberale
kiezers zei 49 procent het meningsver
schil een kabinetscrisis waard te vin
den. Het harde standpunt van de
VVD-fractie wordt gedeeld door 48
procent van de achterban; de be
windslieden van de VVD worden ge
steund door 33 procent van de liberale
kiezers.
In politiek Den Haag wordt er alom op
gerekend dat het kabinet vandaag of
morgen ten val zal komen tijdens het
debat over de financiering van het mi
lieubeleid en de begroting van 1990. De
VVD-fractie zal tijdens dat debat eisen
dat de aangekondigde lastenverzwa
ring voor automobilisten wordt inge
trokken. Het draait daarbij vooral om
HILVERSUM - Het staat nog niet vast
hoe laat vandaag het debat In de
Tweede kamer begint. Een recht
streeks verslag zal worden uitgezon
den op de tv-zender Nederland-3 en op
radio-1.
het schrappen van de fiscale aftrek
voor woon-werkverkeer en om de ac
cijns op benzine en diesel. Maar CDA-
premier Lubbers kan aan die verlan
gens niet tegemoet komen zonder kei
hard te botsen met verscheidene mi
nisters, onder wie de VVD-bewindslie
den Nijpels (milieu) en Smit-Kroes
(verkeer).
Minister Ruding van financiën hekel
de gisteravond tijdens een spreek
beurt in Lisse het standpunt van de
VVD, dat hij voorbarig noemde. Over
alle voorstellen moet nog uitvoerig
met het parlement worden gedebat
teerd. In een brief aan de Tweede Ka
mer, aan de hand waarvan het debat
vandaag zal worden gevoerd, schrijft
Ruding dat de voorgenomen lasten
verzwaring door de discussies in het
kabinet 'lager is dan aanvankelijk de
bedoeling was'.
Voor PvdA-leider Wim Kok komt de
crisis in het kabinet niet onverwacht.
Tijdens een 1-mei-viering in Enschede
zei de oppositieleider dat er al langdu
rig wordt gebakkeleid in het kabinet.
„Op stoplichten wordt niet meer gelet;
vroeg of laat moet er een botsing ko
men". Kok: „We staan klaar om 't over
te nemen, maar niet tot elke prijs. We
gaan niet op onze knieën, er moet wat
te regeren zijn".
Voor Zeeuwse reacties
op de politieke
situatie: zie pag. 13.
Advertentie
MOSKOU RTR-UPI-DPA- Meer
dan 150.000 mensen hebben gisteren
in Moskou, de hoofdstad van de Sov
jetunie, deelgenomen aan de tradi
tionele 1-mei-optocht op het Rode
Plein. Met hun spandoeken, ballon
nen, bloemen en vlaggen zorgden zij
voor een kleurrijk spektakel.
Onder de stralende zon trokken
groepen kinderen en arbeiders
langs partijleider Michael Gorbats-
jov en de andere leden van het Polit
buro die vanaf het mausoleum van
Lenin de parade afnamen. De op
tocht waarin op spandoeken de ar
beid en de inspanningen van de par
tij loerden geprezen, duurde meer
dan twee uur.
Volgens een westerse diplomaat
ivas de 1-mei-viering kleurrijker en
meer ontspannen dan in voorgaan
de jaren. „Ideologie ontbrak daarbij
duidelijk en de nadruk lag op bin
nenlandse ondervjerpen", zo zei hij.
De spandoeken bij de optocht weer
spiegelden de jongste ontwikkelin
gen in de Sovjetunie, zoals milieube
scherming en openheid in de pers.
Foto: Sovjetleider Gorbatsjov
zwaait naar de voorbijtrekkende
parade.
Washington (AFP) - De defensie-com
missie van het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden zal Sovjetmaar
schalk Sergej Achromejev uitnodigen
om in juni voor de commissie een uit
eenzetting te geven over de toekom
stige koers van Sovjetdefensiepro-
gramma's. Daarnaast zijn op 9 en 10
mei bijeenkomsten voorzien met des
kundigen van het Sovjetinstituut
voor Noord-Amerika.
„Wij willen weten in welke richting
Sovjetdefensieprogramma's zich gaan
ontwikkelen", zo1 zei commissievoor
zitter Lee Aspin, dinsdag in een verkla
ring.
Wij zijn zo gewend om te reageren op
groter worden van de Sovjetdreiging
dat wij geen idee hebben hoe wij moe
ten reageren op een vermindering, al
dus Aspin.
Premier Lubbers
Elke dinsdag en woensdag
hebben we groente en vlees
in de aanbieding.
(ANP) - De gasprijs voor kleinverbruikers
gaat met ingang van 1 juli met ruim drie cent
omhoog. Dat betekent dat de tarieven voor het eerst sinds
drie jaar stijgen. Dat heeft een woordvoerder van de Ve-
gin (de overkoepelende organisatie van gasbedrijven)
maandag meegedeeld.
De gasprijs is momenteel 40.1 cent (inclusief btw) per ku
bieke meter. Als gevolg van de gestegen prijzen van huis
brandolie zal het gastarief met tussen de 3 en 3,5 cent stij
gen. De gastarieven zijn gekoppeld aan de prijzen van huis
brandolie. De gasrekening voor een gemidddeld gezin gaat
als gevolg van de prijsverhoging met ongeveer 70 gulden
per jaar omhoog. Sinds 1 januari 1986 zijn de gasprijzen
voor kleinverbruikers onder invloed van de olieprijzen zon
der onderbreking gedaald. Begin 1986 was de prijs nog 68,5
cent. De woordvoerder van de Vegin kon nog niet zeggen
hoeveel de gasprijs precies zal stijgen. De zogenoemde refe
rentieperiode waarover de tarieven worden berekend, is
vandaag (maandag) pas afgelopen. Of de tarieven voor
grootverbruikers in dezelfde mate stijgen, kon de Vegin
niet zeggen. De grootverbruikers-tarieven worden op een
andere manier berekend.
Advertentiel
DEN HAAG (GPD) - Een door de VVD
gevreesde lastenverzwaring voor de
burgers als gevolg van milieumaatre
gelen, valt weg tegen een daling van
belastingen en premies. Per saldo zul
len de totale lasten voor de burgers
zelfs verder kunnen dalen. Bovendien
kan het verschil tussen bruto- en net
tolonen worden verkleind.
Premier Lubbers heeft dit de Tweede
Kamer gisteravond bericht in een uit
voerige brief over de besluiten van het
kabinet rond het Nationaal Milieube-
leids Plan (NMP). Om het stuk, dat al
leen een nadere uitwerking bevat van
al eerder bekende zaken, was door
VVD-fractieleider Voorhoeve ge
vraagd. Hij deed dat nadat de liberale
fractie geen genoegen wenste te ne
men met de lastenverzwaringen voor
burgers, zoals die in het NMP lagen op
gesloten.
De minister-president erkent dat de
burgers door het NMP geconfronteerd
worden met een lastenverzwaring
van maximaal 2130 miljoen gulden.
Dat bedrag wordt echter pas in 1994
bereikt. Tot dan loopt het jaarlijks ge
leidelijk op. Op zichzelf noemt Lub
bers het bedrag 'van forse omvang'.
Aan de andere kant wijst hij erop dat
in alle kabinetsplannen voor de jaren
tot 1994 dalingen van belastingen en
premies zitten. De 2130 miljoen gul
den, in feite een stijging van de belas
ting- en premiedruk met 0,5 procent,
valt daar tegen weg, aldus de minis
ter-president.
Lubbers noemt het verder onjuist om
alle kosten voor het NMP (7320 miljoen
gulden in 1994) als koopkrachtverlies
voor de burgers te beschouwen. Er
wordt immers beoogd om veranderin
gen in produktietechnieken en con
sumptie te bereiken. Naarmate die
doelen worden bereikt, treden er min
der kosten op. Bovendien komen de
kosten, zeker waar die bepaald worden
door normen en voorschriften, in feite
door de prijsvorming op de markt tot
stand. Het gaat dan om 50 procent van
de totale NMP-kosten.
In zijn brief wijst Lubbers erop dat het
NMP en de bijbehorende nota's een
'voorlopig karakter' hebben. Ze zullen,
nadat zij besproken zijn in parlement
en samenleving, rekening houdend
met de meningen die daar zijn gege
ven, worden vertaald in concrete be
leidsvoornemens. De minister-presi
dent wijst er nadrukkelijk op dat er
'zoals gebruikelijk over nota's' gemeen
overleg met de Kamer is. Pas dan kan
het tot concrete uitvoering komen van
de plannen.
Over het reiskostenforfait (de belas
tingaftrek voor woon-werkverkeer)
merkt de premier op dat deze zo nodig
in fasen en niet voor 1 januari 1991
wordt afgeschaft. Er zal echter eerst
advies worden gevraagd aan een spe
ciaal in te stellen werkgroep van
werkgevers, vakbonden en ambtena
ren onder leiding van een onafhanke
lijk voorzitter. De afschaffing staat
dan ook nog niet vast.
Intussen heeft het kabinet zich on
langs wel heel gemakkelijk van het
cao-conflict tussen de verpleegkundi
gen en hun werkgevers afgemaakt
door simpelweg te stellen: geen cent
erbij. Het mag dan ook niet verwach
ten dat de diepe frustraties bij deze
werkers in het ziekenhuiswezen over
beroerde werkomstandigheden en
achterstanden in beloningsniveau
vanzelf in de mist zullen oplossen in
dien er op gerechtelijk bevel een eind
zou komen aan de harde acties. Wan
neer van de verpleegkundigen wordt
gevergd dat zij de weg van het overleg
terug zoeken en bereid moeten zijn om
hun eisen bij te stellen, mag van de
overheid ook meer soepelheid in op
stelling worden verwacht. De acties
van het moment beginnen hun slag
kracht te verliezen. De verpleegkundi
gen hebben hard genoeg duidelijk ge
maakt wat hen dwars zit. Nu blijkt dat
partijen er met elkaar niet meer uitko
men wordt het tijd dat een onafhanke
lijk en van weerskanten geaccepteer
de bemiddelaar in het veld komt. Zo
iemand moet aan het werk om de on
derhandelingsruimte te meten. Op ba
sis daarvan moet het mogelijk zijn
voorstellen te formuleren, die opnieuw
binnen bereik brengen wat nu al
maanden buiten beeld is geraakt: een
beter evenwicht tussen wat aan de ene
kant wordt geëist en van de overkant
wordt geboden. Zulke voorstellen zul
len hun prijs hebben, maar dat geldt
voor het beslechten van ieder conflict.
De zaak laten doorzieken zou nog wel
eens aanzienlijk duurder kunnen uit
pakken.
vdM.
Jan Leendertse, vroeger de
kopspecialist bij Serooskerke,
baalt van RBC.
PAGINA 17
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 5
Opinie en achtergrond: 4
Beurs en financiën: 7
Provincie: 9,11,13,14 en 15
Sport: 16 en 17
TT et conflict over de cao
Jig personeel van ziekenhui
zen en aanverwante instel
lingen dreigt volledig in het
moeras te geraken, wanneer er niet op
korte termijn van welke kant dan ook
een initiatief wordt genomen. In dat
opzicht kan een uitspraak van de
Utrechtse rechtbankpresident mis
schien als aangever dienen. Het Lan
delijk Patiënten/Consumenten Plat
form (LPCP) heeft van de vijf vakbon
den in het ziekenhuiswezen en het ac
tiecomité VVIO namelijk in kort ge
ding stopzetting geëist van acties die
de belangen van patiënten (kunnen)
schaden. Daartoe wordt dan ongeveer
alles gerekend waarmee de verplegen
de sector zich de laatste tijd binnen de
ziekenhuizen heeft beziggehouden om
de looneis van 5 procent kracht bij te
zetten: werkonderbrekingen, zondags
diensten, stiptheidsacties en - sinds
kort - opnamestops voor patiënten.
Het effect van dat alles is voorlopig erg
mager geweest. Bovendien blijken de
verschillende actievoerende organisa
ties hopeloos met elkaar overhoop te
liggen. Bepaald geen sterk punt. Met
als gevolg dat er een verbetenheid be
gint te groeien, die acties oproept
waarvan op een bepaald moment
moet worden vastgesteld dat ze niet
meer door de beugel kunnen. De aan-
spanners van het kort geding vinden
dat het al zover is; zij willen hun eis
toetsen.
DEN HAAG - Fractievoorzitter JVoorhoeve van de VVD begeeft zich naar zijn
werkkamer aan het Haagse Binnenhof om zich voor te bereiden op het debat
van vandaag.
Vijftien procent van de aanhang
noemt het conflict 'erg schadelijk voor
de partij', 39 procent houdt het op
'nogal schadelijk' en 36 procent ziet
geen schadelijke gevolgen.
Fractievoorzitter Voorhoeve wordt
door de achterban beschouwd als de
ideale lijsttrekker; hij kan rekenen op
de steun van 41 procent van de liberale
kiezers. Wiegel volgt met 32 procent,
Nijpels met acht procent en vice-pre-
mier De Korte met slechts één pro
cent. Na vervroegde verkiezingen zou
den in ieder geval Wiegel (89%), Voor
hoeve (86%), Nijpels (84%), Winsemius
(75%), Smit-Kroes (72%), Bolkestein
(67%en De Korte (58%moeten terug
keren in de VVD-top.
Ondanks het conflict met het CDA
vindt 68 procent van de achterban dat
de VVD na de verkiezingen opnieuw in
zee moet gaan met de christen-demo
craten. Een minderheid, 28 procent,
kiest voor een coalitie met de PvdA,
eventueel aangevuld met D66.
Op zichzelf is dat een nuttige zaak.
Het is namelijk de ruziënde partij
en in het conflict tot dusver niet gelukt
om elkaar voor een gesprek aan tafel
op te zoeken. En toch zullen'daar in
een sfeer van geven en nemen - hoe
smal de marges ook mogen zijn - de za
ken moeten worden gedaan. De com
municatie over en weer is gedurende
de weken van tamelijk vruchteloos ac
tievoeren beperkt gebleven tot een
voortdurende herhaling van de eisen
aan de ene kant; tot 'nee' roepen en
met deuren slaan in het andere kamp.
Daarmee blijven doorgaan zonder te
gelijk pogingen te ondernemen om op
een andere manier met elkaar in con
tact te komen, lijkt weinig op te lossen.
Bovendien zullen de actievoerende
verpleegkundigen moeten inzien dat
ze de aanvankelijke sympathie onder
het publiek dreigen te verspelen. En
zo'n omslag ontstaat onherroepelijk
wanneer ze nog lang doorgaan om hun
acties gaandeweg op te voeren tot een
niveau dat steeds meer hinder en over
last begint op te leveren voor mensen,
die part noch deel hebben aan het con
flict. De aanvankelijke plannen om
vandaag (2 mei) in het hele land het
verkeer lam te leggen hebben dat in
middels aangetoond.
DEN HAAG (GPD) - Premier Lubbers
wordt door 21 procent van de achter
ban van de VVD beschouwd als de
hoofdschuldige in het conflict tussen
het kabinet en de liberale fractie.
Achttien procent wijst fractievoorzit
ter Voorhoeve aan, terwijl vier pro
cent de schuld schuift in de schoenen
van minister Ed Nijpels. Dat blijkt uit
een bliksemenquête, die in opdracht
van de AVRO is gehouden onder de
VVD-kiezers.
Wim Kok
ENSCHEDE (GPD) De PvdA staat klaar om te regeren, maar niet tot
elke prijs: „Alleen als er iets te regeren valt. We hebben zelfrespect. We
gaan niet op onze knieën". Dat was de boodschap die fractieleider Wim
Kok gisteravond uitsprak tijdens de 1 mei-viering in Enschede.
De tijd voor een andere regering waarvan de PvdA deel uitmaakt is rijp,
meent Kok. „De wagen van Lubbers vertoont na zes en een halfjaar kras
sen en deuken, en ook de remvoering en de stuurrichting zijn kapot. De
inzittenden bakkeleien over de route, stoplichten worden genegeerd,
vroeg of laat is een fatale botsing onontkoombaar. Het voertuig van so
ciaal-democraten daarentegen staat er goed onderhouden en gepoetst bij.
We gaan met een gerust hart en vol zelfvertrouwen de toekomst tege
moet".
