fee
METINGEN
het gevaar
van defecte
schokdempers
wuto
P
WATERWACHT
beveiliging van
de hoofdleiding
wmm
hypotheken
een compleet plantenvenster
vrijdagkrant
13
VRIJDAG 14 APRIL 1989
BEDIENINGSPANEEL
ELECTRONIC A
ACHTERSCHOKDEMPER
LVOORSCHOKDEMPER
ongeval
niet feilloos
langdurig
waterwacht
theelen van der weele
De beste spaarhyp. met de
laagste rente en premie
DE GRAAF
01180-33035
gordijn
j van
een elektronische schokdemper die op een aantal duurdere autotypen is te monteren.
I bekende duw op de
itborden van de auto
Jeiien of hij nog goed 'op
ipertjes staat' is net zo
als de schop tegen de
die uitsluitsel moet
fenjiver de
spanning. Haast
in weet dat
erkende schokdempers
atieve invloed op het
van de auto uitoefenen,
komt er meer bij kijken
'professioneel duwtje',
tpers moeten voor een
minstens
nteerd worden en op
installatie
'obeerd worden,
gemene Periodieke
wordt wel aandacht
okdempers geschonken,
it blijft beperkt tot wat
zichtbaar is: de
mperbevesti gingen
in orde zijn en er mag
maar ook van de
eigenschappen van de
desbetreffende bank. Er
bestaan dan ook geen
objectieve normen die bepalen
of een schokdemper moest
worden goedgekeurd of
afgekeurd.
Eusama (European Shock
Absorber Association), waarin
vele bekende
schokdemperfabrikanten zich
hebben verenigd, heeft zich in
het begin van de jaren '80
beijverd voor het zoeken naar
een testprocedure waarbij de
meetresultaten uitsluitend
worden beïnvloed door de
dempingskracht van de te
testen schokdemper, ongeacht
het type auto en testbank.
Deze werd gevonden in het
principe van wieldrukmeting.
De wieldruk is het grootst in
statische toestand en wordt
geringer naarmate het wiel op
•vallende
iflekkage aanwezig zijn.
•orzweten' van de
if is uiteraard
|aan. Maar hoe het met
Jende werking van de
rnpers staat wordt niet
an. Autorijders kunnen
ie waan verkeren dat de
e van hun
empers in orde is. Als
het geval was, zou hun
imers niet bij de APK
idgekeurd.
[egrond gevoel van
_Jid, die de vraag doet
Kn|f controle van de
larheid dan wel de
igskracht van
:mpers niet binnen het
>van de APK zou moeten
gtevinden.
poeilijkheid is dat het
fen in alleen de
fckdempers slechts mogelijk
Been speciale testinstallatie
prtoe de dempers moeten
■Slosgenomen van het
■p en daarna weer
jonteerd moeten worden,
(tijdrovende procedure. Wel
B® er testbanken die een
|kunnen verrichten waarbij
Plokdempers op hun plaats
Me wagen kunnen blijven,
lp geval echter wordt niet
Rtad de schokdemper
test, maar ook de
langing en het
teem, terwijl de meting
tdt beïnvloed door het
jhd, de bandenspanning
^vestiging van de
Hp an de meeste
Memper-testsystemen is
Br k'i het beoordelen van
[testresultaten gebruik
-van de
iewaarden verstrekt
B/abrikant van de
Deze
iewaarden zijn
dijk van het autotype,
een door een elektromotor
aangedreven trilplaat in
beweging wordt gebracht. Valt
de trilfrequentie van de plaat
samen met de eigen frequentie
van de wielophanging, dan
heeft de wieldruk de geringste
waarde en vormt een
percentage van de statische
wieldruk. Als dit percentage
onder de 40% komt, is het
contact tussen wiel en wegdek
niet bevredigend. Komt het
percentage onder 25%dan is
het contact zeer slecht en dient
de schokdemper beslist te
worden vervangen.
zullen de normen definitief
worden bepaald en worden alle
inspectiestations in België voor
1991 geleidelijk uitgerust met
bovengenoemd type
schokdempertestbank.
Slechte dempers verminderen
het rij comfort, maar vanwege
het verminderde contact tussen
wielen en wegdek komt vooral
de veiligheid in het gedrang.
Dit hoeft nog niet eens zo ver te
gaan dat de wielen opspringen
en de banden het contact met
het wegdek kwijt zijn. Ook als
het contact nog aanwezig is,
kan de druk op het wiel
onvoldoende zijn om langs- en
dwarskrachten over te brengen.
Het gevolg is een langere
remweg en een slechter bocht
en stuurgedrag van het
voertuig.
Niet goed werkende
schokdempers vergroten
bovendien de slijtage aan
andere delen van het onderstel,
zoals de wielophanging,
wiellagers, aandrijfassen,
stuurinrichting en banden en
zelfs aan delen van de
transmissie, zoals
versnellingsbak en differentieel.
Toch is ook bovengenoemde
meting niet geheel feilloos. Het
meetresultaat wordt namelijk
gunstiger naarmate de
bandenspanning lager is. Een
koud kunstje dus om betere
meetresultaten te verkrijgen
door wat lucht uit de banden
te laten wegblazen. In België is
dit probleem onderkend, maar
men ziet het niet als een
haalbare kaart om van elke
auto die voor een keuring
wordt aangeboden, de
bandenspanning te controleren
en te corrigeren.
Daarom eist de Belgische
verkeersinspectie van de
fabrikanten van
schokdempertestbanken dat de
meting van de bandcontour (de
'bandenstrakheid', die in
verhouding staat tot de
bandenspanning) in het
meetsysteem wordt
opgenomen. Hier omtrent is
overeenstemming bereikt en
een prototype van een
dergelijke
schokdempertestbank staat
thans opgesteld in een
inspectiestation in Brugge. Na
afloop van de proefperiode
De noodzaak van
schokdempercontrole krijgt
als tegenargument dat er
weinig concrete bewijzen zijn
van auto's met slechte
schokdempers die bij een
ongeval waren betrokken. Nu
zullen waarschijnlijk de
ongevallenstatistieken op
basis van politieregistratie
nooit defecte schokdempers als
oorzaak vermelden.
De politie beschikt niet over
apparatuur om schokdempers
te testen en bovendien zou in
geval van beschadiging zo'n
test nauwelijks verricht kunnen
worden. Verder zullen effecten
van versleten schokdempers
eerder op andere oorzaken
worden ondergebracht, zoals
slechte remmen (vanwege de
langere remweg), te hoge
snelheid of onvoldoende
afstand.
Er is echter aangetoond dat
defecte dempers op een droge
weg bij 80 km/h een 8% langere
remweg veroorzaken. Ook
bleek met één defecte demper
de remweg langer te zijn dan
met vier defecte dempers.
Onderzoekingen door een
schokdemperfabrikant in de
Bondsrepubliek wezen uit dat
een op de vier voertuigen een of
meer defecte schokdempers
hadden. Vele autorijders zullen
de geleidelijke achteruitgang
van de werking van hun
schokdempers niet opmerken.
Veelal echter zal men wel een
opvallende verbetering van het
weggedrag bespeuren als
slecht-werkende schokdempers
worden vervangen door nieuwe.
SIEM LEEUWENKAMP
■Snef een schokdempertestbank is na te gaan of een demper nog functioneerd.
Van de meeste beveiligings
systemen kan niet gezegd
worden dat ze volkomen 'wa
terdicht' zijn. Inbraak- of
brandpreventieve maatrege
len, hoe goed ze ook mogen
zijn, vertonen toch meestal
wel enkele kleine 'lekjes'. De
gevolgen zijn vaak rampzalig.
Neem bijvoorbeeld een scheur
in de waterleiding (zoals na
bevriezing) of een plotselinge
storing in de watertoevoer
naar wasmachine, vaatwas
ser, enz. Zoiets kan 's nachts
gebeuren, of uitgerekend net
als je enkele dagen van huis
bent.
De schade die door uitstro
mend water veroorzaakt wordt
kan groter zijn dan die van een
inbraak. Het water stroomt
met volle kracht uit de slang,
de wartel van een watertoestel,
of een gesprongen buis en het
zet niet alleen de vloer van je
huis in korte tijd blank, maar
tast ook wanden, plafonds aan,
en vernielt meubels en andere
kostbare inventaris.
Bij zo'n waterramp moet in al
lerijl de hoofdkraan dichtge
draaid worden. Dat kost
meestal nogal wat tijd en in
tussen zijn er kubieke meters
water binnengelopen. En wat,
als zoiets gebeurt terwijl je niet
thuis bent? Dan is de ellende
daan heeft. Een heleboel gedoe
met de wa-verzekeraar en wat
er verder nog aan vast zit.
De praktijk wijst uit dat bijna
niemand eraan denkt om bij
langdurige afwezigheid de
aansluitkranen van watertoe
stellen of (nog effectiever) de
hoofdkraan van de waterlei
ding dicht te draaien.
Hoewel beveiliging van eigen
huis en hof in het middelpunt
van de belangstelling staat,
vaak niet te overzien. Afgezien
van je eigen schade kun je ook
nog eens aansprakelijk gesteld
worden voor wat die waters
nood je benedenburen aange-
Aquablok spoort lekken op
wordt er tot dusver nog weinig
aandacht besteed aan de mo
gelijke gevolgen van water
schade...aan eigen en ander
mans bezit.
Toch wijzen de cijfers uit dat
daardoor jaarlijks voor miljoe
nen guldens verloren gaan. Di
verse verzekeringsmaatschap
pijen zijn er dan ook sinds kort
toe overgegaan hun klanten op
dit risico te wijzen.
Er bestaat sinds kort een elek
tronisch gestuurd systeem om
dit soort natte narigheden te
voorkomen, dat is het 'Aqua-
block', een uitvinding van Ita
liaanse oorsprong. Een heel
eenvoudig zelf te monteren
voorziening die met een 'sen
sor' snuffelt naar lekwater on
der wasmachine enz. Signa
leert die voeler het minste
druppeltje water op de vloer,
dan schakelt hij onmiddellijk
de watertoevoer, plus de elek
trische voeding van het appa
raat uit.
De fabrikant van deze prakti
sche 'waterwacht' heeft nu
een industriële uitvoering van
dit systeem ontwikkeld. Dat is
het Aquablock EC 188, een be
veiliging die in de hoofdwa
terleiding (bijvoorbeeld di
rect achter de meter) of een af
takking daarvan gemonteerd
wordt. De montage vergt wel
iets meer vakmanschap, maar
een redelijk handvaardige
doe-het-zelver fikst zo'n klus
wel.
Het is een kwestie van een
stukje uit de buis zagen, aan
beide einden schroefdraad tap
pen en het aquablock aanbren
gen. Het wordt vervolgens aan
gesloten op de elektronische
unit, die weer verbonden is met
één of meer op de vloer gelegde
vocht-voelers, die er feilloos
voor zorgen dat bij een lekkage
de magneetafsluiter in een
fractie van een seconde de wa
tertoevoer blokkeert.
In het systeem zijn nog diverse
extra mogelijkheden te verwe
zenlijken. Je kunt bijvoorbeeld
een geluidssignaal laten af
gaan of, helemaal automa
tisch, een waterpomp in wer
king laten stellen.
De basisset van Aquablock EC
188 kost circa 400 gulden en
daar komt dan nog de prijs van
een magneetafsluiter (vanaf
100 gulden) bij. Als je dat be
schouwt als een soort van ver
zekeringspremie, dan kan die
investering wel verantwoord
zijn.
Advertentie
Makelaardij in hypotheken.
Naast een objectief en onafhankelijk advies kiest u bij ons
uit offerten van alle mogelijke geldgevers 50).
Uiteraard behoort één van de hypotheekspaarplannen tot
de mogelijkheden hierbij rentevast v.a. 5 jaar tot 20 jaar.
Wij introduceren:
tot 30 jaar lang gegar. gelijkblijvende netto lasten.
Vlissingen, Badhuisstraat 31-33, tel. 01184-13920.
HYPOTHEEKRENTE
Hypotheekrente beta- rente af- rentepercentages
per lings- vast sluit- met gemeente- zonder gem.-
11 april 1989 wijze gedu- provi- garantie garantie
rende siein opgave werke- opgave werke-
bank lijk bank lijk
ANNUITEITENHYPOTHEKEN
M/A
M/A
M/A
M/A
M/A
M/A
M/A
variabel 1,5
1 jr 1,5
3 jr
5 jr
7jr
10 jr
15 jr
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
7.1
7.2
7,6
7,9
8.0
8.1
8,5
7,50
7,61
8,04
8,36
8,47
8,58
9,02
7.3
7.4
7,8
8.1
8.2
8.3
8,7
7,71
7,82
8,25
8,58
8,69
8,80
9,24
ABP-hypotheken
MA
mt.vr.h.
1
7,5
7,87
7,7
8,09
MA
5 jr
1
7,6
7,98
7,8
8,20
MA
10 jr
1
7,7
8,09
7,9
8,31
MA
15 jr
1
7,8
8,20
8,0
8,41
Amrobank
MA
variabel
1,5
7,1
7,50
7,3
7,71
MA
2 jr
1,5
7,4
7,82
7,6
8,04
MA
5 jr
1,5
7,9
8,36
8,1
8,58
MA
7 jr
1,5
8,0
8,47
8,2
8,69
Bouwfonds (rentek.) M/A
variabel
1,5
7,1
7,50
7,1
7,50
Nederlandse
MA
5 jr
1,5
7,8
8,25
8,0
8,47
Gemeenten
MA
10 jr
1,5
8,0
8,47
8,2
8,69
MA
30 jr
1,5
8,5
9,02
8,7
9,24
MA
renterustl,5
7,9
8,36
8,1
8,58
Centrale
MA
2 jr
1
7,0
7,34
7,2
7,55
Volksbank
MA
5 jr
1
7,6
7,98
7,8
8,20
Direktbank
MA
1 jr
1
7,1
7,44
7,3
7,66
MA
3 jr
1
7,6
7,98
7,8
8,20
MA
5 jr
1
7,9
8,31
8,1
8,52
Grens wissel-
MA
1 jr
1
7,2
7,55
7,4
7,77
kantoren/CDK
MA
5 jr
1
7,8
8,20
8,0
8,41
HJ/A
1 jr
1
7,4
7,64
7,6
7,85
HJ/A
5 jr
1
8,0
8,27
8,2
8,48
Lanschot* (opstart) M/A
variabel
1
XXX
XXX
7,0
7,34
MA
variabel
1
XXX
XXX
7,3
7,66
MA
1 jr
1
XXX
XXX
7,4
7,77
MA
2 jr
1
XXX
XXX
7,6
7,98
MA
5 jr
1
XXX
XXX
8,0
8,41
(comfort) M/A
5 jr
1
XXX
XXX
8,0
8,41
NMB
MA
Ijr
1,5
7,2
7,61
7,4
7,82
MA
3 jr
1,5
7,6
8,04
7,8
8,25
MA
5 jr
1,5
7,9
8,36
8,1
8,58
MA
7 jr
1,5
8,0
8,47
8,2
8,69
Postbank
MA
2 jr
1
7,2
7,55
7.4
7,77
MA
5 jr
1
7,8
8,20
8,0
8,41
MA
7 jr
1
7,9
8,31
8,1
8,52
Rabobank
MA
var./l jr.
1
7,1
7,44
7,3
7,66
Adviesrente
MA
2/3 jr
1
7,6
7,98
7,8
8,20
MA
4/5 jr
1
7,9
8,31
8,1
8,52
MA
stabiel
1
8,1
8,52
8,3
8,74
HJ/A var./ljr
1
XXX
XXX
7,5
7,75
HJ/A 2/3 jr
1
XXX
XXX
8,0
8,27
HJ/A 4/5 jr
1
XXX
XXX
8,3
8,59
HJ/A
stabiel
1
XXX
XXX
8,5
8,80
Rabo
MA
3 jr
1
7,6
7,98
7,8
8,20
Hypotheekbank
MA
5 jr
1
7,9
8,31
8,1
8,52
HJ/A
3 jr
1
XXX
XXX
8,0
8,27
HJ/A
5 jr
1
XXX
XXX
8,3
8,59
Verenigde
MA
0,5 jr
1
7,5
7,87
7,7
8,09
Spaarbank
MA
3 jr
1
7,6
7,98
7,8
8,20
MA
5 jr
1
7,8
8,20
8,0
8,41
MA
7 jr
1
7,9
8,31
8,1
8,52
MA
ideaalmt.
1
7,7
8,09
7,9
8,31
Westland (stand.M/V
1 jr
1,5
7,3
7,88
7,5
8,10
Utrecht (stand.) M/V
5 jr
1,5
7,9
8,54
8,1
8,70
(stand.) M/V
7 jr
1,5
8,0
8,59
8,2
8,81
(stand.) M/V
10 jr
1,5
8,1
8,70
8,3
8,92
(stand.) M/V
15 jr
1,5
op aanvraag
op aanvraag
(interim) M/V
1 jr
1,5
XXX
XXX
7,4
7,99
le kw. '89 budget
KW/A variabel
1,5
8,0
8,41
8,0
8,41
Woonfonds (aut.)MA
variabel
1,5
7,1
7,50
XXX
XXX
(wacht af) MA
ijr
1,5
7,2
7,61
XXX
XXX
(wacht af) MA
2 jr
1,5
7,4
7,82
XXX
XXX
MA
3 jr
1,5
7,6
8,04
XXX
XXX
MA
5 jr
1,5
7,8
8,25
XXX
XXX
MA
10 jr
1,5
8,0
8,47
XXX
XXX
(comf.) MA
5 jr
1,5
7,8
8,25
XXX
XXX
(comf.) MA
10 jr
1,5
8,0
8,47
XXX
XXX
'VERBETERDE' LEVENHYPOTHEKEN
FGH (kapitaalhyp.) M/V
5 jr
1
7,8
8,23
7,9
8,34
M/V
7 jr
1
7,85
8,32
7,95
8,34
M/V
10 jr
1
8,0
8,45
8,1
8,56
Ver.Spr.b. (spr.hyp.) MA
5 jr
1
8,0
8,40
8,2
8,61
Zwolsche Alg.
MA
5 jr
1
7,7
8,07
7,7
8,07
(ZA-Hyp.plan)
MA
10 jr
1
8,0
8,40
8,2
8,61
MA
15 jr
1
8,3
8,72
8,3
8,72
LEVENHYPOTHEKEN
Centraal Beheer
MA
5/10 jr
7,7
7,98
7,7
7,98
MA
15/20 jr
-
8,1
8,41
8,1
8,41
NVL-maatschap.
MA
5/10 jr
7,7
7,98
7,9
8,19
MA
15/20 jr
-
8,1
8,41
8,3
8,62
Westl. Utrecht
MA
7 jr
1
8,0
8,40
8,2
8,61
MA
14 jr
1
8,2
8,61
8,4
8,83
Rabobank Utrecht
executiewaarde onder 50.000,- afsluitprov. 1,5%.
M/A maandbetaling achteraf HJ/A halfjaarbetaling achteraf
M/V maandbetaling vooraf KW/A kwartaalbetaling achteraf
Bron: 'Vereniging Eigen Huis' te Amersfoort.
Advertentie
Planten op de vensterbank
komen in elk huis voor.
Te weinig wordt echter ge
bruik gemaakt van de moge
lijkheid om ook planten voor
het raam te hangen. Erg veel
soorten komen daar voor in
aanmerking en zij maken
plantenvensters pas com
pleet.
Bij het ophangen van kamer
planten vlak bij het raam
moeten we wel terdege reke
ning houden met de verzor
ging van de planten. Ook
hangplanten kunnen het im
mers niet zonder water stel
len. De planten moeten dus zo
opgehangen worden dat we er
te allen tijde goed bij kunnen.
Ook moeten we er op toezien
dat de potten niet te veel
grond bevatten want anders
loopt het water over de pot
grond heen op de grond of op
het meubilair.
Er is een groot aantal soorten
hangplanten verkrijgbaar.
Het aantal dat zijn sierwaarde
ontleent aan de bloemen is
echter niet zo erg groot. Heel
mooi en ook geschikt voor een
zonnig venster is de zoge
naamde ster van Bethlehem
die zowel in wit als in blauw te
krijgen is. De kerstcactus ook
wel lidcactus is er ook zo een,
maar die mag niet in de volle
zon. Van Columnea met zijn
vrolijke buisbloemen zijn ver
schillende hangende soorten
bekend en dat geldt ook voor
Aeschynanthus een nauwe
verwant van Columnea. Een
van de fraaiste soorten is na
tuurlijk Aporocactus niet
voor niets slangen- of zweep-
cactus genoemd. Ook deze
soort prefereert uiteraard een
zonnig venster. De goede ou
de Lorrainebegonia mag in
deze opsomming natuurlijk
niet ontbreken evenmin als
Hoya bella.
Bij de bladplanten is de keuze
al heel ruim. De meeste soor
ten geven de voorkeur aan
een venster op het oosten,
westen of noorden. Erg sterk
en eigenlijk vrijwel overal ver
krijgbaar zijn klimop (Hede-
ra), vaderplant (Tradescan-
tia), graslelie (Chlorophy-
tum), sierasperge (Asparagus
densiflorus), Setcreasea en
Zebrina pendula.
Erg aardig en geschikt voor
zonnige vensters is het Chi
nees lantaarnplantje (Cero-
pegia woodii). De fraai ge
marmerde blaadjes hangen
aan zeer dunne stengels die
op den duur heel lang kunnen
worden en inderdaad een le
vend gordijn kunnen vor
men. Al zijn het -alleen de
kindplantjes die hangen, ook
het moederplantje (Saxifra-
ga stolonifera) mag tot de ca
tegorie van de hangplantjes
worden gerekend.
Een zogenaamde hersthoorn-
varen (Platycerium bifurca-
tum) is ook al op z'n best als
hij in een hangpot wordt ge
kweekt. Hij kan veel meer
licht verdragen dan men alge
meen van een varen zou mo
gen verwachten.
WIM OUDSHOORN
Een grote keuze in hangplanten.
