arrie Stevens regisseert A Night at the Cotton Club' uitenlandse schrijvers Iverkopen slecht in VS Country-prinsessen leidden zes jaar geleden armoedig bestaan kunst en cultuur ff boreografie IN HANDEN VAN BILLY WILSON MOEDER NAOMI EN DOCHTER WYNONNA m DONDERDAG 13 APRIL 1989 Emoties Bestsellers Eco en Kundera Nobelprijzen Sprookje Door de BTW verhoging is wassen in Nederland een stuk duurder ge worden. Echter, Dobbelman bewijst dat goed verwijderen van vuil en vlekken niet duur hoeft te zijn. Dus, waarom duur wassen als het ook voordelig kan? I (Door Robert Grijsen) l-v e tijd is rijp voor musicals met I) kwaliteit, met echte mensen ten'phoney' emoties. Je merkt het I zaai. Het publiek is waanzinnig lousiast." Dat zegt Barrie Ste- nu eens niet in de functie van ju- l'maar als regisseur van de musi- |a night at the Cotton Club', die r in première gaat. ijn al twee uitverkochte try-outs :est en de reacties daarop hebben ens gerustgesteld. Het slaat aan, ingelstalige produkt met een ge zwarte cast en een verhaal dat ,t show ook enige tragiek bevat, ight at the Cotton Club' is een algische terugblik naar de jaren Plaats van handeling: de legen- sche Cotton Club in het New York- arlem. De plek waar zwarte enter- :rs hun kunsten mochten verto- voor een blank publiek. In de mu- wordt de sfeer van de club zo au- tiek mogelijk getroffen. De arties- vorden zowel in hun werk als ach- le schermen gevolgd, en ondertus- iioren we veel beroemde songs uit tijd: 'Stormy weather', 'Bye Bye :kbird', 'Ain't misbehavin' en 19 :re nummers. ie Stevens: „Het wonderlijke is de teksten van de liedjes nu een andere betekenis hebben door de lier waarop ze in het script ge- itst zijn. Je merkt: die liedjes wa- Iren.o sterk geschreven. Na al die jaren fcibben ze nog zoveel kracht. Gellukig ■hpbi ien we iemand als Madeline Bell. is een rasartieste. Ik kende haar haar zangkwaliteiten, maar ze If: nu bewezen dat ze ook een actri- I Ze moet hier een flinke rol spelen: (and die aan de top van haar carriè- en dan daalt naar de bodem. Door |nden in de Cotton Club krijgt ze weer een beetje stimulans. Dat ht heel sterk naar voren, dat doet peline heel goed." de schrijver van het script, Korlas Barron, is Stevens vier ^Binden geleden naar New York ge- Hn voor research. „Daar zijn we de ^lliotheken ingedoken. En naar Har- 1 geweest, om de hele ambiance te Barrie Stevens bekijken. In de jaren dertig was dat een mooie plek, maar ze heeft nu een effect van vergane glorie, toch tra gisch. Die research vind ik erg belang rijk. Als je met zo'n produktie bezig bent vind ik dat je je huiswerk moet doen. Dat je niet alleen het boek als wet neemt, maar ook veel achtergron den verzamelt. Dat is mijn uitgangs punt geweest." Het is even wennen om Barrie Stevens als regisseur te zien, terwijl de choreo grafie door iemand anders wordt ge daan: Billy Wilson, de man achter het succesvolle 'Bubbling Brown Sugar'. Stevens: „Iedereen had iets van: waar om doe je het zelf niet? Die uitdaging had ik wel, maar ik vind dat als je het lef hebt een zwarte musical te doen, je ook een zwarte choreograaf moet heb ben. Met zwarte mensen is er toch een ander gevoel dat 'neergezet' moet wor den. Dan vind ik het foüt mijn ambi tieuze kant naar voren te laten komen. Het gaat erom wat essentieel is voor de produktie. Bovendien wil ik meer naar de regie-kant. Ik heb jarenlang het ge noegen gehad choreograaf te zijn. Nu wil ik mijn ervaringen verplaatsen naar een andere situatie. Op een ande re manier met acteurs omgaan. Dat is een vreemde rolwisseling." Het samenwerken met Wilson ging uitstekend. „We hebben heel nauw met elkaar samen gewerkt. Die com binatie bleek heel fascinerend. Als zwarte Amerikaan durft iemand als Wilson veel meer met het richten van emoties, en daarnaast sta ik dan met mijn super Engelse opvoeding. Dus het was voor mij gelijk een goede leer school." 'A night at the Cotton Club' is de eer ste grote musicalregie van Barrie Ste vens. Eerder regisseerde hij de klein schalige produktie 'Better times', en daardoor kreeg hij de smaak te pak ken. „Diep in mijn hart hoop ik dat het lukt. Ik voel me zo gelukkig als ik re gisseer. Maar ik heb inderdaad een stempel door de 'Soundmixshow'. Na tuurlijk ben ik dankbaar voor het suc ces daarvan, maar het houdt me ook weg van de artistieke dingen. Daarom wil ik nog even wachten met het aan nemen van televisiewerk voor het vol gend seizoen." „Ik zou niet de rest van mijn leven de 'Soundmixshow' kunnen doen. Het is een onderdeel van het vak, maar ik moet ook verder. En ik word ouder. Ik ben 44 en heb nu iets van: ik moet een hele andere richting op. Een groot risi co, ja. Maar als je dat niet neemt veran dert er nooit wat." Door Sehyon Jor) J iet-Amerikaanse fabrikanten I van auto's en televisietoestel pen hebben geen problemen bij het linden van een afzetmarkt in de lerenigde Staten. Voor buitenland- Ie schrijvers ligt dat anders. Zelfs Buitenlandse Nobelprijswinnaars lebben soms moeite hun boeken in le VS aan de man te brengen. Euro pese bestsellers behalen zelden die- lelfde status in de VS, terwijl Ame- likaanse toppers ook in het buiten land hoge verkoopcijfers halen. Volgens ingewijden in het uitgevers- pak hebben Amerikaanse uitgevers Ir weinig belang bij buitenlandse Ichrijvers te laten vertalen, omdat er lo'n enorm aanbod is van Engelsta lig werk. Bovendien schiet bij de neeste Amerikaanse uitgeverijen de talenkennis tekort om boeken die in pet buitenland verschijnen op hun paarde te kunnen schatten. Wat er pan buitenlands werk verschijnt wordt meestal vertaald door univer- |iteitsuitgeverijen en andere kleine pma's, die geen geld hebben voor grootscheepse reclamecampagnes. Tierikaanse lezers interesseren lich eerst en vooral voor de zaken pan hun eigen land. „De meeste Amerikanen lezen geen vertaalde boeken", zegt John Baker, hoofdre dacteur van het uitgeversblad Pu blishers Weekly. „Zij zijn niet geïnte resseerd in culturele en politieke za- pen van andere landen". ferestrojka, de internationale best- |e"er van de hand van So vj et-partij- |eider Michail Gorbatsjov, heeft het ^et 100.000 verkochte exemplaren "i de massaal televisie kijkende VS F atief niet slecht gedaan, maar dat f'Jfer is niet te vergelijken met de porwachte verkoop van de autobio grafie van oud-president Reagan die binnenkort op de markt komt. Ter Vergelijking: Het boek van Gorbats- lnnWerd 'n Nederland door meer dan r 00 mensen gekocht. Hoeveel flensen het ook lazen is niet bekend. Tsjechoslowaakse dichter Jaroslav Seifert, die hem in 1984 ontving. Hun boeken zul je in een Amerikaanse winkel niet gauw aantreffen. In tegenstelling hiermee zijn bui tenlanders wel geïnteresseerd in Amerikaanse boeken, mede onder invloed van het grote aanbod aan Amerikaanse televisieprogram ma's en films. De meeste Ameri kaanse bestsellers worden ook best sellers in Europa. In 1987 zijn in de Verenigde Staten 55.000 nieuwe boeken, fictie en non fictie, verschenen. Daaronder waren slechts 1.600, minder dan 3 procent, vertaalde werken. In Europese landen loopt het aan deel aan vertaald werk soms op tot 40 procent, aldus Carol Janeway, re dacteur bij Alfred A. Knopf, een uit geverij die vrij veel buitenlands werk op de markt brengt. Volgens Stepha nie Dinkins van de in New York ge vestigde Japanse uitgeverij Kodans- ha worden vertaalde Amerikaanse boeken ook in Japan verslonden. Terwijl vorig jaar slechts veertig Ja panse boeken, en dan nog meestal economische werken, in het Ameri kaans werden vertaald, verschenen de meeste Amerikaanse bestsellers wel in het Japans. The Sands of Time van Sydney Shelldon, The Recko ning van David Halberstam, en The Rise and Fall of the Great Powers van William Kennedy verkopen goed in Japan. Dinkins schat dat twintig Amerikaanse boeken in Ja pan worden uitgegeven voor ieder Japans boek dat voor de Amerikaan se markt wordt vertaald. De lijst van 15 bestsellers van de New York Times bevatte op 9 april niet één vertaling. Volgens Matthew Goldberg, directeur van de grootste Amerikaanse boekhandelketen Bar nes and Noble, liggen economische motieven ten grondslag aan deze on evenwichtigheid. Amerikaanse uit gevers willen gewoon niet investeren in onverkoopbare boeken, zegt hij. Ook is er het probleem van de verta ling. Hoewel voor het vertalen van een redelijk dik boek meestal niet meer wordt betaald dan 5.000 dollar, betekent dat toch een extra uitgave, die men niet graag doet zolang er nog voldoende Engelstalige boeken voorhanden zijn. Dit betekent overigens niet dat bui tenlandse auteurs in de VS nooit de bestsellerlijst halen. De Britse schrijvers Jeffrey Archer en Barba ra Taylor Bradford verkopen bij zonder goed in de VS. Van De Naam van de Roos van Umberto Eco zijn in de VS 300.000 ingebonden exempla ren verkocht, waarmee dat boek ook naar Amerikaanse maatstaven een bestseller is geworden. De on draaglijke lichtheid van het Bestaan van de Tsjechoslowaakse schrijver Milan Kundera haalde weliswaar minder hoge verkoopcijfers, maar deed het relatief toch heel best in de /oen de Egyptische schrijver Na- pub Mahfouz vorig jaar de Nobel prijs won, waren in de VS tien van fijn boeken verkrijgbaar. „Maar de Fleste lagen bij ons in het magazijn meslagen", zegt directeur Don perdeck van Three Continents pess in Washington, een van de Pee uitgevers van Mahfouz. Her- jre(? zeSl dat per jaar zo'n 400 tot 500 loek5n van de Egyptische schrijver en verkocht. Toen het nieuws j er de Nobelprijs bekend werd .eeA de verkoop vanzelfsprekend, L onSeveer 4.000. Maar dat is al- ded[ aan het afzakken", aldus Her- etzelfde verhaal ging op voor de tip Mstschrijver Claude Simon, die 1 Nobelprijs in 1985 kreeg, en de Claude Simon. Naguib Mahfouz. Umberto Eco. VS, zegt Baker. Beide boeken wer den met succes verfilmd. Deze auteurs waren al bestsellers voor zij in de VS uitkwamen. Met buitenlandse auteurs die minder be kend zijn neemt men liever geen risi co, ook al zijn zij door de kritiek aan geprezen. Hier speelt ook het gebrek aan talenkennis een rol, zegt Jane way. De meeste Amerikaanse uitge vers spreken, in tegenstelling tot hun Europese collega's, alleen En gels, en zijn daardoor niet op de hoogte van wat er in het buitenland verschijnt. Herdeck van Three Continents Press zegt dat de kleinere uitgeverijen, zij het op bescheiden schaal, een groeiend aantal buitenlandse boe ken op de markt brengen. Maar om dat die boeken niet in de plaatselijke boekhandels liggen, weet het pu bliek niet dat ze verkrijgbaar zijn. „De meeste mensen weten niet datje vertaalde boeken rechtstreeks bij de uitgeverij kunt bestellen", zegt Her deck. Volgens Herdeck zouden de Ameri kaanse uitgeverijen gemakkelijk een einde kunnen maken aan de scheve verhouding. Als de uitgeverijen elk jaar 30 tot 40 buitenlandse boeken in hun aanbod opnemen, en geschool de mensen aantrekken om de ver koop ervan via lezingen te bevorde ren, moet de situatie in vijf tot tien jaar kunnen worden rechtgetrokken. Maar het is onwaarschijnlijk dat zij dat willen, erkende Herdeck. Europese bedrijven hebben de afge lopen tijd meer financiële belangen verworven in Amerikaanse uitgeve rijen, maar er zijn nog geen tekenen die erop wijzen dat dit zal leiden tot en groter aanbod van buitenlandse boeken. MMMHHMMI Moeder Naomi (links) en dochter Wynonna, als het country-duo The Judds. (Door Louis Du Moulin) De televisieserie over hun leven hebben The Judds bij nader in zien afgezegd. „Ons leven is veel mooier en interessanter dan Holly wood kan bevatten", stelt Naomi, de moeder van het zangduo uit Nashvil le, waarvoor ook Nederland 'einde lijk' begint warm te lopen. De oudste country-girl legt uit dat het 'hele project' was bedoeld om ook dochter Ashley de showbusiness bin nen te loodsen. „De offers die werden gevraagd, waren echter te groot. We zouden met onszelf in de knoop zijn geraakt als we ons in het keurslijf hadden laten stoppen, dat die zoge naamde heren in Californië voor ons hadden bedacht. Die lui zijn zo bezig met de algemene smaak, dat ze de in telligentie van het kijkerspubliek on derwaarderen." The Incredible Story Of The Judds is het klassieke (Amerikaanse) verhaal van een loopbaan vanuit een bijna onmogelijke uitgangspositie. Nog geen zes jaar geleden behoorden Nao mi en Wynonna tot het kansarme deel van de natie, dat slechts kan dro men van een muzikale carrière. Voor al voor moeder Judd was het leven nauwelijks een pretje. In de steek ge laten door haar, via de drank ont spoorde echtgenoot had ze jarenlang moeten vechten voor een menswaar dig bestaan voor haarzelf en haar twee jonge dochters. Terugblikkend op die uitzichtloze periode zegt Nao mi: „Wynonna en Ashley hebben nooit geweten hoe erg het was. Zelf wist ik me soms echt geen raad meer. Die wanhoopsbuien hebben beslist hun sporen op mijn ziel achter gelaten. Mijn huidige rijkdom is nog steeds iets onwerkelijks voor mij". Nashville, waar de Judds oor spronkelijk afkomstig uit Ashland, Kentucky na diverse zwerftoch ten neerstreken, bleek de beloofde stad. Naomi kwam als verpleegster in aanraking met producer Brent Maher, de vader van een van haar patiëntjes. Deze invloedrijke platen- jongen eerder succesvol met Ken ny Rogers en Dolly Parton beloof de te luisteren naar het hem toege stopte demobandje. Spoedig daarna konden Naomi en Wynonna, die net een baantje als secretaresse had be machtigd, hun eerste spaarcenten investeren in een paar nieuwe jur ken van 20 dollar per stuk. Het aan gename deel van hun sprookje was begonnen! De koppeling van de twee natuurta lenten aan een professioneel appa raat (producersteam, schrijvers- ploeg, management, twee eensgezin de platenlabels) heeft geleid tot een stroom hits en eervolle onderschei dingen. Daarnaast heeft een noodzakelijke 'verzustering' tussen moeder en dochter plaats gevonden, laat eerste stem Wynonna weten. „We hadden altijd veel met elkaar gezongen, maar 24 uur per etmaal met elkaar optrek ken is iets anders. Daar hebben we flink aan moeten wennen. Er zijn pe rioden geweest dat we elkaar niet konden luchten of zien. Dan moesten we toch samen optreden en dat lukte. Dat zegt wel iets over de kracht van muziek, vind ik. Als die je de gevoe ligste conflicten kan doen vergeten, moet die wel bijzonder zijn". Naomi, met haar 43 lentes bijna ne gentien jaar rijper dan haar nazaat, vult aan: „Onze liefde voor dezelfde muziek heeft ons nader tot elkaar ge bracht dan we ooit voor mogelijk hebben gehouden." Buiten de onder linge spanningen zeggen The Judds geen stress als gevolg van hun snel gerezen stardom gekend te hebben. Wynonna: „Dat komt wellicht door dat ma alleen de dingen doet waar ze zelf achter kan staan. In Nashville heeft men dat ook al snel door gehad. Daarom ligt de creatieve controle in laatste instantie toch bij ons zelf." Naomi „Wij zijn country-girls en voe len er niets voor over te schakelen op een ander repertoire. Gelukkig is het ook niet nodig, want er is een heront dekking van de country-muziek gaande. De zogeheten New Country, die er is gekomen als reactie op het geflirt van Nashville met de popmu ziek en die wij met nieuwe sterren als Randy Travis en Dwight Yoakam vertegenwoordigen, trekt zonder poespas een miljoenenpubliek. Dat tekent de behoefte aan pure liedjes over de gewone dingen des levens, die toch zo fraai kunnen zijn. „Wat dat betreft zijn wij een levende paradox geworden. We zingen over de pracht van een fijn gezinsleven en andere huiselijke geneugten, terwijl we zelf alleen op pad zijn en voor on ze vriendjes amper tijd hebben". Wynonna: „We gaan er niet aan on der door, omdat de band met onze fans zo stevig is. Dat is het grote ver schil tussen pop en country: popster ren zijn naarmate ze populairder worden steeds minder benaderbaar. Een country-ster staat altijd klaar voor zijn fans. Na optredens zitten wij soms tot diep in de nacht met ze te praten. Voor hen is dat hardstikke leuk, voor ons zeer leerzaam. Zo worden wij, die in een exclusieve goudviskom zijn terecht gekomen, met onze neus op het leven van alle dag gedrukt". Naomi: „Hetzelfde geldt voor inter views. Voor ons werkt dit gesprek als een bezoek aan de psychiater!" The Judds deden ons land voor het eerst in 1985 aan. Dat bezoek maakte destijds op hen meer indruk dan op Nederland. Het was hun eerste grote buitenlandse reis en ze hadden zich danig op een kennismaking voorbe reid. „We wilden niet overkomen als stereotiepe Amerikanen die aan Hol land maar een paar dagen wensen te besteden". Toen behoorde 'Why Not Me' al tot de bagage van het duo. Pas nu heeft dit nummer hier de hitparade bereikt en gezorgd voor de erkenning van de roodharige harmonie-specialisten.? Naomi: „'Why Not Me' is meer dan zo maar een liedje. Het herbergt de Amerikaanse Droom in zich en geeft de mensen hoop. Zeker in de uitvoe ring van ons, twee voormalige Asse poesters die het helemaal hebben ge maakt. Het is daarom een ideale in troductie van The Judds". In café De Pompe aan de Grote Markt in Goes wordt morgen (vrij dag) een roek-sessie gehouden met de ex-Brood bassist Freddie Ca- valli en de Zeeuwse gitarist/zanger Kees Schipper. Daarnaast treden aan Winfried van Vliet (ex-Silver Eagle Express, Taxfree Jam) op drums en Laurent Vermunt (ex- Herb, Mews The Mules). Het re pertoire bestaat uit rock, rhythm blues, ballads en aanverwante stij len. Het optreden begint om 22.00 uur. Het jongerencentrum Midgard in Middelburg heeft morgen (vrij dag) een dubbelconcert te bieden. De Tilburgse formatie Rhinocaps speelt stevige, soms agressieve rockmuziek. De 'meidenband' Jamrax verzorgt daarna een kort maar hevig optreden. Het pro gramma begint om 22.00 uur. De rockformatie Innocent Eyes uit Alphen a/d Rijn speelt morgen (vrijdag) in het jongerencentrum De Piek in Vlissingen. Het optre den begint om 22.00 uur. De groep laat zich inspireren door de muziek van The Doors maar heeft ook veel eigen werk op het repertoire staan. De Bevelandse formatie Colds- hot speelt morgen (vrijdag) in Bar American in Middelburg. Het op treden begint om 21.30 uur. De Amerikaanse groep Wehrmacht is er dinsdag vanaf 20.30 uur te ho ren. Het jongerencentrum De Botte Hommel houdt zaterdag een New Beat Party, waaraan twee disc-joc- keys meewerken. De zaal is om 22.00 uur open. Het jongerencentrum De Klomp in Ovezande heeft zaterdag twee Bevelandse groepen op het podium. Coldshot opent het dub belconcert om 21.30 uur. De forma tie Juke Joints, die binnenkort naar Frankrijk vertrekt voor op tredens, verzorgt het tweede ge deelte. De groep heeft inmiddels twee elpees op haar naam staan, 'Dancing shoes' in 1986 en 'Red' in 1988. Jongerencentrum Jamasj in Terneuzen houdt zaterdag een An ti-Apartheids Benefietdag, met optredens van de punkgroep Bi- tak uit Hulst, de Belgische hardco- reband Chronic Disease, punk- groep De Kift uit Amsterdam, hardcoregroep Profound en de Eindhovense formatie Afflict. De opbrengst is bestemd voor de twee jongerenorganisaties NANSO (Na- mibian African National Student Organisation) en SAYCO (South African Youth Congres). Het pro gramma begint om 14.30 uur. Advertentie

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1989 | | pagina 9