Juist die kleine dagelijkse
dingen hebben onze aandacht
streek
25 JAAR RAADGEVEND INGENIEURSBUREAU
DORPSRAAD RETRANCHEMENT TIEN JAAR
WOENSDAG 29 MAART 1989
,17
Niets
Handboek
Schooltje
Haan
Krant
Ontvoering
Trolleybussen
Spookbijbel
Bravenboer en Scheers:
een plus een werd drie
11 - I
TERNEUZEN - Het duurt even voor
het juiste aantal personeelsleden is
vastgesteld. De één weet dat er sinds
januari alweer vijftig mensen zijn bij
gekomen, de ander slaat ook aan het
rekenen en komt op een totaalstand
van 440 medewerkers. J. A. (John)
Bravenboer en J. P. (Jan) Scheers hou
den de personeelsgroei van hun Raad
gevend Ingenieursbureau niet dage
lijks bij. In ieder geval had de man die
bij de oprichting van het bureau te
gen het duo zei dat hun initiatief geen
kans van slagen had, volkomen onge
lijk. Er zou voor hen in Terneuzen
geen werk zijn. Dat was 25 jaar gele
den en het zilveren jubileum, op 7
april, wordt na een voorspoedige
groei van een kwart eeuw feestelijk
gevierd.
Het hoeft geen herdenking van tegen
slagen te worden. Ook al hebben de
verwikkelingen met het dochterbe
drijf KBS-Holland, leveringen aan
Irak in 1983, ruimschoots de kranten
gehaald. ,,Daar hoeven we nou toch
niet meer over te praten", zegt Braven
boer. Een grotere stimulans voor het
bedrijf was in 1987 de toekenning van
de Koning Willem I-prijs voor innova
tief ondernemerschap aan het Raad
gevend Ingenieursbureau Bravenboer
Scheers BV.
Want Terneuzen leverde wél voldoen
de werk op. De beide HTS'ers Weg- en
Waterbouwkunde begonnen in 1964 in
een kantoorpand aan de Herenracht,
op de plaats waar nu de nieuwe Amro-
bank staat. Hun eerste opdracht her
inneren de beiden zich nog goed, hoe
wel die niet uit Terneuzen kwam. Ar
chitectenbureau Jobse te Vlissingen
was de opdrachtgever en de jonge in
genieurs moesten de constructie door
rekenen voor een school in Sint-Maar-
tendijk. Dat gebouw staat nog steeds
recht overeind.
Bravenboer (53, geboren in Rotter
dam) en Scheers (47, geboren in Kou-
dekerke, Walcheren) belandden door
omstandigheden in Terneuzen. Bei
den werkten als constructeur aan de
tekentafels van de nieuwe sluis, de
westsluis in het kanaal van Gent naar
Terneuzen.
Scheers: „Voor ons was dat werk klaar
in 1963. Voor de rest was hier niet zo
veel te doen. Behalve dan dat Dow
Chemical zich hier kwam vestigen.
Dat was een enorme impuls. Voor ons
was het de reden om hier te blijven."
Scheers en Bravenboer gingen een
compagnonschap aan, zonder perso
neel, zelf aan de tekentafel en als enige
specialiteit beton- en staalconstruc
ties. Ze troffen het. De industrie in de
Kanaalzone breidde zich snel uit en in
de bouw van CPC (nu Cerestar) in Sas
van Gent hadden de jongte ingenieurs
een belangrijk aandeel. Het bureau
groeide en andere specialiteiten wer
den in huis gehaald. Bravenboer: „Die
groei gaat natuurlijk niet vanzelf. Je
moet een beetje gepast risico's ne
men." Scheers: „Wat voor ons al heel
snel duidelijk werd was dat onze va
krichting, civiele techniek, maar een
heel klein onderdeeltje van de tech
niek is. Ze hebben in de industrie bij
voorbeeld veel meer behoefte aan
meet- en regeltechniek en werktuig
bouwkunde. Dat zijn terreinen waar
we zelf te weinig verstand van hadden.
Dat moesten we dus uit handen geven.
We hebben ontzettend veel geluk ge
had met de mensen die we daarvoor
kozen." De motivatie van die mensen
is volgens beide compagnons altijd erg
groot geweest. Hetgeen kan worden
gemeten aan het geringe verloop en
het eveneens beperkte ziekteverzuim,
anderhalf procent in 1988.
Via een pand aan de De Jongestraat
kwam het Raadgevend Ingenieursbu
reau Bravenboer Scheers al in 1971
naar een nieuwgebouwd pand aan de
mr F. J. Haarmanweg. Dit hoofdkan
toor is inmiddels drie keer sterk uitge
breid. Om makkelijker opdrachten op
de aangrenzende Belgische markt te
verwerven werd al vrij snel, in 1969, een
vestiging in Zelzate geopend. Daarna
volgden bureau's van B S in Middel
burg, Spijkenisse en Almere. Vorig
jaar kocht de holding een bestaand bu
reau met vestigingen in Roosendaal
en Brielle. Scheers: „In Zelzate móes
ten we wel gaan zitten. De grens is niet
meer belangrijk, maar hij ligt er wel.
Als je met Belgen wil werken dan heb
je een betere kans wanneer je er zelf
naar toe gaat. In Middelburg was het
de psychologische barrière die de Wes-
terschelde nog steeds vormt. Ze vin
den het daar toch nog steeds gek wan
neer iemand van de 'overkant' komt
om het ingenieurswerk te doen. Voor
het Botlekgebied hebben we gekozen
omdat daar een enorm potentieel aan
klanten ligt en Almere is natuurlijk
een groeikern bij uitstek. De overname
van het bureau in Roosendaal was ge
wenst met het oog op de expansie in
West-Brabant. Het kantoor erbij in
Brielle lijkt een overlapping met Spij
kenisse, maar dat is niet erg. We kun
nen de vestigingen integreren tot een
multidisciplinaire bureaus.
De vakgebieden van het ingenieursbu
reau zijn na het eerste begin van staal
en beton-constructies sterk uitge
breid. De bouwconstructies worden er
nog altijd berekend, maar daarnaast
heeft het bureau vrijwel alle andere
technische disciplines in voorraad.
Verwarming, luchtbehandeling, werk
tuigbouw, pijpleidingaanleg, elektro
techniek, meet- en regeltechniek,
landmeten, informatica, hydrografie
en akoestiek- en lawaaibeheersing.
kans van mislukken. We hadden ook
de hoop dat het met ons beiden beter
zou gaan dan ieder anart."
„Een plus een is drie", zo vat Braven
boer de samenwerking tussen hem en
zijn compagnon samen. Scheers: „De
sterke kant van Bravenboer is de ver
werving van nieuwe opdrachten en het
onderhouden van contacten met de
buitenwereld. Ik ben altijd veel meer
bezig geweest met de technische kant
van het werk, de gang van zaken op het
kantoor." Bravenboer: „In de beginfa
se hebben we zeker wel een paar keer
gebotst. In de eerste vijf jaar was het
regelmatig feest. Je moet elkaar eerst
leren kennen want we verschillen
sterk van elkaar." Scheers: „Als twee
mensen dezelfde eigenschappen en ka
rakters zouden hebben dan denk ik
dat het geen goede compagnons voor
elkaar zouden zijn."
De beide compagnons van toen zijn nu
zowel directeuren als enige aandeel
houders in Bravenboer Scheers Hol
ding BV, met exact gelijke belangen in
het bedrijf. De toekomst van deze ei-
ge idomsverhouding 'wordt bestu-
deerd'. Per slot van rekening is het
tweetal van middelbare leeftijd. Over
de kans op voortzetting door een van
Scheers' zonen of Bravenboer's doch
ters laat geen van beiden zich uit. Bra
venboer: „Ze staan nog niet te trappe
len."
De succesformule die aan de groei van
Bravenboer Scheers ten grondslag
ligt kunnen de beide compagnons niet
in één zin samenvatten. Volgens Bra
venboer is het de 'platte' organisatie
van het ingenieursbureau die de snelle
groei mogelijk maakte. Weinig 'tus-
senbazen' tussen hen en de mensen die
aan de tekentafels en computers zitten
of in het veld hun werk staan te doen.
Scheers: „Wat opvallend is in onze be
drijfscultuur is dat we veel zelfstandi
ge baasjes hebben. Iedere afdeling is
bij ons een kleine onderneming binnen
een onderneming. Het afdelingshoofd
heeft een redelijk zware taak. Hij is
verantwoordelijk voor de technische
uitvoering, de personeelsbegeleiding
en de financiële resultaten." Scheers
noemt de bedrijfscultuur van zijn inge
nieursbureau 'redelijk uniek'. Er ont
breekt bijvoorbeeld een personeelchef
en geen van beide directeuren heeft
een secretaresse.
Bravenboer: „We hebben een hand
boek gemaakt waarin de procedures
voor het uitwerken van een opdracht
zijn vastgelegd. Daarin staan alle af
spraken die gemaakt moet worden
tussen de verschillende afdelingen,
over wie welke taak krijgt. Hoewel
dat boek eigenlijk nog steeds in ont
wikkeling is bewijst het volop zijn
diensten. Dat helpt mee aan de kwali
teit van ons bureau."
Snel beslissen is volgens Bravenboer
ook een aspect van de bedrijfscultuur.
„Wij beiden kunnen snel beslissen en
de mensen in onze organisatie mogen
dat zelf ook." Scheers: „Ik denk dat
juist daarom hier veel nieuwe activi
teiten ontstaan. Mensen krijgen im
pulsen om iets nieuws te doen en die
moetje niet tegen houden."
Een voorbeeld van dat 'nieuwe' is het
CartoCAD-systeem. De afdeling Land
meten en Hydrografie heeft het ont
wikkeld in combinatie met de afdeling
informatica. De informatie voor land
kaarten en plattegronden is digitaal
opgeslagen. De computer kiest uit de
veelheid van informatie die gegevens
die voor de gewenste kaart noodzake
lijk zijn en maakt daar op de gewenste
schaal een tekening van. Scheers:
„Zo'n systeem blijkt niet alleen heel
snel een kaart te maken, maar met de
gegevens op de kaart kan de tekenaar
ook heel snel bewerkingen op de kaart
aangeven. Het is gewoon een kwestie
van een druk op de knop geworden.
CartoCAD is niet alleen voor ons een
stuk gereedschap geworden om ons
werk effectiever te doen maar ook voor
onze klanten." Gemeentelijke overhe
den maken er al druk gebruik van in
het uittekenen van nieuwbouwpplan-
nen.
Bravenboer Scheers is inmiddels
langzaam de richting van 'multidisci
plinaire' projecten ingeslagen, op
drachten voor installaties waarin een
veelzijdig bureau veel van zijn specia
liteiten kwijt kan. Scheers: „We zijn nu
aardig thuis geraakt in de drinkwater
zuivering. Die techniek verenigt heel
veel van onze vakgebieden." Een tast
baar voorbeeld ervan is het zuiverings
complex in de Braakman, een op
dracht van de WMZ die vorig jaar werd
gerealiseerd.
Grote mouterijen, waarin grondstof
fen voor bier, whisky en bakprodukten
worden gemaakt, zijn een andere spe
cialiteit van B S. Het ingenieursbu
reau ontwierp zulke fabrieken voor
Mexico, Turkije en onlangs ook een
voor Bulgarije, een project van tachtig
miljoen gulden. Maar ook de nieuwe
bulkterminal van Aug. de Meyer aan
de Zevenaarhaven in Terneuzen was
een miljoenenproject dat ontstond op
de tekentafels van B S.
Groot of niet, Bravenboer Scheers
voelen zich niet te groot voor het hele
kleine. De kleinste opdracht die het
bureau aanvaardde was er eentje die
welgeteld vijftig gulden opleverde: een
sterkte-berekening voor de as van een
draaimolen op de kermis in Terneu
zen.
J. A. Bravenboer(r) en J. P. Scheers(m) en een van hun medewerkers bij een
geautomatiseerd ontwerpsysteem.
Gedeputeerde drs R. C. E. Barbé was degene die in 1986 het sterk vergrote kan
toor van Bravenboer Scheers in Terneuzen heropende met een druk op knop
van het computersysteem.
Secretaris/penningmeester J. Amys (links) en voorzitter A. van Oosten van de dorpsraad Retranchement; op de achtergrond het dorpshuis D'ouwe schoole: ...hier gebeurt het allemaal..
Bravenboer en Scheers zijn 25 jaar ge
leden met niets begonnen. Ze hadden
geen startkapitaal en geen doelstel
ling om binnen 25 jaar een bureau te
hebben dat aansluiting vindt bij de
grootste ingenieursbureaus van Ne
derland. Scheers: „Zo indringend is
daar toen nooit over gedacht. We had
den met ons tweeën het idee dat de
kans van slagen groter was dan de
RETRANCHEMENT - Een dorpshuis,
een prachtig wandelpad over de wal
len, een geheel gerenoveerde molen
en een weerhaan die weer met alle
winden meewaait. De inwoners van
Retranchement kunnen met gepaste
trots hun dorp laten zien. Maar zonder
dorpsraad was dat vast niet gelukt,
vinden vele 'Truzementenaren'.
De Vereniging Dorpsraad Retranche
ment viert vrijdag 7 april haar tweede
lustrum. Vrijwel iedereen van 18 jaar
en ouder is lid van de vereniging. Het
ging de dorpsraad direct vanaf het be
gin voor de wind. Het idee om een raad
op te richten onstond spontaan. Tien
jaar terug werd een stencil onder de
bevolking verspreid om een bijeen
komst te houden. Met als motto 'Sa
men sterker dan individueel' besloten
de tachtig mensen die de bijeenkomst
in café Hollandais bezochten, een ver
eniging op te richten.
„We wilden een soort doorgeefluik zijn
naar de gemeente Sluis. Samen aan de
bel trekken als er iets in het dorp
moest gebeuren. Veel mensen hebben
een beetje drempelvrees voor de be
stuurders van de gemeente. Die drem
pel wilden we via een dorpsraad verla
gen. Bij het bestuur van de raad,
dorpsgenoten tenslotte, kom je mak
kelijker over de vloer", legt J, Amys
uit. Hij is secretaris/penningmeester
en vormt samen met voorzitter A. van
Oosten en vijf leden het bestuur van de
dorpsraad.
De eerste voorzitter van de raad en te
gelijkertijd één van de initiatiefne
mers was mr J. F. G. Schlingemann.
De oud-gedeputeerde trok de kar ge
durende acht jaar en was ere-voorzit-
ter van de vereniging tot zijn overlij
den, vorig najaar. Hoewel Schlinge
mann het klappen van de politieke
zweep goed kende, is de dorpsraad vol
strekt a-politiek, stelt Amys. „Aan
kliekvorming doen we niet, de be
stuursleden komen uit alle bevol
kingsgroepen." Ook financiële drem
pels voor het lidmaatschap worden
niet opgeworpen. De jaarlijkse bijdra
ge is sinds '79 geen cent omhoog ge
gaan. De leden betalen nog steeds niet
meer dan een rijksdaalder per jaar aan
contributie.
Na de oprichting zette de dorpsraad
zich eerst in voor het verwerven en
opknappen van een onderkomen. Met
hulp van alle Truzementse verenigin
gen kreeg de raad het voor elkaar om
het net vrij gekomen schooltje te
transformeren tot dorpshuis. „De kin
deren van de basisschool waren net
verhuisd naar een gebouw in het nieu
we gedeelte van het dorp. Het oude ge
bouw kwam vrij en in samenwerking
met de verenigingen hebben we D'ou
we schoole kunnen inrichten", zegt de
voorzitter.
In 1980 al kon het hoofdkwartier van
de dorpsraad officieel in gebruik wor
den genomen. „Dit is echt het centrum
van het dorp. Hier gebeurt het. Van
uitvaartbijeenkomsten tot de
gymnastiek voor de jeugd. Het ge
bouw staat open voor de hele bevol
king", aldus Van Oosten.
D'ouwe schoole bestaat uit twee zaal
tjes, een keuken, een toiletgroep en
een vergaderruimte. De ene zaal is in
gericht als gymlokaal, in de ander kun
nen kaarters, biljarters en ook gewone
'koffiekletsers' terecht. De keuken en
de vergaderruimte (waar het bestuur
zo'n acht keer per jaar bijeen komt)
zijn later aangebouwd. Ook de toilet
ten zijn grondig gerenoveerd en on
langs zijn kasten in de gang van het
dorpshuis geplaatst. Elke vereniging
heeft nu zijn eigen kast. De manier
waarop de kasten er gekomen zijn, is
karakteristiek voor het functioneren
van de dorpsraad. De gemeente Sluis
betaalde het hout, maar vrijwilligers
zetten de kasten zelf in elkaar.
De raad heeft, door er constant aan
dacht voor te vragen, zeker invloed ge
had op het tot stand komen van ver
schillende grote projecten. Het re
noveren van de molen, het aanleggen
en toegankelijk maken van de wandel
paden over de wallen en het opknap
pen van D' ouwe schoole kregen toch
wat meer vaart toen de raad meeduw-
de. De vereniging is bereid ver te gaan
in de strijd voor de leefbaarheid en de
verfraaiing van het dorp. Een 'ontvoe
ring' van verschillende raadsleden is
destijds echter door het gemeentebe
stuur voorkomen.
Truzement zat op een gegeven mo
ment al drie jaar lang zonder haan op
haar kerktoren. Het beest was er afge
haald omdat hij al een aantal jaren
niet meer bewoog hoe hard het ook
waaide. Het gemeentebestuur kwam
het weerbarstige haantje halen voor
reparatie, maar het beest werd maar
niet teruggezet op zijn hoge post. Op
elke dorpsraadvergadering stond de
haan op het 'menu', maar er gebeurde
niets. Iemand kwam met het idee om
de haan te ontvoeren. Net toen het
plan de campagne helemaal rond was,
stond de haan opeens weer op de to
ren. Bijna tot spijt van een aantal le
den van de dorpsraad die nog steeds
geloven dat het ontvoeringsplan is
uitgelekt.
De grote zaken zijn natuurlijk de kren
ten in de pap voor de dorpsraad. Maar
voorzitter Van Oosten geeft aan dat de
kleine dagelijkse dingen nog belangrij
ker zijn voor de raad. „Een putje in de
weg of juist het ontbreken van een
putje. Een regeling om de bloemen op
het kerkhof water te geven, het ver
dwijnen van een aantal bomen in het
dorp. Kleine dingen die echter voor
een hoop ergernis kunnen zorgen.
Juist dat soort akkefietjes die direct
van belang zijn voor de leefbaarheid in
een klein dorp hebben de aandacht
van de vereniging."
De raad zorgt er ook voor dat er af en
toe wat te beleven is op het gebied van
cultuur en amusement. Zo heeft hij al
een groot aantal lezingen over het na
bijgelegen natuurgebied Het Zwin op
poten gezet. Ook worden regelmatig
exposities en hobbydagen in het
dorpshuis gehouden. De vereniging
hoopt een traditie te maken van de
jaarlijkse 'dorpsavond'. De afgelopen
twee jaar heeft de bevolking zelf voor
ontzettend veel vertier op deze avond
en gezorgd. „We beginnen met een een
voudige maaltijd en daarna krijgt ie
dereen de gelegenheid zijn of haar ta
lent te tonen. Daarnaast kan worden
deelgenomen aan sketches, muziek
uitvoeringen en een quiz. We hebben al
eens een gelegenheidskoor van veertig
mensen gehad. Iedereen doet wat op
zo'n feestavond", verklaart Amys. De
raad heeft nu al een datum geprikt
voor dit jaar. De dorpsavond wordt ge
houden op zaterdag 11 november.
De Vereniging Dorpsraad Retranche
ment houdt de leden goed op de hoog
te van haar activiteiten. Zes keer per
jaar wordt de krant 'De Truzemente-
naar' rondgebracht. Dorpsnieuwtjes,
verslagen van vergaderingen, het
nieuws van de burgerlijke stand zijn
in dit blad terug te vinden. Maar ook
kruiswoordpuzzels en oude anecdotes
vinden een plaats in De Truzemente-
naar. De kosten van het blad kunnen
laag worden gehouden, omdat de ge
meente de kopieerkosten betaalt, legt
'hoofdredacteur' Amys uit.
De Truzementenaar hoopt binnenkort
met nieuws te komen over het nieuw
ste initiatief van de dorpsraad. Uit een
enquête bleek enkele jaren terug dat
er behoefte is aan een speelweide voor
de kleinste inwoners van het dorp. De
dorpsraad heeft een geschikt terrein-
tje aan de Mauritsstraat op het oog.
„Het moet een hoekje worden waar de
dorpsjeugd samen kan komen en kan
tevens gebruikt worden om het speel-
plaatsje bij de school wat groter te ma
ken. De ideeën zijn nu zover uitge
kristalliseerd dat kan worden begon
nen met de aanleg. We willen een soort
heuveltje opwerpen en vervolgens en
kele speeltuigen plaatsen", verklapt
Van Oosten.
Mariëlla Leurgans
SCHAARBEEK - Liefde maakt
vindingrijk. Een Grieks meisje
van zestien die met haar ouders
in het Belgische Schaarbeek
woont, bewees dat maar weer
eens. Het meisje was zaterdag
net als anders op weg naar
Griekse les gegaan, maar kwam
daar nooit aan. Toen zij zondag
nog niet terug was, waarschuw
den haar ouders de politie.
Maar het meisje vertoefde intus
sen met haar 19-jarige vriend in
een hotel. De twee genoten van
een romantisch weekeinde. De
volgende dag bleek het meisje er
niet zo zeker van dat pa en ma
erg ingetogen zouden zijn over
haar 'spijbelgedrag'. Ze verzon
daarom een list en belde maan
dagmorgen vroeg huilend haar
ouders op. In tranen vertelde ze
dat ze door Albanezen was ont
voerd en dat er ruim een halve
ton aan losgeld werd geëist. Dat
losgeld moest klokslag midder
nacht in een telefooncel bij het
Josephatpark worden gelegd.
Een bekende cel voor de Griekse
familie. Want van hieruit belden
ze eens in de paar weken naar fa
milie in Griekenland.
Pa en ma belden de politie en
twintig man stelden zich verdekt
op in de buurt van de telefooncel.
Tot hun verbazing kwam het
meisje zelf het geld ophalen.
Haar minnaar, een buurjongen,
zat intussen in het café van de
ouders om een alibi te hebben.
Tussen de nieuwe waterlanders
door vertelde het meisje dat het
niet de bedoeling was om er met
het geld vandoor te gaan. Ze had
alleen niet zo snel een andere
smoes kunnen verzinnen.
GENT - In Gent rijden vanaf vo
rige week weer trolleybussen
door de stad. Het vervoersnet in
de Arteveldestad is door de
rechtstreekse verbindingen tus
sen Evergem en het Sint Pieters-
station en tussen Gentbrugge en
Mariakerke weer op peil. Vol
gens de Maatschappij voor In
tercommunaal Vervoer Gent
(MIVG) moet er aan de lijnen met
het zuiden van de stad nog wel
het één en ander gebeuren.
Maar de portemonee van minis
ter Sauwens van verkeer is niet
bijster gevuld. De directeur van
de MIVG verwacht dan ook dat
het nog heel wat trammelant zal
geven voor er trams rechtstreeks
van het centrum naar het univer
sitair ziekenhuis en Flanders
Expo rijden. Maar hij is het niet
eens met het commentaar van
collega-vervoerders dat trolley
bussen 'middeleeuws' zijn. De
door bovengrondse stroomdra
den geleide bussen passen vol
gens de directeur juist uitste
kend in de historische binnen
stad van Gent. En zeg nu zelf, wat
is mooier dan per trolleybus
naar Sint Jacobs te rijden om
daar uit te stappen en een Dui-
velsbier in de Trollekelder te be
stellen.
MOESKROEN - De rijkswach
ters van Moeskroen hadden vori
ge week heel wat te stellen met
een spookrijder. De automobilist
reed in de verkeerde richting op
de snelweg van Moeskroen naar
Dottenijs. Op een gegeven mo
ment botste hij tegen de vangrail
op de middenberm.
De spookrijder bleek meer een
'Heilige Geest'-rijder te zijn.
Toen de politie hem wilde inreke
nen, ging hij er vandoor met bij
bel en kruis in zijn handen. De
wetsdienaren konden de man in
de weilanden achterhalen. Maar
zo gauw hij ivas ingehaald, beet
hij één van de agenten in de arm.
Even later werd de spookrijder,
een 39-jarige inwoner van Moes
kroen, door een hartstilstand ge
troffen.
Of hogere machten op de hand
van de spookrijder waren of de
zijde van de Hermandad kozen,
bleef vervolgens onduidelijk.
Een rijkswachtersbusje dat op
weg was naar de spookrijder bot
ste op een personenwagen. Maar
de ambulance die op weg was om
de spookrijder naar het zieken
huis te brengen, kreeg pech en
had daardoor vertraging. De on
derzoeksrechter van het parket
in Doornik nam voor de zeker
heid bijbel en kruis in beslag.
