eel Zeeuwse
erplegenden
vóór acties
Dodental provincie Kosovo stijgt
Bush stuurt topadviseurs
naar gebied milieuramp
Topambtenaren rekenen
op nieuwe tegenvallers
BIJ DE KOFFIE
THEE CADEAU
de PZC
vandaag
Stakingswapen op Corsica
Sovjet-kiezer
protesteerde
DE
MAKELAAR
VANDAAG IN
DEZE KRANT
^32e jaargang no. 68
/oensdag 29 maart 1989
Infarct
Kernfusie
Leefbaarheid
Familie
Fraude
Bommenwerper
Sanering
Kneet
BERGINGSOPDRACHT SMIT INTERNATIONALE
Olie op snelweg
WAARSCHUWING AAN KABINET
Bij een 500-grams pakÉri Perla Mild
koffie krijgt u nu een doosje met
twintig zakjes Engelse thee
melange (t.w.v.1.19) cadeau**.
Samen £1Q*
NU maar OiX*/
Albert Heijn. Per traditie gebrand op koffiekwaliteit.
APRIL
V;
Ook vandaag zonnig
PROVINCIALE ZEEUWSE CO WINT
BERGEN OP ZOOM/MIDDELBURG - De vakbonden in de ge
zondheidszorg demonstreren vandaag (woensdag) in Middel-
jburg om hun looneis van vijf procent kracht bij te zetten. Van-
jjaf volgende week dinsdag komen er officiële acties in de
I Zeeuwse ziekenhuizen, verpleeghuizen en zwakzinnigenin
richtingen.
In Amsterdam, Utrecht en Haarlem
staan vandaag 'spontane acties' (zoals
zondagdiensten en straatdemonstra
ties) op het programma. Morgen, don
derdag, staan in de Limburgse zieken
huizen 'uitslaapdiensten' gepland: pa
tiënten worden een uur later dan nor
maal gewekt, waardoor alle werk
zaamheden een uur opschuiven.
Dinsdag werd al spontaan actie ge
voerd in Den Helder, waar het perso
neel van het ziekenhuis het werk gedu
rende een uur onderbrak. Ook de toe
gangswegen tot de marinestad werden
geblokkeerd.
De bonden wijzen de prikacties af om
dat ze op een te vroeg tijdstip komen.
Bovendien kan niet altijd worden
voorkomen dat ze ten koste van de pa
tiënt gaan. Dat veroordelen de bon
den.
Vorige week liepen de onderhandelin
gen voor een nieuwe CAO-Ziekenhuis-
wezen vast. De in de Nationale Zieken
huisraad (NZR) verenigde werkgevers
gingen niet in op de eis voor vijf pro
cent loonsverhoging die het zieken-
Margot Keune vecht terug na
een herseninfarct: Gek word ik
ervan. Iets willen en niet kun
nen.
PAGINA 2
Nederlanders zijn er niet in ge
slaagd kernfusie tot stand te
brengen.
PAGINA 3
De aarde leefbaar houden is
een ongeschreven wet.
PAGINA 4
De Pakistaanse premier Bhut
to staat bloot aan felle kritiek
na het benoemen van familiele
den in haar regering.
PAGINA 9
De subsidieregeling voor scho
ling van werklozen is uiterst
fraudegevoelig
PAGINA 11
Bij graafwerkzaamheden bij
Kapelle zijn wrakstukken van
een bommenwerper gevonden.
PAGINA 13
Het Arnemuidense visserijbe
drijf Siereveld bv stoot de helft
van de visvloot af: zes matro
zen verliezen hun baan.
PAGINA 15
Knetemann hikt niet tegen zijn
afscheid van het wielerpeloton
aan.
PAGINA 21
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 9
Opinie en achtergrond: 4
Financiën en economie: 11
Provincie: 13,15 en 19
Sport: 20 en 21
huispersoneel stelt. Deze week raad
plegen de bonden hun leden. Vrijdag
loopt het ultimatum af dat aan de NZR
is gesteld. Een woordvoerder van de
AbvaKabo zei dinsdag niet te ver
wachten dat werknemers en werkge
vers deze week nog met elkaar in ge
sprek zullen komen.
Zeeuwse verpleegkundigen en verzor
genden staan volgens regionaal actie
coördinator John van den Wildenberg
van AbvaKabo „te popelen" om te
protesteren tegen het vastlopen van
de cao-onderhandelingen. Daarbij kan
worden gedacht aan stiptheidsacties
(waarbij patiënten tijdens 'vertroetel-
dagen' extra veel aandacht krijgen),
lunchpauzebijeenkomsten en de wei
gering om niet-verpleegkundige han
delingen te verrichten, zoals bloed
druk meten of injecties toedienen.
Heil in een loonsverhoging van 2,85
procent (het laatste bod van 'Den
Haag'), het aanspreken van de pen
sioenfondsen of een nieuw onderzoek
naar de werkdruk in de verpleging zien
de vakorganisaties niet. „Onaan
vaardbaar; een doorzichtige vertra
gingspoging", zei regiobestuurder Pe
ter Verschragen van AbvaKabo maan
dagmiddag op een persconferentie
van de gezamenlijke bonden in Bergen
(Slot zie pagina 19 kolom 3)
PRISTINA (AP) - Militaire- en politievoertuigen beheersen het straatbeeld van Pristina.
PRISTINA (AP) - De onlusten in de Servische pro
vincie Kosovo hebben de afgelopen twee dagen
aan zeker 21 mensen het leven gekost, terwijl vele
tientallen anderen gewond raakten. Dat heeft het
Joegoslavische ministerie van binnenlandse za
ken dinsdag bekendgemaakt.
Extra politietroepen zijn naar de zuidelijke pro
vincie gestuurd om te proberen het geweld in te
dammen, aldus het ministerie in een verklaring
die via het officiële persbureau Tanjug werd ver
spreid. Tanjug meldde dinsdag laat dat het giste
ren in 10 steden tot schermutselingen tussen ste
nen gooiende jongeren en de politie is gekomen.
Maandag werden twee politieagenten gedood en
raakten 25 anderen gewond, onder wie vijf ernstig.
Negentien demonstranten kwamen om het leven,
terwijl 49 anderen gewond raakten. Volgens het
ministerie zijn 146 demonstranten aangehouden.
Sinds afgelopen maand in Kosovo de gedeeltelijke
noodtoestand werd afgekondigd zijn honderdën
etnisch Albanezen gearresteerd en opgesloten.
In Kososvo is tussen acht uur s' avonds en 5 uur 's
morgens een uitgaansverbod van kracht, en alle
samenscholingen van meer dan 3 mensen zijn ver
boden. Scholen, bioscopen, theaters en sportsta
dions zijn voor onbepaalde tijd gesloten.
Ondanks de beperkende maatregelen zetten Alba
nese inwoners dinsdag hun acties voort. Ze zijn
woedend over de grondwetswijziging die het parle
ment van Kosovo afgelopen donderdag aannam
en die de deelrepubliek Servië, waartoe de provin
cie administratief hoort, een grotere zeggenschap
geeft in Kosovo.
De politie zag zich dinsdag in verschillende plaat
sen herhaaldelijk geconfronteerd door groepen
stenen gooiende jongeren, van 50 tot 400 man, die
zich snel vormden om ijlings te verdwijnen als
traangas en wapenstok werden ingezet. In de stad
Pristina, waar de politie herhaaldelijk slaags raak
te met jongeren, werden tanks en pantserwagens
gesignaleerd.
Het Servische parlement stemde dinsdag una
niem in met de wijzigingen die de provides Koso
vo en Vojvodina een groot deel van hun zelfbe
stuur ontnemen. Dat leidde tot feestelijke bijeen
komsten in de hele deelrepubliek. De Servische
leiders wilden meer zeggenschap over Kosovo om
de Servische minderheid daar te beschermen te
gen discriminatie. In Kosovo is 85 procent van de
1,9 miljoen inwoners etnisch Albanees. De rest is
Serviër of Montenegrijn.
Volgens het ministrie van binnenlandse zaken zijn
de rellen van de laatste paar dagen georganiseerd
door etnisch Albanese separatisten en nationalis
ten, die samenwerkten met vijandige immigran
ten en „buitenlandse factoren".
De onlusten vertonen volgens het ministerie ele
menten van een gewapende opstand, nu de politie
vanaf daken en zolders door sluipschutters onder
vuur is genomen. Met die verklaring gaf Belgrado
voeding aan de beschuldigingen dat er een onder
grondse beweging actief is, die wil dat Kosovo
wordt losgemaakt van Joegoslavië en wordt ge
voegd bij het communistische buurland Albanië.
BASTIA (AP) - Deze gemaskerde demonstrant, die dinsdag op het Franse
eiland Corsica met zijn katapult de politie bestookte, maakte deel uit van
een groep van 400 tot 500 actievoerders. De politie reageerde met traangas
en de wapenstok. De schermutselingen, die plaatsvonden voor het prefec
tuurgebouw van Bastia, duurden de gehele dag. Ten minste een betoger en
drie politiemannen liepen verwondingen op, aldus Corsicaanse autoritei
ten.
De betogers zetten met een bekogeling van het gebouw kracht bij aan vak-
bondseisen voor een extra uitkering in verband met de relatief hoge kos
ten van levensonderhoud op het eiland. Geschat wordt dat die kosten op
Corsica gemiddeld 4,2 procent hoger liggen dan op het Franse vasteland.
Premier Michel Rocard heeft aangeboden om over de eisen in Parijs on
derhandelingen te voeren, maar verscheidene bonden stellen zich op het
standpunt dat er alleen onderhandeld kan worden op Corsica.
CVan onze correspondent)
WASHINGTON - De Amerikaanse
president Bush heeft gisteren drie
van zijn töp-adviseurs naar zuid-
Alaska gestuurd. Zij gaan bekijken of
de federale overheid het schoonma
ken van het ernstig door ruwe olie
vervuilde gebied moet overnemen
van de oliemaatschappij Exxon. Die
heeft inmiddels de Nederlandse ber
gingsmaatschappij Smit Internatio
nale te hulp geroepen. In Amerika zou
er geen bedrijf te vinden zijn, dat het
karwei kan klaren.
De adviseurs van Bush moeten boven
dien de oorzaak van de ramp vaststel
len. Het staat vast dat de kapitein van
het schip niet op de brug was op het
moment dat de tanker Exxon Valdez
vastliep. De tweede stuurman, die niet
bevoegd is het schip in deze wateren te
besturen, voerde op dat moment het
commando. De kapitein zou al een
drankprobleem hebben. De olie, ten
minste 40 miljoen liter, kwam vrij toen
de tanker Exxon Valdez vrijdag in de
Prins William Baai tegen de grond
liep.
Het schoonmaken is tot dusver geleid
door Exxon zelf. Na voorbereidingen
in het weekeinde had het eigenlijke
werk maandag goed op gang moeten
komen, maar daar kwam niets van te
recht, door de harde wind. Die zorgde
er bovendien voor, dat de olievlek, die
nu een omvang van meer dan 200 vier
kante kilometer heeft bereikt, zich
snel verder door de baai verspreidt en
eilanden in de Prins Williambaai ver
vuilt.
President Frank Iarossi van Exxon
Shipping heeft toegegeven dat Exxon
de ramp niet meer kan hanteren. Hij
gaf daarvoor de wind de schuld. „On
ze ergste vrees is bewaarheid gewor
den, en dat is dat de olie op drift is ge
raakt. Het is ongelooflijk wat er ge
beurt. Het is alsof de olievlek zich op
een snelweg bevindt", aldus Iarossi.
President Bush wilde dinsdag geen
commentaar geven op de manier
waarop Exxon tot dusver heeft gehan
deld. „Het belangrijkste is nu de zaak
schoon te krijgen. We moeten het zeer
waardevolle milieu daar beschermen".
(Advertentie)
DEN HAAG (GPD) - Topambtenaren
hebben het kabinet gewaarschuwd
voor nieuwe miljarden-tegenvallers
in 1990. Het gaat daarbij volgens eer
ste inzichten om een tekort van tussen
drie en vier miljard gulden.
De topambteranen, verenigd in de
Centraal economische commissie
(CEC), zien tegenvallers van een kleine
twee miljard gulden op de diverse de
partementale begrotingen. De groot
ste klap valt bij Onderwijs, waar 1,3
miljard gulden aan ongedekte uitga
ven kunnen worden genoteerd. Ook bij
VROM ontstaat een gat van enkele
honderden miljoenen guldens. Stij
gende rente en inflatie, alsmede tegen
vallers bij de aardgasbaten zorgen
voor een extra tegenvaller van circa
1,5 miljard gulden, aldus de CEC.
Voorts zijn er hogere uitgaven voor de
sociale zekerheid, die negatief uitwer
ken op de sociale fondsen.
De ambtenaren hebben bij hun bere
keningen geen rekening gehouden
met nog door het kabinet voor 1990 te
ontwikkelen beleid. Te denken valt
dan aan extra milieu-uitgaven, of ex
tra lasten door het verlaten van de nul
lijn voor uitkeringstrekkers, trendvol
gers en ambtenaren. De rekenmees
ters gaan uit van een ongewijzigd be
leid.
Volgens kringen rond het kabinet is er
geen sprake van een formeel CEC-ad-
vies aan het kabinet.
Het gaat alleen om een aantal bereke
ningen gemaakt aan de vooravond
van de opnieuw te starten discussies
binnen het kabinet rond het kader
voor de begroting 1990.
Bovendien hebben de topambtenaren
nog geen rekening gehouden met
eventuele meevallers onder meer in de
vorm van hogere belastinginkomsten
als gevolg van de gunstige economisch
ontwikkeling.
Qp basis van berekeningen van het
Centraal planbureau (CPB) menen de
topambtenaren in de CEC wel dat er
voor 1990 een verlaging van sociale
premies mogelijk is. Minister Ruding
(Financiën) pleitte daar al eerder voor
in de Tweede Kamer.
De verlaging van premies zou naast
de reeds aangekondigde belasting
verlaging, die ligt opgesloten in de
voorstellen-Oort, tot stand moeten
komen. Gezien de financiële over
schotten in de sociale fondsen stelt
het CEC echter voor de verlaging over
meerdere jaren uit te smeren.
Zie ook pagina 9:
Overschot betalingsbalans hoger dan
verwacht.
Aanbieding is geldig t/m zaterdag 1 april a.s.
Zolang de voorraad strekt. Of de helft van de winkelwaarde contant
(Advertentie)
3 in 1V00RJAARSBEURS - AH0Y'
vri j AKTIEF Eigenhandig
AKTIEVE REKREATIE EN VRIJE TIJD HOBBY EN MODELBOUW
OPEN: VAN 11.00 17.00 UUR EN VAN 19.00 - 22.30 UUR. ZATERDAG EN ZONDAG: VAN 11.00 -1700 UUR.
Behalve over de olievlek die al in de
Prins William Baai ronddrijft, maken
experts zich ook zorgen over de 150 li
ter olie, die zich nog aan boord van de
Exxon Valdez bevindt. Door de wind
kan die olie niet worden overgepompt.
Tegelijkertijd wordt gevreesd dat de
Exxon Valdez in tweeën breekt. In dat
geval is de olieramp, nu al grootste in
Amerika, niet meer te overzien.
Voor het team van Smit Internationa
le, dat gisteren per vliegtuig naar het
rampgebied vertrok, heeft de berging
van de supertanker dan ook de eerste
prioriteit. Pas in tweede instantie
wordt bekeken hoe het olielaken van
inmiddels 260 vierkant kilometer kan
worden opgeruimd. Daartoe zijn ook
veegarmen meegenomen uit Neder
land. Dit zijn een soort stofzuigers die
olie van het wateroppervlak opzui
gen. Volgens een deskundige van
Rijkswaterstaat kan een vierkante
kilometer in ongeveer een uur wor
den gereinigd.
T"\ uidelijker en openlijker
JL/had de bevolking van
de Sovjetunie het niet kun
nen zeggen: wij willen veran
deringen... en snel. De eerste
min of meer gedemocratiseerde ver
kiezingen in 70 jaar, afgelopen paas
weekend, hebben de top en het logge
apparaat van de communistische par
tij een spiegel voorgehouden van wat
er onder bijna 190 miljoen Sovjet-kie
zers leeft. De uitslag is uniek, gedurfd
en uitdagend tegelijk. Naarmate meer
bekend raakt van het gedrag in de
stemhokjes in het immense Sovjetrijk
wordt duidelijker dat een aanzienlijk
aantal partijbonzen het veld heeft
moeten ruimen voor onafhankelijke
kandidaten. Grootste triomf beleefde
de anderhalf jaar geleden afgezette
Moskouse partijsecretaris Boris Jelt-
sin. Hij maakte de afgelopen maanden
zijn politieke come-back met een felle
campagne tegen de verlammende bu
reaucratie in het land en vóór een hoog
tempo in de politieke en economische
hervormingen (perestrojka). Jeltsin
boekte een ongekende score van ver
trouwen onder de kiezers in Moskou
(rond 90 procent). Ook in Leningrad, in
Kiev, in Alma Ata haalden geharnaste
partijbonzen het niet. In de Baltische
staten wisten kandidaten van de
volksfronten een zetel te verwerven in
het 1500 leden tellende Sovjet-parle
ment. Voor de partij-elite toch wel een
uitslag om zenuwachtig van te wor
den.
Als de verkiezingen iets hebben
aangetoond, dan is het dat deze
partij-elite de bevolking van de Sovjet
unie van zich heeft vervreemd. Ooit
was het de opzet dat in deze unie van
republieken de macht bij de Sovjets,
de volksraden, zou liggen. Maar op lo
kaal, op provinciaal en op nationaal
niveau maakten klieks van partijbon
zen en ambtenaren de dienst uit. De
burger had niets te vertellen, moest ge
noegen nemen met de gevolgen van
slechte beslissingen vanuit een ver
kalkt, corrupt en traag werkend over
heidsapparaat. Economisch aan de
grond, een levensstandaard vergelijk
baar met een ontwikkelingsland, een
bevoorrechte positie voor enkelingen.
Een wonder dat er bij de kiezer abso
luut geen interesse bestond voor een
stembus (eenmaal in de vijf jaar), die
daarin geen enkele verandering toe
liet? De verkiezingen-nieuwe-stijl heb
ben deze apathie doorbroken. Presi
dent en partijleider Gorbatsjov wilde
er de bevolking dichter mee bij het be
stuur brengen. En de Sovjetburger
heeft die kans niet laten liggen. Een
hartgrondig protest tegen wat zich in
de gestaalde kaders en in het ondoor
grondelijke apparaat van de partij af
speelt is het netto-resultaat van deze
stembus geworden.
Of de opzienbarende uitslag van af
gelopen weekend op korte ter
mijn veel verandering in de politieke
verhoudingen van de Sovjetunie zal
brengen is overigens zeer de vraag. De
positie van Gorbatsjov Is er zeker niet
in één klap helderder door geworden.
Wanneer hij inderdaad de radicale her
vormer is zoals menigeen hem ziet,
dan is zijn macht er aanzienlijk mee
versterkt. Maar wanneer hij ondanks
alles toch de voorzichtige aanpak
voorstaat - ook al om niet in botsing te
komen met de behoudende krachten
in de Sovjettop - dan is er voor hem
reden om bezorgd te worden over wat
hij zelf met dit stukje democratie heeft
losgemaakt. Want de Sovjetburger
heeft laten merken hoe groot de onte
vredenheid onder de bevolking is. De
kiezer wil eindelij k wel eens zien wat al
dat gepraat in het Kremlin over poli
tieke en economische veranderingen
nu in de praktijk betekent, - thuis, op
het werk, op straat, in de winkels. Jelt
sin, nog maar zo kort geleden verguisd
en uit het partij-apparaat verwijderd,
was van die onvrede het symbool. De
Sovjet-kiezer heeft in het stemhokje
laten blijken dat zijn/haar geduld be
gint op te raken. Gorbatsjov en zijn
partijtop kunnen het tegendeel niet
langer overeind houden.
vdM.
DEN HAAG (ANP) - Een dochteron
derneming van het Rotterdamse
sleepvaart- en bergingsbedrijf Smit
Internationale, ASCoSmit, heeft
dinsdagmiddag op de Noordzee voor
de Schotse kust de restanten van het
op 6 juli 1988 ontplofte produktieplat-
form Piper Alpha opgeblazen. Dat is
uit Aberdeen meegedeeld door een
woordvoerder van Occidental Inter
national Oil, de eigenaar van het plat
form. De ramp op Piper Alpha eiste
167 slachtoffers.
Met zware springladingen werden de
12,5 duizend ton wegende restanten
van Piper Alpha gespleten en werden
de 140 meter lange poten op 85 meter
onder de zeespiegel half doormidden
geblazen. Drie sleepboten en een trek-
ponton trokken de wrakstukken van
het platform na de explosies verder
uiteen, waarna het vervormde ijzer
tenminste 75 meter onder de zeespie
gel verdween. De operatie was noodza
kelijk, omdat het nog juist boven de
waterspiegel uitstekende overblijfsel
van het platform een gevaar voor de
scheepvaart vormde.
Wolkenvelden, maar ook veel zon. Het
is wat kouder dan gisteren, omstreeks
14 graden. De zuidoostenwind is aan
de kust matig, in het oosten van Zee
land zwak, 2 tot 3 Bft.
4 PAGINA'S ONROEREND GOED
INFORMATIE EN AANBIEDINGEN
