Oud- zout
wmWm&ë
Hoog- wind
PUZZEL
IJl
papier
Een kanjer van een cadeau
bomen
wt&m
mk.:
Mm
Apetrots
Bomengeld
Klassewerk
Zuid-Beveland: 2 grenslinden, naast elkaar
op een heuveltje in de polder, 20 m hoog, 250
en 280 cm dik, zeker meer dan 100 jaar.
Plaats: Nieuwlandpolders, bij spoorlijntje 's-
Heer-Arendskerke, Meeldijk.
Tholen: Lindenlaantje, zeer mooi onderhou
den, vrij uniek, 100-125 jaar oud, 18 bomen,
tot 4 m hoog. Plaats: voor kerk Poortvliet.
Walcheren: Vleugelnoot, dikste boom van
Zeeland, zeer bijzonder, 14 m hoog, omtrek
ruim 780 cm. Kroon van de boom is 10 m
breed. Plaats: binnenplaats ziekenhuis Mid
delburg (Gasthuis).
'W
Zeeuwsch-Vlaanderen: Esdoorn. Heel mar
kant, staat een beetje op een heuvel. Meer
dan 200 jaar oud, 14 m hoog. Omvang 345 cm.
Plaats: Oude Stoof, Hengstdijk.
Zeeland is niet echt een bomen-provincie. Dit
gebied ligt vrij laag en is nogal eens over
stroomd
In 1953 nog. Veel bomen spoelden weg of gin
gen dood door het zoute water.
Daarom vind je hier niet zoveel heel oude bo
men. De meeste zijn niet ouder dan 200 jaar,
al zijn er uitzonderingen. In Westhove staat
een linde van 500 jaar.
Daar komt nog bij dat op de Zeeuwse klei niet
zoveel soorten vanzelf groeien. Zowat alle bij
zondere bomen zijn door mensen ingevoerd
en aangeplant.
Sommige deden het erg goed, zoals de linde
en de walnoot. Maar veel bomen kunnen toch
vrij slecht tegen de vaak harde, zoute wind in
Zeeland.
De oudste, en vaak ook echt bijzondere bo
men vind je dan ook meestal niet in de polder.
Maar op de wat hoger gelegen plaatsen. Op
een dorpsplein, bij oude gebouwen, voor een
kerk of in een perk.
Vooral op kerkhoven staan vaak hele bijzon
dere. Wat denk je bijvoorbeeld van een
doodsbeenderenboom? Ook zie je daar vaak
treurbeuken en treurbessen.
In tuinen vind je ook nog wel heel oude bo
men. In een tuin in Veere staat bijvoorbeeld
een zwarte moerbei van ongeveer 200 jaar.
Maar ja, voor jou is waarschijnlijk het
boompje datje vorig jaar zelf plantte toch het
meest waardevol.
ÉStl
ipJRrdS
w'
m
i\ uw
1 d
SEsrïm
■-■■■•
Noord-Beveland: Paardekastanje, ongeveer 150 jaar oud, 14 m hoog, omtrek van 290 cm.
Plaats: Wissekerke, Dorpsweg 1.
Wat maakt een boom nu bijzonder? De leef
tijd? De dikte? De hoogte?
In Zeeland is een echt hoge boom wel bijzon
der ja. Door de wind worden de meeste niet
hoger dan zo'n 30 meter. Maar op de Veluwe is
dat vrij gewoon.
Bij Slot Haamstede staan tamme kastanjes.
Eén van de weinige in Zeeland. In de bossen
bij Utrecht staan er heel veel.
Als een boom er anders uitziet lijkt het al
gauw bijzonder. Die dikke vleugelnoot in
Middelburg is het ook. Dat is zelfs de impo
santste van heel Nederland.
In Wemeldinge staat een beuk in de polder.
Helemaal niet zo groot, helemaal niet zo oud.
Maar toch, heel bijzonder. Een beuk kan na
melijk slecht tegen wind. Buiten de bebouw
de kom zie je ze dus zelden.
Iepen (of olmen) worden zo langzamerhand
ook waardevol. Vroeger werden ze in lange
rijen op dijken gezet. Vooral bedoeld als tim
merhout.
Ook de 100 jaar oude iependijk op Tholen is
oorspronkelijk als hakhout geplant. Het is
een van de laatste. De meeste iepen zijn in de
oorlog omgehakt. En de rest wordt bedreigd
door de iepenziekte.
Bijzonder of niet. Je mag niet zomaar een
boom kappen. Zelfs niet als het je eigen boom
is. Je moet dat eerst aanvragen.
Gelukkig maar. Zeeland heeft toch al niet zo
veel.
HORIZONTAAL:
1 vis; 5 tweetal; 7 'magische' boom; 11 kever; 13
krachtig; 14 dunne twijg; 17 insekt; 19 hoogste
punt; 20 distelvink; 22 bedrog; 24 tropische
boom; 27 veelvraat; 28 voorzetsel; 30 vorm van
het werkwoord zijn; 31 wijsje; 35 stil!; 37 wrede
Romeinse keizer; 38 loofboom; 40 slee; 41 oever
gewas; 43 afgesneden tak, loot; 44 loofboom; 45
sterke drank; 46 bladader; 47 oude lengtemaat;
48 roem; 49 zangnoot; 50 sneeuwhut; 51 kelner;
53 senior (afk.); 54 kloosterzuster; 55 ruimte
vaarder; 57 zware bijl; 58 meisjesnaam; 59 deel
van een huis; 61 loofboom; 63 achter; 65 toilet
(afk.) (van achter naar voren invullen!); 67
grondstof voor papier; 68 naaldboom; 70 wegen;
71 honderd vierkante meter; 72 bevestigend ant
woord; 74 deel van een boom; 75 aardig.
VERTICAAL:
1 houtig gewas; 2 reeds; 3 klip; 4 neusvocht; 6 do;
8 voorstelling in de slaap; 9 loofboom; 10 het
kappen van bossen; 12 herkauwend dier; 14 lar
ve van een vlinder; 15 werkplaats van een kun
stenaar; 16 bedehuis; 18 groep bomen in Goes;
20 vader; 21 deel van de melk; 23 rivier in Italië;
25 niet dicht; 26 vrouwelijk schaap; 29 schrijfbe-
nodigheid; 32 onderwijs; 33 mikken; 34 vogel-
produkt; 35 boomtop; 36 humus; 39 voor alle an
deren; 40 lichaamsdeel; 42 bundel druiven; 50
voorzetsel; 51 zware storm; 52 rondhout; 56 deel
van het gebit; 60 loofboom; 62 knipwerktuig; 64
schors; 66 deel van een boom; 69 kliekje; 70 ten-
nisterm; 73 klaar.
Bij juiste oplossing vormen de letters uit de
vakjes: 33,9,60,15,36,6,50, 56,8,47,1, 28,10,17,
35,30, 72,16,44 en 22, achter elkaar gelezen, een
spreekwoord.
Onder de goede inzendingen verloten wij 15 boe
kenbomen van 15,-. Oplossing vóór 1 april
1989 sturen naar PZC Vlissingen, postbus 18,
4380 AA, Vlissingen.
Deze extra
Krullébak over
bomen en papier is
gemaakt door:
Marina van den
Boogaart, Jaap
Clement, Anneke
van den Doel,
Leen van
Duivendijk, Sam
Karstens, Louis
Kesteloo, Ramon
de Nennie, Hans
Segboer, Jan
Smeekens en
Willem Verstuyf.
m
\JÊÊ
9E JAARGANG - NUMMER 3 - DINSDAG 21 FEBRUARI 1989
Hoe heet de grootste bomenvre-
ter van ZeelandJuist, de P.Z.C.
zelf.
Deze platte Krullébak was vroe
ger een trotse bomentak. Maar
dat zal na deze krant oud
nieuws voor je zijn.
In de Zeeuwse Bieb voeren twee
heren oorlog. Tegen schimmel
en zuur in oude boeken. De
tweede wereldoorlog duurt
daar nog 200 jaar langer.
Een danseres met drie armen:
Een beeld van meester Van der
Maas uit Terneuzen. Gemaakt
van gevonden takken en wor
tels.
Barbara Jean woont in Middel
burg. Vroeger woonde deze
kunstenares in Amerika. Ze
schildert en tekent op papier.
Zeer eigenwijs.
Zierikzee of Zierikbos, Water
landkerkje of Knotmoerbei-
kerkje, Colijnsplaat of Colijns-
plataan, Zoutelande of Zoute-
linde. Onzin! Zeeland heet niet
voor niets Zeeland. Veel zee,
weinig bomen. Maar we hebben
wel een paar bijzondere bomen.
Wat zingt mooier? Een Beatrix-
linde of een Wilhelminalinde?
Loslopende honden vernielen
het bos van Schouwen. Geluk
kig staan er ook bomen 'met
stip'.
In Zoutelande maken kinderen
zelf papier. Met eigen water
merk. Bankbiljetten vinden ze
nog te moeilijk.
Voor elke gekapte boom wordt
er eentje teruggeplant. Het is
verboden je eigen boom zomaar
om te hakken.
Auto uit de bochtboom zwaar
gewond afgevoerd. Telefoon en
riool vernielen de ivortels van
stadsbomen.
De Stormvogel uit Vlissingen
zwemt niet in het geld. Dus ver
zamelt deze zwemclub oude
kranten. Dat levert per maand
100,- op. Ze winnen veel zwem-
ivedstrijden. Dus komen ze
vaak in de krant. Die halen ze
weer op.
Een babybos in Goes. Nieuwe
ouders planten een boom naast
het ziekenhuis. Die boom krijgt
de naam van de verse baby. In 1
jaar werden 170 boompjes gebo-
En als je nu door de bomen het
bos niet meer ziet... Maak onze
super puzzel.
Deze Krullebak/bomenkrant is eigenlijk een
stuk cadeaupapier. Als je ze allemaal aan el
kaar plakt kun je van Vlissingen tot Bergen op
Zoom. Naar elke school in Zeeland is namelijk
een stapel onderweg. Alles meegerekend gaan
er 110-duizend de deur uit.
Dit cadeaupapier hoort bij een metershoog ge
schenk. Vorig najaar heeft de PZC immers aan
elke Zeeuwse gemeente een aantal bomen be
loofd. Geen kar met dunne struikjes. Maar een
paar toekomstige kanjers. Van het soort dat er
over 200 jaar nog kan staan. Zoals de esdoorn,
paardekastanje, plataan of een lindesoort.
Al met al een cadeau van 30-duizend piek.
Want de PZC viert feest. En daar mag iedereen
van meegenieten.
hoofdkantoor. Alle afdelingen plus de druk
pers zitten nu in Vlissingen onder één dak.
Daar hebben we ons erg op verheugd.
Toen het klaar was hadden we het liefst een
knots van een fuif gegeven. Echt voor alle in
woners van de provincie. Dat kan natuurlijk
niet. Vandaar dat we nu iedereen dicht bij huis
trakteren. Niet op gebak maar op een grote
sterke boom".
Wie iets te vieren heeft bouwt als het even kan
een feestje. En de visite brengt wat mee. Dat is
wel even anders dan zelf cadeaus uitdelen.
„Toch wilden we het beslist op deze manier
doen", zegt directeur K. Scherphuis van de
PZC. „We zijn namelijk apetrots op ons nieuwe
Zo stond er bij de officiële opening geen tafel
klaar voor de cadeaus. In plaats daarvan was
er een speciale bomenrekening. De PZC had er
zelf vast de helft van het bomengeld op gestort.
De gasten gaven de rest.
Directeur Scherphuis: „Ik weet best dat het in
onze 30 gemeenten slechts om 150 bomen gaat.
Maar alle kleine beetjes helpen. Er zit trou
wens nog meer achter dit idee. Alle papier
komt van een boom. We kappen onvoorstel
baar veel hout. Voor de PZC gebruiken we zo al
per jaar drie miljoen kilo krantepapier. In de
lengte is dat meer dan de halve aarde rond. Dat
is een hoop. Ook al bestaat de helft daarvan uit
oud papier.
Toch slaan de kranten de wereld niet zomaar
kaal. Wanneer we 100 bomen rooien gaan er
minstens 120 nieuwe boompjes de grond in.
Dat weet nog steeds niet iedereen".
Op dit moment zijn in heel Zeeland honderden
schoolkinderen met bomen in de weer. Zij
knutselen als klassewerk een boom.
De PZC-bomen worden haast allemaal op 5
april geplant. Dat is de Nationale Boomfeest
dag. In de meeste gemeenten duiken er dan
complete schoolklassen in de klei.
En op één van die plaatsen krijgen ze onver
wachte hulp. Van een glunderende krantedi
recteur. „Lekker even meespitten", kondigt hij
aan. „en later nog es kijken of ze het doen. „Je
eigen boom op weg helpen. Dat is een belang
rijk gevoel. Zonder bomen maakt de wereld
geen schijn van kans. Laten we dus allemaal de
natuur een handje helpen. Bomen? Zet daar
maar eens een boom over op."
