PZC
uit
JAN DECLEIR
de gruwel van 'gilles!'
VERWACHT
vrijdagkrant
J
ivo janssen
gilles!
kamerkoor
montezuma's revenge
tropenjaren
mooi bruin
De agenda
de chatel
shaffer
zigeunerjazz
hetty blok
de humorist
fabeltjeskrant
ritz ribble
feestlokaal
neville tranter
12
zïïfb
VRIJDAG 13 JANUARI 1989
solo
- i
-
Scene uit 'Change' van de dansgroep Krisztina de Chatel.
VRIJDAG
Ivo Janssen geeft vanavond (vrijdag) een pianorecital in de Con
certzaal in Middelburg (20.00 uur).
De met verschillende prijzen begiftigde pianist (25) speelt uitslui
tend werken van Frederic Chopin: Nocturnes nr 7 en 8, Mazurkas nr
14 en 15 en Vierentwintig Preludes.
Op tekst van Hugo Claus voert de Vlaamse acteur Jan Decleir van
avond (vrijdag) in de Stadsschouwburg in Middelburg (20.00 uur)
de historische figuur Gilles de Rais ten tonele, die in 1440 in Nantes
werd gehangen en verbrand.
In de theatermonoloog 'Gilles!' wordt het gruwelijke beeld geschetst
van deze krijgsman, die streed aan de zijde van Jeanne d'Arc, die hij
liefhad en als het puurste van Gods schepping beschouwde. Als zij
verbrand wordt en God niet ingrijpt om haar te redden, besluit hij
het allerergste te doen om God uit te dagen. Hij vermoordt honder
den kinderen, die tijdens het sterven zijn lust opwekken.
Het Nederlands Kamerkoor, onder leiding van Paul van Nevel, is
vanavond (vrijdag) te beluisteren in de Burgerzaal van het stad
huis in Middelburg (20.15 uur).
Voor dit concert, dat uitgaat van de gemeente Middelburg, in samen
werking met de Stichting Organisatie Oude Muziek in Utrecht,
staan Sweelincks Vlaamse tijdgenoten en navolgers op het program
ma.
'Volume 1' is de titel van het theaterprogramma van de vocale pop
groep Montezuma's Revenge, dat vanavond (vrijdag) wordt ge
bracht in het Zuidlandtheater in Terneuzen (20.00 uur).
Voor de muzikale show heeft de uit vijf leden bestaande groep geput
uit het harde en softe popwerk van de laatste twintig jaar. In de ar
rangementen zijn de instrumenten vervangen door meeslepende
zangpartijen.
De Zeeuwse theatergroep Split speelt vanavond (vrijdag) 'Tropen
jaren' van Adriaan van Dis in de aula van de MTS in Vlissingen
(20.00 uur).
Het toneelstuk toont de confrontatie tussen twee (vermeende) half
broers. die elkaar vijftien jaar niet gesproken hebben. De eéri leidt
een strikt geordend leven, de ander juist het tegenovergestelde. De
herinnering aan de vader voert het spel tot een climax.
ZATERDAG
In het Mini-theater in Middelburg gaat zaterdagavond (20.30 uur)
de muzikale komedie 'Mooi Bruin' van het Middelburgs Theater in
Advertentie
vr.
13
zo.
15
di.
17
Stadsschouwburg Middelburg 20.00 uur
JAN DECLEIR speelt "Gilles van Hugo Claus
f 17,00; CJP/Pas 65 f 12,00
Concertzaal Middelburg 20.00 uur
PIANORECITAL: IVO JANSSEN Chopin-programma
f 16,00; CJP/Pas 65 f 12,50
Lunchcafé Stadhuis Goes 12.00 uur
KOFFIEKONSERT: HETTY BLOK brengt een programma
met liedjes en kindergedichten van Annie M.G. Schmidt
f 8,00; CJP/Pas 65 f 6,00; jeugd t/m 12 jaar f 3,50
geen voorverkoop - kaarten uitsluitend aan de zaal
de Prins van Oranje Goes 20.00 uur
DE HUMORIST met John Kraaykamp UITVERKOCHT I
Stadsschouwburg Middelburg 20.30 uur
DANSERIJE brengt "Feestlokaal"
wo
18 DE NIEUWE
aansluitend talkshow f 13,50; CJP f 9,50
do. 't Beest Goes 21.00 uur
19 THE STUFFED PUPPET THEATRE
f 13,50; CJP/Pas 65 f 11.00
vr. de Prins van Oranje Goes 20.00 uur
20 AVNER EISENBERG Amerikaanse superclown-goochelaar
in zijn vrolijke familieprogramma "Avner the Eccentric"
116,00; CJP/Pas 65 f 12,50; jeugd t/m 12 jaar f 5,00
Stadsschouwburg Middelburg 20.30 uur
SLAGERIJ VAN KAMPEN elektro-akkoestische slagwerk
groep met hun theaterprogramma "Out of the Doldrums"
f 15,00; CJP 19,50
za. de Prins van Oranje Goes 15.00 uur
21 W1ELLIE WIEBEL voorstelling voorkinderen van 3 tot 6 jaar
door Cees Brandt (duur ca._50 minuten - geen pauze) f 8,50
Stadsschouwburg Middelburg 20.00 uur
JOZEF VAN DEN BERG met zijn nieuwe theaterprogramma
"Genoeg gewacht I" f 19,00; CJP/Pas 651 14,00
zo. Vestzaktheater Vlissingen 16.00 uur
22 SHERRYKONSERT: DIMITRI FERSCHTMANN (cello)
&MILABASLAWSKAYA(plano)/Eteethoven, Schumanne.a.
f 17>M;_CJP/Pas 651 14,00; jeugd t/m 12 jaar 1 5,00
wo. de Prins van Oranje Goes 2Ö.Ö0 uur
25 DE NIEUWE DANSERIJE brengt "Feestlokaal"
f 13,50; CJP/Pas 651 11,00
do. de Prins van Oranje Goes 20.00 uur
26 HET UITZICHT visueel theaterspektakel voor iedereen
vanaf 9 jaar door Mimestudio Haarlem
f 16,00; CJP f9,50
VOORVERKOOP BIJ DE VWS TER PLAATSE
VANAF 8 DAGEN VOOR DE EVENEMENTEN
Telefonisch reserveren
Middelburg: 15256, Goes: 15154, Zierikzee (van 19-20 uur); 12192
Theaterlljn (01180) 11511 dag en nacht aktuele Informatie
Pianist Ivo Janssen.
premiere Het verhaal draait om de weduwe Vermeulen die bij haar
zoon en schoondochter is ingetrokken.
De relaties lijken evenwel, in alle combinaties, enigszins verstoord.
Daar banjert dan ook nog eens de klusjesman Sjors doorheen. Het.
familierelaas, geschreven door Ans Schilders en Leonard van den
Berge, wordt van tijd tot tijd onderbroken voor liedjes en voordrach
ten. De composities zijn van Willem-Jan Gevers, Jo den Hollander en
Peter Adriaanse. De laatste geeft tevens de klusjesman gestalte en
de andere spelers zijn Roelie van de Velde. Ann Gillissen en Judith
Straver. Voor zang en voordracht betreden ook Ans Schilders. Anke
Tanihatu en Cees Bayens het podium. De regie was in handen van
Gerard Baijens.
Zes dansers en danseressen vormen de levende elementen in de nieu
we voorstelling 'Change' van de dansgroep Krisztina de Chatel, die
zaterdagavond te bewonderen is in het Zuidlandtheater in Terneu
zen (20.00 uur). Zij voeren een gepassioneerde dans uit in een magi
sche omgeving.
De Zeeuwse Komedie speelt zaterdag (20.30 uur) de eenakters 'Pu
blic eyes' en 'White lies' in het Vestzaktheater in Vlissingen.
De schrijver gebruikte simpele gegevens als overspel en het voor
spellen van de toekomst om bizarre kanten van de mens te laten
zien.
Het Kwartet Fapy Lafertin laat zaterdagavond (22.00 uur) in jazzca
fé Porgy Bess in Terneuzen staaltjes van zigeunerjazz horen.
Het kwartet wordt gevormd door Lafertin op gitaar, altsaxofonist en
vibrafonist Joep Peeters, ritme-gitarist Flip Kraajenbrink en bassist
Simon Planting. Lafertin's ster als vertolker van zigeunermuziek,
waarin zijn roots liggen, steeg al in de Belgische zigeneurgroep Waso.
Na tien jaar maakte de Zeeuws-Vlaming de overstap naar de grote
podia, het North Sea Jazz Festival en vergelijkbare festivals in Can
nes. Nice en Edinburgh. In Zeeland is hij vooral bekend geworden
door zijn optredens tijdens het Schelde Jazz Festival.
ZONDAG
Het koffieconcert van zondag (12.00 uur) in het Lunchcafé Stadhuis
in Goes draait geheel om Hetty Blok, die liedjes en gedichtjes van
Annie M. G. Schmidt ten gehore brengt.
Zij put daarbij uit legendarische programma's als 'De familie Door
snee', 'Pension Hommeles' en 'Ja zuster, nee zuster'. Pianist Bas
Odijk speelt de muziek van Cor Lemaire, Ruud Bos en Harry Ban-
nink.
DINSDAG
Johnny Kraaijkamp is dinsdag te zien in de tragi-komedie 'De Hu
morist' van John Osborne in de Prins van Oranje in Goes (20.00 uur).
Hij speelt de rol van de verlopen entertainer Archie Rice, met naast
zich Nellie Frijda en Luc Lutz.
WOENSDAG
Voor kinderen van 3 tot 12 jaar komt woensdagmiddag 'De Fabel
tjeskrant' naar 'De Stenge' in Heinkenszand (15.00 uur).
De clown Kwipi goochelt in het decor van het dierenbos en de werk
plaats van Ed en Willem Bever, die hem ook behulpzaam zijn. Verder
zijn ook Chico Lama en Jacob de Uil aanwezig. Er worden verschil
lende bekende liedjes gezongen.
In het Zuidlandtheater in Terneuzen brengt de groep Burpp woens
dagmiddag (15.00 uur) de kindervoorstelling 'Ritz Ribble'.
Achter deze naam gaat een vriendelijke detective schuil, die heeft ai
te rekenen met meesterdief Victor Rabinsky. Voor kinderen vanal
zeven jaar.
Het Nederlands Kamerkoor.
DONDERDAG
'Feestlokaal' heet de voorstelling die De Nieuwe Danserije woens
dagavond danst in de Stadsschouwburg in Middelburg (20.30 uur).
In een afgelegen ruimte, ooit gebouwd voor een feest, komen zeven
vrouwen, die ieder dit lokaal kennen vanuit een andere ervaring in
het verleden. Voor elke vrouw is dat aanleiding om nu, aan het eind
van de nacht, het lokaal weer op te zoeken.
De Australische poppenspeler Neville Tranter komt donderdag
met zijn Stuffed Puppet Theatre naar 't Beest in Goes voor eeri
voorstelling van 'De Zeven Hoofdzonden' (21.00 uur).
Het verhaal handelt over de legendarische duivelskunstenaar dr
Faustus, die een contract sluit met Mephisto, dienaar van de duivel.
De voorsteling begint op het moment dat het laatste levensuur van
Faustus is aangebroken en zijn ziel en zaligheid worden opgeëist.
i,
De Amerikaanse superclown en goochelaar Avner Eisenberg Wl
zijn show vrijdag 20 januari in de Prins van Oranje in Goes®!
uur).
De musical 'Anirnal Farm' naar de roman van George Orwell U|
januari te zien in het Zuidlandtheater in Terneuzen (20.00 uur),
In de Stadsschouwburg in Middelburg is 20 januari Slagerij1'!
Kampen te beluisteren (20.30 uur).
Wiellie Wiebbel van Cees Brandt voor kinderen van 3 tot 6 jaarj
ZpfprHcio- 91 iortiiori iyt He PririS Vfl7"! OrfïT^'f 'H CrOCf? >15 ^0 U!U"
Jozef van den Berg brengt 21 januari zijn nieuwe theaterprugr®'-^
in de Stadsschouwburg in Middelburg (20.00 uur).
Amsterdamse Bachsolisten -'eitolken 21 januari BrandenbuF|
Concerten in het Zuidlandtheater in Terneuzen (20.00 uur).
Dimitri Ferschtman (cello) en Mila Baslawskaya (piano) gev
dag 22 januari een sherryconcert in het Vestzaktheater in VlissiwJ
Het Terneuzense Zuidlandtheater beleeft 22 januari Spaanse s
met Fiesta Flamenco (15.00 uur).
Eeri van de uitgangs-
f punten is de vraag ge
weest wat er omgaat in ie
mand die zich op een dusdani
ge manier met de misdaad be
zighoudt. Gilles was echt een
misdadiger en geen kleintje.
De moderne geschiedenis
kent mensen die verantwoor
delijk waren voor veel meer
doden, ook op een gruwelijke
wijze. Een Eichmann bijvoor
beeld. Maar dat zijn eerder
klerken van de misdaad, een
soort managers, die organise
ren en papieren onderschrij
ven. Als zodanig hebben ze
niet zo'n groot aandeel in de
directe misdaad. Maar deze
Gilles deed alles zelf, liet het
niet aan anderen over".
„Als je nagaat dat hem een
proces werd aangedaan voor
de moord op zo'n tweehon
derd kinderen - maar dat is
waarschijnlijk ver beneden de
werkelijkheid - dan zijn de
uren. de weken, de maanden
die hij daar in gestoken heeft
aan reele tijd onvoorstelbaar,
in al zijn gruwelijkheid. Dat
heeft Hugo Claus zeker aange
grepen. gedacht van hoe kan
dat, wat beweegt iemand om
zó ver te gaan? Hij heeft moe
ten graven in zijn eigen ge-
voels- en gemoedsleven en
hoopt dat ook de acteur dat
doet om iets van hetzelfde te
ontdekken, om daar iets wij
zer mee te worden".
„Er zitten niet direct beleren
de lessen in, het stuk is niet
echt moraliserend. Maar het is
natuurlijk wel zo, dat wanneer
ge weigert de moordenaar in
uzelf te ontdekken, als je de
gruwel in jezelf afwijst, het
hoog tijd wordt datje iets aan
jezelf gaat doen. Ik ben ten
minste heel bang van mensen
die dat afwijzen, want ik denk
dat zij vaak de echte gruwels
zijn".
De Vlaamse acteur Jan De
cleir (42) speelt de komende
maanden zijn door Hugo
Claus geschreven solo-voor
stelling 'Gilles!' in Nederland.
Het stuk is gebaseerd op de
historische krijgsman Gilles
de Rais. die streed aan de zijde
van zijn geliefde Jeanne d'Arc
en in 1440 in Nantes werd ge
hangen en verbrand, nadat hij
zich voor zijn rechters had
moeten verantwoorden voor
hekserij, bloedige misdaden
en seksuele misdrijven.
Jan Decleir begon zijn solo
carrière ooit met een stuk van
Hugo Claus, 'Jan zonder
Vrees', maar beiden waren
daar niet echt tevreden over
en beloofden elkaar het bij een
andere gelegenheid nog eens
over te doen. De tijd daarvoor
was vorig jaar aangebroken.
Had Jan bij de eerste samen
werking verschillende eigen
ideeeri aangedragen, nu liet
hij Claus geheel de vrije hand.
Jan Decleir als Gilles de Rais.
„Hugo heeft voor Gilles geko
zen. Hij had vroeger al eens
met het idee rondgelopen,
maar heeft, naar hij beweert
in mooie krante-artikelen, op
een goede gelegenheid en de
juiste acteur gewacht. Dat
bleek ik te zijn. Hugo zou dit
stuk zeker niet geschreven
hebben als het alleen maar
ging over de rariteit van het
verschijnsel Gilles. Hij wou
iemand op het toneel zetten
van vlees en bloed die moge
lijk een appel doet op een pu
bliek van vandaag en zeer ze
ker op de speler. Hij heeft in
derdaad iets gemaakt waar
van ik het idee heb dat het mij
aangaat en ik hoop - dat is in
Vlaanderen nochtans bewe
zen - dat het publiek ook iets
heeft met de op- en neergang
van deze figuur".
„Gilles is bijwijlen een prach
tig redenaar, een heel intelli
gent woordkunstenaar. Dan
wordt hij van het ene op het
andere moment een stout
kind. dan weer een bedrogen
man. Er zijn zoveel facetten
aan deze persoon die heel her
kenbaar zijn, maar van wie ik
nooit met zekerheid kan zeg
gen hoe hij in werkelijkheid
was. We hebben dit stuk ook
gezien als eéri van de moge
lijkheden van theater die van
daag de dag helaas te weinig
worden aangeboord: het ge
bruik van het levende woord,
de taal die het middel bij uit
stek is om gedachten, ideeeri-
goed en gemoedsgesteltenis
sen o,Ter te brengen en die
voor een deel in de verdruk
king is geraakt door een nogal
opdringerige opmars van de
beeldcultuur".
„We wilden een beetje tegen
gas geven en het woord in zijn
waarde herstellen. Kijk, als
een cultuurgemeenschap - in
Vlaanderen is dat zeker een
zaak om op te letten, maar dat
geldt ook voor Nederland -
haar taal als verworvenheid
gaat ontkennen en ontkrach
ten ten voordele van een soort
van beeldcultuur die alleen
maar gericht is op sensatie,
dan staat die gemeenschap er
slecht voor. De beeldcultuur
dringt overal door. Toilet of
wc wordt niet meer op de
muur geschreven, maar men
hangt een plaatje op, zodat
zelfs een hond het kan ver
staan".
„Het woord en de taal ver
schaffen ons de mogelijkheid
om gedachten en ideeeri te or
denen, zodanig dat de maat
schappij min of meer treffelijk
functioneert. Dat heeft heel
veel te maken met bescha
ving. Toch heb ik vaak het
idee dat mensen die zich met
cultuur bezighouden precies
het tegenovergestelde doen
en de beschaving ondermij.
nen. Dat vind ik geen goede
zaak".
Hoewel hij al vele jaren
hoofdzakelijk solistisch op de
planken te vinden is, laat Jan
Decleir over deze vorm van
toneel weten: „Het is tegen
mijn winkel wat ik nu zeg,
maar ik ben er niet zo enorm
plat van, ik vind het geen
noodzaak in het theater. Ik
beschouw het als een noodza
kelijk kwaad. Als er zich voor
sommige mensen op een be
paald tijdstip niets aandient,
kunnen ze beter solo spelen
dan helemaal niet. Het blijft
voor mij iets marginaals.
Daar bedoel ik niets slechts
mee, want het kan ongeloof
lijk boeiend en meeslepend
zijn, maar het is niet echt het
grote theater waar ik van
droom".
„Jawel, ik word wel bena
derd, maar dan moet ik mij,
zou ik er op ingaan, aanpas
sen en insluiten in vaak be
nauwende, vooraf beraamde
concepten. Dat sluit weer aan
bij de grote beeldenmakers
waar we het over hadden en
daar voel ik mij dan ook niet
thuis. Ik heb echter heel veel
lol in het soleren, maar ik
moet eerlijk antwoorden en
kan niet verhelen: het echte
grote theater speel je niet al
leen".
Daarom staat Jan later dit
seizoen bij de Blauwe Maan
dag Compagnie in 'De
Meeuw' van Tsjechov. Wan
neer eind maart 'Gilles!' is
uitgespeeld, begint hij ook
aan de verfilming van de ro
man 'Omtrent Deedee' van
Hugo Claus. Als het min isle-
rie de subsidie toekent, «ordt
deze zomer 'Gilles!' eveneens
op het celluloid vastgAeyf
Solo.
„Dat kan niet anders. Voor
deze fantastische gruwel
moet je een middel vinden,
waardoor je hem niet hoeft te
tonen, want dat is totaal on
mogelijk. Amerikanen zou
den er misschien aan begin
nen, maar dat wordt dan een j
film waar ik niet naar ga kij-1
ken. Via een of andere truc en
de verbeelding moet je het
waar kunnen maken. Per de
finitie is dat iets wat je alleen
doet".
FRANS P. J. DOELEMAH
('Gilles!' is vanavond vrijdag -
te zien in de Stadsschouwburg in
Middelburg)
liJP1®
