PZC kool scoort hoog met vitaminen aan tafel HR culinair genieten in een luie stoel de snackbar is hard toe aan nieuwe bezieling JU? vrijdagkrant 20 «Hf 10 VRIJDAG 13 JANUARI 1989 vraag erkenning appety 's I De kolenfaniilie scoort hoog op het gebied van leveran cier van vitamine C. Gemiddeld is per dag maar een bescheiden portie kool nodig om aan de vi tamine-behoefte te voldoen. En aan kool is momenteel geen ge brek. We willen het deze keer echter eens hebben over een be paald lid van de familie, de wit te kool. Hoewel witte kool z'n voedingswaarde dus met ande re koolsoorten gemeen heeft, heeft de krop een kenmerkende eigen smaak. Ook in termen van houdbaar heid overtroeft de krop z'n soort genoten. Op een koele, droge plaats blijven mooie exempla ren wel zo'n twee maanden goed, vandaar ook de naam 'bewaar- kool'. Met een breinaald wordt een gaatje in de stronk geboord, en de kool wordt aan een touwtje opgehangen. Echt nodig is dit echter niet. de groente is het hele jaar verkrijgbaar, hoewel de aanvoer in april, mei en augus tus iets minder is. Wie er dan on verhoopt trek in krijgt-, doet een greep in de vrieskist: na een blancheertijd van twee minuten laat witte kool zich uitstekend invriezen. Schoonmaken is al even eenvou dig. De lelijkste buitenbladeren worden verwijderd, zo ook een deel van de stronk. De kool was sen, in vieren snijden, en langs de zijkant in dunne reepjes scha ven. Reken op 250 gram per per soon voor een hoofdgerecht. 75 gram voor een salade. Kook wit te kool in een bodempje water met wat zout in beslist niet lan ger dan 15 minuten gaar. Door te lang koken ontstaan anders zwavelverbindingen met als ge- jes en plakjes. Fruit de uien, en voeg er 400 gram gehakt aan toe. Doe er de champignons en pa prika bij, bak alles op hoog vuur goed aan. Voeg de kool erbij en smoor alles te zamen met een bouillontablet zo'n 10 minuten, het deksel op de pan. Schep er vervolgens de banaan, de taugé en naar smaak chili- en papri kapoeder, doorheen. Meng dit alles door de macaroni, en doe volg nare luchtjes en zwaar ver teerbaar eten. Deze groente smaakt het lek kerst bij zoute vleessoorten, zo als bacon en rookspek, maar ook met dikke plakken ham, gehakt of verse worst. Wie behoefte heeft aan iets exotisch, kan zich uitleven op: Koolmacaronï met banaan en taugé. Kook 500 gram macaroni beet gaar. Maak twee uien, 100 gram champignons. 750 gram witte kool, 100 gram taugé 1 rode pa prika en 1 banaan schoon, en snijd ze respectievelijk in reep- het geheel over in een beboterde vuurvaste schotel, dek het af met plakken pittige kaas. In een voorverwarmde oven laten brui nen, en voor het opdienen nog even bestrooien met versgeknip te bieslook. Witte kool op z'n best. ERIC TRUFFINO De uienschilmachine van IBVL. Het oogsten van kool Voor sommige handelingen lijkt het haast onmogelijke dat ze ooit door een machine worden verricht. Het pellen van garnalen bij voorbeeld. Hoe lang wordt daarmee al niet geexperimenteerd? Het schillen van uien is van hetzelfde laken een pak. Maar daarvoor lijkt nu de oplossing vrijwel gereed. Binnenkort zal een machinefabriek het prototype van de eerste volautomatische uienschilmachine voltooien. De machine is ontwikkeld in Wageningen. waar het IBVL, een instituut dat onderzoek doet op het gebied van de bewaring en verwerking van landbouwprodukten, sinds jaar en dag bezig met het bedenken van slimme apparaten. De technieken waarmee jaarlijks miljoenen tonnen aardappels tot frites en chips worden verwerkt, zijn bijvoorbeeld grotendeels bedacht door de mensen van het IBVL. Nu hebben ze dus de uienschilmachine geconstrueerd. Die beschikt over enkele rollen waarmee de uien worden gericht, dat wil zeggen kop aan staart worden gelegd. De rollen transporteren de uien naar een grijpmechanisme dat ze naar messen voert die kop en staart van de uien snijden. Vervolgens worden de uien rondom ingekerfd door de machine. De buitenste rokken, zoals de schil wordt aangeduid, raken daardoor los en worden door de machine weggeblazen. Op die manier wordt 85 procent van de uien in eéri keer schoongemaakt. Er is een behoorlijke vraag naar uien in voorbewerkte of verwerkte vorm. De kleine schilbedrijfjes die ons land kent, kunnen er maar nauwelijks aan voldoen. Het uienschillen is rotwerk dat vrijwel geheel met de hand wordt gedaan. Er zijn wel schilmachines in gebruik, maar die verrichten slechts een deel van het werk. Volautomatisch is er niet een. De uien moeten een voor een met de hand erop worden gelegd. Soms werkt zo'n machine met een vlam om de rokken snel te drogen. Dat gaat niet zonder risico. Vandaar dat men bij het IBVL graag wijst op het veiligheidsaspect van de nieuwe machine. Die werkt met messen en lucht. Er komt geen vlam aan te pas. Het Wageningse instituut heeft in Europa en in de Verenigde Staten octrooi gekregen op het principe van de schilmachine. ALFRED VAN DIJK Zoals de liefhebbers van reisverhalen wereldrei zen maken zonder uit hun luie stoel op te staan, zo kunnen gourmets ontspannen achter overgeleund genieten van een goed culinair boek. Zo'n vorm van eetlust opwekkend leesgenot vinden we in Het Fijnproevers Leesboek, een uitgave van De Bijenkorf. In terviews van Ronald Hoeben en Ellen Verbeek vormen de hoofdmoot. Zij laten bijvoor beeld Thomas Lepeltak, de Stan Huyghens van De Tele graaf verklappen hoe het er op 'gecaterde' party's aan toe gaat („de Nederlandse ober is de enige ober ter wereld die al weglopend zegt: ik kom bij u.") en vertellen hoe notaris Onno Vogelsang, die er niet tegenop ziet om voor een su blieme maaltijd naar Zwit serland te rijden, bij het sa voureren van cromesquis met truffel van ontroering gaat staan. Ileen Montijn laat in de marge schrijvers aan het woord over hun literaire droommaaltij- den en Johannes van Dam van de Amsterdamse Kook- boekhandel schrijft over keu- kenapparatuur zoals de espresso-machine: „het noor den drinkt koffie voor de dorst, het zuiden drinkt koffie voor de smaak." Een van de fraaiste culinaire kijkboeken van de laatste tijd is Gebak en Taarten van pa tissier Jef Damme, die dertig jaar ervaring neerlegde in 174 bladzijden. Hoewel het een re ceptenboek is. zullen velen het alleen al aanschaffen om te kijken naar de prachtige il lustraties. Jef Damme noemt het een boek over droog gebak en taarten en die benaming bevestigt wat op het eerste ge zicht als vermoeden bij ons bovenkomt, namelijk dat het hier gaat om een handboek voor professionele koks-patis siers en gevorderde amateurs. Jef Damme is geen koekebak- ker maar een kunstenaar en zijn creaties zijn een lust voor het oog. Wie graag taarten bakt en deze liefhebberij naar een professioneel niveau wil tillen, kan dit boek als hand leiding gebruiken. Jef Damme geeft voor vele gebaksoorten de basisrecepten, maar toch is enige ervaring gewenst omdat hij uitgaat van een zekere ba siskennis. Een van de eenvou diger recepten, hier weergege ven, is dat voor Wiener Apfel- strudel. Het dessert is aan het slot van menig geslaagd etentje het wat teleurstellende sluitstuk dat we dan ook wat denigre rend 'het toetje' noemen. In de Nederlandse burgerkeuken is het helemaal een verwaar loosd onderdeel en niet voor niets is er op het gebied van toetjes een florerende markt voor kant-en-klaarprodukten ontstaan. Restaurateurs we ten dat zo'n toetje als laatste indruk erg belangrijk is en leg gen zich steeds meer toe op wat het 'grand dessert' heet. Aan de hand van Angelique Schmeincks goed geïllu streerde boekje Le Grand Dessert is het mogelijk zelf thuis ook van die indrukwek kende nagerechten op tafel te kant van het peertje drukken. Bestrijk de peertjes met eigeel en bak ze af in de oven bij een temperatuur van 200 graden tot ze goudgeel zijn. WIENER APFELSTRUDEL. Ingredieiiten 1000 gram I bloem, 650 gram water, 50 gram basterdsuiker, 10 gram zout, 200 gram gesmolten 1 ter, 100 gram boter, 1000 gram I geschilde en in fijne stukjes gesneden appelen, 50 gram rozijnen, een mespuntje ka neel. Bereiding: een niet te taai deegje maken met de bloem, het water, de basterd-1 suiker, het zout en de gesmol ten boter. Dit deeg een uur la-1 ten rusten in de koe''-ast. De I appelstukjes, rozijn en ka-1 neel goed door elkaar men gen. Het deeg uitrollen tot een I plak van 40 bij 60 centimeter De 100 gram boter zacht ma ken en die uitstrijken overhel deeg. Daarop het mengsel ap pel-rozijnen-kaneel gelijkma-1 brengen. Het volgende recept is aan deze pocket ontleend. PEER IN EEN JASJE. Ingredieiiten: 10 kleine stoof- peertjes, 3 kaneelstokjes, 1 dl citroensap, 50 gram suiker, 3 kruidnagels. Bereiding: schil de peertjes maar laat het steeltje eraan. Leg de peertjes in een passende pan onder wa ter en voeg bovenstaande in grediënten toe. Stoof de peer tjes tot op het juiste punt gaar (ze mogen niet te zacht wor den), en laat ze afkoelen. Ver wijder vervolgens met een mesje aan de onderkant het klokhuis. Prober het peertje zoveel mogelijk heel te hou den. Rol een plakje blader deeg iets dunner uit en snij een vierkant van 5 bij 5 centi meter. Zet het peertje in het midden van het plakje en be kleed het met het deeg, zodat het steeltje nog zichtbaar blijft. Als decoratie kunt u een blaadje uit het restant deeg snijden en dat tegen de boven- tig uitstrijken. De belegde deeglap in de lengte oprollen en op een met boter inge smeerd bakplaatje leggen. Dertig tot 40 minuten afbak ken in op 200 graden voorver warmde oven. Na het afbak ken met wat boter bestrijken, Dit gebak smaakt het lek kerst als het nog warm is. RIEN VAN REIMS Gebak en taarten. Jef Damme. Uitgeverij Lannoo. ISBN 90 209 1617 3. Prijs f 75,-. Le Grand Dessert. Angelique Schmeincl. Uitgeverij Ad Donker. ISBN 90 6100 293 1. Prijs f24,50. Het Fijnproevers Leesboek. Ronald Hoeben, Ellen Verbeek, Ileen Montijn en Johannes vai Dam. Uitgave De Bijenkorf. ISBN 90 7144 221 7. Prijs f 14,90. Tien jaar friteslucht en dan rentenieren. Dat was in de jaren vijftig nog het beeld van de snel opkomende fritestenten, de snackbars, cafetaria's, lunchrooms. Papieren waren niet nodig, laat staan enige wa renkennis. Anno 1989 telt ons land zeker achtduizend cafeta- riabedrijven. En om u uit de droom te helpen: miljonairs in deze branche zijn witte raven. Die komen nauwelijks voor. Sterker nog, het gaat eigenlijk slecht in de cafetaria-wereld. Snelle carrièremakers kiezen al lang niet meer voor deze be drijfstak en in de grote steden vooral zijn het meer en meer de allochtonen, nog bereid om bij na dag en nacht te werken, die nu de frikandellen en kroketten verkopen. Een op de vijf snack bars verandert met de regel maat van een klok van eigenaar, en echt niet omdat de vorige ei genaar dan 'binnen' is. De snackbarhouder van nu zucht onder de moordende con currentie van hamburgergigant McDonald. Tegelijk blijft zijn patat met een halve kip vaak lig gen omdat er voor 's avonds al snel wat bij de slager gehaald is. En als pa zijn eten koud ver wacht omdat 'ie te laat is, dan biedt nu al de benzinepomp met een vrij compleet assortiment snacks uitkomst. Trouwens, in de supermarkt liggen de kroket ten en frikandellen. bitterballen en voorgebakken patat ook al te lonken. En bij Philips en Tefal genieten ze nog steeds van de stijgende vraag naar friteuses, waarmee het publiek thuis fri tuurt. Vrijwel iedereen kan een snack bar of cafetaria beginnen. Er wordt al jaren geroepen om ves tigingseisen om de kwaliteit van de snackbars te verbeteren. Maar vestigingseisen zijn er niet tot nauwelijks. Dat heeft zijn ef fect op de markt ook niet gemist. Snackbars behoren tot de vaste inventaris van iedere buurt. De kwaliteit kan gigantisch ver schillen. Dat laatste wreekt zich vooral als de concurrentie ster ker wordt. Jaren terug al is het Onderwijs centrum Horeca gestart met het geven van cursussen. De cursus basis snackkeuken en de ver volgcursus snackspecialist. En IJsfrica, het bedrijfsschap voor de ijssalons, snackbars en cafe taria, geeft op het gebied van de ijsbereiding al veertig jaar een cursus. Vooral ook omdat ijs een heel kwetsbaar hygiënisch pro- dukt is. IJs is dan ook een van de weinige artikelen die alleen ver kocht mogen worden met een di ploma. Die ervaring van een cursus laat zich best wel vertalen in een veel beter ogende snackbar. Maar schijn kan ook bedriegen. Er zijn snackbars die eruit zien als een plaatje, maar waar de ballen gehakt in doorsmeerolie gebraden lijken te zijn. Hoog tijd dus dat er ook een voor de consument zichtbare erken ningsregeling komt. Alleen al op het gebied van de hygiene is dat min of meer een must. Dat beseft het bedrijfsschap als geen ander. Maar als we ons rea liseren dat datzelfde bedrijfs schap verwacht en hoopt dat de helft van die ondernemingen zo'n beetje voor die erkennings regeling in aanmerking komt, is meteen de branche beschreven. Zeker de helft zou dus zo'n er kenningsregeling niet halen. Dat verklaart ook waarom een bedrijfsschap zo moeilijk werkt. Want die telt ook de slechtere ondernemers onder zijn leden. Aan de andere kant wil men bij het bedrijfsschap ervoor waken dat er onzorgvuldige normen en richtlijnen in de erkenningsrege ling terecht komen. Als die rege ling er komt, moet 'ie zo sterk zijn, dat niemand bezwaar kan maken. En het publiek moet ook via een klachtencommissie ver haal kunnen halen als dat nodig mocht zijn. Tenslotte wordt er ook nog ge werkt aan een keurmerk voor de snackbar. Dat moet de absolute top van de snackbars worden. Weggelegd voor waarschijnlijk niet meer dan 5 procent van het aantal snackbars en cafetaria's. Sneller dan het bedrijfsschap kan het bedrijfsleven insprin gen op de misere in de snackwe reld. International Food Servi ce is een onderdeel van Hendrix International BV, een grote handelsmaatschappij, voortge komen uit de voederindustrie. International Food Service dus, heeft bedacht dat enerzijds het aanbod van de snackbar van geen kanten oogt. Het beeld van de gepaneerde kroketten en ba- miballen, een blaadje groen en een tomaat en daarachter de dampende frituren. Adjunct-directeur M. Leerdam: ,,Je moet maar afwachten hoe het er straks uitziet als het uit de frituur komt." Een tweede punt van kritiek is de wachttijd. „Als je de bus wilt halen en je hebt maar een paar minuten, dan kun je het wel schudden in de snack bar. Tenzij er toevallig een rijtje automaten staat". Bij International Food Service kortom, bedachten ze een ant woord op de steeds groter wor dende concurrentie. De naam? Appety's. Een ver doorgevoerde formule van nieuwe snacks, uit gebeeld in een vrolijk mannetje, vrolijke kleuren en terug te vin den in een speciale warmhoudvi- trine, op schorten en verpakkin gen. Meest in het oogspringend is het fenomeen van de reeds bereide snacks. In de vitrine ziet het pu bliek wat het straks zal proeven. Een magnetron zorgt ervoor dat de taco's, kerryboutjes, de hot- dogs of de shoarma warm en hapklaar geleverd kunnen wor den. Is het spitsuur dan kan de snackbarkeeper vooruit werken en de appety's-snacks vanuit de speciaal geconditioneerde warmhoudvitrine uit voorraad snel uitserveren. De snackbar kan zich zo onder scheiden van andere collega's door die nieuwe uitstraling en verbeterde service, zeggen ze bij International Food Service. Bij dit bedrijf wordt bepaald wie er voor de Appety's-lijn in aanmer king komen. Want er wordt ge keken naar de kwaliteit van de onderneming. Die moet aan strenge eisen voldoen. Er moet ook wel een pittige prijs voor neergeteld worden. Daarvoor in ruil krijgt men exclusiviteit in een groot gebied om de eigen zaak heen. „Have a nice Appe ty's", luidt de slogan waarmee IFS denkt een gat in de markt te hebben gevonden. Appety's staat niet alleen. Chic ken King, Frendy van Iglo, voor al actief bij benzinestations, Goldfood, slechts enkele namen van nieuwe lijnen die een goed deel van het denkwerk van de snackbarhouder overnemen. HUUB KLOMPENHOUWER De Nederlandse PTT is er altijd sterk in geweest kool en geit te sparen. Men heeft steeds vermeden zelfs maar de schijn te wekken een bepaald deel van de bevol king, een politieke richting of een geestelijke stroming voor het hoofd te willen stoten. De enige keer dat er de laatste ja ren sprake was van enige on rust in de gelederen was toen in oktober 1983 de zegel ter gelegenheid van de 500e ge boortedag van Maarten Lu ther op de markt kwam. Die zegel toont een doormid den gescheurd document, waarmee de scheuring, de tweespalt in de kerk wordt ge symboliseerd. In rooms-ka- tholieke kringen hoorde men toen dan ook duidelijk enig gemopper. Hier en daar wer den zelfs geluiden opgevan gen dat de toenmalige direc teur-generaal van de PTT. de heer Leenman - de man die la ter bij de ABP orde op zaken moest stellen - provocerend te werk was gegaan. Tenslotte, zo zeiden boze tongen toen, komt hij uit het protestants- christelijke Zeeland. Dat is het enige gerommel van betekenis geweest dat we ons van de laatste jaren kunnen herinneren. Of wacht even, toch nog iets begin vorig jaar, toen door niet-Randstedelin- gen werd opgemerkt dat er on derop het Filacept-blokje 'Holland' staat, terwijl we toch in Nederland leven. Maar met deze twee voorvallen heb ben we de 'ontsteltenis' van de afgelopen tijd wel gehad. Begin februari, om precies te zijn op de 7e, worden we weer geconfronteerd met iets vrij blijvends. Dan worden name lijk twee zegels uitgegeven ge wijd aan de Nederlandse vak beweging. Niet aan een be paalde bond, zoals de FNV, de grootste 'bond' met ruim 930.000 leden, nee gewoon aan dè vakbeweging. En waarom nu juist aan de vakbeweging. Waarom niet een serie gewijd aan de gezamenlijke politieke partijen in Nederland, waar om niet aan de gezamenlijke kerken, een soort oecumeni sche emissie, waarom niet aan de gezamenlijke zangvereni gingen in Nederland. f i I iV-> 1 1 J f 4 I i 4 f I t i 4 I I 4 i 4 Nee, het oog van de PTT is ge vallen op de Nederlandse vak beweging. Zonder aanwijsba re redenen waarschijnlijk, want diezelfde PTT zegt in de toelichting op de zegels dat de vakbonden sinds de tweede helft van de vorige eeuw actief zijn voor de belangenbeharti ging van hun leden. Er wordt dus geen jaartal genoemd. De emissie is nergens aan opge hangen. Of bestaat er toeval lig toch een bond honderd jaar en mag daar niet direct de aandacht op worden geves tigd om zo niet later het ver wijt te krijgen van 'waarom zij wel en wij niet'. Dat geeft geen pas: of alle bonden, of geen en kele bond. Dus alle bonden en maar lekker vaag blijven. En dan nu de zegels in waar den van 55 en 75 cent. Wat hebben de grafische ontwer pers Frank Beekers, Lies Ros en Rob Schroder van het ont werperscollectief Wild Plak ken uit Amsterdam er van ge maakt? Nou, die drie hebben wild geplakt. Het is dat er op beide zegels 'de vakbeweging' staat anders hadden we ze niet direct weten te plaatsen. Op de zegel van 55 cent, die de titel 'solidariteit' heeft meege kregen staat een kies met vier wortels afgebeeld. Of is het een grote broek met vier pij pen, waar een komisch duo in gaat optreden? De 75 ct-zegel heet 'de mondi ge vakbeweging'. Op deze ze gel staan vijf handen met daarin monden geprojec teerd, die eerst met een pleis ter waren dichtgeplakt; een schreeuwende mond, een la chende mond, een babbelen de mond, een sstt-sissende mond. Uit de roepende mond is waarschijnlijk net de kies getrokken die op de 55 ct-ze- gel staat. Zo te zien ontbreekt er daar namelijk een. In eerste instantie deden de handen ons denken aan de methode-Gerelds, waarmee veel kwekelingen in de jaren vijftig tijdens muziek- en zanglessen werden lastig ge vallen, een methode die er toe moest bijdragen later leerlin gen van lagere scholen het do-re-mi met bewegingen van de hand bij te brengen. Zo de zegels overziend blijven we daarom dan ook maar bij de bewering dat het goed is dat er 'de vakbeweging' op staat. Als dit overigens de stijl van de nieuwe PTT is staat ons nog veel ludieks te wach ten. De zegel van 55 cent (oplage 10 miljoen) is uitgevoerd in de kleuren violet, zwart, oranje rood en geel en de zegel van 75 cent (oplage 14 miljoen, toch een paar miljoen hoger dan de laatste tijd gebruiktelijk) is beige, rood, groen, blauw en zwart. De zegels zijn te koop zolang de voorraad strekt, maar uiterlijk tot 1 maart 1990. Gezien de ervaringen van de afgelopen maanden doet u er echter goed aan niet te lang te wachten met het ko pen van één of meer series. STEMPELNIEUWS - Op 17 januari wordt in Tegelen een filatelieloketstempel in ge bruik genomen met daarin het kasteel Holtmühle. Adres: Pre-OKmpica Barcelona^! Postkantoor Tegelen, Post-1 bus 99300, 5930 NA Tegelen. Van 2 tot en met 31 januari I wordt in Amsterdam, Arn-f hem, Den Bosch, Den Ha Groningen, Haarlem, Leeu-1 warden, Rotterdam (Coolsin-I gel), Roosendaal, Sittard I Utrecht en Zwolle een bijzon-1 dere stempelvlag gebruikt met de tekst: Wereldlepradae hielp lepra bestrijden. Pn-OUmpka -58*, Barcelona''-' ».«X -fewt <i IN 'T KORT - Spanje: 3 okto-l ber, Olympische Spelen, Bai-f celona 1992, 8 ptas, embleem-1 20 5 ptas, atletiek, 45 ptas, badminton, 50 5 ptas. I basketbal; 7 oktober, verover-1 ing van het koninkrijk Valera cia door koning Jaime I van I Aragon, 20 ptas, koninklijk paleis, Valencia, zegel van de koning. ftaonquiotaMI 1 Op 10 oktober, 100 jaar bur gerlijk wetboek, 20 ptas, 1 nuel Alonso Martinez (1827-| 1891).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1989 | | pagina 10