kleintjes
lubbers: milieu boven inkomen
Libische Migs waren op
video-opnamen bewapend
Milieukosten domper op groei economie
DEETMAN KOMT STUDENTEN TEGEMOET
vandaag
Spoorwegen verkopen voor
50 miljoen meer kaartjes
WAARSCHUWING TOPAMBTENAAR RUTTEN
Zeker 7 doden
bij treinongeluk
in Joegoslavië
De wereld ooit
gifgas-vrij?
01184-84321
Herfstachtig
!32e jaargang no. 5
/rijdag 6 januari 1989
Kosten
Kruistocht
Riot-guns
Schakelaar
Offensief
Computer
Leegloop
Zaalvoetbal
REAGANGEEN AANVAL OP FABRIEK
Duits chemiebedrijf
niet betrokken bij
Libische fabriek
Opgave advertenties per telefoon:
of schriftelijk te zenden aan:
advertentie-afdeling PZC
Postbus 18, 4380 AA Vlissingen
Eerst nog regen, overgaand in buien.
De wind draaiend van west naar
noordwest tot noord en langzaam af
nemend naar vrij krachtig.
vX-Xy-v.
<EN HAAG (ANP) - Premier Lubbers vindt financiële offers
3n behoeve van de bescherming van het milieu ge-
echtvaardigd. „Milieu gaat boven inkomen", zei Lubbers
onderdagavond in een radioprogramma
ie minister-prsident zei dat het ernstig gesteld is met het
lilieu. Hij ontkende dat er tegenspraak zit tussen de con-
tatering in de troonrede dat het milieu verbeterd is en de
erstboodschap van de koningin, waaruit grote bezorgd-
eid om het milieu sprak. Volgens Lubbers zijn de uitspra-
en van de koningin met elkaar in lijn.
let credo 'milieu boven inkomen' van de premier volgt op
een publikatie eerder op de dag van economisch topambte
naar professor Rutten in het economenblad ESB. Daarin
liet de Rutten zich ontvallen dat „het de vraag is of toene
mende inspanningen ter bescherming van het milieu een
zodanige domper kunnen zetten op de economische ont
wikkeling, dat deze erdoor wordt vertraagd"
Lubbers' opmerking in het radio-programma gaat veel ver
der. Het kabinet stelde eerder werkgelegenheid boven in
komen. Nu is door de premier ook het milieubeleid politie
ke prioriteit toegekend.
Versoepeling van
Harmonisatiewet
1EN HAAG (GPD) - Minister Deetman van onderwijs is bereid tot een aanzienlijke versoepe
ling van de omstreden Harmonisatiewet. Daarin wordt het studeren met een beurs en lage
jollegelden beperkt tot maximaal zes jaar.
Deetman wil studenten die van het
HBO doorstromen naar de universi
teit één studiejaar extra geven, op
voorwaarde dat ze hun HBO-opleiding
binnen de vier jaar hebben afgerond.
Eerstejaars die afhaken, mogen voor
taan een nieuwe studie beginnen, zon
der dat. ze daarmee een jaar verspeeld
hebben
Dat zijn de belangrijkste resultaten
van het gisteravond gehouden overleg
tussen minister Deetman en de stu
denten. De Landelijke Studentenvak
bond ging onder voorbehoud akkoord
met de voorstellen, maar toonde zich
niettemin enthousiast over de conces
sies van Deetman.
„Met deze voorstellen zijn de werkelijk
pijnlijke punten uit de Harmonisatie
wet gesneden", concludeerde Maarten
van Poelgeest, voorzitter van de Lan
delijke Studentenvakbond.
Het extra jaar voor mensen met een
tweede studie gaat minstens 10 mil
joen kosten. Duidelijk is dat het geld
uit de onderwijsbegroting gehaald
worden.
De onderhandelingen voltrokken zich
een opmerkelijk constructieve sfeer.
;t eerste overleg tussen de minister
i de studenten na de massale studen-
ties In november mislukte com-
PZC
Regisseuse Marleen Gorris
voert met 'Gebroken spiegels'
een kruistocht tegen de macht
van de mannenwereld.
PAGINA 2
België legt de vrije verkoop
van riot-guns aan banden.
PAGINA 3
Bij de PTT wordt niet alles via
een schakelaar anders.
PAGINA 4
DE FNV begint een nieuw of
fensief voor uitbreiding van de
atv.
PAGINA 5
De meteropname voor gas, wa
ter en stroom gebeurt voor
taan met gebruik van compu
te
PAGINA 15
De leegloop van Vlissingen
houdt aan: de gemeente raak
te vorig jaar ruim 500 inwoners
ikwijt.
PAGINA 17
Het Nederlands team neemt in
het wk-zaalvoetbal moeizaam
ifstand van Denemarken.
PAGINA 23
ladio, tv en kunst: 2
•innen- en buitenland: 3
;n 5
ipinie en achtergrond: 4
'inanciën en economie: 6
'rijdagbijlage: 7, 9, 11, 12
:n 13
Provincie: 15,17,19 en 21
Sport: 22 en 23
pleet. De studenten liepen toen kwaad
weg. Dit keer boekten de studenten
naar hun eigen zeggen een fikse over
winning.
Na langdurig aandringen van de stu
denten beloofde Deetman universitei
ten niet langer te dwarsbomen als ze
vervolgopleidingen samenstellen die
BELGRADO (AFP/DPA) - In Joegosla
vië zijn donderdag ten minste zeven
doden en een honderdtal gewonden
gevallen toen de exprestrein van
München naar Belgrado in dichte
mist op een tankauto botste op een on
bewaakte overweg ter hoogte van de
plaats Golubinci. Dit heeft de Joego
slavische televisie gemeld.
De televisie meldde dat de locomotief
en zes wagons ontspoorden en deels
over de kop sloegen. Ongeveer 30
zwaargewonde passagiers zijn naar
ziekenhuizen gebracht in Belgrado en
Sremska Mitrovica, aldus de televisie.
Ruim 70 anderen konden plaatselijk
worden verzorgd. Naar verluidt zaten
rond 400 mensen in de trein ten tijde
van het ongeluk.
langer duren dan 2 jaar. Deze korte op
leidingen zijn bedoeld voor doorstro
mende HBO-studenten. Volgens de
studentenbonden is het in sommige
studierichtingen -uit onderwijskundig
oogpunt- noodzakelijk daarvoor min
stens drie jaar te reserveren.
Ook met betrekking tot de overgangs
regeling voor studenten die komend
studiejaar aan hun tweede studie wil
len beginnen, toonde Deetman sou
plesse. Dit onderdeel van de Harmoni
satiewet werd vorig jaar herfst door de
Haagse rechtbankpresident verbo
den. Hangende de uitspraak in hoger
beroep zal Deetman de beurzen van
studenten die volgend jaar hun tweede
studie beginnen, niet beperken.
Stekelig werd de sfeer toen de studen
ten bleven aandringen op duidelijke
richtlijnen voor het auditorenfonds.
Met geld uit dat fonds kunnen onder
wijsinstellingen mensen die -bijvoor
beeld door ziekte- studievertraging fi
nanciële ondersteuning bieden.
Omdat elke onderwijsinstelling ande
re criteria aanlegt, menen de studen
ten dat hier sprake is van rechtsonge
lijkheid. Volgens de studenten maken
nogal wat onderwijsinstellingen onei
genlijk gebruik van het auditoren
fonds. Pas als Deetman daar een eind
aan maakt, wil de Landelijke Studen
tenvakbond haar voorbehoud wegne
men.
Minister Deetman hoopt deze maand
van zowel het kabinet als het parle
ment het groene licht te krijgen voor
zijn concessies. Daarna zal hij in fe
bruari opnieuw overleggen met de stu
denten.
BUENOS AIRES AFP- Een bank in het Argentijnse
Buenos Aires heeft zich alvast gewapend tegen een aan
tal drastische bezuinigingsmaatregelen in de energie
sector, door voor een generator te zorgen. President
Raul Alfonsin van Argentinië heeft woensdag in het ge
hele land de „noodtoestand" afgekondigd in de voorzie
ning van elektriciteit.
Naar de tv kan voorlopig maar vier uur per dag geke
ken worden. Op veel plaatsen zal de stroomvoorziening
zo'n vijf a zes uur per dag zelfs geheel stil komen te lig
gen. Zaken als verlichting in etalages zijn volledig uit
den boze.
De huidige krapte kent een aantal oorzaken. Zo zijn
sommige centrales onvoldoende onderhouden. Water
krachtcentrales hebben te lijden van de droogte en en
kele kerncentrales kampen met technische problemen.
De huidige energievoorziening bedraagt slechts een
kwart van de normale.
Van onze correspondent)
WASHINGTON - Video-opnamen die
zijn gemaakt door camera's aan boord
van de Amerikaanse F-14 gevechts
vliegtuigen bewijzen, dat de Libische
Migs die woensdag uit de lucht wer
den geschoten, gewapend waren en
vijandige bedoelingen hadden.
Dat is gezegd door de woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie van
defensie. De woordvoerder, Dan Ho
ward, zei dat de opnamen duidelijk
maken dat Libië heeft gelogen toen
het woensdag zei dat de Migs het
slachtoffer waren van een vooropge
zette aanval, en geen raketten aan
boord hadden.
De video-banden werden naar Was
hington gebracht door de piloot en ra
dar-officier van een van de twee F-14s
die woensdag bij het incident boven de
Middellandse Zee betrokken waren.
Het verhoor en de banden tonen aan,
aldus Howard, dat de F-14s tot vijf
keer toe hebben geprobeerd de nade
rende Libische Migs uit de weg te
gaan. Maar de Libiërs draaiden iedere
keer weer de neuzen van hun vliegtui
gen in de richting van de F-14s, daar
mee een aanvalspositie kiezend.
De Amerikaanse piloten deden geen
poging om via de radio de Libiërs te
waarschuwen, omdat dat technisch
niet mogelijk was. Een Amerikaans ra
darvliegtuig dat ook in de lucht was,
zou het wel gekund hebben, maar nam
geen contact op „omdat dat niet ge
bruikelijk is als we met Libië te maken
hebben".
Donderdag is de Veiligheidsraad be
gonnen met een speciale zitting over
het incident. Die zitting werd bijeen
geroepen op verzoek van Libië, dat
een veroordeling wil van wat wordt
genoemd „de Amerikaanse agressie".
Maar zo'n resolutie maakt geen kans,
al was het alleen maar, omdat de VS
in de Veiligheidsraad over een veto
recht beschikken.
De Amerikaanse president Reagan is
er niet langer voorstander van, de om
streden chemische fabriek in het wes
ten van Libië aan te vallen. Dat zegt de
Washington Post van donderdag op
gezag van regeringsfunctionarissen.
Volgens de krant is de president, die
nog maar enkele weken geleden ver
klaarde militaire acties tegen de fa
briek niet uit te sluiten, van mening
veranderd vanwege het grote interna
tionale oproer dat van zo'n aanval het
gevolg zou zijn.
ZOETERMEER Minister Deetman en studentenwoordvoerder Maarten van Poelgeest begroeten elkaar voorafgaande
aan de besprekingen.
UTRECHT (GPD) - Het
afgelopen jaar was voor
de Nederlands Spoor
wegen een recordjaar.
Er is voor ruim vijftig
miljoen gulden meer
aan treinkaartjes ver
kocht. De opbrengsten
stegen tot iets meer dan
1.200 miljoen gulden.
Het aantal reizigerskilo
meters steeg van 9,3 mil
jard tot bijna 10 miljard.
Volgende week zal presi
dent-directeur L. Ploe
ger deze cijfers op zijn
traditionele nieuwjaar
spersconferentie nader
toelichten.
Over de winst van de
Spoorwegen over vorig
jaar valt nu nog niets te
zeggen, aangezien het
nog niet duidelijk is hoe
veel de kosten zijn geste
gen. „Als die nieuwe
klanten allemaal in de
daluren reisden, dan
hebben we minder kos
ten dan wanneer ze in de
spits reizen", zegt een
woordvoerder. „Dit
komt omdat de spits ei
genlijk onrendabel is. De
drukte in die paar uur
bepaalt voor ons de om
vang van de produktie-
middelen. En die worden
dan alleen in de spits ten
volle benut."
Naast opbrengsten uit
de verkoop van kaartjes
krijgt de NS van de over
heid jaarlijks circa 1350
miljoen gulden als bij
drage in de exploitatie
kosten. Dat bedrag is
ook dit jaar gehand
haafd. „Maar als onze
opbrengsten zo blijven
stijgen, dan is het na
tuurlijk niet uitgesloten
dat de overheid de hoog
te zal heroverwegen," al
dus de woordvoerder.
orgen begint in Parijs
een conferentie over
chemische wapens. Meer
-dan honderd landen zijn
_J daar bijeen om een poging te
ondernemen, gifgassen de wereld uit
te bannen. Een mooi ideaal, dat overi
gens nog ver van verwezenlijking af is.
Want de aanmaak en opslag van che
mische wapens'is de laatste jaren wij
der verspreid dan ooit. En sommige re
giems - zoals dat van Iraq nog onlangs
in de Golfoorlog - schromen niet om
zenuwgas en mosterdgas tegen de vij
and in te zetten. De vijfdaagse confe
rentie in Parijs komt er vooral op aan
dringen van de Amerikanen. Boven
dien wordt ze gehouden op een pikant
tijdstip, want juist in deze weken is Ro
nald Reagan op de valreep van zijn
presidentschap in een zenuwenoorlog
gewikkeld met het Libië van Gaddafi.
Reagan beschuldigt de Libiërs er na
melijk van dat ze een fabriek aan het
bouwen zijn, waarin gifgassen zullen
worden geproduceerd, die voor terro
ristische doeleinden zijn bestemd. De
Amerikaanse luchtaanval op twee Li
bische Mig-23 straaljagers heeft de
spanning rondom dit conflict stevig
opgevoerd. Het is daarom niet denk
beeldig dat deze kwestie een stempel
zal gaan drukken op de conferentie in
Parijs. Daarbij zouden de discussies
wel eens zo hoog kunnen oplaaien, dat
het er niet eenvoudiger op wordt om
tot sluitende afspraken te geraken.
Al bijna 65 jaar bestaat er zoiets als
iet Protocol van Genève, waarin
een groot aantal landen zich in 1925
heeft verplicht geen gifgassen te zullen
gebruiken, ook niet in tijden van oor
log. De bewuste overeenkomst - later
door vrijwel alle naties ter wereld on
dertekend - kwam als reactie op de
veelvuldige toepassing van chemische
wapens met mosterdgas in de Eerste
Wereldoorlog, een strijdmethode met
gruwelijke gevolgen. Ondanks het
Protocol hebben verschillende oorlog
voerende landen nadien toch naar de
chemische wapens gegrepen. Boven
dien is de produktie en de aanmaak
van gifgassen voor militaire doelein
den op tamelijk omvangrijke schaal
doorgegaan. Overigens worden gege
vens daarover angstvallig geheim ge
houden. Het Protocol verbiedt uitslui
tend het gebruik ervan. En dat is dan
ook meteen de zwakte van de overeen
komst. Hetzelfde geldt voor de reik
wijdte van de conferentie in Parijs. Die
is formeel bedoeld om de verplichtin
gen van het al lang geleden bereikte
akkoord over een verbod op de militai
re inzet van gifgassen nog eens aan te
scherpen. Een conferentie dus zonder
zware lading.
Toch kan er een impuls van interna
tionale politieke wil uitgaan van
zo'n grootscheepse ontmoeting met
een zeer gericht doel. In hetzelfde Ge
nève lopen al enige jaren achtereen on
derhandelingen over een ontwerp-ver-
drag, dat een eind moet maken aan
produktie en opslag van chemische
wapens. Maar partijen aan tafel zijn
het nog steeds niet met elkaar eens
over de inhoud van zo'n tractaat.
Groot probleem daarbij is de controle
op de naleving van een overeenkomst.
Wanneer die controle niet goed is gere
geld en deelnemende landen zich aan
een onderzoek kunnen onttrekken -
zoals Iraq vorig jaar heeft gedaan - ha
len dergelijke verboden weinig uit. De
conferentie kan misschien een functie
krijgen om de wereldopinie te mobili
seren tegen het verschijnsel van de
chemische wapens. Over tastbare re
sultaten heerst weinig optimisme. Het
zou al mooi zijn wanneer er een resolu
tie uitrolt, dat de secretaris-generaal
van de VN, Perez de Cuellar, meer be
voegdheden moet krijgen om interna
tionaal te kunnen optreden tegen lan
den die gifgassen gebruiken. Maar het
is zeer de vraag of de conferentie iets
concreets in die richting zal opleveren.
Want de verdeeldheid en de schijnhei
ligheid rond het probleem zijn groot.
Voorlopig zijn daarom de chemische
wapens de wereld nog niet uit.
vdM.
DEN HAAG (ANP) - Grotere uitgaven ter be
scherming van het milieu kunnen de groei van
de economie aantasten. Als het lukt om de te
genstelling tussen welvaartsgroei en verbete
ring van het milieu te vermijden, dan kan de
economie duurzaam in een hogere versnelling
voortrollen met een jaarlijkse groei van 2,5 pro
cent.
Dit zegt prof.dr. F.W. Rutten, secretaris-gene
raal van het ministerie van economische zaken,
in zijn traditionele Nieuwjaarsartikel in het eco-
nomentijdschrift ESB dat donderdag versche
nen is.
De hoogste ambtenaar van dit departement
stelt dat het kabinet het in de jaren negentig te
voeren milieubeleid zeer goed moet overdenken
en afwegen, opdat sommige economische activi
teiten (industrie, veehouderij, verkeer) niet op
een lager pitje moeten gaan branden. Minister
Nijpels ontvouwt in het voorjaar zijn plannen
voor bescherming van het milieu in een nota die
de periode tot 2015 bestrijkt.
Rutten denkt dat de welvaart kan blijven
groeien als politiek, werkgevers en werkne
mers maar niet de vergissing begaan om op
voorhand die groei te gaan verdelen in de vorm
van hogere lonen en uitkeringen. De topambte
naar stelt dat loonsverhogingen niet boven de
prijsstijging uit mogen gaan omdat de groei van
de werkgelegenheid anders wordt gesmoord.
Weliswaar bieden de winsten in het bedrijfsleven
ogenschijnlijk ruimte voor loonsverhogingen
maar die zouden dan wel ten koste gaan van in
vesteringen die de produktie en de werkgelegen
heid moeten vergroten, aldus Rutten. Volgens
hem moet de regering doorgaan met het verla
gen van de belastingen en de sociale premies om
de koopkracht op peil te houden of te verhogen.
Zij zou daarvoor jaarlijks twee miljard gulden
kunnen gebruiken, vindt hij.
Als het internationale economische klimaat
gunstig blijft, de bedrijven meer gaan investeren
en de lonen in de hand houden en de overheid
ambtenarensalarissen en uitkeringen binnen de
perken houdt, kan de Nederlandse economie vol
gens de secretaris-generaal over vijf jaar gezond
zijn.
Rutten verwacht dat de werkloosheid dank zij
de economische groei in 1995 kan zijn gedaald
tot ongeveer 300.000. Nu zijn er 415.000 werklo
zen volgens het Centraal Bureau voor de Statis
tiek. Die daling zal volgens Rutten mede optre
den doordat het aantal mensen dat jaarlijks
nieuw op de arbeidsmarkt komt steeds geringer
wordt.
Hij vindt dat de regering samen met werkgevers
en vakbonden nieuwe oplossingen moet beden
ken voor dat deel van de WAO'ers en AAW'ers
dat nog best wel kan werken. Gebeurt er niets,
dan stijgt deze groep van medisch afgekeurden
met nog 25.000 tot 830.000 mensen in 1992. Rut
ten wijst erop dat Nederland relatief gezien veel
meer geld uitgeeft aan uitkeringen voor deze ca
tegorie dan de omringende landen.
LAHR (AFP/RTR/DPA/UPI) - Er is
geen enkel bewijs dat de Westduitse
firma Imhausen-Chemie in Lahr be
trokken is bij de bouw van de fabriek
in Libië, waar volgens de Verenigde
Staten chemische wapens geprodu
ceerd kunnen worden.
Dit hebben de Westduitse autoriteiten
donderdag in Freiburg gezegd bij de
presentatie van de resultaten van het
onderzoek dat naar Imhausen was in
gesteld.
Een woordvoerder van het federale mi
nisterie van financiën verklaarde dat
het onderzoek dat het ministerie op 29
december gelastte geen resultaten
heeft opgeleverd die een gerechtelijk
onderzoek noodzakelijk maken.
Er is geen bewijs voor de Amerikaanse
beschuldiging dat Imhausen van 1984
tot 1988 materiaal of onderdelen voor
de produktie van chemicaliën heeft
uitgevoerd naar Libië „noch direct
noch via andere landen", aldus de
woordvoeder. Imhausen heeft steeds
ontkend dat zij heeft bijgedragen aan
de bouw van de Libische fabriek.
Zwitserse autoriteiten hebben een on
derzoek ingesteld naar twee bedrijven
in Zürich die volgens Amerikaanse
functionarissen ook betrokken zouden
zijn bij de bouw van de chemische fa
briek in Libië.
