Gratie verleend aan
Zes van Sharpeville
Groep vissers bekogelt
AID'ers met eieren
Verloop DAT-reuorder in zicht
Doden N[j
onlusten in
Oorlogsmisdadiger Kipp in
Argentinië ondergedoken
WERKGROEP PRESENTEERT ACTIEPLAN
EVEN NAAR JAC. HERMANS
i
500
Mini-prus&Maxi-keus
BIJ VISMIJN BRESKENS
De smerigheid in
het Scheldewater
1
gram
Arafat wil op
1 december
VN toespreken
Minder buien
231e jaargang no. 278
Donderdag 24 november 1988
DE ALLURE
VAN NOTEN.
ZOEK'T IN
ZONNEMAIRE.
DEN HAAG/BRUSSEL - Om de vervuiling van de Schelde en de Westerschelde terug te dringen
heeft de Internationale Scheldewerkgroep woensdag het Schelde Aktieplan gepresenteerd. In
Den Haag aan minister Smit-Kroes (verkeer en waterstaat) en in Brussel aan haar Vlaamse
collega Kelchtermans (leefmilieu).
Actualiteit
Benzine
Persoonlijk
Stress
Mest
en 5:
Rioolzuivering
SPAANSE NAVEUNA
SINAASAPPELEN
SPERZIEBONEN
Wisselend, bewolkt en maar een enkem
hui. Middagtemperatuur 9 graden.
Een matige noordwestenwind.
2DNNEMAIRE
PROVINCIAL
ZUIOWEG 20A
ZONNEMAIRE
TEL. 01112-1318
EINDHOVEN (ANP) - Het ziet er naar uit dat Europese en
Japanse producenten van DAT-recorders het eens zijn ge-
morden over een oplossing van de bestaande kopieerpro-
Uematiek. Een woordvoerster van Philips in Eindhoven
heeft dit woensdag meegedeeld.
De producenten moeten overigens nog overleg voeren met
ie platenindustrie. Dat overleg vindt op korte termijn
flaats. De verwachting is dat de producenten van geluids
dragers zoals platen en compact-discs zich nu niet langer
uilen verzetten tegen de introductie op grote schaal van
ie DAT-recorder.
De muziekindustrie heeft zich steeds fel verzet tegen de in
troductie van de nieuwe recorder omdat daarmee op een
cassette die kleiner is dan de nu gebruikelijke geluidscas
settes kopieën kunnen worden gemaakt met de kwaliteit
van een cd-plaatje. De muziekindustrie is bang dat er met
behulp van de DAT-recorder ongebreideld wordt geko
pieerd. De bedrijfstak vreest daardoor in ernstige proble
men te raken. De technische oplossing waaraan de produ
centen van de DAT-recorders nu denken komt er op neer
dat de bezitter van zo'n apparaat alleen een kopie voor
zichzelf kan maken.
In Japan is de DAT-recorder al enige tijd op grote schaal
op de markt. Wanneer de nieuwe recorder in Europa en de
Verenigde Staten overal te koop zal zijn staat nog niet vast.
Schelde is nog
vuiler dan Rijn
Van onze verslaggever)
MOSKOU (AP/ANP/RTR) - Drie solda
ten zijn gedood en minstens 126 men
sen gewond geraakt bij onlusten in in
twee steden in de sovjetrepubliek
Azerbaidzjan. In Bakoe, de hoofdstad
van Azerbajdzjan, gingen woensdag
ongeveer 800.000 mensen de straat op,
terwijl in de Armeense hoofdstad Je
revan een half miljoen demonstran
ten zich verzamelden.
De afgelopen dagen werden er in Ba
koe al werkonderbrekingen en pro
testbijeenkomsten gehouden, waarbij
Azerbaidzjani hun ongenoegen uit
spraken over de bouw van een alumi-
niurnfabriek nabij Sjoesja, een stad in
de autonome enclave Nagorny-Kara
bach in Azerbajdzjan. Volgens de de
monstranten wordt de fabriek met
geld uit het naburige Armenië opge
zet. Later scherpten de demonstran
ten hun eisen aan en wilden zij dat er
een einde komt aan de autonome sta
tus van Nagorny-Karabach, zo zei een
regeringsfunctionaris in Azerbajdzj an.
De Armeense bevolking in Nagorny-
Karabach heeft het afgelopen j aar her
haaldelijk aansluiting geeïst van de
autonome regio bij Armenië maar
Moskou heeft deze eis verworpen. De
laatste maanden is het meermalen tot
conflicten gekomen over de kwestie
Nagorny-Karabach, waarbij al zeker
dertig doden zijn gevallen.
Leoni Jansen vindt Uit de
Kunst 'geen talkshow, maar
een actualiteitenprogramma
over kunst en cultuur'.
PAGINA 2
De winst op benzine is veel te
hoog, de klant profiteert te wei
nig van de dalende grondstof-
fenprijzen.
PAGINA 5
John Hiatt durft nu eindelijk
persoonlijk te zijn.
PAGINA 9
Stress is gewoon keiharde bu
siness.
PAGINA 11
De fossilisator betekent moge
lijk de oplossing voor het mest
probleem.
PAGINA 13
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
Opinie en achtergrond: 4
Financiën en economie: 7
Kunst en cultuur: 9
Varia: 11
Provincie: 13,15,17 en 19
Sport: 21
De werkgroep, die bestaat uit verte
genwoordigers van Belgische en Ne
derlandse milieugroepen, wil dat bei
de ministers hun beloften waarmaken
over verbetering van de kwaliteit van
het Scheldewater.
De werkgroep heeft de vervuiling van
de Schelde vergeleken met andere es
tuaria. Daaruit bleek, dat de bodem
vervuiling minstens zo hoog is. De wa
terkwaliteit is vergeleken met die van
de Rijn. De werkgroep stelde vast, dat
de gehaltes van vrijwel alle vervuilen
de stoffen in de Schelde hoger zijn dan
in de Rijn, „die tot nu toe als het riool
van Europa bekend stond".
In het Aktieplan stelt de werkgroep,
dat de vervuiling door industriële lo
zingen in 1995 met 50 tot 90 procent
verminderd moet zijn. Dit kan door de
vergunningen aan te passen en door
saneringsprogramma's op te leggen.
Afwalwatercollectoren, zoals de Afval-
persleiding van West-Brabant naar
Waarde en de Afvalwaterleiding van
Sas van Gent naar Terneuzen, moeten
afgeschaft worden. Ze dragen niets bij
tot het verminderen van de vervuiling,
ze verplaatsen de vervuiling alleen
maar.
Verder mag er in 1995 geen huishoude
lijk afvalwater meer ongezuiverd in de
rivier geloosd worden. Om dit te berei
ken moet het investeringsprogramma
versneld uitgevoerd worden. Op dit
moment is in België 50 procent van het
zuiveringsprogramma uitgevoerd; de
helft daarvan wordt echter nog maar
gebruikt, omdat het rioolstelsel nog
ontoereikend is. In Brussel is nog hele
maal niets gedaan op het gebied van
rioolwaterzuivering. Hiervoor bestaan
inmiddels wel vergevorderde plannen.
Bovendien moeten de huidige en nog
te bouwen rioolzuiveringsinstallaties
zodanig uitgerust worden, dat het af
valwater ook gezuiverd wordt van fos
faten en nitraten. Ten slotte moet de
sanering van de rivierbodems aange
pakt worden. In België moet ongeveer
10 miljoen ton rivierslib worden
(Slot zie pagina 15 kolom 6)
DEN HAAG - Een delegatie van de internationale Scheldewerkgroep, bestaande uit Belgische en Nederlandse
milieugroepen - waaronder de Zeeuwse Milieu Federatie - overhandigde woensdagmiddag 25.000 handtekenin
gen en een petitie aan minister drs N. Smit-Kroes (links) van verkeer en waterstaat. Haar Vlaamse collega Kelch
termans ontving in Brussel eveneens een exemplaar van het Schelde Aktieplan, dat een schonere Schelde en
Westerschelde beoogt.
(Van onze correspondent
PRETORIADe Zuïdafrikaanse pre
sident P.W. Botha heeft gisteravond
onverwachts gratie verleend aan een
aantal ter dood veroordeelden, onder
wie de 'Zes van Sharpeville'.
Nog zeven andere gevangenen - vier
blanke politieofficieren en drie zwarte
moordenaars - kregen woensdag
avond van Botha gratie. Evenals de
'Zes van Sharpeville' zal hun doodstraf
De ARM 46 aan de kade bij de vismijn in Vlissingen.
BRESKENS - De bemanning van de vissersschepen
Arnemuiden 46 en 25 heeft in de nacht van dinsdag op
woensdag even na middernacht controleurs van de al
gemene inspectiedienst (AID) in Breskens met eieren
bekogeld. De AID'ers wilden de kotters controleren,
maar ze keerden na de actie terug naar zee. Een boot
van de douane heeft ze nog een half uur achtervolgd,
maar moest afhaken. De twee schepen waren te snel.
De ARM 46 arriveerde woensdag rond zes uur 's mid
dags in Vlissingen. Enkele uren later liep de ARM 25
binnen.
De ARM 46 van de gebroeders Caljouw en ARM 25 van
de gebroeders Van Belzen kwamen woensdagmorgen in
de haven van Breskens aan, toen daar AID-controleurs
waren. Die vroegen de schippers aan de kade te komen
om de lading aan een inspectie te onderwerpen. De tros
sen waren al uitgegooid en een paar AID'ers hielden die
vast. Op dat moment werden zij met eieren bekogeld.
De bemanning van de beide kotters trok de zwiepende
trossen uit handen van de belaagde controleurs. De
schepen kozen daarna het ruime sop en ontkwamen op
volle snelheid ook aan controle door personeel van de
hen achtervolgende douane-boot.
Het hoofd van de douane in Vlissingen, G. Kosten, noch
een woordvoerder van de kustwacht wist of de schepen
over de radio zijn gesommeerd te stoppen. Volgens Kos
ten zijn de schippers strafbaar als ze een dergelijk gebod
hebben genegeerd.
Het ministerie van landbouw en visserij heeft woens
dagmorgen de kustwacht ingeschakeld om na te gaan
welke haven de viskotters aandoen. De AID zou ter
plaatse de normale controle uitoefenen. De ARM 46 en
25 kwamen woensdagmiddag 'boven water'. Ze meer
den af bij de vismijn in Vlissingen. Voorlichter M. This-
sen van het ministerie van landbouw en visserij zei
woensdagavond dat bij controle van de ARM 46 geen
noemenswaardige hoeveelheden vis zijn aangetroffen.
Ook waren er geen tekenen die er op wezen dat er meer
vis aan boord is geweest. De AID bleek toen nog niet op
de hoogte van het feit dat ook de ARM 25 inmiddels was
binnengelopen.
De twee kotters vissen vooral in de kustwateren op gar
nalen en doen vaak Breskens aan. Het zijn relatief klei
ne schepen met een motorvermogen van 300 pk. De be
kogelde AID-controleurs hebben, voorzover bekend,
geen aanklacht ingediend. P. Kooyman, AID-hoofdin-
specteur Zuid, zei woensdag dat zijn ambtenaren gere
geld steekproeven uitvoeren en dinsdagnacht de haven
in Breskens als speerpunt hadden gekozen.
(zie ook pagina 15)
worden omgezet in gevangenisstraffen
tussen de 15 en 25 jaar. Van de 'Zes'
kregen Duma Khumalo en Francis
Mokgesi 25 jaar, Reginald Sefatsa 20
jaar en de drie anderen, Mojalefa Mo-
koena, Moses Diniso en Theresa Ra-
mashmola - de enige vrouw -18 jaar.
Zeven anderen, onder wie Paul Setla-
ba, een 23-jarige zwarte wiens zaak
overeenkomsten met die van de Zes
van Sharpeville heeft, zullen vanoch
tend wél worden opgehangen.
De 'Zes van Sharpeville' werden in de
cember 1985 ter dood veroordeeld van
wege hun betrokkenheid bij de moord
op een zwart gemeenteraadslid in de
woonwijk Sharpeville ruim een jaar
eerder. Deze moord vond plaats tij
dens onlusten in vele zwarte woonwij
ken in 1984. Het vonnis riep zowel in
Zuidafrika zelf als daarbuiten veront
waardiging op, omdat tijdens het pro
ces nooit onweerlegbaar is komen vast
te staan dat een van de zes daadwerke
lijk verantwoordelijk was voor de dood
van het raadslid Diamini.
Rechter Human hanteerde echter het
omstreden rechtsbeginsel van 'ge
meenschappelijk bedoeling' en achtte
bewezen, dat de zes deel hadden uitge
maakt van een menigte die de intentie
had gehad om het raadslid te vermoor
den.
Nog geen 24 uur voordat de 'Zes' in
maart van dit jaar terecht zouden wor
den gesteld, slaagde hun avocaten erin
om rechter Human te bewegen de exe
cutie uit te laten stellen, omdat een
van de staatsgetuigen bij het oor
spronkelijke proces een valse verkla
ring zou hebben afgelegd. Maar ruim
een maand daarna verklaarde dezelf
de rechter Human zich niet bevoegd
om het proces tegen de 'Zes' te herope
nen, aangezien hun vonnis reeds be
krachtigd was door het hof van beroep
in Bloemfontein.
Na grote internationale druk besloot
Human de verdediging van de 'Zes'
evenwel toch in de gelegenheid te stel
len om beroep tegen deze laatste be
slissing aan te tekenen, maar dat be
roep werd dinsdag op puur technische
gronden definitief afgewezen.
Van de vier blanke politieofficieren die
woensdag gratie kregen, werden Jack
La Grange en Robert van der Merwe
dit jaar ter dood veroordeeld vanwege
de moord op twee zwarte drugshande
laren. De twee andere politieagenten,
Patrick Goosen en Leon de Villiers,
werden eveneens dit jaar ter dood ver
oordeeld vanwege moord op een zwar
te activist in het Oostkaapse district
Cradock.
HAARLEM (GPD) De nog gezochte
zwaarste Nederlandse oorlogsmisda
diger, Abraham Kipp, is ondergedo
ken. Zijn huis in de Argentijnse
hoofdstad Buenos Aires staat te koop.
Dit bleek woensdagavond uit een re
portage van Veronica Nieuwslijn. In
tussen zegt de Argentijnse minister
van Justitie, Enrique Paixao, dat zijn
land de politieke wil heeft oorlogs
misdadigers uit te leveren.
De inmiddels 71 jaar oude Abraham
Kipp, die de dood van meerdere Ne
derlanders op zijn geweten heeft, werd
in september door twee verslaggevers
van het Haarlems Dagblad in een rus
tige buitenwijk van Buenos Aires op
gespoord. Kipp blijkt al op 6 oktober
verdwenen. Buren verklaarden dat
Kipp heeft gemeld tot eind oktober
met vakantie te gaan. Hij is echter
nooit meer teruggezien.
Minister Paixao wijst erop dat Argen
tinië bereid is oorlogsmisdadigers uit
leveren, ook al hebben de betrokkenen
de Argentijnse nationaliteit gekregen.
„In alle gevallen waarin misdaden zijn
begaan voordat het staatsburger
schap is aangevraagd staat de natio
naliteit ter discussie," aldus de be
windsman."
Abraham Kipp, die in 1949 in Neder
land bij verstek ter dood werd veroor
deeld, kreeg in 1953 de Argentijnse na
tionaliteit. Nederland heeft nooit om
uitlevering gevraagd omdat dat van
wege juridische problemen geen enke
le zin zou hebben.'
Volgens de Argentijnse minister kan
er echter een wezenlijke verandering
komen als het uit 1893 daterende uitle
veringsverdrag tussen Nederland en
Argentinië wordt gewijzigd.
Zeven particuliere milieu-
organisaties uit België
en Nederland hebben giste
ren in Brussel en Den Haag
laten zien wat zij wel kun
nen en de overheid in beide landen
kennelijk nog steeds niet lukt: doelge
richt samenwerken om de ernstige ver
vuiling van de rivier de Schelde terug
te dringen. Ze deponeerden tegelijker
tijd bij de Vlaamse minister Kelchter
mans (milieu) en zijn Nederlandse col
lega Smit-Kroes (verkeer en water
staat) een nota, die alle smerigheid in
het Scheldewater tussen bron en mon
ding van de rivier in kaart brengt.
Nieuw waren die gegevens niet. Nieuw
is ook niet dat tussen België, Neder
land en (eveneens) Frankrijk nauwe
lijks overleg bestaat met het oog op
een gezamenlijke schoonmaakactie
voor deze zwaar verziekte rivier. Be
kend is dat er al meer dan vijftien jaar
sprake is van een patstelling tussen
Den Haag en Brussel over een reeks
van kwesties rondom deze en andere
grensoverschrijdende waterwegen.
Het verontrustende is dat de overhe
den aan weerskanten van die grens
zich kennelijk bij die situatie neerleg
gen en weigeren te beseffen dat elke
dag van niets doen het probleem al
leen maar verergert. De Internationale
Scheldewerkgroep had daarom alle re
den om die laksheid bij de verantwoor
delijke ministers aan de kaak te stel
len. En ze heeft het professioneel aan
gepakt.
Het ging de grensoverschrijdende
milieubeweging gisteren om de
schokwerking van het probleem. De
feiten spreken voor zichzelf; de be
zorgdheid bij de bevolking in het
stroomgebied van de rivier (25.000
handtekeningen, verzameld door de
actiegroep 'Redt de Schelde') heeft de
functie van het noodsein; het gebrek
aan daadwerkelij ke actie - tot nu toe -
staat daarmee in schril contrast. Wie
de geschiedenis van deze ingewikkel
de internationale rivier naloopt komt
tot de onthullende conclusie dat
België en Nederland zich sinds het
Scheldetractaat van 1839 samen al
leen maar druk gemaakt hebben over
wat er óp het water gebeurde, niet
om wat zich erin afspeelt. De belan
gen van het scheepvaartverkeer heb
ben anderhalve eeuw voorop gestaan
en doen dat kennelijk nog steeds. Wan
neer daaraan de verplichting van
maatregelen voor verbetering van de
slechte kwaliteit van het Scheldewa
ter wordt verbonden, loopt de zaak
plotseling klem. De moedeloos ma
kende gang van zaken rondom de drie
zogenaamde ontwerp-waterverdragen
tussen beide landen geeft aan, hoe
nonchalant er eigenlijk met de milieu
belangen van de Schelde wordt omge
sprongen.
In de betrekkingen tussen Neder
land en België is het milieu tot nu
toe het kind van de rekening. Van
weerskanten wordt steeds verzekerd,
dat er goede afspraken bestaan om el
kaar op de hoogte te houden van cala
miteiten, problemen, oplossingen en
voorgenomen maatregelen. In de
praktijk blijkt dat telkens opnieuw lo
ze praat. Er wordt niet gewaarschuwd
wanneer er iets grondig mis is (zie: ern
stige cadmium-lozing in de Maas). Er
wordt niet overlegd over nieuwe lo
zingsprojecten voor de chemische in
dustrie (zie: de aanleg van een smeer
pijp tussen Tessenderlo en Antwer
pen). En wanneer de problemen verder
stroomopwaarts de Schelde spelen -
in Wallonië en Frankrijk - ont
breekt ieder zicht op wat er wordt ge
daan en nagelaten. De kwaliteit van
het water in Schelde en Maas is daar
de dupe van. Kennelijk moet zich eerst
een calamiteit voordoen voordat het
riskante van die 'laat-maar-waaien-
mentaliteit' tot de Brusselse en Haag
se bestuurders doordringt. De milieu
organisaties, die gisteren hebben ge
pleit voor een internationale aanpak
van de Scheldeproblemen zoals nu bij
de Rijn wordt toegepast, hebben het
manco aan Europees bewustzijn opge
graven. Het komt nu aan weerskanten
aan op méér dan bombastische
beloftes.
vdM.
Advertentie
1
Aanbiedingen geldig van do. 24 t/m za. 26 ncwsmber 1988
en alleen in filialen met een groenteafdeling.
NEW YORK (RTR) - De leider
van de Palestijnse Bevrijdings
organisatie (PLO) Yasir Arafat
wil op 1 december de Algemene
Vergadering van de Verenigde
Naties toespreken. Dat hebben
medewerkers van de PLO-Ieider
woensdag in New York ver
klaard. Op 1 december begint in
de VN het jaarlijkse debat over
de „kwestie-Palestina".
In de Amerikaanse Senaat heb
ben 51 afgevaardigden de minis
ter van buitenlandse zaken,
George Shultz, met klem ver
zocht Arafat de toegang tot de
Verenigde Staten te weigeren. Is
raël en anti-PLO gezinde bewe
gingen willen dat de VS de PLO-
voorman geen visum verstrek
ken. Niettemin is de verwachting
groot dat Washington in zijn
komst zal toestemmmen.
Tussen de VS en de VN bestaat
de afspraak dat mensen die zake
lijk met de Verenigde Naties van
doen hebben de toegang tot de
Verenigde Staten niet zal wor
den geweigerd. Washington ech
ter behoudt zich het recht voor
personen om redenen van „vei
ligheid" te weigeren.
V
