Inzet van marechaussee
bij deel politiewerk
Onrust Brazilië neemt toe
Voorzitter Bondsdag treedt af
week-uit
week-in
Als er n
DRU brandt,
krijg je geen
Kond
meer naar
buiten»
Verdeling
100 miljoen
voor milieu
Deetman tekent contract
openbaar vervoer studenten
WEER VERTRAGING PASPOORT
SUGGESTIE PREMIER LUBBERS
Politie-acties
gevoelig middel
Somber
!1e jaargang no. 268
iterdag 12 november 1988
Ruzie
Reclame
DEN HAAG (GPD) - Premier Lubbers vindt dat de „principiële
afweging" aan de orde is of de Staat nog moet doorgaan met
paspoortproducent KEP, nu de invoering van de fraudebe
stendige pas opnieuw zal worden uitgesteld.
Tomograaf
Molenaar
teel bewolking en af en toe nog wat re-
,en Vanmorgen plaatselijk mist.
lacht met een middagtemperatuur
>an 13 graden. Zwakke tot matige
üind uit zuidwest tot zuid.
PROVINCIALE ZEEUWSE G
li HAAG (GPD)-Het kabinet let op de kleintjes. Dit valt
s leiden uit het besluit om vanaf maart 1990 niet meer bij
\ragen in het onderhoud van twee Britse vuurtorens in
lode Zee. Ooit, nog voor de Eerste Wereldoorlog, golden
als belangrijke oriëntatiepunten voor de zeescheep-
irt, maar nu zijn ze, door de technologische vernieu
wing, overbodig geworden. Er moet een einde komen aan
de Nederlands bijdrage, die al vanaf 1930 wordt gegeven.
Minister Smit-Kroes (verkeer en waterstaat) is er blij mee.
Zij houdt met het besluit jaarlijks 80.000 gulden extra over
voor andere zaken.
Waarom hebben we alweer
verloren? De Amerikaanse De
mocraten ruziën over hun ver
kiezingsnederlaag.
PAGINA 4
Het Commissariaat voor de
Media heeft drie omroepen op
de vingers getikt wegens on
geoorloofde reclame.
PAGINA 5
(Advertentie)
Twijfel over
doorgaan
KEP-order
Een vijfde van de paspoorten van de
Schiedamse drukkerij blijkt op het
blote oog al niet aan de kwaliteitseisen
Een WOV is binnen de huidige
financiële ruimte alleen haal
baar als onderdeel van een
noord-zuidroute die ook de
Zak van Zuid-Beveland door
snijdt.
PAGINA 9
De Zeeuwse specialisten boy
cotten de officiële ingebruikna
me van de computertomograaf
in Vlissingen.
PAGINA 11
Keje Molenaar verlaat Feye-
noord: met Hans Kraay valt
niet te werken.
PAGINA 35
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën en economie: 7
Provincie: 9,11,13,15 en 17
Sport: 35
Rembrandt doorgelicht
Genadeloze beten van W.
F. Hermans Gerrit Achter
berg offerde zijn leven voor de
dichtkunst Het Duitse mu
ziekleven onder de Nazi's
Jan Wolkers vindt inspiratie in
het macabere Deel 7 van
het dagboek van Hans Warren.
PAGINA 19, 20, 21 en 23
Arnemuiden voorpagina
nieuws 9 Moord op Kennedy
25 jaar voer voor fantasten
Dorp-outs bouwen illegaal
in tolerant Amsterdam 9
Wilhelm II zoekt asiel 9 Een
week New York.
PAGINA 27, 29, 31 en 33
Zuidvlietmlraat 7S, Goes, Tel. 01100-12420
Openingti|den toonzaal:
Werkdagen 09.00-12.00 uur
13.00-17.00 uur
Donderdagavond 19.00-21.00 uur
Zaterdag 09.30-12.30 uur
voldoen. De produktie is daardoor
dusdanig vertraagd, dat de geplande
invoeringsdatum van 1 januari niet ge
haald kan worden.
Minister Van den Broek (Buitenlandse
Zaken) maakte vrijdag in een brief aan
de Kamer melding van het nieuwe uit
stel, de vierde vertraging sinds het be
gin van het paspoortdrama. KEP is ra
zend over de brief. De Tweede Kamer
heeft geschokt gereageerd.
CDA en WD zijn diep teleurgesteld en
bezorgd dat het paspoortproject nog
steeds niet naar wens verloopt. Maar
de regeringspartijen willen met een de
finitief oordeel over de nieuwste episo
de in het paspoortdrama wachten op
het eindrapport van Van den Broek,
dat over twee weken verschijnt.
De bewindsman moet dan duidelijk
maken hoe hij verder wil gaan met het
paspoortproject waarbij ook de positie
van KEP ter discussie staat. De PvdA
wil meteen daarna een debat met de
minister, omdat de oppositie meent
dat ondanks de „sussende formules"
van het kabinet „nog steeds geen per
spectief bestaat op de invoering een
goed en fraudebestendig paspoort".
Premier Lubbers zei vrijdagavond na
afloop van de ministerraad dat „de
contractsvoorwaarden bepalend
zijn". „Het gaat niet om een politieke
beslissing", aldus Lubbers, maar om
de juridische vraag of KEP 'wanpres
tatie' heeft gepleegd.
Alle fracties breken zich het hoofd over
de opstelling die ze moeten kiezen. Na
dat Van Eekelen en Van der Linden af
traden wegens hun aandeel in de pas-
poortrel, wierp Van den Broek immers
zijn hele politieke prestige in de strijd
om het contract met KEP te laten
voortbestaan. Tot twee keer toe ver
leende Van den Broek een „laatste
kans" aan KEP; beide keren wist het
bedrijf die kans volgens het ministerie
niet te benutten. Tussen de bewinds
man en een meerderheid van de Ka
mer bestaat ook nog een conflict over
de opslag van persoonsgegevens bij
KEP.
KEP-interim-manager Van Dijk zegt
dat invoering van het paspoort op 1 ja
nuari nog steeds mogelijk is. „Het ver
baast me niets dat er nog fouten inzit
ten. Dat komt voornamelijk door wijzi
gingen die Buitenlandse Zaken nog de
afgelopen drie weken heeft opgelegd".
Van Dijk is ontstemd over het ontbre
ken van overleg met KEP over de re
sultaten van de controle.
De nieuwe tegenslag kwam aan het
licht bij een onderzoek door de Pro
jectgroep Paspoort van het departe
ment van buitenlandse zaken. Dat
testte 487 aanvragen voor een pas
poortbij KEP. Bij de „visuele controle
is geconstateerd, dat bijna 20 procent
van de afgeleverde paspoorten gebre-
(Slot zie pagina 3 kolom 2)
PZC-directeur F. van de Velde overhandigt burgemeester J.C.Th, van der Doef van Vlissingen ten overstaan van
enkele honderden genodigden een speciale pijpendoos als dank voor de openingshandeling in het nieuwe ge
bouw.
VLISSINGEN In de toekomst zullen ook de Middel
burgse vestiging van drukkerij Den Boer en van DeVey
Mestdagh in de Vlissingse binnenstad geconcentreerd
worden op het huidige terrein van de PZC aan de Oost-
souburgseweg aan de rand van Vlissingen. Een impres
sie van deze plannen onthulde burgemeester J. C. Th.
van der Doef van Vlissingen vrijdagmiddag als officiële
openingshandeling van het nieuwe PZC-kantoor.
Voordien had 'bouwdirecteur' F. van de Velde de ruim
honderd genodigden al op de hoogte gesteld van de lo-
katie binnen de bestaande afrastering van het PZC-ter-
rein die voor verdergaande nieuwbouw is gereserveerd.
Als voorwaarde voor overplaatsing van met name
drukkerij Den Boer stelde hij wel dat de panden in Mid
delburg verkocht kunnen worden.
Burgemeester Van der Doef, die getuigde van trots de
PZC binnen zijn gemeente te hebben kunnen houden, zei
in zijn openingstoespraak, dat de nieuwbouw een groot
vertrouwen in de toekomst uitstraalt.
(Zie ook pagina 9)
DEN HAAG (GPD) - Premier Lubbers
wil in de toekomst de marechaussee
inzetten om de werkdruk van de poli
tie te verlichten. Een extra argument
VOLTA REDONA (RTR) - Een staker bij de staalfabriek
in Volta Redonda probeert zich los te rukken uit de
greep van enkele militairen. De arbeidsonrust in Brazi
lië heeft zich vrijdag verder uitgebreid na het bloedige
optreden van het leger tegen stakers in de deelstaat Rio
de J aneiro, waarbij donderdag vijf mensen omkwamen.
Tienduizenden arbeiders legden vrijdag in de olie-in
dustrie het werk neer om hun looneisen kracht bij te
zetten.
Volgens een woordvoerder van het staatsoliebedrijfPe-
trobas is tussen de 70 en 80 procent van de 61.000 werk
nemers in staking gegaan. Hij zei dat er onderhandelin
gen worden gevoerd tussen de directie en de stakers,
maar dat alle 11 raffinaderijen van de maatschappij stil
komen te liggen als er niet snel een akkoord wordt be
reikt. De staking bij Petrobas volgt op een golf van an
dere werkonderbrekingen waardoor miljoenen mensen
zonder elektriciteit en vervoer zijn komen te zitten, uni
versiteiten moesten sluiten en ministeries ontregeld
raakten.
voor een dergelijke oplossing ziet
Lubbers in het wegvallen van de gren
zen met Westduitsland, België en Lu
xemburg in 1990 en de totstandko
ming van de interne EG-markt in
1992.
De komende jaren nemen de werk
zaamheden van de marechaussee af,
aldus de premier gisteren na afloop
van het wekelijkse kabinetsberaad.
Controle aan de binnengrenzen is dan
niet langer nodig, zodat ook de douane
kan worden ingeschakeld om de poli
tie vanaf 1990 te ontlasten.
De politiebonden zien niets in deze ge-'
dachtengang. G. Koffeman, voorzitter
DEN HAAG (GPD) - Minister Braks
mag veertig miljoen gulden extra uit
geven ter bestrijding van de verzu
ring in de landbouw. Minister Nijpels
(Milieu) krijgt zestig miljoen gulden
extra voor bodemsanering, afvalbe
leid en stimulering van nieuwe mileu-
technologie. Het kabinet heeft dat
vrijdag besloten.
In een brief aan de Tweede Kamer ge
ven Nijpels, Braks en premier Lubbers
precies aan hoe het kabinet de 100 mil
joen heeft verdeeld. Voor mestverwer
king en anti-verzuringsmaatregelenin
de landbouw wordt 25 miljoen uitge
trokken, en voor milieutechnologie in
de landbouw 15 miljoen. Braks moet
over de besteding overleg voeren met
Nijpels, staat in de brief. Milieu-minis
ter Nijpels mag voor algemeen milieu
beleid 10 miljoen, voor technologiebe
leid 10 miljoen, en voor afvalbeleid nog
eens tien miljoen uitgeven. Voor
grondreiniging en bodempreventie
wordt elk nog eens vijf miljoen uitge
trokken door Nijpels, en voor bodem
sanering bij woningbouw stadsver
nieuwing en wegenaanleg 20 miljoen.
van de grootste vakbond ACP, noemt
de suggestie 'een hele slechte aanpak'.
„Als je weet wat de taken van de poli
tie zijn, moet je daaraan financiële
voorwaarden verbinden. Het kabinet
is nu kennelijk bezig om de taken aan
te passen aan de budgettaire mogelijk
heden. Dat is onderhandelen op een
tamelijk hellend vlak. We zien daar
niets in".
De politieministers Van Dijk en Kort
hals Altes en de vakbonden hebben
vrijdag opnieuw informeel overleg
gevoerd. Over de inhoud wilde Lub
bers slechts kwijt 'dat de kaarten nog
niet zijn geschud'. Hij liet in het mid
den of het kabinet bereid is alsnog ex
tra geld beschikbaar te stellen.
De premier het doorschemeren des
noods de geschillencommissie-Albeda
in te zullen schakelen als de onderhan
delingen mislukken.
Ook de bonden wilden niet uit het
overleg klappen. Koffeman: „Er is in
ieder geval geen enkele aanleiding om
de landelijke actiedag van maandag
op te schorten".
PvdA-fractieleider Kok wil 125 mil
joen gulden extra uittrekken voor uit
breiding van de sterkte en betere ar
beidsvoorwaarden voor de politie
ambtenaren. Dat komt volgens bere
keningen van de PvdA neer op een bij
drage van ongeveer één gulden per be
lastingplichtige per maand."
Wie er nog niet van op de
hoogte mocht zijn dat
er ongenoegen broeit binnen
de politie, wordt er in deze
dagen wel toe gedwongen
om dat te weten. De politie is in geen
tijden zo nadrukkelijk op straat aan
wezig geweest. Met ludieke acties, met
wilde acties en - aanstaande maandag
- met een nationale manifestatie. De
kritiek op het politiebeleid van de mi
nisters Van Dijk (binnenlandse zaken)
en Korthals Altes (justitie) - populair
samengevat in: geen cent erbij en geen
man meer - begint grimmige vormen
aan te nemen. Vooralsnog ging het om
ludieke optredens, waarbij de term
'publieksvriendelijk' wordt gehan
teerd. Zo'n benadering speelt duide
lijk in op de sympathie van de burger.
Want ook de politie beseft deksels
goed dat de steun daarvandaan zal
moeten komen, wil er in de politiek op
termijn iets meer te bereiken zijn dan
tot nu toe. Onderhuids bestaat na
tuurlijk de neiging om er harder tegen
aan te gaan. Tenslotte is ook een po
litieagent maar een mens, die op gezet
te tijden de neiging heeft om stevig
voor de eigen belangen op te komen.
Het politie-apparaat is immers jaren
lang kort gehouden. En dat terwijl op
eenvolgende kabinetten beweren dat
zij bestrijding van de criminaliteit
hoog in het vaandel voeren. Redenen
voor actievoeren zijn dus ruimschoots
voorhanden.
Toch bevinden politiemensen als
actievoerders zich in een tamelijk
hachelijke positie. Er mogen nog zo
veel problemen zijn bij de beloning en
in de werkdruk, - het is voor politie
mensen heel wat minder eenvoudig
dan voor anderen om de zaak plat te
gooien. Van hun verantwoordelijk
heidsbesef wordt veel gevraagd. Over
heid en burger moeten daarvan kun
nen uitgaan. Wie voor het politievak
kiest moet zich dat terdege bewust
zijn. De politie-opleidingen zijn van dit
aspect doordrenkt. En in de uitoefe
ning van de taak staat dit element bij
iedere politiefunctionaris steeds voor
op. De politiebonden hebben met deze
bijzondere kant van de zaak bij het or
ganiseren van acties en demonstraties
dan ook voortdurend rekening te hou
den. Vandaar de oproep van de vakor
ganisaties eerder deze week om af te
zien van wilde acties. Die zijn oncon
troleerbaar en dragen het gevaar in
zich om uit de hand te lopen. In Am
sterdam en Rotterdam bijvoorbeeld,
waar de politiemensen de afgelopen
dagen in afwachting van de nationale
manifestatie van aanstaande maan
dag hun grieven niet langer voor zich
konden houden, zijn geen gekke din
gen gebeurd. De grenzen van wat wel
en wat niet kan bij dergelijke acties
zijn scherp getrokken en worden bin
nen het politie-apparaat scherp in het
oog gehouden.
De manier waarop de twee minis
ters, aan wie de politiezorg in dit
land is toevertrouwd, zich in het sle
pende conflict gedragen zou van meer
inlevingsgevoel moeten getuigen. Ze
houden zich vrijwel en uitsluitend be
zig met bezweringsformules en waar
schuwingen, dat er zal worden ingegre
pen wanneer de actievoerders nog vele
stappen verder gaan dan nu het geval
is. Het is allemaal maar magertjes en
weinig tactvol. Bovendien blijkt eruit
dat de beide bewindslieden niet echt
in de gaten hebben dat bij de politie de
grens van het incasseringsvermogen is
bereikt. In de Tweede Kamer lijkt wat
dat betreft meer begrip voor de politie-
grieven te bestaan. Het wordt daarom
hoog tijd voor de gang terug naar de
onderhandelingstafel. De politie voelt
zich met de acties hoe dan ook in een
onmogelijke positie gedrongen. En de
ministers Van Dijk en Korthals Altes
mogen niet blijven uitgaan van loyali
teit wanneer zij daar zelf weinig of
niets tegenover stellen. Het zou een
slechte, vooral demotiverende zaak
zijn wanneer aan de onzekerheid, die
nu al zo lang voortduurt, geen eind
komt. Burger en overheid moeten kun
nen vertrouwen op de politie. De poli
tie zelf moet dat ook kunnen op de
overheid.
vdM.
(Van onze correspondent)
BONNRuim 24 uur nadat de christen-democrati
sche Westduitse parlementsvoorzitter Philipp Jen
ninger met een als origineel bedoelde, maar jam
merlijk mislukte toespraak de 'Reichskristall-
nacht' had herdacht, las zijn plaatsvervangster, de
sociaal-democrate Annemarie Renger vrijdag in
dezelfde zaal zijn ontslagbrief voor.
„Ik ben geschrokken en getroffen door de reacties
op mijn toespraak. Mijn rede is door veel luisteraars
niet opgevat zoals ik hem had bedoeld. Ik betreur
dat ten zeerste en het spijt mij verschrikkelijk als ik
de gevoelens van anderen heb gekwetst. Tijdens
mijn hele politieke loopbaan heb ik mij in het bij
zonder ingezet voor de verzoening met de joden en
de belangen van de staat Israël. Het is echter be
langrijk dat het ambt van voorzitter van de Bonds
dag niet wordt belast en uit dit oogpunt treed ik af
als voorzitter van het parlement", aldus Jenninger.
In politiek Bonn werd opgelucht adem gehaald,
want een zich voortslepende discussie over deze po
litieke blunder zou de schade alleen maar groter
hebben gemaakt.
Kenmerkend is dat alle politieke partijen Jenninger
hun respect betuigden voor zijn beslissing, want
voor iedereen staat vast dat de CDU-politicus een
integer mens is zonder zelfs maar een spoortje anti
semitisme. Dat wordt ook geïllustreerd door het feit
dat niet alleen zijn eigen partijvrienden, maar ook
sociaal-democraten, kanselier Helmut Kohl en pre
sident Richard von Weizsacker Jenninger hebben
gevraagd lid te blijven van het parlement.
Ook vanuit Israël werd onderstreept dat er geen
twijfels bestaan over de instelling van Jenninger,
die in de joodse staat een graag geziene gast was. De
regering in Jeruzalem veroordeelde uiteraard de
toespraak, maar zag geen enkele aanleiding de zaak
werkelijk hoog te spelen. In Israël werd zelfs enigs
zins verrast gereageerd toen het nieuws van zijn af
treden bekend werd.
DEN HAAG (GPD) - Minister Deet
man (onderwijs) heeft vrijdag
avond het contract getekend met
de openbaar vervoerbedrijven
waardoor alle studenten vanaf 1
september 1989 gratis met trein,
metro, tram en bus kunnen reizen.
Het contract kost de overheid jaar
lijks circa 370 miljoen gulden, en
loopt vijf jaar. De onderhandelin
gen over verlenging van het con
tract moeten al over twee jaar zijn
afgerond.
Kort na de zomervakantie kwam de
bewindsman al met een wetswijzi
ging waardoor de basisbeurs voor
alle studenten volgend jaar omlaag
kan. Omdat ze geen reiskosten
meer kwijt zijn, krijgen thuiswonen
de studenten 42 gulden minder en
uitwonenden 62 gulden.
De reiskostenvergoeding voor
thuiswonende studenten wordt he
lemaal afgeschaft, zo stelt de minis
ter voor. Deetman wil met zijn
maatregelen een eind maken aan
het telkens uit de hand lopen van de
uitgaven voor studiebeurzen.
De OV-jaarkaart zal worden ver
strekt aan alle studenten van 18
jaar en ouder die studiefinanciering
krijgen. Het departement en de
openbaar vervoerbedrijven gaan in
een gezamenlijke BV de uitvoering
van de OV-kaart ter hand nemen. In
het contract wordt geschat dat jaar
lijks circa een half miljoen studen
ten een OV-jaarkaart krijgen. Is de
belangstelling groter, dat past de
overheid aan het eind van het jaar
het verschil bij.
Deetman
