kleintjes
PZC
BOERENKOOL
EN ROOKWORST
Bejaarde sterft
aan verwaarlozing
Israëliërs gaan vandaag in
grimmige sfeer naar stembus
andaag
IN EERSTE GESPREK MET SUHARTO
Record op
snelweg:
262 km
Leninwerf
in Gdansk
gaat dicht
Jihad stuurt
video-opname
van gijzelaar
SCHELFHORST
KEUKENS
Subtiele missie
naar Indonesië
N ederland
Twee ontsnapten
uit Alkmaar
al snel gepakt
Weinig verandering
231 e jaargang no. 258
nsdag 1 november 1988
01184-84321
Baby Renee
Automobilist
Emigreren
Onderzoek
Verhoudingen
Conflicten
^Gesneden
zak 300 gram O*/
Verse
Sfü rookworst, O 1Q
250 gram w
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
Veroordeeld
Opklaringen, maar later op de dag
'neer bewolking en in de avond moge-
tyk een bui. Matige westelijke wind, la
ter iets toenemend. Middagtempera-
tuur 10 graden.
Opgave advertenties per telefoon:
of schriftelijk te zenden aan:
advertentie-afdeling PZC
Postbus 18, 4380 AA Vlissingen
i AKARTA (ANP) - Premier Lubbers heeft maandag op de
Nederlandse erebegraafplaats Menting Pulo in Jakarta
|net een kranslegging de 36.000 Nederlandse oorlogs
lachtoffers herdacht die in Zuidoost-Azië zijn gesneu
veld in de Japanse kampen en in de woelige jaren in die
egio na de Tweede Wereldoorlog. Even daarvoor had de
jremier met een krans de 5.500 doden op de Indonesische
ïeldenbegraafpiaats Kalibata elders in Jakarta herdacht.
)p Menting Pulo bevinden zich de stoffelijke overschotten
an 4.231 Nederlanders, onder wie vele militairen van het
Koninklijk Nederlands Indisch Leger KNIL.
Ienting Pulo herbergt ook 728 urnen met de asresten van
n Japan omgekomen en aldaar gecremeerde Nederlan
ders. Verder zijn er de monumenten van de 7 December
Divisie, de militaire luchtvaart en de gouvernementsmari
ne.
Menting Pulo is een van de zeven overgebleven Nederland
se erevelden op Java, samen goed voor totaal 23.000 graven
van oorlogsslachtoffers. Er liggen niet alleen militairen be
graven, maar ook burgerslachtoffers.
De graven worden beheerd door de Nederlandse Oorlogs
graven Stichting, die het hoofdkwartier heeft in Den
Haag. Oorspronkelijk kende Indonesië 22 erevelden, aan
gelegd in de periode 1946-1952 en toen verspreid over de
gehele archipel. Na de soevereiniteitsoverdracht is het
aantal erevelden op verzoek van de Indonesische regering
ingekrompen tot zeven. De lichamen uit de overige vijf
tien zijn in de loop van de jaren overgebracht naar de vel
den op Java.
Lubbers bepleit
mensenrechten
(Vdn onze verslaggeversI
JAKARTA - Premier Lubbers heeft maandag, tijdens een eer
ste gesprek met de Indonesische president Suharto, zijn be-
orgdheid geuit over de mensenrechten in Indonesië. Vooral
ie recente executie van twee ex-lijfwachten van Sukarno
kwam daarbij aan de orde.
Lubbers legde er de nadruk op dat het
gesprek met de president 'in alle
vriendschappelijkheid' was verlopen.
Hij zei na afloop dat hij vooral teleur
gesteld was over het feit dat de twee
ter dood veroordeelden eerst ruim
twintig j aar gevangen hadden gezeten,
alvorens te worden geexecuteerd.
„Het is een open gesprek geweest", al
dus de premier, „maar niet in de sfeer
van irritatie, maar van ernst".
Lubbers plaatste de kanttekeningen
over de mensenrechten tegen de ach
tergrond van de Pancasila, de vijf
grondbeginselen van de Indonesische
staat. Twee van die grondbegiselen
zijn menselijkheid en sociale
rechtvaardigheid.
Het gesprek, dat plaatsvond aan het
begin van het vierdaagse bezoek van
Lubbers en Van den Broek aan Indo
nesië, stond verder vooral in het teken
van de economische en culturele sa
menwerking tussen beide landen. Ne
derland moet volgens Lubbers de na
druk leggen op de functie die ons land
heeft als 'poort naar Europa'. Veel han
del van en naar Europa loopt via de ha
ven van Rotterdam en via Schiphol.
In Indonesië bestaat nogal wat angst
voor de eenwording van Europa. Men
vreest dat de Europese markt minder
toegankelijk zal worden voor niet-Eu-
ropese landen. Lubbers probeerde die
vrees gisteren weg te nemen. „Neder
land is een voorvechter van een open
Europese markt en ik heb de indruk
dat men dat in Indonesië wel inziet",
aldus Lubbers.
Lubbers en Van den Broek werden
maandagmorgen officieel welkom ge
heten door president Suharto in het
presidentieel paleis. Negentien saluut-
De Dortse politie wil meer de
tails bekend maken over de
ontvoering van de nu tivaalf
dagen oude baby Renee.
PAGINA 3
Het aantal automobilisten dat
doorrijdt na een ongeluk is fors
toegenomen.
PAGINA 5
Steeds meer land- en tuinbou
wers tussen de 30 en 65 jaar
denken er over te emigreren.
PAGINA 7
Justitie in België begint een on
derzoek naar de mogelijke be
trokkenheid van de vismijn te
Zeebrugge bij handel in ille
gaal aangevoerde vis.
PAGINA 9
De verhouding tussen gedepu
teerde en provinciale staten
deugt niet, het dagelijks be
stuur gaat teveel zijn eigen
gang, aldus de PPR-fractie tij
dens de provinciale beschou
wing.
PAGINA 13
Na een reeks van conflicten
zijn hoofdtrainer Johan
Droogers en de Vlissingse
turnvereniging VTV uit elkaar
gegaan.
PAGINA 17
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Radio, tv en kunst: 2
Opinie en achtergrond: 4
Beurs en financiën: 7
Provincie: 9,11,12,13,14 en
15
Sport: 16 en 17
I Advertentie)
Elke dinsdag en woensdag
hebben we groente en vlees
in de aanbieding.
huismerk boerenkool, QQ
schoten begeleidden het spelen van de
volksliederen. Enorme 'super-posters'
van premier Lubbers en zijn echtgeno
te Ria hangen overal in de stad. De In
donesische pers besteedt in soms pagi
nagrote artikelen veel aandacht aan
het Nederlandse bezoek.
Premier Lubbers bood gisteravond
een uitwisselingsprogramma aan van
leidende economen, zowel in Neder
land als Indonesië. De premier presen
teerde dit cadeau gisteren aan presi
dent Suharto.
Het uitwisselingsprogramma zal vijf
jaar duren en er is een bedrag van een
miljoen gulden mee gemoeid, dat zal
uit de begroting van ontwikkelings
samenwerking zal komen.
LANGRES tDPA) - De Franse
politie heeft maandag op de
snelweg Nancy-Dyon een Zwit
ser in een Porsche aangehou
den, die 262 kilometer per uur
reed, ruim tweemaal de maxi
mumsnelheid. Het record op
het traject was tot dusverre 250
kilometer.
Als buitenlander kreeg de
Zwitser een milde boete van
900 francs ofwel rond 300 gul
den, maar hij mag ook twee
maanden niet meer op Franse
wegen komen.
JAKARTA-Minister Van denBroek (links) en premier Lubbers, ingesprek met
president Suharto (rechts) die wordt bijgestaan door een tolk.
ROERMOND (GPD) - Nadat zater
dag de 78-jarige L. Vrencken uit
Meijel aan ondervoeding en totale
verwaarlozing in het ziekenhuis in
Roermond is overleden, is gisteren
het echtpaar V. uit Meijel aange
houden op verdenking de oude
man in die hulpeloze toestand te
hebben gebracht.
De man was bij het echtpaar in de
kost. De politie gaat er vooralsnog
vanuit dat de twee krachtens een
schriftelijke of mondelinge overeen
komst de verplichting hadden voor
de 78-jarige te zorgen.
Vrencken werd vrijdag ernstig on
dervoed en onderkoeld opgenomen
in het Roermondse Laurentiuszie-
kenhuis. Volgens een patholoog
anatoom van het gerechtelijk labo
ratorium in Rijswijk is de bejaarde
man daaraan overleden. Nader on
derzoek moet uitwijzen of sprake is
van opzet.
WARSCHAU (DPA/RTR/UPI) - De Le-
nin-scheepswerf in de Poolse haven
stad Gdansk, die de bakermat van het
verboden vakverbond Solidariteit
vormde, wordt gesloten. Volgens een
bericht van het officiële nieuws
agentschap PAP moet de werf dicht
omdat zij niet rendabel is.
Op de Leninwerf werken zo'n 12.000
mensen onder wie de voorzitter van
het verboden vakverbond Solidariteit,
Lech Walesa. De scheepswerf werd al
langer bereigd met sluiting, evenals
een aantal andere verliesgevende be
drijven.
De directeur van de Leninwerf, Czes-
law Tolwinski, zei maandag dat hij het
besluit zal aanvechten.
BAYRUT (RTR) - De pro-Iraanse
groepering Islamitische Jihad in Li
banon heeft maandag een video-opna
me van de Amerikaanse journalist
Terry Anderson toesgepeeld aan het
kantoor van een persbureau in Bay-
rut. In de opname las Anderson een
verklaring voor die waarschijnlijk
door zijn ontvoerders is opgesteld.
Anderson, die in maart 1985 werd ont
voerd, zei in de boodschap dat hij goed
behandeld wordt. „Uit wat ik hoor
maak ik op dat ik niet vergeten ben en
ook niet vergeten zal worden, maar de
problemen zijn enorm", aldus Ander
son, die er vrij ontspannen uitzag.
Hij zei dat zijn ontvoerders verscheide
ne malen op het punt hadden gestaan
hem vrij te laten, maar „iedere keer
lijkt de Amerikaanse regering haar in
vloed te gebruiken om een akkoord te
blokkeren". „Ik vraag Reagan niet om
met terroristen zaken te doen, al heeft
Bush dit wel gedaan in de Iran-con-
tra-affaire en bij de kaping van het
TWA-toestel". In 1985 lieten pro-
Iraanse kapers de passagiers van een
gekaapt toestel van de Amerikaanse
luchtvaartmaatschappij TWA vrij in
ruil voor de vrijlating van honderden
Libanese en Palestijnse gevangenen
uit gevangenschap in Israël.
De Islamitische Jihad, die naast An
derson ook de Amerikaan Thomas Su
therland vasthoudt, eist de vrijlating
van 17 Arabieren die gevangen zitten
voor een reeks bomaanslagen.
JERICHO (AP) - De huizen van de verdachten van de aanslag zijn gisteren opgeblazen.
en Indo-
belang bij een gezonde on
derlinge verstandhouding, -
economisch èn politiek. In
een sfeer die daarop is gericht zal onge
twijfeld deze week het bezoek verlopen
van de Nederlandse premier Lubbers
en minister van buitenlandse zaken
Van den Broek aan Jakarta en omge
ving. De toon daarvoor is al gezet In de
eerste ontmoetingen met de Indonesi
sche president Suharto en zijn kabi
net. Sinds de overdracht van de soeve
reiniteit in 1949 (alweer bijna veertig
jaar geleden) bestaan er tussen de
twee landen gewone betrekkingen. Ze
ker op economisch gebied is er geen
sprake van enige bevoorrechte positie
over en weer, zoals Frankrijk en
Groot-Brittannië die met hun voor
malige koloniën tot op zekere hoog
te nog wel kennen. Maar in de relatie
tussen Nederland en Indonesië van
daag valt het verleden natuurlijk toch
niet weg te denken. Minister van bui
tenlandse zaken Alex Alatas bijvoor
beeld kwam daar aan de vooravond
van het Nederlandse bezoek rond
vooruit. Hij stelde namelijk vast dat
Indonesië in 1992 bij de vorming van
een EG-zonder-binnengrenzen 'Neder
land graag wil gebruiken als entree
naar de Europese vergrote markt, op
basis van wederzijds voordeel'. Daar is
geen woord Frans bij. Indonesië is
dan weliswaar nog geen industriële
snelgroeier zoals Zuidkorea, Singapo
re, Taiwan en Hong Kong, - het heeft
in de Zuidoost-Aziatische verhoudin
gen wel belangrijke invloed.
Sinds de beide oliecrises is
Indonesië - 's werelds grootste
eilandenstaat met meer dan 162 mil
joen inwoners - in ernstige problemen
geraakt. Als OPEC-land is het voor
zijn inkomsten sterk aangewezen op
de export van olie en gas. Toen de prij
zen daarvan kelderden en de waarde
van de Amerikaanse dollar scherp in
zakte, waren de economische succes
sen van de jaren daarvoor snel aan slij
tage onderhevig. Veel van wat bereikt
was in landbouw, industrie en infra
structuur, in het onderwijs en de ge
zondheidszorg, raakte opnieuw in de
problemen. Indonesië werd een land
met grote buitenlandse schulden; het
Suharto-bewind zag in dat het zich te
afhankelijk had gemaakt van juist die
olie. Een grote groep van landen (15 in
totaal) heeft dan ook een relatie van
ontwikkelingssamenwerking met
Indonesië en van deze club van do
nors (het IGGI) is Nederland sinds jaar
en dag voorzitter. Samen steken deze
landen in 1988 een bedrag van ruim 3
miljard dollar in de Indonesische sa
menleving. De hulp richt zich daarbij
vooral op verbetering van de levens
standaard van de armste bevolkings
groepen. In die sfeer moet ook het pro
ject worden gezien dat de Watermaat
schappij Zuidwest-Nederland WMZ te
Goes heeft opgezet met de streekwa-
terleiding in Bandoeng en de oprich
ting van een fonds voor humanitaire
hulp in het verlengde daarvan.
Op politiek gebied is er tussen Ne
derland en Indonesië sprake
van zoiets als gerespecteerde afstand.
Het militair-bureaucratische systeem,
dat president Suharto meer dan twin
tig jaar geleden heeft geïntroduceerd,
laat maar bescheiden ruimte aan libe
rale democratische verhoudingen. Het
land wordt onder strakke Javaanse
tradities geregeerd en dat wil volgens
Nederlandse maatstaven wel eens in
strijd komen met burgerlijke vrijhe
den en mensenrechten. De executie na
twintig jaar gevangenschap van twee
voormalige lijfwachten van voormalig
president Sukarno - nog maar twee
weken geleden - was zo'n kwestie, die
in Nederland veel verzet heeft opge
roepen. Lubbers, die eerder zijn af
schuw over deze vorm van strafvol
trekking had laten blijken, kon ze dan
ook onmogelijk onbesproken laten.
Alleen gaat het er dan bij zo'n subtiele
missie om, wèl openhartig te zeggen
wat je van zoiets vindt, maar tegelijk
niet de internationale schoolmeester
uit hangen. Nederland-Indonesië
ten voeten uit.
vdM.
\an onze correspondent
TEL AVIV - De bevolking van
Israël gaat vandaag in een
grimmige sfeer naar de stem
bus om een nieuw parlement
te kiezen.
De terreuraanslag van zondagavond
op de westelijke Jordaanoever, waar
bij een moeder met drie kinderen le
vend verbrandden, heeft diepe indruk
gemaakt. Maar het is moeilijk te zeg
gen in hoeverre het incident de verkie
zingsuitslag direct zal beïnvloeden.
Minister van defensie Jitschak Rabin
(Arbeiderspartijheeft gisteren gezegd
dat hij zal onderzoeken of de doodstraf
kan worden uitgesproken tegen de Pa-
lestijnen die de benzinebommen naar
de bus hebben geworpen. Zijn college
van justitie, Avraham Sharir (Likoed)
sprak zich in soortgelijke zin uit.
Het leger heeft inmiddels vijf arresta
ties verricht in verband met de aan
slag. Drie van de aangehoudenen heb
ben bekend. Volgens generaal Amram
Mitznah waren twee van de drie al eens
eerder opgepakt wegens het in gevaar
brengen van de veiligheid. De huizen
van de verdachten zijn gisteren opge
blazen en een bulldozer heeft een ba
nanenplantage, van waaruit de bom
men werden geworpen, met de grond
gelijk gemaakt. Voor de stad Jericho,
waar de aanslag werd uitgevoerd, is
gisteren tot nader order een uitgaans
verbod afgekondigd. Het leger heeft
gisteren huiszoekingen uitgevoerd.
Een groep vooraanstaande Palestij-
nen in de bezette gebieden heeft in een
verklaring de aanslag van zondag
avond veroordeeld. In de verklaring
spreken ze zich uit tegen wat ze om
schrijven als aanvallen van joodse en
Arabische kant en zeggen dat dergelij
ke incidenten laten zien dat er met
spoed een rechtvaardige vrede moet
worden bereikt,, gebaseerd op een
staat voor beide volken. De Palestijn
se Bevrijdings Organisatie PLO heeft
verklaard dat ze aanvallen op burgers
en op ongewapende Palestijnen ver
oordeelt.
Vandaag is het voor alle Israëli's een
vrije dag. Ze hebben tijd genoeg om te
stemmen, want de stemlokalen in de
grote steden sluiten pas om tien uur
vanavond. De meeste opinie-onder
zoeken voorspellen een nek-aan-nek-
race tussen de Likoed en de Arbeiders
partij, met een licht voordeel voor de
Likoed.
De bezette gebieden zijn vandaag en
morgen afgesloten. De Arabische be
woners mogen Israël niet in en de pers
wordt uit de gebieden geweerd. De
troepenmacht op de westelijke Jor
daanoever en in de Gazastrook is ver
sterkt.
AdvertentieI
Loskade 45 - Middelburg
01180 - 2 91 01
ZAANSTAD (ANP) - Twee van de tien
zondagavond uit de Alkmaarse ge
vangenis Schutterswei ontvluchte
gevangenen zijn aangehouden. De 24-
jarige F.H. is in de nacht van zondag
op maandag al door de politie van
Zaanstad gepakt, nadat hij in Uit
geest was gesignaleerd. Daar ging hij
er met een gestolen auto vandoor.
Achtervolgd door 15 auto's, waarbij
vaak hoge snelheden werden gereden,
kon de man op Amsterdams grondge
bied tot stoppen worden gedwongen.
Tijdens de achtervolging reed hij in
de Coentunnel dwars door de neerge
laten bomen heen.
De gemeentepolitie van Breda hield
maandagavond om half tien de 24-jari-
ge M. S. aan. De man, die een straf uit
zat wegens vermogensdelicten, werd
aangehouden bij zijn vriendin.
De 22-jarige Syrische gedetineerde A.
S. K. uit Amsterdam, die zondagmid
dag met een mes levensgevaarlijk
werd verwond in de gevangenis Schut
terswei, is maandagmiddag overleden.
K. onderging zondagmiddag een ope
ratie, die zo spoedeisend was, dat hij
op een gang van het Medisch Centrum
Alkmaar werd verricht.
