PZC
Commandant
J. Werkman
week-in
2
ZATERDAG 22 OKTOBER 1988
Commandant J. Werkman
van Hr. Ms. Schiedam haat
bureaucratische rompslomp.
Voor zijn bemanning is hij een
soort vader. Een
welzijnswerker bij de marine?
„Er gelden hier duidelijke
regels. Nee, ik ben echt geen
makkelijke jongen."
Europacup-finale
Paradepaardje
Efficiënt
Twijfels
Frans Bossche
Gratis
Databank
Druktoets
Angela van der Jagt H- Albers: Bedrijven voor Bedrijven is op een regenachtige middag bedacht.
;-sl
T
v£3&
Commandant J. Werkman: mij kan het niet wild genoeg zijn.
Foto Camille Schelstraete
Ik ben een groot voorstander
van vrouwen aan boord
Voorlichtingsbladen van het ministerie
van defensie blijven meestal ongele
zen op de Hr. Ms. Schiedam. ,Er staat ab
soluut geen informatie in; je hebt er niets
aan.' Voor het pakketje weekbladen dat
elke vrijdag wordt afgeleverd, is aanzien
lijk meer belangstelling. Tot voor kort zat
daar ook de Groene Amsterdammer bij.
Maar nu defensie niet langer buiten schot
blijft bij de bezuinigingen, ging de Groene
er uit. Een aanpassing aan de vraag, want
commandant J. Werkman (45) was de eni
ge die het blad las.
Een opvallend man, die Werkman. Wan
neer het om het werk op zijn schip gaat,
eist hij inzet en nauwkeurigheid. Maar
met de vrije tijd van zijn bemanning, die
voor een deel aan boord wordt doorge
bracht, wil hij zo weinig mogelijk te ma
ken hebben. Videofilms, waarin vrouwe
lijk schoon wordt getoond, zijn geen pro
bleem. ,Wie het niet zien wil, gaat maar er
gens anders zitten; mij kan het in ieder ge
val niet wild genoeg zijn', grijnst Werk
man.
Hij heeft ook geen enkel bezwaar tegen al
cohol aan boord. ,Zo lang het maar binnen
de perken blijft. Er wordt op verantwoor
de wijze mee omgegaan. De Duitsers mo
gen bijvoorbeeld niets drinken aan boord.
Zo gauw die dan aan wal gaan, zuipen ze
zich te barsten. Die geef ik toch de voor
keur aan onze praktijk. Kijk, er gelden
duidelijke regels, maar je moet de jongens
eigen verantwoordelijkheid geven.'
En dat betekent dat hij niets onderneemt
tegen de onvermijdelijke foto's van naak
te meiden in de verblijven van de man
schappen en de radiohut. Op de Schiedam
werken geen marinevrouwen, maar als
het aan Werkman ligt, gaat dat snel veran
deren. ,Ik ben een groot voorstander van
vrouwen aan boord. Voor de verhoudin
gen zou dat heel goed zijn.' Hij heeft daar
bij duidelijk iets anders in gedachten, dan
de koksmaat. ,Ja, ik ben er ook voor. Met
z'n tweeën in een kooi', glundert hij.'
Buiten de dienstijd om is Werkman
meestal in zijn verblijf te vinden, waar hij
zit te lezen en te schrijven. Hij laat het
boek zien, waarin hij net begonnen is: Men
without women van Ernest Hemingway.
Een boek over boksers en soldaten die
zich als macho's gedragen, maar onder in
vloed van vrouwen iets van hun stoerheid
verliezen...
Werkmans opvattingen passen niet in het
beeld van de geharde militair met gemilli
meterd hoofd, die discipline en niets dan
discipline eist. Dat hij niets van bureau
cratische rompslomp moet hebben, komt
dan ook niet meer als een verrassing. Wan
neer het maar enigszins mogelijk is, regelt
hij zaken buiten de marinestaf om. Dat
gaat sneller en biedt bovendien de moge
lijkheid om de regels wat soepeler te han
teren. Als bijvoorbeeld één van z'n officie
ren naar een Europacup-finale wil of wan
neer hij zelf de begrafenis van z'n oom, de
journalist Evert Werkman, wil bijwonen.
Wat ongerust dat er een beeld van een wel
zijnswerker in plaats van een comman
dant ontstaat, zegt Werkman met nadruk,
dat hij niet de reputatie heeft een joviale
vent te zijn. 'Er gelden hier duidelijke re
gels en ik zit iedereen flink achter de
broek. Nee, ik ben echt geen gemakkelijke
jongen.' In ieder geval valt de aanpak van
de Alkmaarder commandant in goede
aarde. Van de veertig man bij hem aan
boord, heeft niemand een verzoek tot
overplaatsing ingediend.
,Ja, misschien stel ik me wel als een vader
op. De leeftijdsverschillen spelen daarbij
ook een rol. M'n oudste officier is 25 jaar.
vloot, die in geval van oorlog de vaarrout
door het Kanaal vrij van mijnen mot
houden: Engeland. Duitsland, België e
Nederland. De Nederlandse schepen]
sen elkaar elk halfjaar af. Bij grotere ot
ningen doen ook schepen van de Verenir
de Staten, Denemarken en Noorwege
mee.
De Stanavforchan is een paradepaard}
van de NAVO. Want het is een uitsteker
middel om de eensgezindheid van de lij
staten te demonstreren, zo wordt in he
hoofdkwartier van het Westerse bondge
nootschap in Brussel gesteld. En reke.
maar, dat de NAVO dat wil laten zien. li
de vijftien jaar, dat de vloot bestaat, zij
meer dan honderd verschillende have
in West-Europa aangedaan. De vloot li
per jaar zes maanden in een haven, or
zichzelf te showen of voor onderhoud. D
andere helft van het jaar wordt er
fend van de poolcirkel tot in de Middel
landse Zee.
Ondanks vijftien jaar samen oefenen is q
grote wens van de NAVO-landen om to
standaardisatie te komen nog niet ve
dichterbij gekomen. De gezamenlijke pt
duktie van Nederland, België en Fran
rijk van een mijnenjager (van de Al
maar-klasse) is maar een kleine stap. D
huidige vloot telt zes schepen van vier ve
schillende types.
.Iedereen blijft z'n eigen produkt het bes
vinden', verklaart Werkman de onwil o
tot vermindering van de materiaalve
schillen te komen.
Als je in Noorwegen zit en je moet een o
derdeel hebben, dan beginnen de probl
men. Voor een printkaart moet je twe
drie keer de waarde betalen aan invoe
rechten. Nu laten we maar een vent k
men met een koffer van de prints. Da'
veel goedkoper en voor die jongen is he,
een mooi uitstapje.'
Maar in de publicaties over Stanavfo
chan wordt vol trots beweerd, dat de e'
ciëntie enorm verbeterd is. Dat moet da
zeker het gevolg zijn van het grotere b
grip, dat in de loop der jaren is gegroei
voor eikaars werkwijze. Tijdens een klein
oefening voor de kust van Oostende wer
daarvan een staaltje getoond. Voor d
journalisten, die een dagje op bezoek w
ren, zou een mijn tot ontploffing worde
gebracht.
Omdat de ontsteking met radiofreque
ties in werking zou worden gesteld, moe
twee minuten lang geen radiocontact tu
sen de schepen zijn. De order was enkel
keren herhaald. Het sein 'radio silene
wordt gegeven en nog geen dertig seco
den later kraakt een stem van de Duits
mijnenjager door de speakers. De verbi
dingsman van de Schiedam vliegt vlo
kend naar buiten om duidelijk te make
dat de radio niet gebruikt mag worden,
komt geen reactie en een matroos mer
op: ,Ze snappen het niet; je seint te snel
Een paar seconden later gaat de mijn af.
dat nou efficiënt? ,Nee, dat is levensg
vaarlijk', briest de verbindingsman, ,wa
de mensen die de mijn hebben gelegd, z
ten nog veel te dicht bij.'
Hun muziek - het heet geloof ik 'head-ban-
ging' - spreekt me niet erg aan. Ik voel me
door de verschillen wel eens wat geïso
leerd, wat eenzaam... Op andere momen
ten ben ik erg met ze begaan. Ik stimuleer
bijvoorbeeld heel erg, dat ze aan sport
doen.' En niet zonder succes, want de pla
fonds van de machinekamers hangen vol
met racefietsen. Vol trots vertelt Werk
man ook over vijf van z'n bemanningsle
den, die deelnamen aan een lange-af-
stands-loop in het noorden van Noorwe
gen. ,En van de 1500 deelnemers was de
kleine boots toch 14e. Hij kan niet veel
trainen, dus dat is een mooie prestatie.'
De Schiedam maakte het afgelopen half
jaar deel uit van de Standing Naval Force
Channel (Stanavforchan), een permanen
te NAVO-vloot van mijnenjagers en -ve
gers. Vier landen leveren schepen aan de
Uit Werkmans woorden valt op te make
dat er nog wel meer af te dingen is op d
lofzang uit Brussel. Wat betreft een eve:
tuele kernoorlog bijvoorbeeld.
Zeker, we oefenen wel met nucleaire e:
plosies. Maar ik heb grote twijfels over de
veronderstellingen over de radio-actieve
neerslag en over de nucleaire gaswolke
We krijgen er bovendien veel te weinig i
formatie over.'
De deelname van de mijnenjager Schi
dam aan de permanente NAVO-vlooi
duurt nog tot het einde van deze maand
Het was de bedoeling dat het schip begi1
volgend jaar naar de Perzische Golf zo
gaan om de Urk te vervangen. Maar doo'
de wapenstilstand en de vredesbesprekin!
gen tussen Iran en Irak heeft de regerin
besloten geen nieuwe mijnenjager te stu
ren.
,En daar hebben de jongens flink de pes
over in', aldus Werkman. ,Ze hadden zie
daar enorm op verheugd.' Een dienst
plichtige stuurman vertelt waarom. ,A1
het er op aan komt is het leven daar vee
rustiger voor voor ons. Je bent niet dag i
dag uit met oefenen bezig. De ervarin
van de Nederlandse schepen daar hee
wel geleerd, dat het er niet echt gevaarlij
is. En het weer is er veel aangenamer.'
In plaats van dat fraaie reisje naar de Golf,
gaat de Schiedam terug naar de basis in
Den Helder, van waaruit weer geoefend
gaat worden, maar nu met Nederlandse
schepen.
Gouden Gids speciaal
voor het bedrijfsleven
Bedrijven voor Bedrijven, een gege
vensbank waarin alle bedrijven in
Nederland die aan andere bedrijven leve
ren zijn opgenomen, is 'op een regenach
tige middag in 1983 bedacht'. „We von
den dat er zoiets als de Gouden Gids, die
speciaal voor consumenten is, voor be
drijven moest komen. Je kan dan een va
riatie maken op de Gouden Gids, maar
dat leek ons niet toereikend. Daarom
hebben we iets heel nieuws bedacht",
zegt H. J. Albers, directeur van Publinet
BV, een divisie van ITT World Directo
ries Netherlands BV in Amsterdam.
Bedrijven voor Bedrijven bestaat uit
drie onderdelen: een boek, een databank
en een telefoondienst. Het boek vormt de
basis van Bedrijven voor Bedrijven. Het
wordt in vijf edities over heel Nederland
gratis verspreid. In elke editie zijn de in
een regio gevestigde bedrijven opgeno
men, maar ook bedrijven elders in het
land die zich met hun activiteiten (ook)
op die regio willen richten.
De vijf boeken samen bevatten informa
tie over 160.000 bedrijven. Die informatie
bestaat in ieder geval uit de adressen,
fax- en telexnummers en dergelijke en
wordt gratis in het boek gezet. Bedrijven
die in het boek adverteren kunnen meer
informatie kwijt en krijgen ook meer
ruimte in de databank. De kosten van
een advertentie variëren tussen de 3.500
en 20.000 gulden per jaar.
De informatie in het boek is op vier ma
nieren gerangschikt: op produkt, op
merk, op rubriek en op naam. „Uit een
onderzoek blijkt dat het boek vierdui
zend keer per dag wordt gebruikt. Wij
vonden dat het bij een boek alleen niet
kon blijven en hebben daarom ook een
databank gemaakt. Elk bedrijf dat een
viditel-terminal of een personal compu
ter met modem heeft, kan in de data
bank komen. Het enige dat zo'n bedrijf
betaalt, zijn de telefoonkosten", aldus
Albers.
Wie in de databank wil komen, tikt het
telefoonnumer van Bedrijven voor Be
drijven in Amsterdam in. Nadat er een
fluittoon klinkt en de verbinding tot
stand is gekomen, verschijnt de hoofdin
dex op het scherm. De gebruiker moet
dan, net als in het boek, kiezen of hij wil
zoeken op produkt, merk, rubriek of
naam. En net als in het boek staat er ook
in de databank meer infomatie over be
drijven die adverteren dan over bedrij
ven die dat niet doen.
Het grote verschil met het boek is dat in
de databank de gegevens zijn opgeno
men van alle 160.000 bedrijven die in de
vijf gidsen staan. Albers: „Een ander ver
schil is dat de databank meer bij de tijd is
dan het boek. De databank wordt con
stant ververst, terwijl het boek één keer
per j aar uitkomt met na een half j aar nog
een aanvulling. Verder mogen de adver
teerders in de databank ook nog een aan
tal antwoordpagina's aanbieden. Het
aantal per adverteerder hangt af van de
grootte van de advertentie in het boek.
Een bedrijf dat van zo'n pagina gebruik
wil maken, vult zijn naam, adres en tele
foonnummer er op in. Daarnaast moet
hij dan aangeven wat hij wil, bij voor
beeld of hij iemand van de onderneming
waar hij informatie over wil op bezoek
wil hebben of dat hij alleen een informa
tiepakket wil ontvangen".
De databank van Bedrijven voor Bedrij
ven wordt per dag tussen de vier- en zes
honderd keer gebruikt. Omdat niet ieder
bedrijf beschikt over viditel of personal
computers, maar wel over telefoon heeft
Publinet daar ook iets op bedacht. Be
drijven met druktoetstelefoons kunnen
24 uur per dag gebruik makqn van deze
dienst. Bedrijven die nog telefoons met
draaischijven hebben kunnen alleen op
werkdagen tussen 09.00 en 17.00 uur bel
len.
De informatie via de telefoon kan alleen
per produkt aangevraagd worden. Bin
nen drie dagen ontvangt de gebruiker
dan de informatie uit de databank, uitge
print op papier. Verder kan hij kenbaar
maken of hij wil dat een leverancier con
tact met hem opneemt.
De telefoon van Bedrijven voor Bedrij
ven werkt via een voorgeprogrammeerd
gesprek. Wie een druktoetstelefoon
heeft, gebruikt voor het antwoorden de
druktoetsen. Wie een draaischijftelefoon
heeft, spreekt de gevraagde gegevens in.
De telefoondienst van Bedrijven voor
Bedrijven is gevestigd in Utrecht. „Wij
hebben Utrecht daarvoor gekozen, om
dat de infrastructuur daar wat dat be
treft beter is dan in andere grote plaat
sen", zegt Albers.
Bedrijven voor Bedrijven bestaat op 16
november een jaar. Volgens Albers is het
nog niet winstgevend, maar zal eind vol
gend jaar het break-even-point bereikt
worden. „Ik denk dat Bedrijven voor Be
drijven, net als de Gouden Gids, zeer
winstgevend zal worden. We willen het
hier echter niet bij laten. We zijn bezig
om een internationale versie van Bedrij
ven voor Bedrijven te maken. En die
moet er, hoe kan het ook anders, voor
1992 zijn", meent Albers.
