akatu vehuiti Vangnet voor harde kern werklozen dringend nodig Kamer wil meer banen voor laagstbetaalden FNV kraakt aanpak werkloosheidsprobleem Ambtenarenbonden tegen voorstellen minister Van Dijk PZC miljoenennota Kabinet verkee zich op de werkloosheid EENSGEZINDE REACTIE MILJOENENNOTA VNO WIL ZUINIG BELEID MINISTERIES KNOV FNV Geen extra spreektijd voor kleine fracties Minima beperkt in bestedingen Optimisme Schuld Arbeidspools Inkomens 8 Langs drie kanten Nooit meer een baan Verplichting WOENSDAG 21 SEPTEMBER 1988 (Van onze medewerkers Frans Nypels en Flip de Kam) Hoeveel mensen zitten er nu ei genlijk zonder werk? Het ge zaghebbende Centraal Planbureau (CPB) komt er ook niet meer uit. In een staatje met kerngegevens over de Nederlandse economie twee cij fers. Bij de Gewestelijke Arbeids bureaus (GAB's) staan dit jaar ge middeld 685.000 personen als werk zoekend geregistreerd. Het CPB vermeldt dat cijfer trouwhartig. In middels weet iedereen dat de regi stratie van de GAB's ernstig is ver vuild. Ongeveer een derde van de ingeschreven werkzoekenden heeft een baan, meestal tijdelijk via het uitzendbureau. Anderen hebben in tussen vast werk gevonden, zonder dat aan het GAB te hebben gemeld. In werkelijkheid zijn dus 'slechts' ongeveer 450.000 personen in de kaartenbakken van het GAB zon der betaalde baan. Het Centraal Bureau voor de Statis tiek (CBS) vraagt sinds twee jaar aan een steekproef van Nederlandse gezinnen hoeveel leden van het on dervraagde huishouden op dat mo ment werk zoeken. Uit dit maande lijkse onderzoek blijkt eveneens dat het werkelijke aantal werkzoeken den momenteel in de buurt van de 450.000 ligt. Ook dit cijfer wordt ver meld in het CPB-staatje met econo mische kerngegevens. Tot voor kort hanteerden Haagse beleidsmakers en de sociale part ners bij gebrek aan beter uitsluitend het GAB-cijfer. Vermoedelijk stapt het kabinet aan het eind van dit j aar over op het nieuwe, veel betrouw baarder cijfer van het CBS. Het is inderdaad de hoogste tijd dat bij de maatschappelijke discussie over de bestrijding van de werkloos heid wordt uitgegaan van realisti sche cijfers. Het probleem is immers aanzienlijk kleiner dan de vervuilde GAB-cijfers suggereren. In feite ligt het werkloosheidspercentage in Ne derland al enkele jaren iets beneden het gemiddelde in de Europese Ge meenschappen (EG). In ons land werken bijna 4,9 miljoen mensen in loondienst. De werkloosheid is in werkelijkheid dus iets hoger dan 9 procent van de afhankelijke be roepsbevolking. Dit nieuwe inzicht maakt echter ook duidelijk dat de bestrijding van de werkloosheid nog moeilijker is dan iedereen al denkt. Want de personen die ten onrechte als werkzoekend bij het GAB staan geregistreerd zijn de meer kansrijken op de arbeids markt. De werkloosheid houdt de pennen van honderden Haagse notaschrij vers in beweging, zonder dat de op lossing van het vraagstuk veel dich terbij komt. Ieder jaar verzinnen ze op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wel weer een nieuw plan of een nieuwe regeling om werklozen op een of andere ma nier aan de baan te krijgen. Om die plannen en regelingen in daden te kunnen omzetten heeft het ministe rie de medewerking nodig van werk gevers- en werknemersorganisaties en van de gemeenten. Een veel ge hoorde klacht, vooral van de ge meenten, is dat de regelneven in de residentie veel te gedetailleerde oe kazes uitvaardigen die onvoldoende op de praktijk zijn toegesneden. Langs drie kanten wordt de massa werkloosheid momenteel bestre den. Door scholingsmaatregelen, door loonkostensubsidies en via banenplannen. Scholing bijvoor beeld in het kader van de Bijdrage regeling Vakopleiding Jongeren (BVJ). Deze regeling belooft een premie aan werkgevers die jongeren in de leer nemen. Bovendien zijn in ne gentig Collectieve Arbeids Overeen komsten (CAO's) die gelden voor 2,5 miljoen werknemers afspra ken vastgelegd over scholings- en werkervaringsprojekten. De belang rijkste loonkostensubsidie is gere geld in een wet van de PvdA-kamer- leden Vermeend en Moor. De kans op werk van jongeren en langdurig werklozen wordt verder vergroot door de Maatregel ter Ondersteu ning van de Arbeidsinpassing (MOA) en het Jeugd Ontplooiings banenplan (JOB). Al deze maatrege len samen helpen dit jaar een kleine 25.000 mensen (tijdelijk) aan werk. Uit onderzoek blijkt dat circa de helft van hen uiteindelijk door stroomt naar een vaste baan. In het Regeerakkoord staat dat er een Jeugd Werk Garantieplan (JWG) moet komen. Via het JWG krijgen alle jongeren van 16 tot 20 jaar tijdelijk werk bij gemeentelijke instellingen en andere non-profit or ganisaties, zoals ziekenhuizen, aan geboden. Wie weigert, krijgt een strafkorting op zijn of haar uitke ring. Dat zit de gemeenten niet lek ker. Ze liggen daarom nog steeds dwars. Als voorloper van het JWG is vorig jaar de Tijdelijke Voorziening Gemeentelijke Werkgelegenheidsi- nitiatieven ingevoerd. Daarmee wordt nu in ruim vierhonderd ge meenten geëxperimenteerd. In 1988 nemen ongeveer 8.000 jongeren aan dit programma deel. Helaas hebben al deze regelingen slechts een beperkt bereik. De grote meerderheid van de kwart miljoen mensen die al langer dan 1 jaar zon der werk zijn, valt buiten de boot. Of omdat ze volstrekt ongeschikt zijn, of uit onwil. In politiek Den Haag groeit vooral de onrust over de groep van ruim honderdduizend personen die al langer dan drie jaar zonder werk is. Deze werkzoeken den worden sinds april van dit jaar voor zogenoemde heroriënterings- gesprekken met teams van GAB en Gemeentelijke Sociale Diensten (GSD's) opgeroepen. Het ligt in het voornemen drie jaar lang elk jaar 45.000 werklozen te benaderen. Elk gesprek moet uitmonden in een in dividueel plan van actie. Daarbij kunnen afspraken worden gemaakt over scholing of deelname aan werkervaringsprojekten. Die ge sprekken draaien in de meeste ge vallen voor alle deelnemers op een teleurstelling uit. Er zijn weliswaar niet voldoende vacatures, maar het grootste probleem blijkt te zijn dat de opgeroepen werklozen niet ge schikt zijn voor wel aangeboden ba nen. De inschakeling van deze werklo zen wordt extra bemoeilijkt door dat ze zo vaak bij sollicitaties hun neus hebben gestoten. Vermoede lijk een minderheid schikt zich in een bestaan zonder deelname aan het witte arbeidscircuit. Doordat veel werkgevers anderzijds grote aarzeling kennen om iemand in dienst te nemen die al zo lang bui ten het arbeidsproces heeft ge staan, gaat het er steeds meer op lij ken dat een omvangrijke groep, zeer langdurig werklozen nooit meer aan de slag zal komen. Hoe veel scholing, werkervaringspro jekten en loonkostensubsidies het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ook op poten zet. Anders dan velen denken, zitten de grootste knelpunten niet meer bij de jongere werklozen. Jongeren onder de 25 jaar vormen een steeds kleiner deel (nu nog maar 32 procent oftewel 135.000 personen) van het totale aantal werkzoekenden. Het slechtst staan de 25- tot 40-jarigen ervoor. Hier is bijna sprake van een verloren generatie, die 150.000 langdurig werkloze mannen en vrouwen telt. Als werkgevers een vacature heb ben, nemen ze bij voorkeur jongere sollicitanten in dienst. Wil er niet een hele generatie werk lozen blijvend buiten spel staan dan is de overheid verplicht een vangnet onder de arbeidsmarkt te spannen. De overheid dient daartoe alle lang durig werklozen, ongeacht hun leef tijd, werk te geven totdat zij mede door de opgedane arbeidservaring in de marktsector of bij de overheid een reguliere baan vinden. Blijkens de nota Scholing en werk heeft het kabinet besloten voor werklozen van 21 tot 40 jaar, die langer dan 3 jaar werkloos zijn, extra arbeids plaatsen te scheppen bij de overheid en bij non-profit organisaties. Over enkele jaren zouden zo 20.000 men sen tijdelijk werkervaring opdoen. Dit plan, uit wanhoop geboren, lijkt sterk op de regeling uit een initiatief wetsontwerp van de PvdA-kamerle- den Leijnse en Buurmeier dat mo menteel nog door het parlement wordt behandeld. Zulke initiatieven gaan lang niet ver genoeg. Ze bereiken maar een kleine minderheid van de doelgroep. Dat komt onder andere door de gehan teerde leeftijdsgrens, die discrimi neert tegen oudere werkzoekenden. Bovendien, als iemand weigert om voor zijn of haar eigen bestwil aan het projekt mee te doen, staat daar op geen sanctie. Al deze tekortkomingen zijn te on dervangen door over te gaan op een systeem van workfare. Met dat in de Verenigde Staten bedachte begrip wordt gedoeld op de verplichting om te werken voor je uitkering. Wie niet wil werken, verliest zijn of haar uitkering. Door workfare kan de overheid allerlei vormen van dienst verlening organiseren die nu ontbre ken. Voorbeelden zijn er te over. Stadswachten tegen vandalisten, controleurs tegen zwartrijden op de tram en betere dienstverlening aan bejaarden. Zo zijn er nog tal van andere werk zaamheden op te sommen die de kwaliteit van het bestaan van velen kunnen verhogen. Terwijl dat de be lastingbetalers nauwelijks extra geld kost. Bovendien is het pro bleem van de langdurige werkloos heid effectief opgelost. Het kabinet wil echter niet aan 'workfare', want dat botst met de ideologie van dit kabinet dat de overheid kleiner moet worden én dat de mensen, op basis van vrijwil ligheid, verantwoordelijkheid voor elkaar behoren te nemen. Ken nelijk is die ideologie de prijs van een verloren generatie waard. DEN HAAG (GPD) Zowel onderne mersorganisaties als vakbeweging hebben kritiek op de Miljoenennota. De werknemersorganisaties tonen zich daarbij het meest teleurgesteld over de huns inziens veel te slappe aanpak van de werkloosheid. De FNV vindt dat de ploeg van Lubbers op dat punt ronduit faalt. Het kabinet laat het bij de moedeloze constatering dat het beleid tot nu toe onvoldoende is geweest, zo schrijft de FNV. Het Verbond van Nederlandse Onder nemingen (VNO) herhaalt het pleidooi voor verlaging van het minimumloon. Mèt minister van sociale zaken De Ko ning is het VN O van mening dat V Tere loonkosten voor iemand op b' mi- mum meer mogelijkheden m om aan een betaalde baan te ko. ,en. Het VNO vindt dat het kabinet de be lastingmeevallers verkeerd besteedt. Teveel geld wordt gebruikt voor uitga ven die boven de eigen begroting zijn uitgegaan. Nederland zou beter af zijn wanneer de verschillende departe menten zich nauwkeuriger aan hun begrotingen zouden houden. Dan kan meer geld worden gestoken in zaken als wegen en tunnels, waarom het ver bond al jarenlang vraagt en waarvoor „nu eindelijk in bescheiden mate" iets extra's beschikbaar komt. Gebrek aan creativiteit wordt het ka binet ook verweten door het KNOV, de grootste organisatie van ondernemers in het midden- en kleinbedrijf. Maatre gelen die een doorbraak veroorzaken in de bestrijding van de werkloosheid, durft het kabinet nog steeds niet te ne men, aldus het verbond. Het KNOV wil net als het NCOV, de organisatie van christelijke onderne mers in het midden- en kleinbedrijf, forse overheidsbijdragen aan onderne mers die langdurig werklozen in dienst nemen, en verlaging van het btw-tarief voor diensten waarvan de kosten voor namelijk uit arbeidsloon bestaan. Eerder is in overweging gegeven kap pers, reparatiebedrijven, loodgieters en dergelijke uit het tarief van 20 (straks 18,5) procent te halen en hun werk voortaan met het lage btw-tarief van 6 procent te belasten. Het midden- en kleinbedrijf heeft verreweg het grootste aandeel in de groei van de werkgelegenheid, zo benadrukt het NCOV. Het verbond wil ook een ver dere verlaging van het hoge tarief tot 15 procent in 1990. KNOV en NCOV en andere werkge versorganisaties klagen over de druk van de sociale premies. Het VNO vindt het onbegrijpelijk dat de werkgever slasten 0,2 procent extra worden ver hoogd. Dat de premie voor de kinder bijslag straks door de schatkist en niet langer door de werkgevers wordt be taald, mag volgens de ondernemers niet als een voordeeltje voor de werk gevers worden beschouwd. Daarbij gaat het immers om een tegemoetko ming in het verlies dat ondernemingen leden door afschaffing van de WIR. In de ogen van het Nederlands Lankhorst DEN HAAG GPD) Een kamer meerderheid bestaande uit de vier grote fracties heeft een po ging van de kleine fracties om meer spreektijd te krijgen bij de behandeling van de departe mentale begrotingen 1989, ge blokkeerd. Een voorstel van het PPR-kamerlid Lankhorst werd alleen gesteund door SGP, GPV, RPF, PSP en PPR. Het is gebruikelijk dat kamer voorzitter Dolman direct op Prinsjesdag bekend maakt hoe veel spreektijd alle fracties in to taal krijgen bij de behandeling van de departementale begrotin gen. Lankhorst bleek het niet eens met die verdeling. Aange zien er vorig jaar veel tijd in de Kamer over was tijdens de be grotingsbehandeling, vroeg Lankhorst voor de kleine fracties meer spreektijd. Dolman voerde aan dat er in 1987 drie begrotingen niet meer voor kerstmis zijn behandeld, maar in het nieuwe jaar. Dat zal dit jaar niet het geval zijn. Bovendien is er een week minder tijd voor de begrotingsbehandeling omdat de Kamer heeft besloten zichzelf een extra week kerstvakantie te geven. (Slot van pagina 1 - voor het aanpakken van de file-pri blemen in de Randstad wordt van! 1990 400 miljoen per jaar uitgetrokkei In de Miljoenennota en de door konii gin Beatrix uitgesproken Troonred legt het kabinet-Lubbers een groo optimisme aan de dag over de econi mische ontwikkeling. De economi zal volgend jaar met drie procen groeien. De handel met het buitel land groeit zelfs met bijna vijf prt cent. Grote bedreigingen voor d bloei van de economie vormen de sti, ging van de rente, de daling van d dollar-koers en de aanwakkerende in flatie. Het kabinet rekent met een prijsstij ging van één procent. Het hoopt datd verlaging van de BTW de ondernemer ertoe brengt hun prijzen te matiger Gaan de prijzen met meer dan één pri cent omhoog, dan komt de kooi kracht van de mensen metde laagst inkomens in de knel. De miljarden di het kabinet uittrekt voor verlagin van de belastingen, leveren de minim niet meer dan de nullijn op. Alle twe( verdieners en alle alleenverdieners tx ven modaal gaan er zo'n twee procen op vooruit. Christelijk Werkgeversverbond (NCW) komt het kabinet er niet slecht af: „Zowel de feitelijke gang van za ken als de verwachting voor 1989 ziet er redelijk gunstig uit", aldus het NCW. Het kabinet heeft volgens het NCW een verkeerde keus gedaan met lagere WW-premies voor werknemers en hogere voor werkgevers. Daarvoor in de plaats had beter een verhoging van de kinderbijslag kunnen komen. Dan was voorkomen dat op kosten van de werkgevers inkomensbeleid wordt gevoerd met sociale premies. De ministers mogen volgend jaar vo gens de begroting 170 miljard guide uitgeven. De schatkist ontvangt i 1989 146 miljard gulden. Grootste bi grotingspost vormen de rente en a lossing over de in het verleden opgf bouwde nationale schuld: daar word 41 miljard aan uitgegeven. Ministe Ruding rekent in de Miljoenennot voor dat ook in een volgende kab netsperiode strak de hand moete worden gehouden aan de begrotii gen, om te voorkomen dat de staa schuld uit de hand loopt. Aan werknemerskant klaagt de FNV dat het kabinet de sociale minima en de uitkeringsgerechtigden „op geen enkele manier laat meedelen in de groei van de welvaart". Hoewel het geld ervoor is, het kabinet besteedt het echter aan andere zaken, blijven „ambtenaren en trendvolgers op nieuw achter bij de werknemers in het particuliere bedrijfsleven", zegt de FNV. Ze noemt het „volstrekt onaan vaardbaar". Het CNV valt de FNV bij in haar kri tiek dat het kabinet de meevallers in de belastingopbrengst voor een te groot deel aan verlaging van de lasten (belasting en premies) voor burgers en bedrijven besteedt. De vakcentra les geven de voorkeur aan extra beste dingen ter bestrijding van de werk loosheid. Het CNV denkt aan verho ging van de overheidsinvesteringen. DEN HAAG (GPD) - „Het terugdri gen van de werkloosheid is veel moi lijker dan we dachten. We hebben oi verkeken op de aard en het karakti van het probleem". Dat zei premii Lubbers bij de toelichting op de Mi joenennota en de Troonrede. Volgens de premier staan kabinet e sociale partners voor het dilemma di er weliswaar veel arbeidsplaasen wo den gecreëerd, maar dat de werklooi heid desondanks veel te hoog blijft. D premier noemde dat „een zorgelijk ontwikkeling". Als een van de belangrijkste oorzake van het achterblijven van de werkloo: heidsbestrijding noemde Lubbers d hoogte van het minimumloon en d kosten die de werkgevers daaraa hebben. Het kabinet doet overigensi de Miljoenennota geen nieuwe concf te voorstellen om het minimumloon i verlagen. „We willen eerst een fundi menteel debat met het parlement de sociale partners, voordat we fflf concrete voorstellen komen", aldus c premier. Eerdere pogingen van hetki binet om het minimumloon te verli gen, strandden in de Tweede Kanier KNOV en NCOV willen voor een groot aantal kleine ondernemingen een lager btw-tarief. DEN HAAG (GPD) - De grote partijen in de Tweede Kamer vinden dat het kabinet meer moet doen om banen te scheppen voor de laagstbetaalden. Dat kan door een verlaging van de so ciale premies die bedrijven betalen over het minimumloon. De regerings partijen CDA en WD en de oppositie partijen PvdA en D66 tonen zich in hun eerste reacties op de Miljoenen nota op dit punt opmerkelijk eensge zind. De grote partijen nemen geen ge noegen met de voor 1989 voorspelde daling van de werkloosheid met 15.000. CDA en VVD delen de optimistische toonzetting van de Miljoenennota. CDA-fractievoorzitter De Vries roemt in een eeste reactie de „succesformu le" van twee kabinetten-Lubbers. WD-fractie voorzitter Voorhoeve prijst de „volharding waarmee de hardnekkige groei van de collectieve uitgaven tot stilstand is gedwongen". PvdA-leider Kok daarentegen vindt dat de Miljoenennota een „opvallend gebrek aan evenwicht, rechtvaardig heid en oog voor de toekomst" ver toont. D66-fractievoorzitter van Mier- lo spreekt over „gemengde gevoe lens". De oppositie valt vooral over de stag natie bij het verlagen van de werk loosheid. Van Mierlo noemt het „on aanvaardbaar" dat het doel, een half miljoen werklozen in 1990, niet ge haald wordt ondanks het gunstig eco nomisch perspectief. De partijen opperen verschillende me thodes om de werkloosheid verder te rug te dringen. De PvdA vindt dat langdurig werklozen in gemeentelijke arbeidspools de mogelijkheid moeten krijgen werkervaring op te doen, en be pleit verdere herverdeling van werk. D66 eist een vergroting van de over heidsinvesteringen en verlaging van de BTW. Het CDA wil dat er meer schot komt in de „teleurstellend langzaam" op gang gekomen werkgelegenheidsprojekten. De grootste regeringspartij verwijt, net als premier Lubbers, de werkge vers dat ze te weinig doen in de strijd tegen de werkloosheid. Het CDA wil bovendien niet tot 1990 wachten met extra overheidsinvesteringen voor verbetering van de infrastructuur. De VVD wil het werken in deeltijd bevor deren. De belastingverlaging waarmee het kabinet volgend jaar de koopkracht van de burgers op peil wil houden, stuit op kritiek van PvdA en D66. „On doelmatig en omslachtig" noemt Kok deze methode: „Van een gelijkmatige inkomensontwikkeling voor alle cate gorieën Nederlanders is geen sprake". Van Mierlo is „niet gelukkig" met de vergroting van de inkomensverschil len. CDA en VVD zijn wel te spreken over de verdeling van de belastingmeeval ler. De Vries is vooral blij met de verho ging van de kinderbijslag. Het CDA constateert dat ook de mensen met de laagste inkomens er over de hele kabi netsperiode iets op vooruit gaan. In het regeeraccoord was slechts behoud van koopkracht beloofd. De VVD vindt dat er meer geld moet worden uitgetrokken voor de arbeids voorwaarden van het overheidsper soneel. Het kabinet wil 100 miljoen gulden bezuinigen. „De kwaliteit van het overheidsmanagement en de be schikbaarheid van schaarse specia lismen vragen om een adequaat ar beidsvoorwaardenbeleid", aldus Voorhoeve. DEN HAAG (GPD) De ambtenaren- organisaties hebben geen goed woord over voor de voorstellen van minister Van Dijk voor de salarisontwikkeling bij de overheid. De Acop (FNV-bond met 340.000 bij overheid of gesubsi dieerde instelling werkende leden) is ontevreden. Het Ambtenarencen- trum (ruim 100.000 leden) vindt de voorstellen volstrekt ontoereikend. De CCOOP, CNV-centrale voor Over- heids- en Onderwijspersoneel (bijna 180.000 mensen), zegt geschrokken te zijn van de uitkomsten van de bereke ningen die zij op basis van de voor stellen heeft gemaakt. Een var. de hoofdpunten in het voor stel van de minister is een verlaging van de pensioenpremie voor ambtena ren. Die pakt voor de hoogstbetaalden aanzienlijk beter uit dan voor ambte naren met een laag salaris. Dat kan vooral in de ogen van de Acop (in hoofdzaak bestaande uit de AbvaKa bo) en de CCOOP (voornamelijk de CFO) geen genade kan vinden. De CCOOP meent dat de verlaging van de pensioenpremie haaks op haar eigen beleid staat. De organisatie ver wijt de minister tegelijkertijd dat hij pronkt met andermans veren, omdat het Algemeen Burgerlijk Pensioen fonds (ABP) voor de kosten van de operatie moet opdraaien. Het kost de minister geen cent. Een slechte zaak noemen de bonden het ook dat de ge pensioneerden er geen cent wijzer wor den. De organisaties wijzen een derge lijke verschillende behandeling van de hand. De ambtenarencentrales stemmen in met het voorstel om de vut-leeftijd ook in 1989 op 60 jaar te handhaven. Om in salaris gelijk op te kunnen gaan met de ontwikkeling van de lonen in het be drijfsleven zouden de schaalbedragen moeten worden verhoogd. V

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1988 | | pagina 8