wondermiddel
kyolic nog
onvoldoende
onderzocht
iZËÊË tafel
TERUG NAAR
DE NATUUR
zomerse overvloed
voor de
winter
.kmrt
frituren
zonder
kopzorg
kritisch
supplementen
dagboekje
afkicken
1IJDAG 9 SEPTEMBER 1988
Japanse vrouwen bewerken de akkers met knoflook, de basis voor het wondermiddel Kyolic.
e Japanse fabrikant
Wakunaga en uiteraard de
merikaanse
chteronderneming, die voor
wereldwijde verkoop
rantwoordelijk is, menen
et Kyolic een wondermiddel
de overvolle markt van
ternatieve geneesmiddelen
hebben. Wetenschappers
perken zich veelal tot de
nclusie dat knoflook in het
gemeen en Kyolic in het
f jzonder op verschillende
onten in het menselijk
chaam heilzaam werkt. Maar
n van de Amerikaanse
rkoopleiders gaat veel
rder. In een vlammend
toog prijst hij 'zijn' produkt
gegeneerd aan als 'een
orbraak' in de strijd tegen
wel kanker als aids.
yolic verhoogt de weerstand
n de mensen. Het verlaagt
>k de bloeddruk en het
olestorolgehalte en helpt dus
k een hartinfart te
orkomen", aldus het
ponerende verkooppraatje,
eit is dat de Amerikaanse
ezondheidsautoriteiten zich
fficieel bijzonder
einteresseerd hebben getoond
i de mogelijkheden van
yolic. Feit is ook, dat vrij veel
etenschappers hun goede
aam hebben verbonden aan
yolic. Tijdens een aangeklede
esentatie van het produkt bij
'akunaga in Torrance
alifornië) staken drie
|ooggeleerde heren (prof. dr.
enjamin Lau van de Lorna
inda Universiteit in Californië,
i r. Bob Lin, lid van 'the
I merican College of Nutrition',
en dr. Willis Brewer, oud-
1 oogleraar aan de Universiteit
an Arizona) de loftrompet over
het Japanse knoflookprodukt.
Ook werd nog een handvol
deskundigen via hun
overwegend positieve
onderzoeksrapporten ten
tonele gevoerd.
De eensluidende boodschap
was niet mis te verstaan:
Kyolic kan je niet missen, geen
dag.
Theo van Rooy, de directeur
van Pharmafood uit Putten, de
importeur van Kyolic voor
Nederland, België en West-
Duitsland, benadert het
Japanse produkt, als een
„Als reactie op de uitwassen
van de normale voeding en de
reguliere medicijnen, is de
ontwikkeling van alternatieve
voeding en geneesmiddelen
heel goed te begrijpen. Maar
die ontwikkeling gaat een
beetje te hard: ik heb de
indruk dat die reactie
doorslaat. De mensen denken
nu vaak, dat de gewone
voeding vol giften en
chemische troep zit. Die angst
is niet gerechtvaardigd. In
Nederland, met al die
controlerende instanties valt
het allemaal wel mee", aldus
Knipschild.
De Maastrichtse deskundige
Ue
Laatje voedsel je medicijn zijn." Deze aan
beveling doet steeds meer opgeld. Gezond
ëfen zou de mensheid voor vele kwalen kunnen
behoeden. En als men desondanks toch onvol
doende preventief te werk is gegaan, dan zou
eerst eens moeten worden gekeken naar na
tuurlijke geneesmiddelen, waaraan geen bijver
schijnselen kleven zoals bij reguliere medicij
nen. Dus terug naar de natuur. Dit devies valt
gemakkelijk te vertalen in commericële slogans
voor de industrie en de handel, die zich bezig
houden met de alternatieve voeding en genees
middelen. De markt is groot en groeiend. De
concurrentie is moordend. En er is veel kaf on
der het koren.
Op de tweejaarlijkse beurs voor alternatieve
voeding in Los Angeles trokken de meer dan vijf
honderd standhouders in drie dagen tiendui
zenden belangstellenden. Onze aandacht was
vooral gericht op de presentatie van de Japanse
firma Wakunaga, die over nagenoeg de hele we
reld nadrukkelijk aan de weg timmert met het
knoflookprodukt Kyolic. In Nederland is Kyolic
in capsules, in vloeibare vorm en als tabletten
verkrijgbaar bij apothekers, drogisterijen en re
formhuizen.
nuchter Nederlandse
voedseldeskundige heel wat
genuanceerder. Hij is er van
overtuigd een uitstekend
produkt op de markt te
brengen, maar wenst zich toch
niet te laten verleiden tot al te
boude uitspraken.
Van Rooy meende er ook beter
aan te doen om professor Paul
Knipschild mee te laten reizen
om voor een wetenschappelijk
verantwoorde beoordeling van
de uiteraard hier en daar wel
erg propagandistische
presentatie te zorgen. De 41-
jarige hoogleraar uit
Maastricht heeft de reputatie
kritisch tegen de gevestigde
orde aan te kijken. Hij
ontsnapte enkele jaren geleden
uit de universitaire anonimiteit
met de stelling dat (een gepast)
gebruik van alcohol de kans op
hartafwijkingen verkleint.
ziet meer in puur natuurlijk
voedsel. „Daarbij wordt zeer
bewust op de eetgewoonte gelet
en dat is goed. Je sluit daarmee
ook de risico's van
onachtzaamheid bij de
bereiding van het 'gewone'
voedsel uit. Maar voor het
overige is dat gewone voedsel,
mits men dat goed afgewogen
eet, net zo gezond. Kortom, het
is vooral een kwestie van
hoeveelheden. Of men zijn
voedsel nu haalt bij de
groenteman of bij het
reformhuis, maakt voor de
gezondheid weinig of niets uit".
Een ander modeverschijnsel in
de wereld van de voeding zijn
de supplementen, vitamines en
mineralen, die veelal in de
vorm van geneesmiddelen
worden gebruikt. „Op dit punt
zijn er onder de deskundigen
eigenlijk twee 'scholen': de één
meent dat in het normale eten
van alles ruim voldoende zit en
dat is de geaccepteerde visie.
De andere 'school' vindt dat de
mens met de huidige
voedingsgewoonten vele malen
te weinig van die essentiële
stoffen tot zich neemt", doceert
de professor.
„Mijn visie? Meestal gaat het
om het idee. Men wil niet
verouderen of men wil zo fit zijn
als topsporters. In theorie is het
idee, dat het gebruik van
supplementen goed is,
uitstekend onderbouwd. Ook
met proeven met dieren. Punt
is natuurlijk of het in de
praktijk ook voor de mens
werkt. En dat weten we niet.
Nog niet. Er wordt nu ook
onderzoek met mensen gedaan.
Maar dat zijn langlopende
projecten. En met langlopend
bedoel ik minstens tien jaar".
Binnen dit wat algemene
kader wil Paul Knipschild zijn
kijk op Kyolic plaatsen. „In de
eerste plaats moet ik dan
vaststellen, dat knoflook
historisch gezien een goede
naam heeft gekregen. Het
begon al bij de Egyptenaren.
En door de eeuwen heen is
knoflook geroemd om de
gezonde werking, zij het niet
door iedereen. Er zijn ook vele
tegenstanders. Hoe dan ook,
wetenschappelijk staat dat
goede van knoflook, voor mij
in ieder geval, niet vast".
Aan de hand van een aantal
aanwijzingen, of beter gezegd
eerste ervaringen tijdens
experimenten is Knipschild
echter beslist niet negatief over
Kyolic. „Er is bij mensen nu al
een aantal onderzoeken
gedaan, zowel met verse
knoflook als met Kyolic. Soms
zijn er, onder andere door een
Indiër, op wetenschappelijk
verantwoorde wijze gunstige
effecten vastgesteld. Maar
elders, bij een herhaling van die
proeven, zijn die effecten niet
gebleken. Ik vind het daarom
verstandig om al die proeven
met de huidige technieken te
herhalen". „De effecten van
Kyolic zijn nog te weinig
onderzocht. Het is inderdaad
nog te vroeg om dit produkt in
het ziekenfondspakket op te
nemen. Mijn slotconclusie?
Baat het niet, het schaadt ook
niet".
HANS VAN ZENDEREN
Koffie, koffie, lekker bak-
r kie koffie". Een oude
:raker van Rita Corita, die in
I Loffiedrinkend Nederland lan-
j ;e tijd hoog scoorde bij het po-
mlaire radioprogramma Ar-
>eidsvitaminen. Het liedje is
I vat op de achtergrond geraakt,
naar het gebruik van koffie
I laarentegen niet. We lusten wel
|>ap van zo'n bakkie leut. De cij-
'ers wijzen het uit: Nederland
taat op de vijfde plaats van de
ereldranglijst, direct na de
kandinaviërs. In ons land
ordt per hoofd van de bevol
king dagelijks 4,5 kopjes koffie
- jenuttigd.
'Jmdat er zoveel koffie wordt ge-
ironken wordt er ook veel over
'esproken en de verhalen dat
j iet bruine goedje slecht voor de
gezondheid zou zijn zijn legio.
'|Slecht voor het hart wordt vaak
eweerd, maar duidelijke bewij-
n daarvoor zijn er niet, alhoe-
el naar de stimulerende stof ca
ffeine al tal van onderzoeken zijn
edaan.
ël bestaat het vermoeden, zo
lijkt ook uit een recent proef-
chrift van dr. P. Smits uit Nij-
inegen, dat de cafeïne in het eer-
>te kopje koffie de bloeddruk tij-
lelijk kan verhogen als iemand
iagenlang geen koffie heeft ge-
..liad en het gehalte van het
stress-hormoon' adrenaline in
iet lichaam kan verdrievoudi
gen. Bovendien zou de cafeïne
het cholesterolgehalte kunnen
verhogen, waardoor hart- en
vaatziekten worden bevorderd,
in de wetenschappelijke litera
tuur hierover worden nogal te
genstrijdige uitspraken gedaan.
Om een pasklaar antwoord op
le vragen te krijgen heeft de af
deling Inwendige Ziekten van de
Katholieke Universiteit Nijme-
gen een onderzoek gedaan naar
,1e effecten van cafeine. De Ne
derlandse Hartstichting maakte
met een financiële bijdrage van
100.000 gulden dit onderzoek
mogelijk. Voor de rest van de
kosten kwam geld van de Nij
meegse Universiteit en de Land
bouw Universiteit in Wagenin-
gen. Onder leiding van prof. dr.
Martijn Katan en ir. Marijke van
Dusseldorp, aan de LU in Wage-
Bij het Nijmeegse onderzoek
kreeg een helft van de 'proefko
nijnen' de eerste zes weken ge
wone koffie, de andere met cafei
ne. Na zes weken werd dit omge
draaid. Een koffiefabrikant was
bereid om speciale één-kops ver
pakkingen te maken zonder op
druk. Daardoor werd het moge
lijk de deelnemers zonder pro
blemen de koffie te verstrekken
en kon men ook op het werk zelf
koffie zetten. Sommige proefper
sonen moesten in het begin aan
de koffiesmaak wennen: slechts
vier van de 45 proefpersonen
hebben gemerkt welke koffie
uiteindelijk gedronken werd,
vertelt ir.Marijke van Dussel
dorp.
Dr Theo Tien van de kliniek voor inwendige Ziekten (rechts), ir. Marijke van Dusseldorp en prof Martijn Katan, werken aan het onderzoek
naar de invloed van cafeïne op het bloed.
ningen afgestudeerd in de voe
dingsleer, hebben 23 vrouwen en
22 mannen in de leeftijd van 20
tot 45 jaar gedurende twaalf we
ken de nodige kopjes koffie weg
gewerkt. Iedere dag moesten ze
vijf maal koffie drinken; andere
dranken waar cafeïne in zit zoals
thee en cola waren uit den boze.
Ook chocolade mocht in ver
band met de cafeïne maar met
mate worden gesnoept.
Cafeine, een bestanddeel van de
koffieboon, circuleert 10 tot 20
uur in het bloed. Een half uur na
het drinken van de koffie is het
effect ervan het hoogst. „Het li
chaam heeft cafeine niet no
dig", stelt prof. Katan. „De
proefpersonen voelden het ge
mis ook niet zo. Met cafeine ben
je wat alerter en sommigen ko
men moeilijker in slaap, maar
kennelijk viel dat onze proef
personen niet op". Wie geen kof
fie met cafeine meer wil drin
ken moet er rekening mee hou
den dat afkicken een paar dagen
gepaard kan gaan met hoofd
pijn of een duf gevoel.
Volgens professor Katan is er
een trend te bespeuren naar ca
feïnevrij koffiegebruik. „In de
Verenigde Staten ligt dat nu op
twintig procent", zegt Katan,
die ook in Nederland een duide
lijk groei ziet in koffie drinken
zonder de stimulerende stof.
Behalve koffiedrinken waren er
nog meer taken voor de deelne
mers. Ze moesten een dagboekje
bijhouden en thuis zelf de bloed
druk meten. Eén dag in de week
op verschillende tijdstippen en
twee maal in de kliniek voor in
wendige ziekten: iedere keer
drie kwartier na het eerste kopje
koffie van die dag. Ook mochten
de proefpersonen geen afslank-
dieet volgen. „Ze moesten het
zelfde blijven eten. Iedere week
werd aan de diëtiste verteld wat
was gegeten en werd men gewo
gen", aldus de voedingsdeskun
dige. Ook werd tijdens het on
derzoek zes keer bloed afgeno
men op de nuchtere maag.
„En ondanks deze verplichtin
gen is niemand uitgevallen",
vertellen ir. Van Dusseldorp en
prof. Katan trots. De deelne
mers waren heel gemotiveerd
en een persoon, dol op cola, had
er geen bezwaar tegen zijn favo
riete drankje gedurende twaalf
weken af te zweren. De resulta
ten van het onderzoek worden
momenteel geanalyseerd. Con
crete antwoorden op de vraag of
cafeïne de bloeddruk en het
cholesterolgehalte verhogen,
hebben de onderzoekers nog
niet. De verwachting is dat in
het najaar alle bloeddrukme
tingen zijn bekeken en dat men
dan met een eindresultaat kan
komen.
ANNEMARIE RISSE
Augustus is de oogst
maand bij uitstek. Met
volop groenten en fruit rijst
de vraag wat met die over
vloed aan te vangen. Daar
om in vervolg op de laatst
verschenen Kleine Kaart
nog een paar recepten voor
het conserveren van toma
ten en rode bietjes. Wie to
maten uit eigen tuin heeft,
weet dat je aan het eind van
het seizoen soms blijft zit
ten met groene vruchten die
geen kans meer krijgen om
te rijpen. Die groene toma
ten moeten we niet weg
gooien want er valt van al
les van te maken, zowel van
de grote als van de kleine
kerstomaatjes. Zoete, inge
maakte groene tomaatjes
smaken heerlijk bij koud
vlees of bij een bruine boter
ham met kaas.
Zoetzure, groene kersto
maatjes. Ingrediënten: 2 ki
lo groene tomaatjes, 25 gram
zout, 4,5 dl inmaakazijn,
maakte komkommer, 800
gram rijpe tomaten, 1 groene
en 1 rode paprika, 200 gram
rozijnen, 2 theelepels zout, 2
grote uien, 1 liter inmaaka
zijn, 400 gram kristalsuiker,
1 theelepel kerriepoeder, 1
theelepel mosterdpoeder, 1/
2 theelepel cayennepeper, 1/
2 theelepel paprikapoeder,
1/2 theelepel gemberpoeder
en 2 eetlepels fijngehakte
muntblaadjes. Bereiding:
hak de komkommer in klei
ne stukjes, doe die in een
kom, strooi er zout over en
laat ze een paar uur staan en
giet er dan het uitgelekte
vocht af. Giet kokend water
over de tomaten, spoel ze on
der de koude kraan af en ver
wijder de schil. Hak de toma
ten fijn, verwijder de zaadlij
sten van de paprika's en hak
die ook fijn, evenals de uien.
Breng de azijn aan de kook
en doe er de specerijen bij.
Droog de komkommerblok
jes af en doe ze ook in de pan.
1100 gram suiker, 2 theele
pels kaneelpoeder, 1 rode pe
per en water. Bereiding:
breng twee en en halve liter
water aan de kook met de 25
gram zout en laat de to
maatjes daarin 10 minuten
zachtjes trekken. Doe ze dan
in een vergiet en spoel ze af
met koud water. Pel de to
maatjes vervolgens en breng
de azijn met de suiker, ka
neel en 2,5 dl water aan de
kook. Voeg de tomaatjes toe
en de rode peper en kook de
tomaten een minuut of vijf
op een zo laag mogelijk afge
stelde warmtebron. Giet de
inhoud van de pan in een
kom en laat die afgedekt met
een theedoek een week
staan op een koele plaats.
Giet na die week de vloeistof
af en breng haar aan de
kook. Doe er na tien minuten
de tomaatjes bij en kook ze
zachtjes gedurende vijf mi
nuten. Doe de tomaten met
de siroop in schone glazen
potten en zet ze donker en
koel weg.
Komkommer- en tomaten
saus. Ingrediënten: 800
gram geschilde en schoonge-
Voeg vervolgens de uien, pa
prika en tomaten toe, alsme
de de suiker, rozijnen en de
munt. Blijf koken en roeren
tot alle suiker is opgelost en
doe de saus dan in schone
glazen potten. Na een paar
weken is de saus klaar om te
gebruiken bij de maaltijd
met vlees en kaas.
Zoetzure bietjes. Ingrediën
ten: anderhalve kilo rode
bietjes, 1,5 dl inmaakazijn,
1,5 dl citroensap, 1 kilo sui
ker, 1 vanillestokje, 1 kaneel-
pijpje, 5 allspicebessen en 5
kruidnagels. Maak eerst de
siroop door azijn, citroen
sap, suiker en de specerijen
aan de kook te brengen en
dan een dag afgedekt te la
ten staan. Breng de siroop
dan weer aan de kook, kook
de bietjes gaar en verwijder
het velletje. Hak de bietjes in
dobbelsteentjes of in dunne
schijven en kook ze nog een
minuut of vijf mee in de si
roop. Doe de bietjes in scho
ne potten en giet de siroop
erover. Sluit de potten goed
af en zet ze op een koele
plaats.
RIEN VAN REEMS
Het nieuwste model van Tefal de Super Cool Friteuse.
Hoewel wij zeer gesteld zijn
op frituurgerechten, zijn
wij niet zo blij met de ma
nier waarop dit voedsel be
reid moet worden. Om alle
problemen te omzeilen, kun
je frituurgerechten ook al
leen buitenshuis gaan eten.
Je moet dan wel vertrouwen
op het kwaliteitsbewustzijn
van de leverancier en je
keus wordt beperkt. Bloem
koolroosjes uit de frituur of
beignets van courgette kun
je dan wel vergeten. Wie
echt wat in de frituur wil
doen, moet zelf aan de slag.
Met een moderne elektri
sche frituurpan is dat geen
heksentoer. Het nieuwste
model van Tefal, de Super
Cool Friteuse met een capa
citeit van 1 kilo friet, heeft
zelfs een van de laatste pro
blemen overwonnen. De pan
is thermisch zo goed geïso
leerd dat de buitenwand
nauwelijks warm wordt. U
hoeft dus niet bang te zijn de
handen te branden en u
heeft ook geen last meer van
ingebrand vet op de buiten
kant.
Andere plusplunten van de
ze pan zijn een goed sluitend
deksel en een van buitenaf
bedienbare lift. U kunt het
mandje laten zitten wanneer
het deksel dicht is zodat u
niet bang hoeft te zijn voor
spatten. In de eenvoudigste
uitvoering kost de pan 169
gulden. Voor twee tientjes
meer heeft u een luxe exem
plaar met tijdschakelaar en
een venster in het deksel.
SJÖERD VAN DER MEULEN
