Steun uit Brussel heeft iets weg van een loterij Pinochet wil blijven zitten waar hij zit Kamer maakt eind aan kwestie Rost van Tonningen ,h: h EUROPESE REGELS ZELFS VOOR SUBSIDIOLOGEN INGEWIKKELD PZC/ opinie en achtergrond 4 ee Commercieel Doodseskaders Economie Getuigenissen Uitlaatklep denkwijzer 1 VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1988 fi 3 ■dü Drs L. Pieké van het PNO-adviesbureau in Hengelo. us sil (Van onze verslaggever Jan Ruesink) et verbaast me niets als ik lees y y jl m. dat Nederland weinig gebruik 3; maakt van het Europees Sociaal 3 Fonds. Het is een warboel, met inge wikkelde regels die bovendien vaak veranderen". Aan het woord is niet ie mand die ooit Brussel heeft aange- S^schreven voor een toevallige ESF- subsidie, maar een doorgewinterd -J subsidioloog van het adviesbureau PNO uit Hengelo. Volgens directeur 10 drs. L. Pieké is het ESF bedoeld om kansarmen aan een baan te helpen en werknemers voor te bereiden op nieu- - we technieken van alle zevenhonderd subsidieregelingen die hij kent „een L* van de allermoeilijkste". De laatste tijd is er veel kritiek geuit op het feit dat Nederland onvoldoende gebruik maakt van het ESF. We laten 1 vele miljoenen liggen, terwijl andere EG-landen de weg in de Brusselse bu- V reien kennelijk wel kennen, want zij slepen veel meer geld binnen van het Europees Sociaal Fonds. Onze ge meenten. arbeidsbureaus en bedrijven zouden dus te weinig gebruik maken van de mogelijkheid op aanvullende Europese subsidie op allerlei scho- lings- en werkgelegenheidsprojecten. Volgens de Vereniging van Nederland se Gemeenten is die kritiek voor een groot deel niet terecht. Ook andere landen „laten geld liggen", omdat er nogal wat haken en ogen aan de subsi die-verlening zitten. Volgens een woordvoerder van de VNG moet een aanvraag al half augustus van het voorafgaande jaar worden ingediend. Dit jaar sloot de inschrijving voor pro- jecten van 1989 op 15 augustus. Toen moest de aanvraag in Den Haag zijn. Het ministerie van sociale zaken be- _n kijkt de verzoeken, stuurt ze voor eventuele wijzigingen terug en vervol gens door naar Brussel. Die beslist er ling, zodat de ambtenaren de ESF- voorwaarden erin herkennen". Als dan de stapel goedgekeurde pro jecten klaarligt, zo vervolgt hij, gaat men bekijken welke „budgettaire con sequenties" dat allemaal heeft. Wan neer vervolgens geconstateerd wordt dat er meer gevraagd wordt dan er be schikbaar is, wordt er een kortingsper centage op losgelaten. Daarbij worden trouwens afhankelijk van de pro ject-opzet verschillende kortingen toegepast, zodat het ene project er gunstiger uitspringt dan het andere. Ook dat laatste is een van de oorzaken dat Nederland er wat bekaaider af- n: komt, omdat arme landen meer voor keur genieten, aldus Pieké. Tussenkomst van bureaus als PNO kunnen het lage Nederlandse aandeel verhogen, meent hij. Vooral bedrijven en kleine gemeenten kennen de ESF- regels onvoldoende om er optimaal van te profiteren. PNO werkt daarbij op „no cure no pay" bdfcis. De kosten van de 15 procent aanvragen die niet gehonoreerd worden, zijn dus voor het bureau. Als de aanvraag wel geld ople vert dient PNO een declaratie in gere lateerd aan de hoogte van de toege kende subsidie. Daarbij moeten de grote bedragen het verlies goedmaken van de afwijzingen en van de kleine projecten. In principe neemt PNO elk project in behande ling, ook de voor het bureau minder aantrekkelijke, aldus Pieké. „Maar als 'de aanvraag de 30.000 gulden niet overschrijd is het de moeite niet waard", zegt hij. „Er komt een hele ad ministratie bij kijken en men zal na af loop van het project ook nog een einde valuatie moeten opstellen, die weer door Brussel beoordeeld wordt". Ook zal PNO adviseren geen aanvraag in te dienen als het project met geen moge lijkheid zo te formuleren is dat het vol doet aan de voorwaarden van het ESF. Pieké bekent dat ook hijzelf het wei eens moeilijk heeft met de ingewik keldheid van het fonds. Daar komt bij dat de regels volgend jaar waar schijnlijk weer ingrijpend herzien zullen worden. De voorwaarden wor den aangescherpt en de procedures zullen veranderen. Hoe het nieuwe ESF er uitgaat zien en of de verande ringen ten goede zullen zijn, weet Pie ké niet. Hij hoopt van wel, want bij zijn verzuchtingen vallen voortdu rend de woorden „janboel", „puin hoop" en „warboel". Ja, beaamt hij: „De regeling heeft al met al iets weg van een loterij". pas in april mei van het volgend jaar over. Dan wordt een deel van de che que uitgeschreven en later nog eens een deel. Het uiteindelijke bedrag kan - overigens veel lager uitvallen dan waarop de indieners hadden gerekend, omdat het beroep op het fonds de be- 1 schikbare middelen voortdurend over- schrijdt. Is het project dan al begon nen (wat meestal het geval is), dan zit gemeente, bedrijf of arbeidsbureau met de gebakken peren als er geen of veel minder geld komt. „Dat heeft veel gemeenten begrijpelijkerwijs kop- 1 schuw gemaakt", aldus de VNG-man. Voor een deel acht hij de kritiek te- - recht. Sommige gemeenten kennen de weg naar het ESF niet, weten niet precies hoe ze de aanvraag het beste kunnen opstellen of denken in het ge heel niet aan steun uit Brussel. Ande re landen scoren wel hoog, omdat ze of een hogere prioriteit krijgen in Brus sel (Portugal en Ierland) of omdat de gemeenten er commerciële bureaus inschakelen die de weg wel kennen. In Groot-Brittannië opereert bijvoor beeld de zogenaamde Planning Ex change heel succesvol, weet de VNG. „In Nederland is wel een aantal bu reaus op dit gebied actief, maar er is ruimte voor het vaker inschakelen van dit soort adviseurs". Een van die bureaus is het Hengelose PNO, Pecunia Non Olet. Jaarlijks stelt dit bureau namens gemeenten en be drijven uit het hele land voor een slor- "Tdige 20 miljoen aan ESF-aanvragen 9-op. Met succes, als we directeur Pieké 1 mogen geloven, want terwijl aanvra- - gen uit Nederland gemiddeld niet bo- ven de 50 procent toekenning scoren, - wordt 85 procent van de via PNO inge- - diende verzoeken met financiële steun gehonoreerd. Pieké bevestigt dat de langdurige pro cedures die vooraf gaan aan het mo- nent dat de cheque binnenkomt een belangrijke reden zijn waarom niet al le mogelijkheden worden benut. „Vooral bedrijven hebben twaalf maanden tevoren, wanneer je al moet beginnen te overleggen met het ar beidsbureau, nog niet het overzicht over een scholingsproject. Maar op het formulier dat in augustus naar het mi nisterie gaat, moet wel het aantal deel nemers, onderverdeeld naar geslacht en leeftijd staan". Een tweede complicatie van de trage procedure is dat scholingsprojecten vaak al beginnen in januari, zodat de eerste maanden voorgefinancierd moeten worden, met bovendien het ri sico dat Brussel in mei „nee" zegt. Het ESF is een potje voor verschillen de soorten projecten. Het kan bijvoor beeld gaan om een gerichte scholing van langdurig werklozen, het bijbren gen van nieuwe technieken aan werk nemers of het opnemen van gehandi capten in het arbeidsproces. Projec ten die een heel duidelijk sociaal doel hebben en zonder EG-steun misschien niet eens van de grond zouden komen. Voorwaarde is wel dat de overheid in eigen land ook subsidie geeft. In de praktijk komt dat erop neer dat het ESF bij bedrijfsprojecten eenderde van de kosten voor rekening neemt, terwijl de nationale overheid en het bedrijf zelf ook eenderde bijdragen. Bij gemeentelijke projecten betalen Brussel en de gemeenten elk de helft. Hoe de EG wikt en beschikt over de aanvraag is niet iedereen even duide lijk, maar volgens Pieké wordt eerst beoordeeld of de aanvraag in principe voldoet aan de voorwaarden. Dat lijkt simpeler dan het is, want volgens Pie ké is het zaak om „de aanvraag precies te formuleren in de stijl van de rege- (Van onze correspondent in Mexico Rob Sprenkels) ij gaat vallen, hij gaat vallen, de militaire dictatuur". Het gescandeerde wijsje galmt sinds kort weer door de straten van de Chileense hoofdstad Santiago. Studenten schreeuwen het hardop, met bood schappen beladen huisvrouwen flui ten heimelijk mee, menig taxichauf feur toetert op de maat. Opnieuw lijkt er een soort van politieke lente uitge broken in Chili. Maar generaal Au- gusto Pinochet is nog altijd aan de macht. Zondag 11 september is het precies 15 jaar geleden dat hij op bloedige wijze een einde maakte aan het bewind van de socialistisch gezinde president Sal vador Allende. En de dictator is nog lang niet Van plan om op te stappen. Het 15-jarige jubileum van Pinochet wordt overschaduwd door het referen dum, waarbij de Chileense kiezers op 5 oktober moeten beslissen of de gene raal aan een nieuwe termijn van 8 jaar mag beginnen of niet. En juist om dat referendum tot op zekere hoogte ge loofwaardig te kunnen maken, heeft Pinochet de teugels wat gevierd. Eind vorige maand werden de staat van beleg en alle andere uitzonde ringstoestanden opgeheven. Vooraan staande ballingen worden onder luid gejuich binnengehaald op het vlieg veld van Santiago. De politieke oppo sitie heeft elke dag een kwartiertje zendtijd op de televisie om het volk over te halen 'nee' te stemmen in het referendum; tegen Pinochet dus. De schijn bedriegt echter. Bijna 200 van de meest bekende ballingen zullen onmiddelijk voor de rechter worden gesleept, indien ze naar hun vaderland terugkeren. Manuel Bustos, de leider van de recent opgerichte overkoepe lende vakcentrale CUT, is voor dik an derhalfjaar verbannen naar het geïso leerde gehucht Parral. Tegen 31 jour nalisten van oppositionele publikaties loopt een proces. Een aantal van hen wordt regelmatig met de dood be dreigd. Ook de ultra-rechtse doodseskaders, naar verluidt samengesteld uit leden van de politieke politie, doen weer van zich spreken. In de verpauperde arbeiderswijken rond Santiago wordt vanuit rijdende auto's in het wilde weg geschoten. Ook het opheffen van de staat van be leg is na de eerste grote manifestaties de laatste door zo'n 400.000 mensen een wassen neus gebleken. In het centrum van Santiago zijn opnieuw al le demonstraties verboden omdat ze een 'gevaar' zouden betekenen voor het particuliere bezit. Volgens het regeringsgezinde dag blad 'Mercurio,' is Chili, na 15 jaar Pi nochet, hard op weg om zich als eerste Latijnsamerikaans land te doen gel den als een geïndustrialiseerde staat, vergelijkbaar met bijvoorbeeld Zuid- orea of Taiwan. De statistieken lijken dat te staven. Na de grote crisis uit de jaren 82-83 is er een jaarlijkse econo mische groei geweest van tussen de 5 a 6 procent. De inflatie is bedwongen tot een maximum van 20 procent per jaar en de werkloosheid is, volgens de officiële cijfers, teruggebracht tot amper 10 procent. Pinochet In de praktijk valt al die welvarend heid terug te vinden in een onmetelij ke vloot van Mercedesen en BMW's. 'Lan Chili', de staatsluchtvaartmaat schappij, vervoert dagelijks welgestel de Chileense zakenlieden richting New York met gloednieuwe Boeing 767-toe- stellen. In het financiële centrum van Santiago schieten moderne torenflats als paddestoelen uit de grond. Maar een overgrote meerderheid van de Chilenen heeft slechts het toekij ken. Volgens woordvoerders van de oppositie leven meer dan 5 miljoen Chilenen, eenderde van de totale be volking, in absolute armoede. De ver pauperde arbeiderswijken rond San tiago spreken voor zich. Gemeen schappelijke gaarkeukens in over vloed, en ook daar is vaak alleen maar eten te vinden dankzij hulp van de ka tholieke kerk. „Om een omelet te kunnen bakken, moetje eerst eieren breken", zo probe ren de aanhangers van Pinochet de harde hand van de dictatuur goed te praten. Maar aan de zelfkant van de Chileense maatschappij dwaalt nog altijd de geest van Salvador Allende. Niemand is de tienduizenden doden en vermisten vergeten. En in elk huizen blok zijn er wel mensen te vinden, die uit eigen ervaring weten hoe het er in de martelkamers van het regime aan toe gaat. „Ik of de chaos", aldus de lijfspreuk van Pinochet, ook aan de vooravond van het referendum. De politieke op positie heeft zich massaal gemobili seerd om 'nee' te stemmen. In dat ge val zou Pinochet volgend jaar vrije parlements- en presidentsverkiezin gen moeten organiseren. Alle min of meer onafhankelijke opinie-peilin gen wijzen erop dat Pinochet eigen lijk in geen geval kan winnen. Maar bijna niemand in Chili gelooft dat de nu 72 jaar oude generaal zich zonder slag of stoot via de stembus zal laten verslaan. Door zich, ondanks felle te genstand tot binnen zijn eigen gelede ren, als de enige presidentskandidaat te laten benoemen, heeft Pinoehet duidelijk gemaakt dat hij vastbeslo ten is om te blijven zitten waar hij zit tot het einde van de jaren negentig. I IjmI f«g Anti-Pinochetdemonstranten voeren een spandoek mee, waarop staat „Nee tegen Pinoehet". (Door René Diekstra) ■4 r maart 1921. In de Hardenberg- 1 U straat te Charlottenburg, vlak bij Berlijn, vermoordt een Armeense student, Teilirian genaamd, de ge wezen Turkse staatsman Talat Pas- ha. De moordenaar wordt door een woedende menigte gegrepen, tot bloedens toe geslagen en ten slotte aan de politie overgeleverd. Op 2 ju ni van dat jaar begint het proces te gen de dader. Daarin wordt ondub belzinnig vastgesteld dat Teilirian zijn slachtoffer met voorbedachten rade om het leven heeft gebracht. De volgende dag al doet de Berlijnse rechtbank uitspraak: Teilirian wordt vrijgesproken. Door de hele wereld gaat een zucht van verlichting en het gevoel dat de engel der wrake deze keer op rechtvaardige wijze heeft gezege vierd. Voor Teilirian zelf betekent de uitspraak niets minder dan een per soonlijke gedaanteverwisseling Van een al jaren volslagen ontred derd, angstig, alles en iedereen wan trouwend wezen verandert hij vrij wel op slag in een persoon die weer vertrouwen in de wereld, in de toe komst en in zichzelf krijgt. Iets soort gelijks gebeurt ook met andere Ar meniërs die tijdens het proces voor de verdediging getuigd hebben. Uit recent onderzoek naar effectieve methoden om mensen te helpen, die het slachtoffer zijn geworden van marteling, eenzame opsluiting, ern stige seksuele mishandeling of die hebben moeten toezien dat zoiets met hun dierbaren gebeurde, wordt dui delijk hoe belangrijk het voor hen is daarvan voor de buitenwereld getui genis te kunnen afleggen en te zien dat daarop wordt gereageerd. In het geval van Teilirian moet de recht bank dat intuïtief hebben aange voeld. Zijn slachtoffer was tijdens de Eerste Wereldoorlog minister van binnen landse zaken van Turkije geweest, en op zijn bevel was het vraagstuk van de daar wonende Armeniërs 'op gelost'. In 1915 werden de Turkse Ar meniërs van hun bezittingen be roofd, uit hun woonplaatsen wegge jaagd en in de meeste gevallen op beestachtige wijze afgeslacht of via uithongeringverwaarlozing of mar teling om het leven gebracht. Nie mand weet precies hoeveel het er zijn geweest, maar zeker is dat minstens 600.000 en mogelijk zelfs 1,5 miljoen Armeniërs zo zijn omgekomen. Bij een van de slachtpartijen had men de toen nog heel jonge Teilirian met een geweerkolf neergeslagen. Doodgewaand had men later het zwaar verminkte lijk van zijn broer boven op hem gegooid. Twee dagen lang lag Teilirian onder het lijk van zijn broer zonder zich te durven ver roeren. In die tijd had hij talloze ma len naar de wanhoopskreten van zijn zusters moeten luisteren die steeds weer op de meest walgelijke wijze verkracht en uiteindelijk in stukken gehakt werden. Als enige overlevende van zijn grote familie zwierf de jongen jaren door Perzië en Turkije, totdat hij ten slotte weer in zijn geboortestad terug kwam. Van de oorspronkelijk 20.000 Armeniërs daar, waren er nog am per 30 in leven. Zijn ouderlijk huis was met de grond gelijk gemaakt. Slapend op de puinhopen daarvan was op een keer, zo vertelde hij tij dens het proces, zijn moeder in een droom bij hem gekomen en had hem bevolen zich op de moordenaars te wreken. rapie waarin het opmaken van eeJ proces-verbaal een centrale pfaall inneemt. De methode bestaat er «1 dat de gemartelden of de concertri\ tiekampslachtoffers eerst hun en J ringen aan de therapeut vertelled die op de band opneemt wat ze gen. Dan bekijken patiënt en thenI peut uitgebreid de uitgetypte versii van de band en brengen daarin ail lerlei veranderingen aan die jl noodzakelijk achten. Dat doen ze nel zo lang totdat er een document onll staat, een getuigenis, waarin de erm varingen van de patiënt in een ver\ band, een samenhangend, sprekend| geheel zijn geplaatst. Door het zo ontstane totaalbeeld /canh het slachtoffer zijn ervaringen, zijm lijden en allerlei zaken die daartijl een rol hebben gespeeld herkennen I begrijpen en wat misschien wel /iel belangrijkste is voor de eerste keer| in zijn of haar leven overzien. Gianni G., een politieke activist ijl Chili, 37 jaar oud, werd in twee jamI vijf keer door de politie gearresteerd en bij iedere gelegenheid gemarteld I Zijn tanden werden gebroken, /(ijl werd ononderbroken geslagen enl vaak meer dan 15 uur via stroomsto] ten op zijn geslachtsdelen gepijnigd] Hij werd aan zijn voeten opgehan I gen, plastic zakken werden om zijrl hoofd gebonden en zijn hoofd wen] regelmatig in immers water of sfronil gehouden. Hij werd gedwongen oml toe te kijken hoe zijn broer werd ge l marteld en zijn moeder door solda l ten en een hond werd verkracht, opl het eind was hij zo murw gemaakt] dat hij zijn beste vriend verraadde Op een congres over de behandeling I van slachtoffers van martelinger] vertelde hij onlangs aan een diepge] roerde zaal hoe de methode van zijn\ landgenoten hem had geholpen en waarom. "Op de eerste plaats", zei hij, "was het opstellen van het pro ces-verbaal voor mij een soort wif| laatklep, een manier om tot in kleinste details te kunnen uitspre I ken wat dagelijks in mijn herinnerin gen en dromen terugkwam. Maar het Mensen met ervaringen als die van Teilirian zijn psychologisch vaak moeilijk te helpen. Hun emotioneel en psychisch functioneren is door de verschrikkelijke ervaringen vaak zozeer beschadigd dat traditionele psychologische hulp bij hen niet ge makkelijk aanslaat. Maar een toene mend aantal van hen lijkt baat te hebben bij een methode die een groep Chileense psychologen en psy chiaters min of meer bij toeval ont dekte. Daarin speelt het afleggen van getuigenissen een centrale rol. De groep opende een behande lingskliniek voor Chilenen die in de periode na de staatsgreep van 1973, waarbij Salvador Allende werd ver moord, om politieke redenen waren vervolgd en gemarteld. In het begin vroegen de therapeuten aan sommi ge van hun patiënten processen-ver- baal te willen maken van wat hen was overkomen, eenvoudig om enke le voorbeelden in bezit te hebben van de extreme martelingen die zoveel mensen ondergingen. Maar al gauw werd duidelijk dat degenen die sa men met hun behandelaar zo'n pro ces-verbaal maakten, zich nader hand beter voelden dan degenen waaraan dat niet was gevraagd. Bo vendien bleek de eerste groep ver volgens toegankelijker voor gebrui kelijke psychologische behande lingsmethoden. Op grond van deze ervaringen ont wikkelden de behandelaars een the- was voor mij ook een constructieve manier om mijn woede, mijn ontzet tende agressie ten opzichte van de daders en het regime te kanaliseren. Ik heb een document gemaakt dat een aanklacht is tegen de daders en dat voor de huidige en toekomstige generaties van waarde is. Het is als of ik voor een rechtbank sta die mi) welwillend en begrijpend aanhoort. Het is mijn manier van wraak ne men, omdat ik er nu ook dingen in zeg die ik voor mijn vervolgers ver zwegen heb. Maar nu helpt het hen niet, het keert zich tegen hen". Wat Gianni niet zei, maar wat wel een uitermate belangrijke rol in zijn herstel speelde, was het feit dat hij van iemand die eerst volslagen hul peloos aan zijn beulen overgeleverd was geweest en vervolgens evenzo hulpeloos ten aanzien van zijn schrikbeelden en nachtmerries was geweest, door de behandeling had geleerd dat hij wèl iets kon doen. Dat hij niet langer hulpeloos was. Net als Teilirian had hij mede daardoor hei vertrouwen in zichzelf teruggekre gen. Van iemand, die tot in elke vezel van zijn wezen vernederd was geweest, die was behandeld als een volslagen waardeloos ding waarmee men alles kon uithalen, die niets te zeggen had en alles te ondergaan, was hij weer geworden tot een mens die wel waar de heeft, die een stem heeft, naar wie wordt geluisterd. Net als bij Teilirian en de getuigen in zijn proces, was het vooral daardoor dat hij het vertrou wen in zichzelf en in anderen had te ruggekregen. Het hoeft overigens niet zo te zijn dat per se de staat of de overheid de beul of de mishandelaar moet zijn, wil de 'getuigenisbenadering' effect heb ben. Voor bijvoorbeeld slachtoffers van ernstig langdurig seksueel mis bruik kan ze eveneens van grote be tekenis zijn. Uit een Amerikaans on derzoek blijkt dat als politie en justi tie psychologen inschakelen om slachtoffers te helpen op een bevre digende manier verklaringen of ge tuigenissen op te stellen, daarvan een grote therapeutische werking uitgaat. Dat blijkt ook het geval te zijn wanneer slachtoffers op die ma nier in de media, radio, televisie oj krant hun ervaringen kunnen ver tellen. Maar vooral daar is het van groot belang dat ze geholpen worden bij het opstellen van hun verhaal op een zodanige manier dat als ze er achteraf naar terugluisteren of-kij ken, er nog vrede mee kunnen heb ben. De conclusie: op een constructieve manier wraak kunnen nemen is voor sommigen onder ons de enige ma nier om te kunnen genezen; weer een 'heel' mens te kunnen worden. (Van onze parlementaire redacteur Henri Kruithof) De Tweede Kamer heeft eindelijk het verstandige besluit geno men, een eind te maken aan de kwes tie Rost van Tonningen. De weduwe van de oud-NSB'er mag haar pen sioen houden en er komen geen nieu we initiatieven om alsnog te probe ren haar het staatspensioen te ont nemen. Als weduwe van een oud-kamerlid heeft mevrouw Rost van Tonningen recht op een staatspensioen. Om haar dat te ontnemen is een speciaal wetsontwerp nodig, waarvoor een tweederde meerderheid van de Twee de Kamer vereist is. Die meerderheid is er niet, was er niet en zal er nooit komen. Een deel van de Kamer wil dat het pensioen van deze weduwe wordt beëindigd, omdat zij ook nu nog vol strekt verwerpelijke ideeën heeft over nazisme en dezo ook uitdraagt. Het gaat niet aan, zo vinden zij, dat iemand met zulke standpunten een staatspensioen geniet, waarmee ze haar verwerpelijke acties mede-fi nanciert. Toen twee jaar geleden, door een arti kel in een weekblad, de zaak opnieuw onder de publieke aandacht kwam, ontstond grote beroering in kringen van het voormalig verzet. Begrijpe lijk, want de weduwe Rost van Ton ningen kreeg aanmerkelijk meer pen sioen dan vele leden van het verzet hebben. De Tweede Kamer besloot een spoeddebat te houden over deze kwestie, waarbij al snel bieek dat er grote verdeeldheid heerste over de vraag of haar het pensioen ontnomen moest worden. Die verdeeldheid liep bovendien dwars door dé «partijen heen. Eén ding werd al snel volstrekt duidelijk: de benodigde tweederde meederheid was niet voorhanden. De tegenstanders vinden namelijk dat de ideeën van iemand, hoe ver werpelijk ook, geen reden kunnen zijn om iemand verworven rechten te ontnemen. Als er iets moet worden gedaan tegen de acties van mevrouw Rost van Tonningen, dan kan dat via de strafrechter. Bovendien was ten tijde dat de pensioenwet voor politie ke ambtsdragers werd gewijzigd, ook al bekend dat mevrouw Rost van Tonningen als NSB-weduwe daar mede van zou profiteren. Toch besloten enkele kamerleden van PvdA, WD en PPR vorig jaar, nadat er enkele emotionele debatten in de kamer hadden plaatsgevonden, een initiatief-wetsontwerp in te die nen. Het kabinet had al geweigerd dergelijke wetgeving te maken. Een groot nadeel van het opnieuw oprakelen van deze kwestie, is het feit dat door de discussies en de pu bliciteit daaromheen, opnieuw emo ties bij de mensen uit het voormalig verzet werden opgeroepen. Emoties die hoger oplaaiden, naarmate dui delijker werd dat het standpunt van de kamer niet veranderd was. Ster ker nog, het aantal kamerleden dat tegen het beëindigen van het pen sioen is, is zelfs nog gegroeid. De eerste initiatiefnemer, het PvdA- kamerlid Stoffelen, deed woensdag een dramatische oproep aan de ka mer zich nog eens goed te bezinnen. Een oproep die door de leden van het voormalig verzet, die op de tribune zaten, met instemming werd begroet. „Wij beseffen dat velen voor een af schuwelijk moeilijke afweging staan. Wij doen een dringend beroep op elk kamerlid om goed af te wegen welke consequenties verbonden moeten worden aan de constatering dat de wetgever een groot onrecht begaat dat voor velen onverteerbaar is". Zij worden daardoor „tot in het diepst van de ziel" gegriefd en gekrenkt, al dus Stoffelen. Toch konden Stoffelen en de zijnen weten dat het niet ver standig was hun initiatief door te zet ten. Ook al zou de Tweede Kamer hun wetsontwerp hebben aanvaard, dan zou de Eerste Kamer zich er nog over moeten buigen, met opnieuw een oplaaien van de emoties. In het onwaarschijnlijke geval dat de se naat zich akkoord zou hebben ver klaard, moesten de Raad van State en het kabinet zich er nog mee be moeien. Allemaal momenten waarop het uiteindelijk toch weer fout zou (kunnen) lopen. Het is mooi van de kamerleden dat ze ten behoeve van het rechtsgevoel van het voormalig verzet een ultie me poging hebben gewaagd, de we duwe van het oud-NSB-kamerlid haar pensioen te ontnemen. Maar het heeft op z'n minst de schijn van een opvoering voor de tribune, om dat zij wisten dat hun poging kans loos was. En dat hadden zij, juist om de gevoelens van de verzetsmensen te ontzien, moeten voorkomen. In de politiek wordt vaak op sentiment gespeeld. Met echte emoties moet zorgvuldiger worden omgegaan.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1988 | | pagina 4