geen woorden,
maar daden
PZC/ vrijdagkrant
13
daglicht
art-titude
la strada
de stenge
soif
kuiperspoort
symmetry 88
veere
vleeshal
bet je wolff
flodderig
les levines
architectuur
zeeuws museum
du theatre
fotokabinet
van geyt
smederij
acolye
terneuzen
't zwaluwenhof
bellemans
inter scaldes
keramiek
jordans
nieuwvliet
lunchcafé
corrie blaas
bibliotheek
zijde
schelphoek
scheepvaart
in kaart
in beeld
van der lee
gevangentoren
van merde
art house
zkc
van grieken
esprit
kees roovers
fred gubbels
iRBIDAG 9 SEPTEMBER 1988
In het Centrum Nieuwe Mu
ziek in de Middelburg Klove
niersdoelen is tot en met 10
september de expositie 'Dag
licht' te zien. De exposanten
zijn de Zeeuwse kunstenaars
Piet Dieleman, Piet Slagboom,
Willem Buijs, William Ver-
straeten en Henric Borsten,
naast Jan Dibbets, Albrecht
Dürer, Nankoku Hidai, Raoul
de Keyser en Marlow Moss. De
laatste tonen werk dat een bin
ding heeft met Zeeland. De ex
positie is dagelijks te zien van
18 tot 21 uur, behalve op maan
dag.
Lex Maes exposeert zijn instal
latie 'De Sprong', bestaande
uit twee schilderijen en een ob
ject, in Art-titude in Vlissin-
gen. Te zien tot en met 11 sep
tember. Openingstijden: dage
lijks van 9 tot 23 uur.
Albert Verburg exposeert tot
en met 29 september in La
Strada in Goes. De tentoon
stelling, getiteld 'Das Abend-
land, deel I', omvat foto's, fo
tosculpturen en fotoschilderij
en. Openingstijden: dagelijks
van 11 têt 20 uur, behalve op
zondag.
De Werkgroep Beeldende
Kunst Borsele houdt tot en
met 17 september een exposi
tie in De Stenge in Heinkens
zand. Fred Gubbels toont daar
schilderijen. Openingstijden:
maandag van 13.30 tot 17.00
uur, dinsdag van 10 tot 12 en
van 13.30 tot 17 uur, woensdag
en vrijdag van 13.30 tot 20 uur.
In café Soif aan het Vlissingse
Bellamypark is tot en met 11
september een expositie inge
richt van zeefdrukken en foto
grafie van Jos Brouwers. Ope
ningstijden: dagelijks van 12
tot 02.00 uur.
In de expositieruimte van de
Stichting Beeldende Kunst
Zeeland in de Middelburgse
Kuiperspoort exposeren Eddy
Quite (tekeningen) en Greet
Harinck (sieraden). De ten
toonstelling van Quite wordt
morgen, zaterdag, geopend
tussen 16 en 18 uur. Te zien tot
en met 8 oktober. De sieraden
van Harinck zijn tot en met
eind september te zien. Ope
ningstijden: dinsdag tot en
met zaterdag van 13 tot 17 uur
en donderdagavond van 19 tot
21 uur.
Gedurende het hele jaar wordt
in de Sint Pieterstraat in Mid
delburg het etalageproject
'Symmetrie 88' gehouden. Een
groot aantal buitenlandse
i kunstenaars presenteert daar,
op uitnodiging van de Middel
burgse kunstenaar Ko de Jon
ge, werk waarin het begrip
symmetrie gestalte krijgt. Tot
en met 15 september toont Les
Levine uit de Verenigde Staten
zijn werk.
De Stichting Delta Kultureel
heeft in de Grote Kerk in Veere
verschillende exposities inge
richt. De onderwerpen zijn
'Willem III en de Zeeuwen', 'op
tische telegrafie en de functie
van de Grote Kerk daarin', En
gelse landschapsschilders en
'Verbeeld verleden' tekenin
gen rond het thema VOC van
Leendert van der Pool. De Gro
te Kerk is maandag tot en met
zaterdag geopend van 10 en 17
uur en zondag van 14 tot 17
uur. Tot 31 oktober.
Willem III staat tevens cen
traal in de expositie 'Veere in
de tijd van Koning Stadhouder
Willem III in het Veerse stad
huis. Dagelijks te zien tot en
met 30 september op maandag
tot en met zaterdag tussen 12
en 17 uur.
In museum De Schotse Huizen
exposeert Rie Nobels-Noord-
hoek het zomerseizoen poppen
in Zeeuwse klederdracht.
Daarnaast is werk te zien van
zeeschilder en oud-zeeloods
Nico Hopmans, getiteld 'De
Zee als verbinding tussen Ne
derland en Engeland'. Zijn
kleindochter Gerbrig Hop
mans exposeert beeldhouw
werk. Tot en met 11 september.
Openingstijden: maandag van
13 tot 17 uur, overige dagen
van 10 tot 17 uur. Zondag ge
sloten.
Tom van den Boomen expo
seert beelden en tekeningen in
De Vleeshal in Midelburg. Te
zien tot en met 11 september.
Openingstijden: dinsdag tot
en met zaterdag van 11 tot 17
uur, zondag van 13 tot 17 uur.
Onder de titel 'Betje Wolff,
haar leven, haar werk' is in het
Stedelijk Museum aan het Bel
lamypark in Vlissingen tot en
met 24 september een tentoon
stelling te zien waarin drie ele
menten centraal staan: het le
ven van Betje Wolff, haar boe
ken en de stad Vlissingen
(waar zij 250 jaar geleden op 24
juli werd geboren) ten tijde van
deze schrijfster. Het museum is
van maandag tot en met vrij
dag geopend tussen 10.00 en
17.00 uur en op zaterdag en
zondag tussen 13.00 en 17.00
uur.
lbert Verburg treedt de
L toeschouwer in La Strada
emoet met maskers en
pengekletter: de tekst die
expositie introduceert
et het armoedige
>rkomen van het getoonde
rk rechtvaardigen. Volgens
rburg of zijn tekstschrijver
ipt het oude Europa op zijn
itste benen: het evenwicht is
:k, popmuziek en sex zijn
nptomen van verval. De
nstenaar maakt een tocht
or het duister en 'laat
totende werken zien die van
schokkende eerlijkheid
;uigen'.
kun je iemand niet kwalijk
Tien dat hij zichzelf is, of een
wat vernauwde blik heeft op
laatste fase van de Westerse
schaving. Maar Verburg
:senteert zich als
[tuurfilosoof. En excuseert
h bij voorbaat voor de
fiden die hij toont; het is
of hij zegt: mijn werk gaat
sr een slechte wereld en mag
s ook slecht zijn. En dat is
t, althans volgens mij.
larom? Laten we eens gaan
ken in Verburgs' wereld van
i en popmuziek. De laatste
mt overigens niet in het werk
ar, hoogstens in de titels. En
n nog in een op zijn best
igere interpretatie,
ie World turns round' toont
een slordig gepenseelde
ïgeving van zwart, rood, grijs
blauw een vormeloze
géstalte met een maskerachtige
tnnie. Het zou een man
kunnen zijn. Op de voorgrond
e« n fotofragment van een
schuinliggende tegelvloer in
zwart-wit, daarachter een ander
fotofragment: een naakte
vrouw. Haar lichaamsvormen
zi n met wat hanige lijnen
benadrukt. De foto lijkt
afkomstig uit een pornoblad,
wiar Verburg ook in andere
voorstellingen uit put. De
vrouw strekt haar armen uit
naar de man, om hem te lokken
hem in de afgrond te duwen.
Z jn gestalte staat schuin in het
ak, heeft iets van vallen.
V muit de verte kijkt een
rr onsterlijk gezicht toe op het
tweetal.
I'm waiting for the man' ziet
Verburg af van het letterlijk
verwerken van zwart-
witvergrotingen. Hij schildert
in goor wit, met vage rode en
zwarte lijnen, vrouwenlijven -
zo te zien twee - met
rechtsachter in grijs een man,
wederom met flodderige
ekken een monsterlijke kop
suggererend. In woorden lijkt
het nog wat, maar visueel mis
jjït werk elke spanning. Het is
niet lelijk en niet mooi, de verf
blijft, hoe dik ook opgebracht,
v irf. En gezien thema en
teksten is dat niet Verburgs'
o ?zet. Hij wil immers verslag
en van een 'zoektocht naar
rieden, heden en toekomst',
n het bezigen van een
nsnede als 'zoektocht achter
grenzen van de esthetica' is
en rechtvaardiging voor het
aken van schilderijen of
der werk dat originaliteit,
acht en vakmanschap mist.
erburg blijkt niet in staat een
rm te vinden om zijn
bekende en minder bekende.
Hermes, de slimme en
atletische god, begeleider van
de gestorvenen, beschermer
van kooplieden en uitvinder
van nuttige en aangename
zaken. Gubbels schildert hem
als atleet, in vliegende start.
Leto, door Hera verdreven in
een poging de geboorte van
haar tweeling Apollo en
Artemis te verhinderen.
Gewend aan tegenslag groeit ze
uit tot een strijdlustige vrouw,
belust op wraak. In de visie van
Gubbels paart zij lieftalligheid
aan waakzaamheid; gewapend
met schild en zwaard wacht zij
op wat komen gaat.
De hele reeks overziend vind ik
niet alles even sterk. De figuren
zijn bijna altijd alleen en in een
uitsnede zichtbaar. Niet alle
vlakken houden de aandacht
vast, er is soms te veel rust. Een
begrijpelijke reactie na de wat
woestere werken van ouder
datum, maar de zwakkere
schilderijen roepen om een
nieuwe impuls. Bijvoorbeeld in
de vorm van meer
gecompliceerde composities,
meer ruimte. Desondanks valt
er in de Stenge heel wat te
genieten. En geeft Gubbels in
veel gevallen een boeiende
interpretatie een goden- en
gedachtenwereld die één van
de erfenissen is van een rijke
culturele traditie.
De Middelburgse St.
Pieterstraat is het hele jaar
1988 voorzien van een
kunstproject. Ko de Jonge -
ondermeer actief in de mail-art
- heeft contact gelegd met een
imponerende reeks
kunstenaars. In een
symmetrische etalage
presenteren zij in rap tempo
beeldende prikkels met een
meestal originele inslag. De
Jonge selecteert vooral
kunstenaars die werken met de
combinatie beeld-tekst, voor
zo'n etalage-project een
uitermate geschikte vorm.
Momenteel bezet Les Levine de
ramen van het pandje
tegenover de ingang van de
Provinciale Griffie. Twee in
reclamestijl geschilderde
afbeeldingen tonen een vrouw
vanaf de rug gezien. Over haar
schouder blikt een kat ons toe.
Tussen de twee symmetrische
afbeeldingen plaatst Levine een
tekst: 'The cat is on her
shoulder'. Dat klopt. Is dit
gezellige beeld met de voor de
hand liggende begeleidende
tekst nu kunst? Wat mij betreft
zeker. De symmetrie van de
afbeelding roept onmiddelijk
de vraag op: welke kat op
welke schouder? En wat is nu
eigenlijk de werkelijkheid die
we zien? Onrustig kun je er van
worden, je geest verliest zijn
greep op de werkelijkheid.
Eigenlijk is het dus helemaal
niet zo'n gezellig plaatje.
De hier geschetste aanpak is
kenmerkend voor Levine.
Gebruikmakend van
eenvoudige beeldmotieven
plaatst hij ironisch ideële
reclame in het stadsbeeld als
prikkel voor het denken. Een
wezenlijke functie van kunst....
NICO OUT
In de hal van de Zeeuwse Bi
bliotheek in Middelburg is een
expositie ingericht van archi-
tectuurschetsen van professor
dr C. A. van Swigchem. De
schetsen zijn te zien tot en met
3 oktober tijdens de openings
uren van de bibliotheek.
In het Zeeuws Museum in Mid
delburg is tot en met 7 novem
ber de tentoonstelling 'Met het
oog op de Deltawerken' te zien.
Deze expositie geeft een over
zicht van de werken die in op
dracht van het Rijk in '60 wer
den gemaakt van de Deltawer
ken die toen nog in uitvoering
waren. De kunstenaars zijn
met name ingegaan op de uit
voering van de Deltawerken,
men ziet het storten van beton,
de bouwputten, de caissons, de
zandzuigers en de werkhavens.
Openingstijden: dinsdag tot
en met vrijdag van 11 tot 17
uur, zaterdag tot en met maan
dag van 13.30 tot 17 uur.
Saskia Eggink, lid van de
Zeeuwse Kunstkring, toont et
sen in het café-restaurant Du
Theatre bij de Middelburgse
schouwburg. Te zien tot en met
7 oktober.
Het ZKC houdt op de eerste
verdieping van de Zeeuwse Bi
bliotheek in Middelburg wisse
lende foto-exposities. Ruden
Riemens uit Middelburg toont
tot en met 29 september zijn fo
tografisch werk. Openingstij
den: maandag 18 tot 21 uur,
dinsdag tot en met vrijdag van
10 tot 21 uur, zaterdag van 10
tot 13 uur.
In galerie Van Geyt aan de
Steenstraat in Hulst wordt
vanavond, vrijdag, een exposi
tie geopend van het werk van
Wim van de Mey en Jits Bak
ker. Van de Mey maakt grafiek
en Bakker beelden. De ten
toonstelling duurt tot 4 okto
ber.
De voormalige smederij van
De Schelde aan de Walstraat in
Vlissingen biedt tot en met 11
september onderdak aan de
expositie Beelden 1981-1988.
De expositie toont niet alleen
beelden, maar ook tekeningen,
schilderijen, zeefdrukken, fo
to's, film en een land-art pro
ject van Gertjan Evenhuis uit
Vlissingen, Gerhard Lentink
uit Dordrecht en Rien Halters
uit Etten-Leur. De Schelde
smederij is van dinsdag tot en
met zondag geopend, van 11.00
tot 18.00 uur.
Jan Treffers exposeert brons
plastiek en zilveren sieraden in
gallery De Blauwe Acolye aan
het Bellamypark in Vlissingen.
Ook zijn er maritieme sieraden
te zien van Menno Meyer. De
gallery is dagelijks geopend
van 11.00 tot 17.30 uur. Tot 1
oktober.
Truus Menger-Oversteeger ex
poseert bronzen en aquarellen
in het Terneuzense stadhuis.
Te zien tot en met 15 septem
ber. Openingstijden op werk
dagen tijdens kantooruren.
'La Tona', Fred Gubbels; De Stenge Heinkenszand
In Galerie 't Zwaluwenhof aan
de Noordlangeweg in Kats ex
poseert Matthy Murre abstrac
te beeldhouwwerken in mar
mer en hardsteen, Nico Ooy-
man zijn marmerkunst en Piet
van 't Hageland schilderijen
die het Zeeuwse landschap tot
onderwerp hebben. De galerie
is van maandag tot en met vrij
dag geopend tussen 14.00 en
18.00 uur en op zaterdag van
10.00 tot 18.00 uur. Tot eind
september.
In galerie-boekhandel Belle
mans in Axel zijn twee exposi
ties te zien. In de Kindergalerij
hangt een selectie uit het werk
van de kinderboekenillustra
trice Marit Törnqvist. In de af
deling Kunstuitleen heeft Eric
Brandts uit Vlissingen een 'Ro
ze Kamer' ingericht.
In het restaurant en de tuin
van Inter Scaldes te Kruinin-
gen exposeren Ellie Hahn, Het
ty Heyster en Jenny Mulder
beeldhouwwerken. Tot 1 okto
ber.
Ben van Trirum exposeert ke
ramiek in de hal van de Amro-
bank in Goes. Van Trirum
toont handgevormde potten.
Te zien tijdens kantooruren tot
1 oktober.
Gedurende de maanden sep
tember en oktober zijn op de
veerboot Vlissingen-Breskens
werken te zien van Theo Jor
dans. Vier lithografiën, land
schappen in Zeeuwsch-Vlaan
deren en Vlaanderen, hangen
op de boot.
In de tentoonstellingsruimte
van galerie/winkel Adelbert
Jacqueline in Nieuwvliet expo
seren tot en met 31 december
Marie-Claire Moonen (aquarel
len) en B. J. Keyl (potterie).
Daarnaast is werk te zien van
de Amsterdamse pottenbak
kerij De Olifant. Openingstij
den: zondags van 10 tot 17 uur.
In het Lunchcafé van het Goe-
se stadhuis exposeert Piet van
't Hageland schilderijen. Te
zien tot en met 10 september.
Openingstijden: dinsdag tot
en met zaterdag van 9 tot 18
uur.
In restaurant Katseveer in Wil-
helminadorp zijn tot 1 novem
ber etsen te zien van Corrie
Blaas. De titel van haar exposi
tie is 'exposeren op niveau'.
In de expositieruimte van de
Zeeuwse Bibliotheek in Mid
delburg is tot en met 19 sep
tember de tentoonstelling
'Van rader-boot tot jumbo-fer
ry' te zien, die handelt over de
scheepvaartverbindingen tus
sen Zeeland en Engeland.
Karin van Vught exposeert tot
en met 30 september handbe
schilderde zijde kleding in het
Zijdemuseum aan de School
straat in Wouw. Openingstij
den: maandag tot en met zater
dag van 10 tot 17 uur, zondag
van 13 tot 17 uur.
In restaurant 'De Schelphoek'
in Serooskerke (Schouwen) ex
poseert Jan Kloet glasgravu
res (die de Deltawerken tot on
derwerp hebben) en Ger van
Dijk schilderijen en pastels.
Op de bovenverdieping van de
Vergulde Garnaal in Brou
wershaven is een expositie te
zien over Brouwershaven en de
scheepvaart. Openingstijden:
maandag tot en met zaterdag
van 9 tot 12 en van 14 tot 17 uur.
Te zien tot en met 24 septem
ber.
In het museum voor Zuid- en
Noord-Beveland te Goes wordt
tot 1 oktober de tentoonstel
ling Zeeland in kaart gehou
den. De expositie brengt aan
de hand van een vijftigtal kaar
ten de ontwikkeling in beeld:
van het prille begin tot heden.
Dinsdag tot en met vrijdag van
10 tot 16 uur, zaterdagen van 11
tot 16 uur.
De expositie 'West-Zeeuwsch-
Vlaanderen in beeld' in het Ge
meentelijk Archeologisch Mu
seum aan de Marktstraat in
Aardenburg geeft een over
zicht van 17e en 18e eeuwse
kaarten, prenten en tekenin
gen uit het bezit van het Ko
ninklijk Zeeuwsch Genoot
schap der Wetenschappen. Het
museum is op zondag en maan
dag geopend van 14.00 tot 17.00
uur en van dinsdag tot en met
vrijdag van 10.00 tot 12.00 en
van 14.00 tot 17.00 uur.
Wilma van der Lee exposeert
olieverfschilderijen in 'Het
Vlaemsche Duyn' aan de Ge
rard de Moorsweg in Groede.
Zij zal daar de gehele zomer
wisselende schilderijen ten
toon stellen.
De Eindhovense beeldend
kunstenaar Guus Hendrichs
exposeert in het Vlissingse res
taurant De Gevangentoren
aan de Boulevard De Ruyter
tekeningen en objecten. Zijn
werk hangt er tot en met 15
september.
In café De Ster in Hulst is tot 10
november een tentoonstelling
te zien van de Vlaamse schilder
Van Merde. De dertig schilder
werken hebben vooral betrek
king op wilde dieren.
In Galerie Art House aan de
Markt in Bierliet exposeert
Piet Griep maritieme werken.
Te zien tot en met 30 septem
ber. Openingstijden: maandag
tot en met vrijdag van 9 tot 12
uur, zaterdag van 9 tot 12 en
van 13 tot 16 uur.
Leen Quist en Henny Huser ex
poseren respectievelijk porce-
lein en tekeningen in het
Zeeuws Kunstenaars Centrum
in de Bibliotheek in Middel
burg. Te zien tot 15 september.
In het Aurin Huis aan de Min
nepoortstraat in I Jzendijke ex
poseert Gerard van Grieken
tekeningen, aquarellen en pot
loodtekeningen. Te zien tot
eind september. Openingstij
den: dagelijks van 14 tot 18
uur.
In Galerie Esprit in Clinge is
vanaf morgen, zaterdag, tot en
met 16 oktober ingericht met
als thema 'met het oog op gra
fiek'. De tentoonstelling bevat
grafisch werk van 17 kunste
naars en keramiek van Anto
nio lampecco. De galerie is ge
opend van donderdag tot en
met vrijdag vanaf 13.30 uur.
De Vlissinger Kees Roovers
exposeert gouaches, olieverf
schilderijen en beschilderde
panelen in de PZEM-galerie.
Alle werken hebben betrek
king op geometrische inversie.
Geopend tijdens kantooruren.
ongetwijfeld oprechte woede
over te brengen.
Betekent dat een kunstenaar
een afschuwelijk thema dan
maar zoetgevooisd en elegant
moet verpakken? Natuurlijk
niet. Je kunt de
getormenteerde
vrouwenkoppen van iemand als
bijvoorbeeld Picasso ook niet
mooi noemen in de klassieke
zin. Francis Bacon zet zijn
naakte gestalten - in mentale
en fysieke vertwijfeling
gedompeld - ook niet neer als
aantrekkelijke lieden. En de
duistere wereld die iemand als
Kiefer ons voorschotelt, oogt
evenmin als een
vakantieparadijs.
Betrokkenheid op een thema is
iets anders dan visie. En een
vorm zoeken voor een idee
vraagt - zeker als het zo
ambitieus is - om
vakmanschap. Verburg zou er
beter aan doen zijn resterende
pornoblaadjes te verkopen aan
de ongetwijfeld grote schare
liefhebbers en zelf een
museumjaarkaart aan te
schaffen. Veel kijken, en nog
meer zelfkritiek leiden dan
wellicht eens tot een expositie
van meer belang.
In de Stenge te Heinkenszand
hangen Griekse goden en
godinnen aan de wand en ook
dwalen er overlevenden van
een uitgestorven Indianenvolk,
de Machido de Assis.
Geïnspireerd door oude
mythen schildert de in Weert
woonachtige Fred Gubbels -
een vijftiger - een wereld van
kracht en vriendschap, van
strijd en misleiding. Hij doet
dat op een ondergrond van op
karton geplakt papier met een
opvallend rijke toepassing van
de verf. Transparant, dekkend,
spetterend, vegend en
stempelend.
Zijn materiaalgebruik is
Gubbels' sterkste kant.
Vandaar mijn voorkeur voor de
oudere reeks 'Machido de
Assis'. De voorstelling is
eenvoudig; meestal domineert
één rijzige, magere gestalte het
verticale beeldvlak. Uit de vele
schakeringen bruin komt hij af
en toe tevoorschijn om er op
andere momenten weer in te
verdwijnen. Soms zijn twee nog
sterker uitgeteerde koppen
zichtbaar, met op de voorgrond
een hompige massa. Dat
moeten de aardappels zijn waar
Gubbels in de titels -
opgenomen in zijn schilderijen
- op duidt. Eens betwistten
twee indianenstammen in een
tijd van voedselschaarste
elkaar het eigendom van een
vruchtbare berg, waar
aardappels te vinden waren. De
strijd op leven en dood leverde
een 'overwinnaar'.... Die
schilderde Gubbels in '84
veelvuldig en overtuigend.
Vanaf '85 zien we de Griekse
mythologie verschijnen,
meestal in de vorm van
individuele dramatis personae,
'Machido de Assis', Fred Gubbels; De Stenge Heinkenszand
waiting for the man', Albert Verburg; La Strada Goes
