De verbeelding
aan de mast op
Neeltje Jans
PZC/ provincie 13
T oegankelijkheid
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1988
Het idee in zijn uiterste en mooi
ste consequentie zou een lége
vlaggemast zijn. Dundoek als
denkbeeld. Naar behoefte in te
kleuren en perfect passend bij een
landschap, dat hetzelfde vraagt. De
vlag van de Amerikaan Vito Ac-
conci uit Brooklyn, een witte lap
vol grote ronde gaten, eigenlijk
meer gat dan vlag, benadert het
ideaal het dichtst. Met 49 andere
maakt hij wind en weder dienen
de dfeel uit van Gran Pavese, een
wapperende wereldpriipeur op
Neeltje Jans.
Vrijdagmiddag. Met verse vlaggen
onder de arm rept Hidde van der
Veen van het Haagse adviesbureau
Winkelman Van Hessen, dat het
project samen met de Stichting
Gran Pavese van Peter van Beve-
ren en Thérèse Legierse heeft geor
ganiseerd, zich naar het vroegere
werkeiland om de collectie te ver
vangen en te controleren op vernie
lingen of andere ongerechtigheden.
De expeditie draagt dan weliswaar
niet het karakter van een 'klassiek'
kansttransport met dito beveili
ging, er ligt toch al gauw voor 3 tot 4
ton textiel in de auto. „Ik schat dat
teker 40 mensen belangstelling
lebben voor het kopen van een
ylag", zegt Van der Veen opgetogen.
Bestellingen kosten 2000,- tot
6000,- per zeefdruk, maar dan is de
eigenaar ook verzekerd van een
'Longo', 'Boezem', 'Dokoupil' of
Haring' die hij met hoogstens ne
gen concurrenten moet delen. Bij
die 'happy few' zit het kijkblad Ave
nue, dat in het septembernummer
niet alleen élle 50 vlaggen afdrukt
maar er bovendien één, ontworpen
door Bidet uit Amsterdam, onder
de lezers verloot. Kunst als harde
I commercie: het vermag
Winkelman Van Hessen, ver
trouwd met dit even spraakmaken
de als grillige deel van de adviseurs
branche via klanten als de Amster
damse Kunst-RAI, een vergelijkba
re manifestatie in Maastricht en het
Haagse Mauritshuis, niet te hinde
ren. Al geeft Van der Veen graag toe,
dat de golf van positieve publiciteit
en de vele reacties hem aangenaam
hebben verrast.
Gran Pavese doet het dan ook
schitterend in een onbelaste omge
ving als die van Neeltje Jans, waar
de vlaggenparade het moeiteloos
opneemt tegen de nog steeds wat
onbestemd aandoende verzameling
beplanting, steenhopen en directie
keten, die Rijkswaterstaat achter
liet. Eén van de charmes van het
project vormt ongetwijfeld de toe
gankelijkheid. Wat is tenslotte 'ge
woner' dan een rij vlaggemasten op
een havendijk? Wie méér wil dan
uitwaaien kan zich laten verrassen
in een openluchtgalerie vol eigen
tijdse kunst met doeken van 2 bij 3
als lastig én uitdagend medium.
Tussen de gatenvlag van Acconci,
de eveneens bijna niet-vlag van
Ulay/Abramovic uit Amsterdam en
de dubbele vlag van het ANC en
Zuid-Afrika (mét veelzeggende
knoop erin) van zijn landgenoot
Hans Haacke rekent alles dat hier
wappert lichtzinnig of nadenkend
af met de onwrikbaarheden uit de
wereld van het rood-wit-blauw, de
tricolore of de union jack. Bijna al
les. Want voor een enkeling vorm
den juist de symboolwaarde van het
dundoek en zijn strenge geometri
sche figuren het vertrekpunt voor
iets nieuws. Gerwald Rocken-
schaub uit Oostenrijk bijvoorbeeld
maakte een vlag in de kleuren roze,
geel en blauw en Gretchen Bender
en Ronnie Cutrone varieerden de
Amerikaanse stars and stripes. Ken
Friedman, Lawrence Weiner, Ken
ny Scharf en Joe Tilson uit de VS
kwamen langs andere wegen tot
nieuwe symbolen en kleurencombi
naties. Sommige kunstenaars za
gen hun inzending als voortzetting
van hun schilderijen of grafisch
werk. Hun vlag dekt een bekende
lading, zoals de twee gekruisigde
Christussen op geel fond van Do
koupil en de open handpalmen van
de Franse Annette Messager. De
vrolijkste banier ('mens maakt lan
ge neus') van Gran Pavese is onge
twijfeld die van Ben Vautier uit Ni
ce: Vive la difference, op de voet ge
volgd door de streepjescode - vérs
tot... - van de Amerikaan Bill Katz.
Marinus Boezem herschiep de we
reldkaart op doek, William N. Cop
ley uit New York maakte een vlag
voor de politieke gevangenen en de
Fransman Erro een uitvergrote
striptekening.
Gran Pavese op een blauw-bewolk-
te augustusmiddag, 'het weer van
alle mensen' (Gerard Reve). De vijf
tig doeken wapperen feestelijk in
de strakke bries, begeleid door het
gekletter van hun touwen. Een ei
land, dat niet af is en vlaggen, die
niet écht bestaan. Op Neeltje Jans
is de verbeelding aan de macht. En
aan de mast. Nog een week. Daarna
gaat de vlag tot en met 5 november
in top in het Museum voor Heden
daagse Kunst van Antwerpen.
Bob Lagaay
Apartheid met de wapperende ANC-vlag en de bewegingsvrijheid beknotte
vlag van Zuidafrika, een werkstuk van de Nederlander Hans Haacke.
Gatenvlag van de Amerikaan Vito Acconci
Foto's: Lex de Meester
Uitvergrote striptekening van de Fransman Erro
