kleintjes
IBHgSTOL
vandaag
iima Broere lekt gif:
ergers voorlopig weg
Aantal schoolverlaters
bereikt dit jaar record
Marine en
willen niet betalen
voor legerhelikopter
luchtmacht
PAAR
Dubbelslag
voor Oranje
in de Tour
Las Vegas
schudt door
kernproef
RAMP PIPER ALPHA.MINSTENS 150 DODEN
Z«
Harde klap voor
olie-industrie
Droogte bedreigt
in VS monument
Mount Rushmore
Buien
^31 e jaargang no. 159
Vrijdag 8 juli 1988
MERENDEEL VINDT BINNEN JAAR WERK
Kijkers
Bezuinigen
Weglopers
Platteland
Schade
Twijfels
Goede moed
ABERDEEN Er is weinig hoop meer dat nog overlevenden zullen worden gevonden van de
catastrofe met het booreiland Piper Alpha voor de Schotse oostkust. De explosies, die het
gigantische platform in tweeën spleten, gevolgd door een vuurzee hebben minstens 150 man
nen het leven gekost. Gisteravond laat waren 16 lijken geborgen. Het aantal vermisten be
droeg op dat moment 148. In de loop van donderdag werden in Aberdeen 68 overlevenden aan
land gebracht.
Hel
Advertentie
nylon klitteband sport/vrijetijdsschoen met suède
versterkt. 2-kl. zool. Blauw en grijs. Mt. 35-45
2 alléén vandaag
en morgen
30.~
Adviesprijs 29.95
per
Middelburg - Markt 45
(naast de NMB) tel. 01180 - 29911
donderdag koopavond tot 21.00 uur
Opklaringen en een enkele regen of
onweersbui. Maximum temperatuur
rond 20 graden. Meest matige zuidwes
ten wind.
kunt u telefonisch opgeven. Bel:
Terneuzen 01150-94457 I
Middelburg 01180-8100U Hulst 01140-14058
Vlissingen 01184-84000 Axel 01155-2020
Goes 01100-31800 Zierikzee 01110-15380
helihaven van het vliegveld bij Aber
deen, waar zich bij aankomst van de
eerste stoffelijke overschotten hart
verscheurende tonelen afspeelden. In
een grote hangar op de helihaven is
een rouwzaal ingericht.
Ofschoon zich meerdere buitenlan
ders aan boord van de Piper Alpha be
vonden, is het merendeel van de be
manning afkomstig uit de Schotse ha
venstad en omgeving.
De ervaren booreilandwerker James
McDonald sprak over mensen die te
gelijk met grote stukken verwrongen
staal en een regenvan glasscherven
werden weggeblazen. Zijn indruk is
ook dat de eerste explosie, die een ke
ten van ontploffingen veroorzaakte,
ontstaan is door een lek in een van de
gasleidingen. Het gevolg daarvan was,
dat met name de oliewerkers die zich
vrij van dienst in het woonkwar-
tier bevonden, volkomen door de vuur
zee werden verrast en als ratten in de
val zaten. De anderen die op het mo
ment van de ramp dienst hadden en
aan het werk waren, kregen in ieder ge
val een kleine kans. Zij moesten zich
een weg banen door de enorme hitte en
rook en het voortdurend rondvliegen
de metaal en glas. Zelfs in zee waren ze
niet veilig in de razende warreling van
brandende voorwerpen. Een van de
schepen die aan de reddingsactie deel
namen werd door zo'n brandend voor
werp getroffen en raakte zelf in brand.
Twee redders verloren daarbij het le
ven.
Terwijl deze drama's zich afspeelden,
vlogen helikopters en vliegtuigen af en
aan. Er waren ten slotte tegen de 50
(Slot zie pagina 3 kolom 7)
FMUIDEN (ANP) - Op één na al-
h schepen van het Rotterdamse
bergingsbedrijf Smit Tak zijn
nderdag begonnen de lokatie
de Noordzee te verlaten waar
t bedrijf al meer dan een
aand werkt aan de berging
n de gezonken Nederlandse
emicaliëntanker Anna Broe-
et schip blijkt al sedert het
frchtop trekken op 30 juni le
vensgevaarlijk acrylonitril te
lekken, hoewel Rijkswaterstaat
de Kustwacht steeds lieten
V eten dat er in het geheel geen
lekkage werd gemeten na een
eenmalige uitstoot van gif op 30
mi. Die leidde toen tot een korte
evacuatie van 25 bergers,
flolgens woordvoerster M. Corne
yin Rijkswaterstaat zijn sedert
3D juni in de lucht boven het
I rak concentraties tot vier maal
ie maximaal aanvaardbare con-
c mtratie gemeten, in het water
tot negen maal. Het gif komt ver
moedelijk uit tank vier van het
wrak, vlakbij de plaats aan de
stuurboordzijde waar de veer
boot Atlantic Compass tegen de
tanker op voer.
Volgens woordvoerder D. Kaak-
ebeen van Smit Tak verwachten
de bergers dat de lekkage lang
durig van aard zal zijn. Met het
oog daarop acht de leiding van
de berging het niet langer zinvol
de technici en bergingschepen
op de lokatie „doelloos te laten
dobberen".
Smit Tak beraadt zich inmiddels
op systemen om ondanks de ge
constateerde giflekkage de
noodzakelijke hijsstroppen rond
het schip aan te brengen. De ber
gers zullen volgens Kaakebeen
naar de Anna Broere terugkeren
zodra de lekkage afneemt of een
beschermend systeem voor de
duikers is ontwikkeld. Smit Tak
heeft haar bergingsvaartuig Ja-
comina bij de Anna Broere ach
tergelaten om de giflekkage per
manent te meten en daarover te
rapporteren.
Enorme rookwolken stegen donderdag uit het nog brandende olieplatform Piper Alpha.
LAS VEGAS (AP) - Een zware
kernproef in de woestijn van Ne
vada heeft donderdag gebou
wen in het 160 km verder gele
gen Las Vegas op hun fundamen
ten doen schudden. De proef gaf
een uitslag van 5.6 op de aardbe-
vingsschaal van Richter te zien
en was volgens een woordvoer
der van het aardbevingscen
trum in Colorado een van de
zwaarste die de laatste tijd zijn
uitgevoerd.
De kernbom werd op een diepte
van 600 meter onder de grond tot
ontploffing gebracht. Het minis
terie van energie in Washington,
dat verantwoordelijk is voor de
nucleaire experimenten, liet we
ten dat de proef volgens plan
lijkt te zijn verlopen en dat er
geen radio-actieve straling is
vrijgekomen.
Het was de achtste kernproef die
de VS dit jaar hebben gehouden.
Van de laatste zes zijn nucleaire
ingenieurs uit de Sovjetunie ge
tuige geweest. Die zijn naar het
testgebied gekomen ter voorbe
reiding van een gezamelijke
Amerikaans-Russische proef die
daar volgende maand wordt ge
houden. In september wordt een
soortgelijk experiment gehou
den in de Sovjetunie.
DEN HAAG (GPD) - Het ministerie
van sociale zaken verwacht dat het
aantal schoolverlaters dat zich op de
arbeidsmarkt aandient, dit jaar het
absolute hoogtepunt zal bereiken.
Volgens een schatting van het minis
terie zal negentig procent van hen
binnen een jaar werk hebben gevon
den.
Dit jaar komen er ongeveer 235.000
schoolverlaters op de arbeidsmarkt,
10.000 meer dan vorig jaar. Naar ver
wachting zal dat aantal de komende
jaren snel teruglopen en in het jaar
2000 ongeveer driekwart bedragen van
het huidige aantal.
De werkloosheid onder schoolverla
ters en jeugdigen onder de 23 jaar
loopt sinds 1984 terug. Die daling vol
trekt zich sneller dan de daling van de
totale werkloosheid. De opstellers van
de zogenoemde 'Schoolverlatersbrief
1988' menen dat de inspanningen van
overheid en sociale partners bij de be
strijding van de jeugdwerkloosheid
hun vruchten afwerpen.
De Schoolverlatersbrief, die door het
ministerie aan arbeidsbureaus, werk
nemers- en werkgeversorganisaties,
gemeenten en onderwijsorganisaties
is toegestuurd, meldt wel dat school
verlaters zonder diploma minder kans
op werk hebben.
Ruim een derde van de jongeren ver
laat het onderwijs zonder diploma.
Het Centraal Plan Bureau verwacht
dat het percentage voortijdige school
verlaters bij ongewijzigd beleid zal toe
nemen tot ongeveer 35 procent in het
jaar 2000. Daarnaast verlaat ruim 20
procent van de jongeren de schoolban
ken met uitsluitend algemeen voort
gezet of beroepsvoorbereidend onder
wijs. Meer dan de helft beschikt dus
nog niet over een afgeronde beroeps
opleiding.
DEN HAAG (GPD) - Mi
nister van defensie Van
Eekelen wil dat de mari
ne en de luchtmacht
meebetalen aan de aan
schaf van anti-tankheli
kopters. Hij overweegt
de bouw van twee Wal
rus-onderzeeërs uit te
stellen en de achttien
neergestorte F-16 ge
vechtsvliegtuigen niet
te vervangen.
De marine en de lucht
macht zijn verontwaar
digd dat zij nu moeten
„inleveren" om midde
len vrij te maken voor de
financiering van de an
ti-tankhelikopters (kos
ten circa 1,5 miljard)
voor de landmacht.
Het is niet eerder voor
gekomen dat uit de be
groting van het ene
krij gsmachtonderdeel
geld is overgeheveld
naar een ander onder
deel. Leger, marine en
luchtmacht betaalden
tot nu toe alleen voor
hun eigen materieel.
Minister Van Eekelen
heeft geld nodig om nog
dit jaar een beslissing te
kunnen nemen over de
bestelling van anti-tank
helikopters. De stijging
van zijn begroting is
maar ongeveer één pro
cent, tegen drie procent
vroeger. De regering en
de meerderheid in de
Tweede Kamer vinden
dat, als er gedwongen
keuzen moeten worden
gemaakt, anti-tankheli
kopters belangrijker zijn
dan de aanschaf van
nieuwe onderzeeërs en
gevechtsvliegtuigen. De
NAVO beschouwt de he
likopters als een goed
wapen tegen de over
macht van tanks van de
Sovjetunie in Midden-
Europa.
Weinig hoop
op meer
overlevenden
platform
Veronica en Tros weten de
meeste tv-kijkers aan zich te
binden.
PAGINA 2
De meeste ministers hebben
steeds meer moeite om nog
posten te vinden waarop kan
worden bezuinigd.
PAGINA 3
Jaarlijks lopen 30.000jongeren
van huis weg.
PAGINA 5
Zekatel trekt de dorpen in: vol
gendjaar wordt ook het platte
land bekabeld.
PAGINA 15
De Axelse advocaat Vioen
krijgt schadevergoeding na
hechtenis.
PAGINA 15
De statenfractie van de PvdA
in Zeeland heeft twijfels over
de aanleg van de Westerschel-
de Oeververbinding
PAGINA 18
LIEVIN (GPD) Nederland
blijft successen boeken in de
Tour de France. Zeven man in
een elite kopgroep van vijftien,
uitmondend in een ritzege voor
Jelle Nijdam, een gele trui voor
Henk Lubberding, en een inte
ressante tijdwinst voor o.a.
Breukink, Winnen en Rooks in
het algemeen klassement.
Lubberding zit twaalf jaar als
prof op de fiets, en pakte voor het
eerst in zijn loopbaan de meest
begeerde trui van alle ronden. De
'veteraan' in de ploeg-Post geeft
meestal alles weg, maar deze trui
krijgt een ereplaats. „Ik had er
nooit meer op gerekend".
Teun van Vliet kon zijn leiders
positie niet verdedigen om twee
redenen: hij wipte net niet mee in
de vlucht van vijftien, hij kwam
even later ten val. Hij blesseerde
zich nogal vervelend aan een
hand. Ook Knetemann werd gis
teren slachtoffer van een valpar
tij. De Kneet dacht "dat hij weer
een sleutelbeen had gebroken.
Beiden lieten gisteravond in een
ziekenhuis voor de zekerheid fo
to's maken.
(Zie ook pagina 21)
Henk Lubberding
i
I door de eeuwen heen
complete leefgemeenschap
pen van de ene op de andere
dag in diepe rouw werden ge
dompeld, zo heeft de vlajnmenhel op
het olieproduktieplatform Piper Al
pha in de Noordzee hard toegeslagen
in Aberdeen. Veel van de slachtoffers
bij het rampzalige ongeluk waren af
komstig uit deze Schotse stad, van
waaruit sinds het begin van de jaren
'70 een belangrijk deel van de Britse
activiteiten in de zogeheten offshore
industrie worden ondernomen. Aber
deen betaalt met - naar thans wordt-
aangenomen - meer dan 150 doden de
tol van het omvangrijkste ongeluk dat
zich tot nu toe in de olie- en gaswinnig
op zee heeft voorgedaan. Een ramp die
zich zo snel voltrok dat mensen, die
zwaar getraind zijn in een vorm van
overleving bij ongelukken, niet de tijd
hebben gehad om te doen wat ze moes
ten doen. Misschien kan achteraf wor
den vastgesteld wat er is misgegaan.
Gisteren waagde geen enkele deskun
dige zich aan een gissing naar de oor
zaak. Het ging om een zo fatale gebeur
tenis, dat zelfs de gevolgen nog niet
waren te overzien. En in zo'n situatie
overheerst de machteloosheid.
WASHINGTON (AFP) In een aantal
staten in het westen van de Verenigde
Staten woeden bosbranden als gevolg
van langdurige droogte die een groot
deel van het land in haar greep houdt.
Het nationale monument Mount
Rushmore in South Dakota, waar de
silhouetten van vier ex-presidenten
(George Washington, Thomas Jeffer
son, Abraham Lincoln en Theodore
Roosevelt) in graniet zijn uitgehou
wen, dreigde woensdag en donderdag
een prooi van de vlammen te worden.
De brand, die maandag was uitgebro
ken en per uur 400 ha struikgewas en
bos verzwolg, kwam tot vier km van de
toeristische trekpleister, maar koos
toen een andere route. Bijna duizend
bewoners en toeristen moesten geëva
cueerd worden. Twee brandweerlie
den raakten licht gewond.
Uiteraard staat bij een catastrofe
als deze meteen de veiligheid van
het olie- en gasproduktie-bedrijf op
het continentale plat van de Noordzee
ter discussie. Vooral op het Britse, het
Noorse en het Nederlandse segment
daar wordt via meer dan honderd
booreilanden en produktieinstallaties
olie en aardgas gewonnen, dat per
pijpleiding naar het vasteland gaat.
De Noordzeeproduktie werd financieel
interessant nadat de prijs van ruwe
olie in de twee oliecrises flink omhoog
was geschoten en West-Europa hier
een gedeeltelijke vervanging van de
gestoorde OPEC-aanvoer uit het Mid
den-Oosten zag liggen. De buitengaat-
se activiteiten op de Noordzee hebben
zich in de voorbije vijftien jaar razend
snel ontwikkeld. Het ging er daarbij
om de produktieomstandigheden zo
veilig mogelijk te maken. En dat bleek
geen eenvoudige opgaaf, want de
Noordzee is nu eenmaal een onbere
kenbaar verschijnsel waar het soms
hard kan spoken. Menig platform
heeft op gezette tijd te maken met in
vloeden van zwaar weer en dat'stelt
hoge eisen aan de constructie. Min
stens zo belangrijk is de veiligheid van
de produktie zelf op deze stalen eilan
den in zee, want er wordt gewerkt met
uiterst explosieve grondstoffen. En
dan zijn er nog de risico's van sabotage
en terroristische acties die in het alge
meen deze platforms bedreigen.
Op de booreilanden en produktie-
platforms in de Noordzee heeft de
olie-industrie een werk- en wooncul-
tuur ontwikkeld, die van het betrok
ken personeel een bijzondere instel
ling en inzet vraagt. Omgekeerd mo
gen mensen die deze bedrijfstak kie
zen, verwachten dat de geïsoleerde po
sitie, waarin zij zich soms lange tijd
achtereen bevinden, de hoogst moge
lijke bescherming biedt tegen gevaren
van uiteenlopende aard. In het geval
van het rampzalige platform Piper Al
pha ging het om een installatie van
grote omvang en van al weer wat oude
re datum (1976). Het was een platform
met een bijzonder hoge produktie van
olie en aardgas en een in verhouding
tot Nederlandse installaties groot per
soneelsbestand. Onderzoek zal moe
ten uitwijzen - wanneer dat althans
nog mogelijk is - waar er bij de explo
sies precies is gebeurd en hoe deze
ramp zo'n huiveringwekkend karakter
kon krijgen, Vast staat alleen dat het
werk aan de olie- en gaswinning op zee
in wezen gevaarlijk is en dat het met de
hoogste marge van veiligheid moet
worden omgeven. Want terwijl des
kundigen het erop hielden dat zo'n on
geluk eigenlijk niet kon. is het toch ge
beurd.
vdM.
(Van onze correspondenten)
Rinus Israel trekt vol goede
moed naar zijn nieuwe Griekse
club POAK.
PAGINA 23
Radio, tv, kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3
én 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën en economie: 6
Vrijdagbijlage: 7,8,9,11,12
en 13
Provincie: 15,17,18 en 19
Sport: 21, 22 en 23
Er waren geen Nederlanders aan
boord van het olieplatform. Dat maak
te de Nederlandse consul in Aberdeen,
D. Grant, donderdagmiddag bekend.
De intensieve zoekactie, waaraan
schepen, helicopters en vliegtuigen
deelnamen, werd gisteravond bij don
ker afgebroken en wordt vanmorgen
bij dageraad op kleinere schaal hervat.
Zowel de Britse regering als de eige
naar van het booreiland, het Ameri
kaanse Occidental Petroleum, hebben
diepgaande onderzoeken aangekon
digd naar de oorzaak van deze groot
ste ramp sinds in de jaren zestig de
oliehausse op de Noordzee op gang
kwam..
Na de ontploffingen sloeg het vuur zo
snel om zich heen, dat de bemanning
geen kans heeft gezien gebruik te ma
ken van de speciale vuurbestendige
ontsnappingscapsules of ander red
dingmateriaal. Een deel van de men
sen werd in zijn slaap verrast. Uit voor
zorg zijn zeven booreilanden in de
buurt van de Piper Alpha stilgelegd.
De prijs van Noordzee-Brent-olie
sprong gisteravond omhoog.
capaciteit beschikt, werd de eerste
reddingspoging ondernomen. Maar
ook de Thalos kon door de immense
hitte niet dichtbij genoeg komen om
mensen uit het water te kunnen halen.
Van de 68 overlevenden die men wist
op te pikken, waren er 20 door brand
wonden geteisterd. Ze werden per heli
kopter naar de vaste wal gebracht, een
vlucht van bijna 175 km. In het plaat
selijke Royal Infirmary ziekenhuis van
Aberdeen, was het team van vaste chi
rurgen haastig uitgebreid met specia
listen in zware verbrandingen. Die
vochten gisteravond nog voor het le
ven van twee oliewerkers, die er zeer
ernstig aan toe zijn.
Grote verslagenheid heerst er op de
De overlevenden zijn door een ware hel
gegaan. Dat inferno ontstond toen
zich woensdagavond om tien uur een
zware explosie voordeed, kort daarop
gevolgd door een hele serie ontploffin
gen. Sommigen zagen kans zich vanaf
de hoger gelegen dekken aan touwen
en slangen te laten zakken tot een la
ger niveau. Het was ieder voor zich,
want van een gecoördineerde red
dingsoperatie was in de chaos geen
sprake. Andere sprongen, overdekt
met zware brandwonden, in paniek
van hoogten van 20 en zelfs 30 meter in
het kalme, maar koude water (14 C)
van de Noordzee.
Door bevoorradingsschepen in de
buurt en vooral het grote hulpschip
Thalos, dat behalve over een uitge
breide ziekenboeg met operatiefacili
teiten, ook over een grote brandblus-
Derek Ellington, een van de overlevenden van de ramp op het olieplatform,
werd donderdag omhelsd door zijn dochter Ann en vrouw Norma bij terugkeer
in zijn huis in Aberdeen.
