Helmuth Kohl: steeds verder
geïsoleerde bondskanselier
Thatcher wil
snel onderzoek
naar 'hooliganisme'
Telecommunicatie maakt
bedrijfsleven kwetsbaar
Het leven
de neus uit
Abortus-probleem
Kind-vriendelijk
Campagne
Te lankmoedig
Nooit onderzoek
Links-rechts
bas i mar de jager
Eetlust
denkwijzer
Twee methoden
VRIJDAG 17 JUNI 1988
(Van onze correspondent
Hans Hoogendijk in Bonn
Helmut Kohl, sinds 15 jaar voor
zitter van de Westduitse Chris
ten Democratische Unie en al weer
meer dan vijf jaar bondskanselier,
kon deze week tevreden vertrekken
naar de topconferentie van de rijke
landen in het Canadese Toronto. Hij
had het weer gered. Met een geïm
proviseerde speech tot de 780 gedele
geerden op het CDU-partijcongres in
Wiesbaden wist hij het morrend par-
- tijvolk weer achter zich te krijgen.
Een duidelijke toekomstvisie van de
leider moest het echter ontberen.
Aan de vooravond van het 36e con
gres was de kritiek op zijn manier van
leiding geven heel luid geworden.
Kohl kan het niet, klonk het uit de
christen-democratische rijen. Die in
druk werd nog bevestigd door de zeer
lauwe, uiterst saaie en ongeïnspireer
de toespraak waarmee hij het con
gres opende. Zelfgenoegzaam stelde
Kohl daarbij dat hij het eigenlijk alle
maal prima deed en dat er geen alter
natief voor zijn regering is. Wie kri
tiek had, moest het maar zeggen.
Dat gebeurde. Alle opgekropte on
lustgevoelens kwamen boven. 'Een
voudige' gedelegeerden verweten
hem de problemen uit te zitten, zei
den dat ze er geen zin meer in hadden
de warrige, inconsequente politiek
van Bonn aan de basis te verkopen.
Kohl moest nu eindelijk eens leiding
gaan geven.
Het politieke dier Helmut Kohl be
greep dat er iets moest gebeuren, wil
de hij onbeschadigd naar Toronto
kunnen vertrekken om mee te kun
nen praten met de leiders van de be
langrijkste industrielanden.
Zonder manuscript, fris van de lever,
deelde hij dan ook gele en rode kaar
ten uit, gaf fouten toe en bereikte dat
de zware onweerswolken die over het
congres hingen, weliswaar niet oplos
ten, maar in ieder geval veel minder
dreigend werden. De gedelegeerden
wensten een harde hand, Kohl toon
de die. Maar terwijl hij zichzelf
slechts een bestraffend tikje toedien
de, kreeg het partijvolk een knallen
de oorvijg, die met bijna masochis
tisch genoegen werd geincasseerd.
Weliswaar loste hij geen probleem
op, maar de stemming was beter.
Dat bleek ook toen de gedelegeerden
zich vol vuur middels tientallen
amendementen storten op het pro
bleem van de abortus. De CDU-CSU
wil de huidige abortuswet, die nog
dateert uit de tijd van de sociaal-li
berale coalitie, aanvullen met een
paragraaf waarin wordt bepaald dat
vrouwen voordat tot de ingreep
wordt besloten eerst sociaal en me
disch advies moeten inwinnen. Cen
traal daarbij staat het streven de
vrouw van de voorgenomen abortus
af te brengen. In feite is de Westduit
se abortuswetgeving toleranter dan
die in ons land, maar door een zeer
strikte toepassing, is de praktijk
strenger dan bij ons.
Terwijl buiten de Rhein-Main-Hall
fanatieke tegenstanders van de abor
tuswet met lugubere foto s een totaal
verbod en lange gevangenisstraffen
eisten, vielen binnen ook harde woor
den. De CDU-minister-president van
Nedersaksen, Ernst Albrecht: „Meer
dan 200.000 kinderen worden hier elk
jaar gedood. Ik kan niet meer rustig
slapen. Elk kind in het lichaam van
de moeder is vanaf het begin een
mens. Het kan niet dat wij voortdu
rend bezig zijn het leven van dieren te
beschermen, terwijl wij het leven van
kinderen minachten".
Toch keerde Albrecht zich tegen een
door andere gedelegeerden geëist
verbod op abortus uit medische, ethi
sche en sociale gronden in de eerste
drie maanden. Ook Kohl en gezins
minister Rita Sussmuth zijn tegen
een verscherping van de abortuswet,
omdat het aantal ingrepen er niet
door zal dalen.
Het congres ging uiteindelijk ak
koord met de officiële partijlijn.
„Maar de C in de CDU moet groter
geschreven worden", vond secreta
ris-generaal Heiner Geiszler. „Hel
pen in plaats van straffen is de eigelij-
ke opgave voor een christen-demo
craat". Geiszler noemde een hele ca
talogus maatregelen op die er toe
moet bijdragen dat vrouwen weer
graag kinderen willen krijgen. Onge
huwde moeders moeten nog beter
worden ondersteund, de kinderbij
slag moet hoger, de rechtspositie van
de werkende vrouw die een kind wil
krijgen, moet nog worden verbeterd.
Het toekomstperspectief van Geisz
ler gaat de staat vele miljarden kos
ten, maar dat schijnt de CDU ervoor
over te hebben.
Duitsland moet weer een kind
vriendelijk land worden, riep Hel
mut Kohl al voordat hij kanselier
werd. De partij wil dat nu eindelijk
in de praktijk gaan brengen. Vol
gend jaar zal een miljoenen kosten
de campagne worden gestart rond
het ongeboren kind. De partijstrate
gen overwegen zelfs er het grote the
ma voor de algemene verkiezingen
van 1990 van te maken. Het gezin zou
de bindende factor kunnen worden
voor de dolende partij. Eigen onder
zoek heeft uitgewezen dat het gezin
vooral bij jongeren een steeds be
langrijker rol gaat spelen en in die
categorie heeft de partij weinig aan
hang.
Verder maakt Kohl zich grote zorgen
over de demografische situatie van
het land. Hij is vreselijk geschrokken
van de voorspelling dat er in 2030 nog
maar 43 miljoen Duitsers zouden zijn
tegen nu 67 miljoen. De pogingen om
uitreisvergunningen voor Duits
sprekenden uit het Oostblok te krij
gen, worden opgevoerd, ondanks het
feit dat zij zeer vaak grote integratie
problemen hebben in de Bondsrepu
bliek. De CDU wil meer geld en man
kracht mobiliseren om die proble
men uit de weg te ruimen. Kohl wil
een „geistich-moralische Wende",
een soort ethisch reveil.
Maar het is de vraag of hij zijn toe
komstvisie nog wel kan verwezenlij
ken. De kanselier raakt steeds verder
geisoleerd. De kring van adivseurs is
volgens insiders geslonken tot vijf
man. Naar zijn ministers luistert hij
nog nauwelijks en de christen-demo
cratische minister-presidenten in de
deelstaten praten tegen dovemanso
ren. Een man uit de directe omgeving
van Kohl: „Hij is niet meer te beïn
vloeden. De man kan het ambt niet
aan, maar omdat er niemand is die
Kohl
zijn plaats kan innemen, voorspel ik
een droevig einde van deze regerings
partij bij de verkiezingen van 1990".
Helmut Kohl zal zich weinig aantrek
ken van deze, door velen gedeelde
pessimistische visie. De kanselier is
blij in Canada met de groten der we
reld aan een tafel te kunnen zitten,
zonder voor de voeten te worden ge
lopen door een lastige partijbasis. In
zijn toespraak bediende Kohl zich
van voetbaltaal om de problemen
duidelijk te maken: „Als ik een gele
kaart moet trekken of desnoods een
rode, dan doe ik dat. Dat is geen pro
bleem. Maar de mensen die kritiek ui
ten, staan helemaal niet in het officie-
Ie team, maar melden zich vanaf de
rand van het speelveld. En ik kan
niet, zoals de UEFA, ze door iemand
laten wegsturen. Dat is het prakti
sche probleem waar ik mee te maken
heb".
Mooie woorden, die er bij de gele
geerden als koek ingingen, maar die
in feite niets oplossen. Kohl vergat
gemakshalve dat als een elftal goed
speelt er slechts bijval is en dat in
mindere tijden een gezaghebbende
aanvoerder geen UEFA-hulptroepen
nodig heeft, om de fans te kalmeren.
(Van onze correspondent
Haye Thomas in Londen)
Wat zullen we doen met de dron
ken Britse vandalen, die per
boot en vliegtuig naar het Europese
vasteland oversteken om daar in de
meest liederlijke zin de beest uit te
hangen? Deze vraag wordt in Londen
nu al zó lang gesteld, dat steeds meer
mensen de hoop op een passend ant
woord opgeven. Vandaar wellicht dat
in de ambtswoning van 10 Downing
Street premier Margaret Thatcher
haar stem in grote toorn heeft verhe
ven en de minister van sport, Colin
Moynihan, opgedragen vóór het einde
van deze week persoonlijk te rappor
teren over het niet aflatende wange
drag van wat Europa nu vol vrees,
walging en afgrijzen beschouwt als de
barbareninvasie uit Groot-Brittan-
nië.
Het beeld is hier uitvoerig uitgedra
gen; dat van de kaalgeschoren jonge
man met zijn pafferige blote buik vol
woeste tatoeëringen, die midden in
Stuttgart zijn broek, in de kleuren van
de nationale vlag, de Union Jack, liet
zakken, vervolgens urineerde op het
trottoir, terwijl hij met schorre over
slaande stem 'God save the Queen'
zong. Hij behoorde tot het legioen van
supporters dat in het spoor van Enge-
lands voetbaltrots naar Westduits-
land trok.
Al maanden lang is men in de weer ge
weest om ervoor te zorgen dat alleen
bonafide voetbalsupporters de reis
zouden ondernemen. Maar wat men
tevoren ook wel vermoedde, is duide
lijk uitgekomen. Ook de bende die
sportminister Colin Moynihan nu de
'Kanker op de rug van het Engelse
voetbal' noemt, is naar het EK-voetbal
gekomen.
Velen zijn erin geslaagd om langs aller
lei omwegen toch aan toegangskaar
tjes te komen. En voor wie dat niet is
gelukt, betekent de overtocht toch een
directe betrokkenheid bij de actie.
Want opnieuw is duidelijk geworden
dat het de meesten erom gaat in gro
ten getale zat te worden, in groepsver
band te schoppen, te slaan en vooral te
vernielen, meestal culminerend in de
kick van een gewelddadige confronta
tie met de politie. Het liefst op basis
van stevige klappen over en weer,
waarbij best wat bloed mag vloeien.
Massaal wangedrag zou in West-Euro
pa beslist een nieuwe golf van antipa
thie losslaan. En de Britse autoriteiten
beschouwen dat als bijzonder ongele
gen aan de vooravond van de grote zo-
merexodus, die dit jaar zo'n 27 miljoen
vakantiegangers naar het buitenland
voert. Het merendeel daarvan trekt
naar Spanje, Portugal en Grieken
land, waar men nu meer dan ooit met
gemengde gevoelens de Britse zome-
rinvasie tegemoet ziet.
En het is niet voor niets dat de rege-
ring-Thatcher de staatssecretaris van
buitenlandse zaken Tim Eggar voor
een urgent oriëntatiebezoek naar
Spanje heeft gestuurd. Om met de au
toriteiten aldaar te overleggen en hen
de verzekering te geven dat hier alles
zal worden gedaan om het kwaad van
de Britse barbaren tegen te gaan.
Daartoe behoort o.a. een landelijke
advertentiecampagne op de Britse te
levisie om het thuisfront dringend te
verzoeken zich toch te houden aan de
plaatselijke regels in het buitenland.
En zich vooral te onthouden van
smokkel in verdovende middelen.
Uit voorzorg wordt er ook op gewezen
dat overbelaste Britse consulaten ip
het buitenland de opdracht hebben
gekregen zich alleen met noodgeval
len bezig te houden. De bedoeling is
ook de verschillende reisorganisaties
te betrekken in nieuwe pogingen om
deze zomer de uittocht van zoveel mo
gelijk vandalen en jonge criminelen te
beperken.
Met name in Spanje gaan steeds meer
stemmen op om de Britse barbarenin
vasie tegen te gaan. En zo langzamer
hand worden er al geen diplomatieke
termen meer gebruikt in de omschrij
ving van het type dat steevast met ont
bloot bovenlijf rondloopt, meestal in
staat van agressieve dronkenschap.
Dat geldt vooral voor het Spaanse Be-
nidorm, dat meer hotelbedden heeft
dan heel Portugal en dat deze zomer
door meer dan een miljoen Britten zal
worden bezocht. Vooral zij die niet di
rect van hun klandizie afhankelijk
zijn, houden hun hart vast en zouden
het liefst de zomermaanden in Beni-
dorm willen mijden. Want natuurlijk
wordt erop gewezen dat de Britten
weliswaar de grootste lastpakken zijn,
maar dat de Nederlanders en de Scan-
dinaviërs er ook wat van kunnen als
het erom gaat eens flink de beest uit te
hangen.
De grootscheepse arrestaties van
Britse supporters in Westduitsland
zijn premier Thatcher duidelijk in het
verkeerde keelgat geschoten. Vooral
nu zij de laatste tijd toch al van ver
schillende kanten bekritiseerd wordt
over de aanpak van het probleem, dat
algemeen als veel te lankmoedig
wordt gezien. Ondanks de nu strenge
re straffen die kleine criminelen in
het algemeen, voetbalvandalen in het
bijzonder, in het vooruitzicht worden
gesteld.
De regering-Thatcher wordt vooral
verweten dat zij onvoldoende optreedt
tegen het groeiende alcoholgebruik
onder de jeugd, dat als een van de
grootste boosdoeners geldt in de ont
wikkeling van de Britse vandalen, die
de poorten van Europa bestormen. De
kritiek komt van de politie, de zieken
huizen en vooral ook de scholen, waar
van het onderwijzend personeel ook
steeds meer te maken krijgt met ge
weld in de klas.
Ook wordt steeds meer gesproken van
een alarmerende situatie die Ameri
kaanse vormen begint aan te nemen.
Het is deze verontrustende ontwikke
ling die premier Thatcher onder druk
zet. Aangenomen wordt dat zij, opge
jaagd door de incidentenstroom in het
buitenland, spoedig nieuwe maatrege
len zal willen treffen.
Een Engelse supporter daagt Westduitse politiemensen uit na de wedstrijd van woensdag tussen Engeland en Neder
land.
(Van onze verslaggever
Alexander Bakker)
De toenemende automatisering
en toepassing van uiterst mo
derne telecommunicatiemogelijk-
heden hebben het bedrijfsleven
enorm kwetsbaar gemaakt. Bedrij
ven in het Rijnmondgebied zeggen
er niet aan te moeten denken dat
bijvoorbeeld een van de grote tele
fooncentrales in Rotterdam geheel
buiten bedrijf raakt.
Grote bedrijven, waarvoor gebruik
van telecommunicatiemiddelen
van vitaal belang is, spenderen veel
geld aan beveiligingssystemen,
maar blijven zich realiseren dat zij
een enorm risico lopen. De activitei
ten van PTT Telecommunicatie bij
het uitbreiden en verbeteren van de
telecommunicatie-infrastructuur
worden geroemd. „Maar," zo ver
klaart een zegsman van een groot
havenbedrijf, „er is voor de PTT nog
een heleboel te verbeteren". Hij
noemt de storing, die maandag
avond het telefoonverkeer in Rot
terdam-Oost ontregelde, een 'klein
tje' waarbij echte bedrijfsschade als
gevolg van de storing achterwege is
gebleven. „Maar bij een echt grote
storing is de ramp voor bedrijven die
volledig van telecommunicatie af
hankelijk zijn, niet te overzien"
Volgens hoofddirecteur drs A. Dek
van PTT Telecommunicatie is er
geenszins sprake van 'gevaarlijke si
tuatie'. Dek zag deze week in het
'uitzonderlijke incident' geen reden
groot alarm te slaan. „Wij werken
als PTT op volle kracht aan een
meervoudige routing van kabels, zo
dat wij in geval van een kabelstoring
op een andere kabel of een straalver
binding kunnen overschakelen,"
legt hij uit.
Of er in Nederland of in het Rijn
mond-gebied sprake is van een
kwetsbaar telecommunicatienet
durft risico-analist R.W. van Otter-
loo van het veiligheidsinstituut Ke-
ma in Arnhem niet te zeggen.
„Zoiets is niet te zeggen," legt hij
uit. „Er is nog nooit onderzoek ge
daan naar bijvoorbeeld de kwets
baarheid van het Rijnmond-gebied
op het gebied van telecommunica
tie. En, eerlijk gezegd, denk ik dat
dat ook geen eenvoudige opgave zal
zijn".
„Telecommunicatie is minder
kwetsbaar dan alleen een systeem
van kabels in de grond," stelt PTT-
voorlichter G. de Voogd. „Bij tele
communicatie wordt immers ook
gebruik gemaakt van straalverbin
dingen. Gestreefd wordt naar een
systeem met een viervoudige rou
ting, bestaande uit: een gewone ka
belverbinding, een glasvezelkabel
verbinding en twee straalverbindin
gen. Dat streven maakt deel uit van
een uitbreidingsplan van de PTT.
Beetje bij beetje wordt die viervou
dige routing doorgevoerd".
De PTT-woordvoerder geeft toe dat
er op dit moment zwakke plekken
zijn en dat die plekken vooral in de
grote steden zijn te vinden. „Maar
de echt zwakke plek is het systeem
is het grondwerk in de buurt van be
staande kabels," licht hij toe. „Het
gebeurt vaak genoeg dat grondwer
kers zo maar aan de slag gaan. Na
tuurlijk bestaan daar regels voor en
moet informatie worden ingewon
nen over de ligging van kabels.
Maar, met die regels wordt vaak ge
noegd de hand gelicht, al wordt dat
officieel natuurlijk altijd ontkend".
(Door René Diekstra)
Adem door uw neus - in, uit, in, uit.
Houd een spiegel voor uw neus
gaten. U ziet dan dat de condens-
vlekken uit de twee neusgaten ver
schillend in grootte zijn. Merkwaar
dig is het niet? We zien steeds met bei
de ogen, horen door beide oren,
maar we ademen voornamelijk door
een van beide neusgaten. Een neus
gat blijft gemiddeld tussen de een en
drie uur overheersend, dominant
heet dat in vaktaal, en daarna neemt
in een periode van een minuut of wat
het andere neusgat de leiding over.
De yogis uit het oude India waren
vermoedelijk de eersten die dit sub
tiele ritme en de psychische bijver
schijnselen ervan ontdekten, meer
dan 5000 jaar geleden. In het westen
werd er pas tegen het einde van de
vorige eeuw voor het eerst over ge
schreven.
We weten inmiddels dat de neuscy-
clus slechts een van de vele zoge
naamde uurritmes van ons lichaam
is: korte cycli van 1 tot 3 uur die in
allerlei stofwisselingsfuncties en
waarnemingsprocessen optreden.
Kort geleden is de neuscyclus ont
dekt als een veelbelovend onder
werp van wetenschappelijk onder
zoek. Onderzoekers van de Universi
teit van Californië volgden het ad
vies van de bekende yogi Bhajan op
om het verband te onderzoeken tus
sen de neuscyclus en de wisseling in
activiteit van de hersenhelften. Wat
zij vonden was, dat de neuscyclus in
derdaad een soort van barometer
voor het hersenactiviteit is en dus
wel eens een waardevol middel zou
kunnen blijken bij de behandeling
van psychische problemen. Prak
tisch gezien zou het namelijk wel
eens een manier kunnen zijn om onze
hersenen tot zeer logisch en realis
tisch denken te bewegen of, als we
daar geen behoefte aan hebben, tot
meer intuïtief bezig zijn.
Onze beide hersenhelften worden
verondersteld elk een verschillende
soort intelligentie te herbergen. De
linkerhelft is vooral goed in recht toe
recht aan zaken als taal en rekenen.
De rechterkant is vooral goed in
meer abstracte en kunstzinnige za
ken en in ruimtelijke ordening (teke
nen, architectuur). Het wordt steeds
duidelijker dat de hersenhelften el
kaar in een constant ritme afwisse
len. Gemiddeld wisselt onze over
heersende manier van denken van
de linker naar de rechterkant en
weer terug zo'n 10 keer per 24 uur.
Dat betekent, dat u gemakkelijker
uw belastingformulier invult in de
uurtjes dat uw linkerhelft dominant
is en dat u meer van een kunstexpo
sitie geniet wanneer uw rechterkant
'aan' staat.
De studies van de groep in Californië
tonen aan dat u op elk moment kunt
vaststellen welke hersenhelft over
heerst. U hoeft daarvoor alleen
maar te testen welk neusgat u het
meest gebruikt. Dominantie van het
rechtergat wijst op activiteit van de
linkerhersenhelft, dominantie van
het linkergat op verhoogde activiteit
van de rechterhelft. Maar wat min
stens zo interessant is, u kunt de pas
sieve hersenhelft activeren door uw
neus te dwingen van gal te verande
ren.
Iemand, die door het rechterneusgat
ademt kan de rechterhersenhelft ac
tiveren door eenvoudig ademtucht
door de linkerneusgat te persen, en
omgekeerd. De mogelijke toepassin-
Advertentie
1000 kubzand,
2000 zakken cement,
28000 stenen,
staan voor de verbouwing
en uitbreiding van bas+mar de jager,
metselaars vragen ruimte
om goed te kunnen werken,
alles wat daarbij in de weg
staat moet weg wezen,
want tegen zand en gruis
zijn mooie woondingen niet
in te pakken,
daarom houden bas+mar
vanaf vrijdag 17 juni t/m
zaterdag 2 juli verbouwingsuitverkoop.
i met 30, 40 en 50%
krijgen ook de prijzen flink de ruimte.
kerkplein 57 kapelle
gen van de hersen-neusgat vetl
ding zijn werkelijk fascinerend
inderdaad de hersenhelften
soort van werkverdeling heb
dan kunnen we door het veranda
van ons ademhalingspatroon a
stemming en houding beinvloeda
Een voorbeeld. We weten dat arbi
sprestaties fluctueren in blokI
van ongeveer twee uur. Als nti
verandering van de actieve soort
telligentie door verandering vam
minantie van hersenhelft leidt
vermindering van arbeidspresk
dan zouden ademhalingsoefening
een manier kunnen zijn om
voorkomen. Lang geleden bei...
de yogis al een soort gedwotij
neug gat-wiss el ademhaling o ml
patroon van 'denkgolven' te vett
deren. Zij stelden vast dat we gerit
kelijkeer in een diepe slaap r
via linkerneusgat-ademhaling
holpen door het liggen op onze n
terzij.
Eetlust en spijsvertering wareni
gens hen beter wanneer het recht
neusgat dominant is. En de yogul
weerden ook nog dat seks het me
bevredigend is wanneer de manbi
het rechter- en de vrouw door hetl
kerneusgat ademt. Ze geloofdent
dat acute emotionele ontreddert
of 'overstuur zijn' kon worden t
licht door gedwongen ademhal)
via het afgesloten neusgat. Dam
werden ademhalingsoefeningen,j
richt op een evenwichtig gebruiki
de hersenhelften, een wezenlijk i
derdeel van hun dagelijks g
spatroon.
Hoe gaat de neusgat-hersenh
verbinding nu in zijn werk.
weten we dat niet precies. Wat wei
weten is dat een klein maar uili
belangrijk controle-centrum in o
hersenen, de hypothalamus, er i
centrale rol in speelt. De hypotk
mus bestuurt het autonome zen
stelsel dat bestaat uit twee nek
ken van zenuwbanen, de sympd
sche en de parasympathische.
twee stelsels hebben precies een
genovergestelde werking. Desyrn\
thische zenuwbanen zorgen bijw
beeld voor de vernauwing van blo
vaten, terwijl de parasympathw
die vaten juist verwijden. De new
clus is het gevolg van een ven
wing van de bloedvaten in hetl
neusgat en een verwijding in hetl
dere.
De Californische onderzoekers
den dan ook, dat de neuscyclus t
goede aanwijzing is voor wisselik
het ritme van de zenuwstelsels, i
het rechterneusgat open is, dam
de bloedvaten daarin vernam
Maar dat geldt dan niet aleen
de bloedvaten in dat neusgat, m
ook voor de vaten in de hele recht
kant van het lichaam, zoals bijw
beeld in de rechterarm. Er
blijkbaar een neusgat-hersenhcf
chaamshelft verbinding
Op die verbinding kunnen we z
vloed uitoefenen, en nu eens nieti
medicamenten, maar via bepaé
psychologische methoden. Ik zat
twee kort beschrijven. Maar i
een waarschuwing vooraf. De t
methoden zijn veilig, maar
toch van belang om ze niet te pn
ren als u aan epilepsie lijdt
onder dokterstoezicht), auto r.
onder invloed bent van drugs et
cohol.
Methode 1 bestaat er uit dat u r
op gaat zitten, uw ogen sluit enzt
het donker) richt op de plaats tuil
uw neus en wenkbrauwen. Gebn
uw rechterduim om uw rechter Ml
gat af te sluiten, laat u linkerhani
uw schoot rusten en adem langzn
in door uw linkerneusgat. Haali
uw duim weg, duw uw rechterp
tegen de onderkant van uw
neusgat en adem langzaam in it
uw linkerneusgat. Haal dan
duim weg, duw uw rechterpinkte}
de onderkant van uw linkerneun
en adem langzaam door het rech
uit. Adem vervolgens in doof]
rechterneusgat en uit door i
ker. Herhaal dit wisselpatroon t
paar minuten lang. Hou uw
niet in zogauw u ingeademd hebt;!
gin direkt met uitademen,
krachtiger het effect. Begin daan
voorzichtig. Laat de oefening t
maal een minuut of 10 duren.
Methode 2 begint u eveneens d
met een rechte ruggegraat te op
zitten op de vloer met gekruiste!
nen of op een stoel met b eide voel
plat op de grond. Sluit uw ogee
richt ze net als bij methode 1 op
plaats tussen wenkbrauwen enoj>
Leg uw handen ontspannen t»1
schoot. Als dat gaat, steek uw If
uit uw mond en krul 'm in oen
vorm. Adem in via uw omgekn
tong in 8 gelijke delen. Dus stet
een beetje lucht naar binnen. (Als'
niet lukt uw tong om te krullen,m
dan door uw neus in acht t
len in). Sluit vervolgens uw i
adem uit door uw neus, opr
acht gelijke delen. Gazo steedsd«
met gekrulde tong in acht stapf
inademen, met gesloten mond0'
neus in acht gelijke stappen uV
men. Per twee stappen moet u fl
veer een seconde rekenen. Doel1
oefening aanvankelijk maxim®
tot 10 minuten. Bouw langzaan
tot een maximum van ongeveet
minuten.
Eerlijk gezegd is er nog 0eenA
schappelijk bewijs voor de effen
teit van deze methoden. Hete'
dat we er van weten is dat yogw'
vele duizenden jaren gebruiken
daarom is het misschien tocb
moeite van het proberen waa
gat te wisselen, wanneer het We
af en toe de neus uitkomt.